slide bài giảng ngữ văn 11 tiết 86 diễn đạt trong văn nghị luận

Tiết 85

diễn đạt
trong văn nghị luận


I.Cách sử dụng từ ngữ trong bài văn n
1.Ví dụ 1
a. -Nội dung hai đoạn giống nhau.
- Cách
dùng
từ nhóm:
hai đoạn
khác nhau:
Thảo
luận
7 phút
- Nhóm
1+3: Thực
hiện
Đoạn
1
Đoạn
2 các
yêu cầu ở ví dụ 1 (ý a,b) - Chúng ta hẳn ai
- Chúng ta không thể
cũng nghe nói SGK
về tr 136,137.
không nhắc tới
- Nhóm
2+4:-trong

Thực hiện
các
- trong lúc
nhàn rỗi
những
thời khắc
yêu cầu của ví
dụ 2hoi
- SGK
tr
hiếm
đợc thanh
nhàn
bất đắc dĩ
137.
- Bác vốn chẳng
thích làm thơ
-vẻ đẹp lung linh
- Vẻ đẹp ấy thể hiện
rõ trong những bài
thơ

-Thơ không phải là mục
đích cao nhất của
-những vần thơ vang lên
của
-là những thi phÈm tiªu


Đoạn diễn

1: dùng
mangvăn
màu
sắcluận
khẩu
đạttừtrong
nghị
ngữ, sáo rỗng,
khụng phù hợp
đối tợng đợc nói đến: nhàn rỗi, chẳng
thích làm thơ, vẻ đẹp lung linh...
Đoạn 2:
- Dùng phép thay thế từ ngữ để
tránh trùng lặp: Hồ Chí Minh, Bác, Ng
ời...
- Cách trích lại các từ ngữ của các
nhà nghiên cứu, các nhà thơ khác làm
đoạn văn hình ảnh, sinh động, thuyết
phục hơn...


diễn đạt trong văn nghị luận

b.
Cụm từ không phù
hợp

Cụm từ thay thế

- "lúc nhàn rỗi ở - " những khoảnh

nhà
lao
cực khắc thanh nhàn
khổ"
hiếm hoi trong lao
tù"
- "chẳng thích - " không coi thơ
làm thơ"
là mục đích của
cuộc đời"
- "vẻ đẹp lung
linh"
- " vẻ đẹp giản dị
"


diễn
2. Ví
dụ đạt
2 trong văn nghị luận
a.Những từ ngữ in đậm chỉ
những khái niệm trừu tợng thuộc lĩnh
vực tinh thần, mang nét nghĩa
chung: u sầu, lặng lẽ, rất phù hợp với
tõm trạng nhà thơ Huy Cận trong tập
Lửa thiêng.
b.Sắc thái biểu cảm của các từ
ngữ đó phù hợp với đối tợng nghị luận
vì đây là một đoạn văn nghị luận
về thÕ giíi tinh thÇn cđa mét thi sÜ

lín.


diễn đạt trong văn nghị luận

3. Ví dụ 3
những từ ngữ
không phù hợp
- vĩ đại
- kiệt tác
- thể xác
- chẳng là gì cả
- anh chàng
- cũng thế mà
thôi
- tên hàng thịt

Có thể thay thế
bằng các từ ngữ
-

nổi tiếng
tác phẩm hay
thân xác
không là gì
nhân vật
cũng vậy
anh hàng thịt

diễn đạt trong văn nghị luận

4. Những yêu cầu về cách dùng từ
ngữ trong bài văn nghị luận:
- Lựa chọn từ ngữ chính xác, phù hợp,
tránh dùng những từ ngữ sáo rỗng, cầu
kì.
- Kết hợp sử dụng các phép tu từ từ
vựng và một số từ ngữ mang tính
biểu cảm, gợi hình tợng để bộc lộ cảm
xúc phù hợp.


II.Cách sử dụng kết hợp các kiểu
diễn đạt trong văn nghị luận
câu trong văn nghị luận
1. Ví dụ 1
a.
- Đoạn 1: Sử Thảo
dụng luận
câu nhóm
tờng thuật,
cấu tạo cơ bản giống
nhau:
(theo
bàn):câu
7 chủ
động với chủ ngữ là Trọng
Thuỷ.
Cách

phút
diễn đạt này không
sai nh
ng đơn
- Các bàn
ở dÃy
1:
điệu, thiếu sức
gợi hiện
cảm.các yêu
Thực
- Đoạn 2: Sửcầu
dụng
nhiều
kiểu
câu:
của ví dụ 1
câu tờng thuật,
câu
tu từ,... sử
(SGK
tr hỏi
138,139).
dụng một số phép
tu
từ
về
câu:
phép
- Các bàn dÃy 2:

chêm xen, phép
liệthiện
kê .các yêu
Thực
=> Đoạn văn linh
hoạt,
chuyển,
cầu
của uyển
ví dụ 2
phù hợp với lập luận
và
cảm
xúc
của
ng
(SGK tr 139,140).


diễn
trong
văn
nghị
luận
b. Sửđạt
dụng
nhiều
kiểu
câu
trong

đoạn văn khiến cho việc diễn đạt trở
nên linh hoạt, lập luận chặt chẽ, có sự
hài hòa giữa lí lẽ và cảm xúc.
c. Đoạn 2 sử dụng các biện pháp tu
từ cú pháp: câu hỏi tu từ, lặp cú pháp
-> diễn đạt khắc sâu về ý, biểu hiện
rõ thái độ, tình cảm của ngời viết.
d. Sử dụng các biện pháp tu từ cú
pháp sẽ kết hợp đợc nhiều kiểu câu ->
diễn đạt trở nên linh hoạt và phong
phú.


2. Ví diễn
dụ 2đạt trong văn nghị luận
a. Đoạn trích sử dụng các kiểu câu miêu
tả với những từ ngữ, hình ảnh giàu
hình tợng => gợi lên ở ngời đọc những t
ởng tợng cụ thể, sinh động về làng quê
của Nguyễn Bính.
b. Phân tích giá trị câu: Chỉ nghĩ lại
cũng đà se lòng.
+ Câu ngắn gọn hơn so với câu trớc
và sau nó, có tác dụng dồn nén thông
tin, nh một sự khẳng định dứt khoát.
+ Câu không có chủ ngữ nên có giá
trị khái quát. Điều Chỉ nghĩ lại cũng đÃ
se lòng không chỉ của riêng ngời viết
mà của nhiỊu ngêi ®äc.

diễn đạt trong văn nghị luận

3. Ví dụ 3
- Cả hai đoạn văn đều mắc lỗi sử
dụng một mô hình câu cho cả đoạn
văn, dẫn đến cảm giác nặng nề, đơn
điệu, nhàm chán.
- Sửa lại bằng cách kết hợp các kiểu
câu khác nhau.


diễn đạt trong văn nghị luận

4. Những yêu cầu về cách sử
dụng kết hợp các kiểu câu:
- Kết hợp một số kiểu câu trong
đoạn để tạo nên giọng điệu linh
hoạt, biểu hiện cảm xúc.
- Sử dụng các phép tu từ cú pháp
để tạo nhịp điệu, nhấn mạnh thái
độ, cảm xúc.