CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN đoán VI SINH TRONG PHÒNG xét NGHIỆM (VI SINH)

CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN
ĐỐN VI SINH TRONG
PHỊNG XÉT NGHIỆM


MỤC TIÊU
1.

2.

3.

Trình bày khái niệm về 2 phương pháp chẩn
đốn vi sinh vật bệnh nhiễm khuẩn.
Trình bày 4 bước thường được áp dụng trong
phương pháp chẩn đoán trực tiếp; nêu yêu
cầu và ý nghĩa từng bước
Nêu nguyên tắc và kể tên các bước tiến hành
trong phương pháp chẩn đoán gián tiếp


CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN

CHẨN ĐOÁN TRỰC TIẾP
LẤY BỆNH PHẨM

NHUỘM SOI

NI CẤY

ĐỊNH DANH

KHÁNG SINH ĐỒ

SINH HỌC PHÂN TỬ

CHẨN ĐỐN GIÁN TIẾP
LẤY MÁU

TÁCH HUYẾT THANH

LÀM PHẢN ỨNG


CHẨN ĐỐN TRỰC TIẾP
-

Tìm VI KHUẨN GÂY BỆNH trong cơ thể
người bệnh

-

Có 2 phương pháp:
Ni cấy xác định
(4 bước)

Chẩn đốn nhanh
(số bước tùy pp)


CHẨN ĐOÁN TRỰC TIẾP

1.

Lấy bệnh phẩm

-

BP = Những vật phẩm chứa VKGB

-

Đảm bảo 5 nguyên tắc:
+ Đúng chỗ
+ Đúng lúc
+ Trước khi dùng kháng sinh
+ Đảm bảo kỹ thuật vô trùng
+ Chuyển nhanh tới phòng xét nghiệm


CHẨN ĐOÁN TRỰC TIẾP
2. Nhuộm soi sơ bộ
-

Soi tươi: di động, nấm, KST khác

-

Nhuộm đơn: Đánh giá tế bào

-

Nhuộm Gram: Đánh giá hình thái, cách sắp
xếp, bắt màu của vi khuẩn

-

Các phương pháp khác: Nhuộm ZiehlNeelsen, nhuộm nhiễm sắc…

-

Giá trị: Định hướng cho bước tiếp theo


CHẨN ĐỐN TRỰC TIẾP
3. Ni cấy phân lập
-

Tách biệt vi khuẩn gây bệnh từ bệnh phẩm.

-

Sử dụng các loại môi trường ni cấy: có chất
ức chế hoặc khơng có chất ức chế.

-

Tùy bệnh phẩm và kết quả nhuộm soi mà chọn
mơi trường ni cấy phù hợp.

-

Đánh giá tính chất khuẩn lạc: kích thước, màu
sắc, hình thái để định hướng cho định danh

-

Nhuộm soi lại khuẩn lạc nghi ngờ

-

Tăng sinh (nếu cần)


CHẨN ĐOÁN TRỰC TIẾP


CHẨN ĐOÁN TRỰC TIẾP


CHẨN ĐỐN TRỰC TIẾP
4. Xác định
Tính chất SVHH
Tính chất KN (KHT đặc hiệu)
4 cách
Tính chất ly giải bởi phage
Khả năng gây bệnh thực nghiệm


CÁC TÍNH CHẤT SVHH










Thử nghiệm Catalase
Thử nghiệm Oxidase
Thử nghiệm đơng huyết tương
Thử nghiệm Indol
Thử nghiệm Urease
Thử nghiệm sinh H2S
Thử nghiệm lên men đường
Kn di động, kn làm tan máu…


CHẨN ĐOÁN TRỰC TIẾP


CHẨN ĐỐN TRỰC TIẾP
Chẩn đốn nhanh
-

Nhiều phương pháp

-

PCR (polimerase chain reaction), realtimePCR

-

ELISA (Enzym Linked Immunosorbent Asay)

-

Quan trọng: trong nhiễm virus hoặc 1 số vi
khuẩn khó ni cấy


CHẨN ĐỐN GIÁN TIẾP
-

Là tìm KHÁNG THỂ trong huyết thanh người
bệnh

-

Nguyên tắc: Dựa vào KN mẫu (đã biết trước)
và các phản ứng KN-KT để tìm ra KT. Thơng
qua sự có mặt của KT để khẳng định sự có
mặt của KN

-

Ý nghĩa: Chẩn đoán nhanh, độ nhạy và độ đặc
hiệu cao, quan trọng trong nhiễm virus và 1 số
vi khuẩn khó nuôi cấy

CHẨN ĐOÁN GIÁN TIẾP
1. Lấy bệnh phẩm – Tách huyết thanh
-

Lấy máu tĩnh mạch, ly tâm lấy huyết thanh

-

Máu lấy 2 lần, bảo quản cùng điều kiện, làm
phản ứng cùng 1 lần.

2. Làm phản ứng
-

Pha lỗng huyết thanh

-

Tìm hiệu giá kháng thể (HGKT) và động lực
kháng thể (ĐLKT)


CHẨN ĐỐN VIRUS






Chẩn đốn huyết thanh: ELISA, phản ứng

kết hợp bổ thể, ngăn ngưng kết HC, trung
hịa, MDHQ, MDPX…
Chẩn đốn trực tiếp: ELISA, PCR, Probes,
kính hiển vi điện tử…
Phân lập và xác định virus trên tế bào cảm
thụ, bào thai gà, động vật thí nghiệm…