Bài giảng Văn 8- Câu cầu Khiến- GV Nguyễn Thị Hằng Nga

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (444.15 KB, 21 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

LOGO TIẾT 82

CÂU CẦU KHIẾN

NGỮ VĂN 8

I. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG

I. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG

1. XÉT VÍ DỤ:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

a. Ông lão chào con cá và nói:

- Mụ vợ tơi lại nổi cơn điên rồi. Nó khơng muốn làm bà nhất 
phẩm phu nhân nữa, nó muốn làm nữ hồng.

Con cá trả lời:

-Thơi đừng lo lắng. Cứ về đi. Trời phù hộ lão. Mụ già sẽ là 
nữ hoàng.

( Ông lão đánh cá và con cá vàng )

b. Tơi khóc nấc lên. Mẹ tơi từ ngồi đi vào. Mẹ vuốt tóc tơi 
và nhẹ nhàng dắt tay em Thuỷ:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

a. Ông lão chào con cá và nói:

- Mụ vợ tơi lại nổi cơn điên rồi. Nó khơng muốn làm bà nhất

phẩm phu nhân nữa, nó muốn làm nữ hồng.

Con cá trả lời:

- Thơi đừng lo lắng. Cứ về đi. Trời phù hộ lão. Mụ già sẽ là 
nữ hoàng.

( Ông lão đánh cá và con cá vàng )

b. Tơi khóc nấc lên. Mẹ tơi từ ngồi đi vào. Mẹ vuốt tóc tơi và 
nhẹ nhàng dắt tay em Thuỷ:

- Đi thôi con.

( Theo Khánh Hoài,Cuộc chia tay của những con búp bê )

Trong những đoạn trích

sau câu nào là câu

cầu khiến ?

Đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu cầu khiến ?

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

-

Thôi đừng lo lắng.



Khuyên bảo

-

Cứ về đi .



Yêu cầu

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Câu “Mở cửa!” trong (b) dùng để làm

gì,khác với câu “Mở cửa.” trong (a) ở chỗ 
nào?

a. -Anh làm gì đấy?

- Mở cửa. Hơm nay trời nóng quá.

b. Đang ngồi viết thư, tôi bỗng nghe tiếng ai đó vọng vào:
 - Mở cửa !

- Cách đọc câu “ Mở cửa !” trong (b) có khác

cách đọc câu “Mở cửa.”trong (a) không ?

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Câu “Mở cửa”

trong câu

( a) dùng để trả 
lời câu hỏi

Anh làm gì đấy ?

“ Mở cửa ! ” trong câu (b) dùng để ra

lệnh, yêu cầu mở cửa .

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

*Ví dụ 1a/30.

- Thôi đừng lo lắng. (khuyên bảo) 
 - Cứ về đi. (u cầu)

*Ví dụ 1b/30.

- Đi thơi con. (yêu cầu)

*Ví dụ 2b/31.

- Mở cửa! - Mở cửa! ((đề nghị, ra lệnh, yêu cầu)đề nghị, ra lệnh, yêu cầu)

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

I. Đặc điểm hình thức và chức năng :

• Câu câu khiến là câu có những từ cầu khiến 
như: hãy, đừng,chớ,…đi, thôi, nào,…hay ngữ 
điệu cầu khiến; dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề 
nghị , khuyên bảo,…

•Khi viết thường kết thúc bằng dấu chấm than, 
nhưng khi ý cầu khiến khơng được nhấn mạnh 
thì có thể kết thúc bằng dấu chấm.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

* Bài tập nhanh:

a. Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào.Tiến lên! Chiến sĩ, đồng bào.

Bắc Nam sum họp xuân nào vui hơn.Bắc Nam sum họp xuân nào vui hơn.

(Hồ Chí Minh)

b.

b. Đừng hút thuốc nữa nhé. Đừng hút thuốc nữa nhé.

Xác định chức năng của các câu cầu khiến sau:

a)

a) Xung phong!Xung phong!
b)

b) Xin đừng đổ rác!Xin đừng đổ rác!
c)

c) Đề nghị mọi người giữ trật tự.Đề nghị mọi người giữ trật tự.
d) Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang

d) Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang

Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu. Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

* Bài tập nhanh: Xác định chức năng của các câu cầu khiến sau:

a)

a) Xung phong!Xung phong!
b)

b) Xin đừng đổ rác!Xin đừng đổ rác!
c)

c) Đề nghị mọi người giữ trật tự.Đề nghị mọi người giữ trật tự.
d) Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang

d) Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang

Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu. Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu.

(Ca dao)(Ca dao)

(yêu cầu)

(đề nghị)

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

II. Luyện tập :
1.Bài tập 1:

Đặc điểm hình thức nào cho biết những câu sau 
đây là câu cầu khiến ?

a. Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên Vương .

( Bánh chưng, bánh giầy )

b. Ông giáo hút thuốc đi .

( Nam Cao , Lão Hạc )

c.Nay chúng ta đừng làm gì nữa,thử xem lão Miệng có
 sống được khơng .

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

*Bài tập 1. Em có nhận xét gì về chủ ngữ trong những câu trên?

a) lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.

(Bánh chưng, bánh giầy)

b) Ông giáo hút trước .

(Nam Cao, Lão Hạc)

c) Nay chúng ta làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống được
khơng.

(Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng)

*Gợi ý: - Đặc điểm hình thức cho ta biết những câu trên là câu cầu khiến:

a) Có từ: “hãy”; b) Có từ: "đi”; c) Có từ: “đừng”.

- Chủ ngữ trong ba câu trên đều chỉ người đối thoại (hay người tiếp
nhận câu nói) hoặc một nhóm người trong đó có người đối thoại, nhưng
có đặc điểm khác nhau:

+ Trong (a) : vắng chủ ngữ, đó là: Lang Liêu.
Hãy

đi

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

*Bài tập 1.

Thử thêm, bớt hoặc thay đổi chủ ngữ xem ý nghĩa

của các câu sau thay đổi như thế nào. (Thảo luận)

a) "Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương."

(Không thay đổi về nghĩa mà làm cho đối tượng tiếp nhận được

thể hiện rõ hơn, lời u cầu nhẹ nhàng hơn, tình cảm hơn)

b) "Ơng giáo hút trước đi."

(Ý nghĩa cầu khiến dường như mạnh hơn, câu nói kém lịch sự hơn)

c)

"Nay chúng ta đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống

được khơng."

( Thay đổi ý nghĩa cơ bản của câu; đối với câu thứ hai, trong số

/

"

Con hãy lấy

gạo làm

bánh mà lễ Tiên vương."

/ "

Hút trước đi."

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Trong những đoạn trích sau ,câu nào là câu cầu

khiến?Nhận xét sự khác nhau về hình thức biểu

hiện ý nghĩa cầu khiến giữa những câu đó ?

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Vắng CN

a. Thôi,im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi .Đào tổ nơng thì cho
chết !

b. Ơng Đốc tươi cười nhẫn nại nhìn chúng tơi:
- Các em đừng khóc.

Trưa nay các em được về nhà cơ mà.Và ngày mai lại được nghỉ cả
ngày nữa .

c. Có anh chàng nọ tính tình rất keo kiệt.Một hơm, đi đị qua sơng,
anh chàng khát nước bèn cúi xuống,lấy tay vục nước sông uống.
Chẳng may quá đà,anh ta lộn cổ xuống sông.Một người ngồi cạnh
thấy thế,vội giơ tay ra,hét lên:

- Đưa tay cho tôi mau!

Anh chàng sắp chìm nghỉm nhưng vẫn khơng chịu nắm tay người
kia . Bỗng một người có vẻ quen biết anh chàng chạy lại nói :

- Cầm lấy tay tơi này!

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

*Bài tâp 2. Nhận xét sự khác nhau về hình thức biểu hiện ý

nghĩa cầu khiến giữa những câu.

a) "Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy ."

- Có từ ngữ cầu khiến:

đi

- vắng chủ ngữ.

b) "Các em khóc."

- Có từ ngữ cầu khiến:

đừng

- có chủ ngữ (Ngơi thứ

hai số nhiều)

c) "Đưa tay cho tôi mau!"; "Cầm lấy tay tôi này!"

đi

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

3. Bài tập 3:

So sánh hình thức và ý nghĩa của hai câu sau :

a.

Hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột !

b.Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ

xót ruột.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

a) Hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột!

b) Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.

(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)

- Trong câu (a) vắng chủ ngữ.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

THẢO LUẬN NHÓM

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

-

Học bài , làm bài tập 4,5 SGK

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

LOGO

CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ

ĐÃ VỀ DỰ TIẾT DẠY

</div>

Bài giảng Văn 8- Câu cầu Khiến- GV Nguyễn Thị Hằng Nga

<b>CÂU CẦU KHIẾN</b>

<b>CÂU CẦU KHIẾN</b>

<b>NGỮ VĂN 8</b>

Trong những đoạn trích

<i><b>sau câu nào là câu </b></i>

<i><b>cầu khiến ?</b></i>

-

<b>Thôi đừng lo lắng.</b>

<b> Khuyên bảo</b>

-

<b>Cứ về đi .</b>

<b>Yêu cầu </b>

<b>trong câu</b>

<b>I. Đặc điểm hình thức và chức năng :</b>

<i><b>(yêu cầu)</b></i>

<i><b>(đề nghị)</b></i>

<b>*Bài tập 1.</b>

<b>Thử thêm, bớt hoặc thay đổi chủ ngữ xem ý nghĩa </b>

<b>của các câu sau thay đổi như thế nào. (Thảo luận)</b>

<b>a) "Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương."</b>

<i> </i>

(Không thay đổi về nghĩa mà làm cho đối tượng tiếp nhận được

thể hiện rõ hơn, lời u cầu nhẹ nhàng hơn, tình cảm hơn)

<b>b) "Ơng giáo hút trước đi."</b>

<i> </i>

c)

<b>"Nay chúng ta đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống </b>

<b>được khơng." </b>

<i>( Thay đổi ý nghĩa cơ bản của câu; đối với câu thứ hai, trong số </i>

<i><b>/</b></i>

<i><b> </b></i>

<i><b>"</b></i>

<i><b>Con hãy lấy </b></i>

<i><b>gạo làm</b></i>

<i><b>bánh mà lễ Tiên vương."</b></i>

<i><b>/ "</b></i>

<i><b>Hút trước đi."</b></i>

khiến?Nhận xét sự khác nhau về hình thức biểu

hiện ý nghĩa cầu khiến giữa những câu đó ?

*Bài tâp 2. Nhận xét sự khác nhau về hình thức biểu hiện ý

nghĩa cầu khiến giữa những câu.

<b>a) "Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy ."</b>

- Có từ ngữ cầu khiến:

<b>đi </b>

- vắng chủ ngữ.

<b>b) "Các em khóc."</b>

- Có từ ngữ cầu khiến:

<b>đừng</b>

- có chủ ngữ (Ngơi thứ

hai số nhiều)

<b>c) "Đưa tay cho tôi mau!"; "Cầm lấy tay tôi này!"</b>

<b>đi </b>

<b>So sánh hình thức và ý nghĩa của hai câu sau :</b>

<i><b>a.</b></i>

<i><b>Hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột !</b></i>

<i><b>b.Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ </b></i>

<i><b>xót ruột.</b></i>

<b>a) Hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột!</b>

<b>b) Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.</b>

<b> - Trong câu (a) vắng chủ ngữ. </b>

<b>THẢO LUẬN NHÓM</b>

<b> Học bài , làm bài tập 4,5 SGK</b>

<b>HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ</b>

<b>CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ </b>

<b>ĐÃ VỀ DỰ TIẾT DẠY</b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về