Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại ngân hàng TMCP việt á chi nhánh cần thơ

TRƢỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH
-----  -----


TRƢỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

ss

GVHD: Th.s. Trần Cơng Dũ

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên
Lớp : DH8NH
MSSV: DNH073246

Long Xuyên, tháng 04 năm 2011


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

ĐÁNH GIÁ CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP

............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................

............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
Ngày……..tháng…….năm…….

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

GVHD: Th.s. Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN


.........................................................................................................................

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
Ngày…….tháng…….năm…….

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

GVHD: Th.s. Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

LỜI CẢM ƠN

Kết thúc khóa học là khép lại những tháng ngày miệt mài trên giảng đƣờng đại
học. Ở nơi ấy có biết bao kỉ niệm khó qn về hình ảnh ngơi trƣờng quen thuộc, thầy
cô, bè bạn… Tất cả sẽ đọng lại trong em thành một hồi ức tốt đẹp nhất.
Em xin chân thành cám ơn quý Thầy Cô trƣờng Đại học An Giang, đặc biệt là
Thầy Cô khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh đã khơng quản khó khăn vất vả và trang bị
cho đàn em thân yêu của mình một kiến thức thật hữu ích.
Lịng biết ơn vơ hạn xin gửi đến thầy Trần Công Dũ, tuy bận nhiều công việc
nhƣng thầy vẫn trực tiếp tận tình hƣớng dẫn em hồn thành Chuyên đề tốt nghiệp.
Bên cạnh đó, em cũng xin chân thành cám ơn tất cả anh chị đang làm việc tại ngân
hàng TMCP Việt Á - Chi nhánh Cần Thơ đã hƣớng dẫn giúp đỡ em trong quá trình thực
tập để hồn thành đề tài tốt nghiệp của mình.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng cho bản thân nhƣng do thời gian có hạn và hiểu biết
thực tế của em cịn hạn chế nên Chun đề tốt nghiệp khơng tránh khỏi những thiếu sót.
Rất mong thầy cơ, các anh chị góp ý để chun đề đƣợc hồn thiện hơn.
Em xin kính chúc thầy cơ, các anh chị góp ý để chun đề đƣợc hồn thiện hơn.
Em xin kính chúc thầy cô, các anh chị luôn dồi dào sức khỏe, công tác tốt.
Chân thành cảm ơn!
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thị Hồng Liên

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

GVHD: Th.s. Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

LỜI CAM ĐOAN

Em xin cam đoan rằng đề tài này là do chính em thực hiện, các số liệu thu thập và
kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất cứ đề tài nghiên
cứu khoa học nào.
Ngày…….tháng…….năm…….
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thị Hoàng Liên

SVTH: Nguyễn Thị Hoàng Liên

GVHD: Th.s. Trần Công Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DNTN..............................................................................................doanh nghiệp tƣ nhân
DSCV .................................................................................................... doanh số cho vay
DSTN ....................................................................................................... doanh số thu nợ
KBNN .................................................................................................. kho bạc Nhà nƣớc
KH ................................................................................................................... khách hàng
NH ..................................................................................................................... ngân hàng
NHNN .............................................................................................. ngân hàng Nhà nƣớc
NHTM ........................................................................................... ngân hàng thƣơng mại
NN ......................................................................................................................Nhà nƣớc
NQH ..................................................................................................................nợ quá hạn
NX ........................................................................................................................... nợ xấu

RR ..............................................................................................................................rủi ro
RRTD .......................................................................................................... rủi ro tín dụng
TCKT ......................................................................................................... tổ chức kinh tế
TCTD ....................................................................................................... tổ chức tín dụng
TD ......................................................................................................................... tín dụng
TG .......................................................................................................................... tiền gửi
TNHH................................................................................................ trách nhiệm hữu hạn
VAB ...................................................................... ngân hàng thƣơng mại cổ phần Việt Á
VAB - CT ........................... ngân hàng thƣơng mại cổ phần Việt Á - Chi nhánh Cần Thơ

SVTH: Nguyễn Thị Hoàng Liên

GVHD: Th.s. Trần Công Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

DANH MỤC BIỂU BẢNG

Trang
Bảng 3.1: Kết quả hoạt động kinh doanh .................................................................... 29
Bảng 4.1: Tình hình nguồn vốn .................................................................................. 33
Bảng 4.2: Tình hình huy động vốn ............................................................................. 36
Bảng 4.3: Doanh số cho vay theo thời hạn ................................................................. 39
Bảng 4.4: Doanh số cho vay theo thành phần kinh tế ................................................ 40
Bảng 4.5: Doanh số cho vay theo ngành nghề kinh doanh ......................................... 44
Bảng 4.6: Doanh số thu nợ theo thời hạn .................................................................... 45
Bảng 4.7: Doanh số thu nợ theo thành phần kinh tế ................................................... 49
Bảng 4.8: Doanh số thu nợ theo ngành nghề kinh doanh ........................................... 51
Bảng 4.9: Dƣ nợ tín dụng theo thời hạn ...................................................................... 55

Bảng 4.10: Dƣ nợ tín dụng theo thành phần kinh tế ................................................... 56
Bảng 4.11: Dƣ nợ tín dụng theo ngành nghề kinh doanh ........................................... 58
Bảng 4.12: Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động ................................................. 61
Bảng 4.13: Nợ quá hạn theo thời hạn.......................................................................... 62
Bảng 4.14: Nợ quá hạn theo thành phần kinh tế ......................................................... 63
Bảng 4.15: Nợ quá hạn theo ngành nghề kinh doanh ................................................. 65
Bảng 4.16: Tổng dƣ nợ phân theo các nhóm nợ ......................................................... 68
Bảng 4.17: Nợ xấu (từ nhóm 3 - nhóm 5) ................................................................... 68

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

GVHD: Th.s. Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

DANH MỤC HÌNH

Trang
Hình 3.1: Kết quả hoạt động kinh doanh .................................................................... 29
Hình 4.1: Tình hình nguồn vốn ................................................................................... 34
Hình 4.2: Tình hình huy động vốn .............................................................................. 36
Hình 4.3: Doanh số cho vay theo thành phần kinh tế ................................................. 41
Hình 4.4: Doanh số cho vay theo ngành nghề kinh doanh.......................................... 44
Hình 4.5: Doanh số thu nợ theo thành phần kinh tế .................................................... 50
Hình 4.6: Doanh số thu nợ theo ngành nghề kinh doanh ............................................ 52
Hình 4.7: Dƣ nợ tín dụng theo thành phần kinh tế ...................................................... 56
Hình 4.8: Dƣ nợ tín dụng theo ngành nghề kinh doanh .............................................. 59
Hình 4.9: Nợ quá hạn theo thành phần kinh tế ........................................................... 64
Hình 4.10: Nợ quá hạn theo ngành nghề kinh doanh .................................................. 66

Hình 4.11: Nợ xấu (từ nhóm 3 - nhóm 5) ................................................................... 69

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

GVHD: Th.s. Trần Công Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Trang
Sơ đồ 3.1: Bộ máy tổ chức và quản lý ........................................................................ 26
Sơ đồ 3.2: Qui trình tín dụng ...................................................................................... 28

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

GVHD: Th.s. Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

MỤC LỤC

Trang
CHƢƠNG I: MỞ ĐẦU ................................................................................................. 1
1.1 Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................ 1
1.3 Phƣơng pháp nghiên cứu ......................................................................................... 2
1.4 Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................................. 2

CHƢƠNG II: CƠ SỞ LÝ LUẬN.................................................................................. 3
2.1 Những vấn đề lý luận chung về ngân hàng thƣơng mại .......................................... 3
2.1.1 Khái niệm ngân hàng thƣơng mại ............................................................... 3
2.1.2 Vai trò và chức năng của ngân hàng thƣơng mại ........................................ 3
2.1.2.1 Vai trò của ngân hàng thƣơng mại trong nền kinh tế thị trƣờng ..... 3
2.1.2.2 Chức năng ....................................................................................... 4
2.2 Những vấn đề lý luận chung về tín dụng ngân hàng ............................................... 6
2.2.1 Khái niệm về tín dụng ngân hàng ............................................................... 6
2.2.2 Bản chất của tín dụng .................................................................................. 3
2.2.3 Chức năng và vai trị của tín dụng trong nền kinh tế thị trƣờng ................. 7
2.2.3.1 Chức năng ....................................................................................... 7
2.2.3.2 Vai trị ............................................................................................. 8
2.2.4 Phân loại tín dụng ..................................................................................... 10
2.2.4.1 Dựa vào thời hạn tín dụng ............................................................. 10
2.2.4.2 Dựa vào phƣơng thức cho vay ...................................................... 10
2.2.4.3 Dựa vào mục đích của tín dụng..................................................... 10
2.2.4.4 Dựa vào mức độ tín nhiệm của KH............................................... 10
2.2.4.5 Dựa vào phƣơng thức hồn trả nợ vay .......................................... 11
2.2.5 Rủi ro tín dụng .......................................................................................... 11
2.2.5.1 Khái niệm về rủi ro tín dụng ......................................................... 11
2.2.5.2 Phân loại rủi ro tín dụng ................................................................ 12
2.2.5.3 Biểu hiện của rủi ro tín dụng ......................................................... 12
2.2.5.4 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ............................................ 14
2.2.5.5 Những thiệt hại do rủi ro tín dụng mang lại .................................. 16
2.2.5.6 Những biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng ...................................... 17
2.2.6 Một số vấn đề cơ bản về chất lƣợng tín dụng ngân hàng .......................... 18

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

GVHD: Th.s. Trần Công Dũ

 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

2.2.6.1 Khái niệm chất lƣợng tín dụng ...................................................... 18
2.2.6.2 Những nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng tín dụng ...................... 18
2.2.6.3 Sự cần thiết của việc nâng cao chất lƣợng tín dụng ...................... 21
2.2.6.4 Một số chỉ tiêu đánh giá chất lƣợng hoạt động tín dụng ............... 22
CHƢƠNG III: GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG TMCP VIỆT Á - CHI
NHÁNH CẦN THƠ.................................................................................................... 25
3.1 Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Việt Á - Chi nhánh Cần
Thơ .............................................................................................................................. 25
3.1.1 Quá trình hình thành......................................................................................
3.1.2 Quá trình phát triển ................................................................................... 25
3.2 Cơ cấu tổ chức và chức năng các phòng ban ........................................................ 25
3.2.1 Cơ cấu tổ chức .......................................................................................... 25
3.2.2 Chức năng các phòng ban ......................................................................... 26
3.3 Các hình thức tín dụng và qui trình tín dụng tại Ngân hàng TMCP Việt Á - Chi
nhánh Cần Thơ ............................................................................................................ 27
3.3.1 Các hình thức tín dụng tại Ngân hàng TMCP Việt Á - Chi nhánh Cần Thơ
................................................................................................................................... 27
3.3.2 Qui trình tín dụng tại Ngân hàng TMCP Việt Á - Chi nhánh Cần Thơ .... 27
3.4 Kết quả hoạt động kinh doanh .............................................................................. 27
3.5 Những thuận lợi và khó khăn của Ngân hàng TMCP Việt Á - Chi nhánh Cần Thơ
..................................................................................................................................... 31
3.5.1 Những thuận lợi ........................................................................................ 31
3.5.2 Khó khăn ................................................................................................... 31
3.6 Định hƣớng và mục tiêu phát triển năm 2011 ....................................................... 32
3.6.1 Định hƣớng ............................................................................................... 32
3.6.2 Mục tiêu phát triển .................................................................................... 32

CHƢƠNG IV: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP
VIỆT Á - CHI NHÁNH CẦN THƠ ........................................................................... 33
4.1 Khái quát về hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Việt Á - Chi nhánh Cần Thơ
..................................................................................................................................... 33
4.1.1 Tình hình nguồn vốn ................................................................................ 33
4.1.1.1 Cơ cấu nguồn vốn ......................................................................... 33
4.1.1.2 Tình hình huy động vốn ................................................................ 35
4.1.2 Tình hình cho vay...................................................................................... 38
4.1.2.1 Phân tích doanh số cho vay ........................................................... 38
4.1.2.2 Phân tích doanh số thu nợ ............................................................. 47
4.1.2.3 Phân tích doanh số dƣ nợ .............................................................. 54

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

GVHD: Th.s. Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

4.2 Đánh giá chất lƣợng tín dụng tại VAB - CT giai đoạn 2008 - 2010 ..................... 61
4.2.1 Phân tích nợ quá hạn ................................................................................. 62
4.2.2 Tỉ lệ nợ quá hạn trên tổng dƣ nợ ............................................................... 67
4.2.3 Phân tích nợ xấu ........................................................................................ 67
4.2.4 Tỉ lệ nợ xấu trên tổng dƣ nợ ...................................................................... 70
4.2.5 Hiệu suất sử dụng vốn ............................................................................... 70
4.2.6 Vịng quay vốn tín dụng ............................................................................ 70
4.2.7 Hệ số thu nợ .............................................................................................. 71
4.3 Nhận định chung về hoạt động tín dụng tại VAB - CT ........................................ 71
4.3.1 Những thuận lợi và khó khăn .................................................................... 71
4.3.1.1 Thuận lợi ....................................................................................... 71

4.3.1.2 Khó khăn ....................................................................................... 71
4.3.2 Những tồn tại và nguyên nhân ảnh hƣởng đến chất lƣợng tín dụng của Ngân
hàng TMCP Việt Á - Chi nhánh Cần Thơ .................................................................. 72
4.3.2.1 Những tồn tại................................................................................. 72
4.3.2.2 Nguyên nhân ................................................................................. 72
4.4 Một số giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng tại Ngân hàng TMCP Việt Á - Chi
nhánh Cần Thơ ............................................................................................................ 73
4.4.1 Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn .............................................. 73
4.4.2 Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ................................................ 74
4.4.3 Giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng, hạn chế nợ quá hạn và nợ xấu .. 75
CHƢƠNG V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................. 76
5.1 Kết luận ................................................................................................................. 76
5.2 Kiến nghị ............................................................................................................... 76
5.2.1 Đối với chính quyền địa phƣơng và các cơ sở ban ngành ........................ 77
5.2.2 Đối với Ngân hàng Hội sở ........................................................................ 77
5.2.3 Đối với VAB - CT..................................................................................... 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 79

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

GVHD: Th.s. Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

GVHD: Th.s. Trần Công Dũ

 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT
CHƢƠNG I
MỞ ĐẦU

1.1 Lý do chọn đề tài
au hơn 120 năm phát triển, đến nay TP. Cần Thơ đang là trung tâm quan
trọng nhất của vùng Đồng Bằng sông Cửu Long với nhiều chuyển biến tích
cực, đời sống kinh tế xã hội ngày càng được nâng cao, năng lực sản xuất,
kinh doanh và sức cạnh tranh của hàng hóa được nâng lên. Cùng với sự phát triển không
ngừng của nền kinh tế, nhu cầu vốn đã và đang là một nhu cầu vô cùng cấp thiết cho
việc xây dựng cơ sở hạ tầng, trang thiết bị cũng như chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa
bàn TP. Cần Thơ. Tín dụng ngân hàng chính là cơng cụ đắc lực để đáp ứng nhu cầu đó.

S

Trong nhiều năm hoạt động, đóng góp của Ngân Hàng TMCP Việt Á trên địa bàn
TP. Cần Thơ trong sự phát triển chung này là rất đáng kể, với vai trò là “người đi vay”
và “người cho vay”, Ngân Hàng TMCP Việt Á - Chi nhánh Cần Thơ đã có những thay
đổi tích cực phù hợp với tình hình thực tiễn, cố gắng đưa vốn vào lưu thơng nhằm mục
đích ngày càng làm ra nhiều của cải cho xã hội và thúc đẩy nền kinh tế khơng ngừng
phát triển.
Lịch sử hình thành và phát triển quan hệ tín dụng cho ta thấy vai trị quan trọng
của nó trong nền kinh tế đặc biệt là nền kinh tế hàng hóa ngày càng phát triển. Cùng với
sự sản xuất và lưu thông hàng hóa, tín dụng ngày càng phát triển nhằm cung cấp thêm
các phương tiện giao dịch để đáp ứng nhu cầu giao dịch trong xã hội. Trong điều kiện
đó, nâng cao chất lượng tín dụng là vấn đề ngày càng được quan tâm. Để hoạt động tín
dụng ngày càng đạt hiệu quả cao hơn, hạn chế thấp nhất các rủi ro tín dụng, ngày càng
tăng thêm lợi nhuận nhằm tạo niềm tin và uy tín đối với khách hàng, Ngân Hàng TMCP
Việt Á nói chung và Ngân Hàng TMCP Việt Á - Chi nhánh Cần Thơ nói riêng ln đặt
vấn đề nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng lên hàng đầu. Xuất phát từ tình hình trên,

em đã chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại ngân
hàng TMCP Việt Á - Chi nhánh Cần Thơ” làm chuyên đề tốt nghiệp.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
Trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng, tín dụng là lĩnh vực chủ yếu nhất
đồng thời cũng là lĩnh vực mang lại rủi ro nhiều nhất. Tuy nhiên, bất kỳ ngân hàng nào
cũng không thể tồn tại mà không có khách hàng; do đó việc quản lý và nâng cao chất
lượng tín dụng được xem là một trong những nhân tố quan trọng và thường xuyên. Vì
vậy, để đạt được mục tiêu và chiến lược hoạt động của ngành trong thời biểu kinh tế thị
trường có sự cạnh tranh quyết liệt giữa các ngân hàng trên địa bàn, chuyên đề sẽ hướng
đến các mục tiêu sau:
 Tổng quan về tín dụng ngân hàng và một số vấn đề về chất lượng hoạt động tín
dụng.
 Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng, phân tích chất lượng tín dụng của VAB
- CT để tìm ra và phát huy những mặt mạnh, phát hiện và khắc phục những tồn tại yếu
kém trong hoạt động cho vay của NH.
 Đề ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm góp phần nâng cao hơn nữa chất
lượng, nâng cao tính an tồn và hiệu quả cho hoạt động tín dụng của VAB - CT trong
thời gian tới.

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

-1-

GVHD: Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT
1.3 Phƣơng pháp nghiên cứu
 Phƣơng pháp thu thập số liệu:
Thu thập số liệu từ tài liệu của cơ quan thực tập, tình hình thực tế tại ngân hàng và

các tài liệu khác có liên quan, từ tạp chí, phỏng vấn người trực tiếp thực hiện nghiệp vụ
cho vay tại VAB - CT trong giai đoạn 2008 - 2010.
 Phƣơng pháp phân tích số liệu:
Sử dụng phương pháp đối chiếu so sánh giữa các số liệu, chỉ tiêu giữa các thời kỳ
và phân tích biểu đồ. Tất cả đều dựa trên cơ sở các kiến thức đã học ở trường và số liệu
thực tế ở VAB - CT trong giai đoạn 2008 - 2010.
1.4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu đánh giá chất lượng và thực trạng hoạt động tín
dụng của VAB - CT trong giai đoạn 2008 - 2010.
Về không gian: đề tài dựa vào các số liệu thống kê báo cáo về tình hình hoạt động,
thực trạng của cơng tác tín dụng tại VAB - CT.
Về thời gian: đề tài nghiên cứu chất lượng tín dụng, thực trạng và các nguyên
nhân ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng của VAB - CT giai đoạn 2008 - 2010.

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

-2-

GVHD: Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT
CHƢƠNG II
CƠ SỞ LÝ LUẬN

2.1 Những vấn đề lý luận chung về ngân hàng thƣơng mại
2.1.1 Khái niệm ngân hàng thƣơng mại (1)
- NHTM là một loại hình TCTD được thực hiện tồn bộ hoạt động NH và các hoạt
động khác có liên quan.
- Hoạt động NH là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ NH với nội dung

thường xuyên là nhận tiền gửi và sử dụng số tiền này để cấp TD, cung ứng dịch vụ
thanh tốn.
2.1.2 Vai trị và chức năng của ngân hàng thƣơng mại
2.1.2.1 Vai trò của ngân hàng thƣơng mại trong nền kinh tế thị trƣờng (2)
Bất kỳ một quốc gia nào có nền kinh tế phát triển, đang phát triển, thậm chí
chưa phát triển thì hoạt động NH cũng có tác dụng to lớn đến hoạt động của nền kinh tế.
Trong nền kinh tế thị trường, vai trò của NH được thể hiện như sau:

 NH là nơi tập trung tiền nhàn rỗi và cung ứng tiền vốn cho quá trình
sản xuất kinh doanh:
Trong nền kinh tế có những chủ thể có dư tiền và khoản tiền đó chưa được
sử dụng một cách triệt để (ví dụ như vẫn còn cất giấu trong nhà chưa được mang ra lưu
thông), nhưng họ cũng muốn tiền này sinh lời cho mình và họ nghĩ là cho vay và có
những chủ thể cần tiền để hoạt động kinh doanh. Nhưng những chủ thể này khơng quen
biết nhau và cũng có thể không tin tưởng nhau nên tiền vẫn chưa được lưu thơng.
NHTM với vai trị trung gian của mình, nhận tiền từ người muốn cho vay, trả lãi cho họ
và đem số tiền ấy cho người muốn vay vay.
Thực hiện được điều này, NHTM huy động và tập trung các nguồn vốn nhàn
rỗi trong nền kinh tế; mặt khác với số vốn này NHTM sẽ đáp ứng được nhu cầu vốn của
nền kinh tế để sản xuất kinh doanh. Qua đó, thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
NHTM vừa là người đi vay, vừa là người cho vay và với số lãi suất chênh
lệch có được sẽ duy trì hoạt động của mình.

 Vai trị là trung gian trong q trình thanh tốn góp phần thúc đẩy q
trình lưu thơng hàng hóa nhanh chóng:
Có nghĩa là NH tiến hành nhập tiền vào tài khoản hay chi trả tiền theo lệnh
của chủ tài khoản. Khi KH gửi tiền vào NH, họ sẽ được đảm bảo an toàn trong việc cất
giữ tiền và thực hiện thu chi một cách nhanh chóng, tiện lợi, nhất là đối với các khoản
thanh tốn có giá trị lớn, ở mọi địa phương mà nếu KH tự làm sẽ rất tốn kém, khó khăn
và khơng an tồn (ví dụ: chi phí lưu thơng, vận chuyển, bảo quản,...).

(1)

TS. Nguyễn Minh Kiều. 2009. Nghiệp vụ ngân hàng thương mại. NXB Thống kê.

(2)

GS.TS. Lê Văn Tư. 2004. Ngân hàng thương mại. NXB Tài chính.

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

-3-

GVHD: Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT
Khi làm trung gian thanh tốn, NH tạo ra những cơng cụ lưu thơng và độc
quyền quản lý các cơng cụ đó (Séc, giấy chuyển ngân, thẻ thanh toán,...) đã tiết kiệm
cho xã hội rất nhiều về chi phí lưu thơng, đẩy nhanh tốc độ ln chuyển vốn, thúc đẩy
q trình lưu thơng hàng hóa. Vai trò trung gian này trở nên phong phú hơn với việc
phát hành thêm cổ phiếu, trái phiếu,... NHTM có thể làm trung gian giữa công ty và các
nhà đầu tư; chuyển giao mệnh lệnh trên thị trường chứng khoán; đảm nhận việc mua trái
phiếu cơng ty...

 Góp phần thu hút, mở rộng đầu tư trong và ngoài nước và cung cấp các
dịch vụ tài chính khác:
Phần lớn các giao dịch thanh toán qua NH là những khoản giao dịch có giá
trị lớn, phạm vi thanh tốn khơng chỉ bó hẹp trong từng khu vực, địa phương mà còn lan
rộng trong phạm vi cả nước và phát triển ra trên phạm vi thế giới. NHTM góp phần đẩy

nhanh tốc độ luân chuyển Tiền - Hàng. Nhờ vậy, các mối quan hệ kinh tế - xã hội được
thực hiện cả trên bình diện quốc nội lẫn trên bình diện quốc tế. Điều này khơng những
chắc chắn sẽ góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội trong nước phát triển mà còn thúc đẩy
các quan hệ kinh tế thương mại và tài chính tín dụng quốc tế phát triển.
2.1.2.2 Chức năng (3)

 Chức năng trung gian tín dụng:
Trung gian tín dụng là chức năng quan trọng và cơ bản nhất của NHTM, chức
năng này không những cho thấy bản chất của NHTM mà cịn cho thấy nhiệm vụ chính
yếu của NHTM. Trong chức năng này - chức năng “trung gian tín dụng” NHTM đóng
vai trị là người trung gian đứng ra tập trung, huy động các nguồn vốn tiền tệ tạm thời
nhàn rỗi trong nền kinh tế (bao gồm tiền tiết kiệm của các tầng lớp dân cư, vốn bằng
tiền của các đơn vị, tổ chức kinh tế,…) biến nó thành nguồn vốn TD để cho vay (cấp
TD) đáp ứng các nhu cầu vốn kinh doanh và vốn đầu tư cho các ngành kinh tế và nhu
cầu vốn tiêu dùng cho xã hội.
Với chức năng trung gian tín dụng, NHTM thực hiện những nhiệm vụ cụ thể
sau đây:
* Nhận TG không kỳ hạn, có kỳ hạn của các đơn vị kinh tế, các tổ chức và cá
nhân bằng đồng tiền trong nước và bằng ngoại tệ.
* Nhận TG tiết kiệm của các tổ chức và cá nhân.
* Phát hành kỳ phiếu và trái phiếu ngân hàng để huy động vốn trong xã hội.
* Cho vay ngắn hạn, trung và dài hạn đối với các đơn vị và cá nhân.
* Cho vay tiêu dùng, cho vay trả góp và các loại hình TD khác đối với tổ chức
và cá nhân.

 Chức năng trung gian thanh tốn:
Đây là chức năng quan trọng, khơng những thể hiện khá rõ bản chất của
NHTM mà còn cho thấy tính chất “đặc biệt” trong hoạt động của NHTM.

(3)

PGS. TS. Nguyễn Đăng Dờn. Quản trị ngân hàng thương mại hiện đại. NXB Phương Đơng.

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

-4-

GVHD: Trần Công Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT
Khi trong nền kinh tế, chưa có hoạt động NH, hoặc mới có những hoạt động
sơ khai (nhận bảo quản tiền đúc) thì các khoản giao dịch thanh toán giữa những người
sản xuất kinh doanh và các đối tượng khác đều được thực hiện một cách trực tiếp, người
trả tiền và người thụ hưởng tự kiểm soát các giao dịch thanh toán, đồng thời sử dụng
tiền mặt để chi trả trực tiếp. Nhưng NHTM ra đời và hoạt động trong nền kinh tế, thì
dần dần các khoản giao dịch thanh toán giữa các đơn vị và cá nhân đều được thực hiện
qua hệ thống NH.
NHTM đứng ra làm trung gian để thực hiện các khoản giao dịch thanh toán
giữa các KH, giữa người mua, người bán… để hoàn tất các quan hệ kinh tế thương mại
giữa họ với nhau.
Nhiệm vụ của chức năng này gồm:
* Mở tài khoản TG giao dịch cho các tổ chức và cá nhân:
Tất cả các đơn vị kinh tế, các tổ chức và cá nhân nếu có nhu cầu đều có quyền
mở tài khoản giao dịch tại bất kỳ một NHTM nào mà mình cảm thấy an tồn, tiện lợi,
cịn đối với các NHTM có nghĩa vụ đáp ứng nhu cầu mở tài khoản giao dịch của KH,
nếu họ tuân thủ các qui định về việc mở và sử dụng tài khoản giao dịch tại NH.
Chức năng trung gian thanh tốn của NHTM có thể thực hiện được khi các KH
tham gia thanh tốn đều có tài khoản giao dịch tại NH, vì vậy nhiệm vụ của các NHTM
khơng những ảnh hưởng đến chức năng này, mà còn ảnh hưởng đến chức năng trung

gian tín dụng. Việc mở tài khoản giao dịch cho KH, thủ tục phải chặt chẽ nhưng đơn
giản, đảm bảo bí mật, an tồn cho KH.
* Quản lý và cung cấp các phương tiện thanh toán cho KH:
Thanh toán qua NH là thanh toán bằng chuyển khoản, tức là bằng cách ghi Nợ,
ghi Có vào tài khoản liên quan, vì vậy các chứng từ dùng làm căn cứ để hạch toán vào
tài khoản phải là những chứng từ do chính NH cung cấp và kiểm sốt, chỉ như vậy mới
đảm bảo q trình thanh tón được tiến hành nhanh chóng, an tồn và chính xác, quyền
lợi của KH sẽ được đảm bảo. Để thực hiện nhiệm vụ này, các NHTM sẽ thiết kế và
cung cấp nhiều phương tiện thanh toán khác nhau cho KH (giấy chuyển tiền, tín dụng
thư, Séc, thẻ tín dụng,…). Những phương tiện thanh tốn này, khơng những phải đáp
ứng u cầu quản lý và kiểm sốt chặt chẽ, mà cịn phải đáp ứng yêu cầu linh hoạt dễ sử
dụng và tiện lợi.
Tính chất, đặc điểm và nội dung của các khoản giao dịch thanh tốn địi hỏi
phải có nhiều phương tiện thanh tốn thích hợp. Vì vậy, địi hỏi các NHTM cần đa dạng
hóa các phương thức thanh tốn - ngồi việc sử dụng các phương tiện thanh toán truyền
thống như Séc, Ủy nhiệm thu, Ủy nhiệm chi, thư tín dụng cần từng bước mở rộng các
phương tiện thanh toán hiện đại tiên tiến như thẻ tín dụng, thẻ thanh tốn.
* Tổ chức và kiểm sốt qui trình thanh tốn giữa các KH:
Có thể nói, tổ chức và kiểm sốt quy trình thanh tốn giữa các KH là nhiệm vụ
quan trọng và khó khăn của NHTM, bởi nó phải đáp ứng được các u cầu sau:
 Nhanh chóng và chính xác;
 Đảm bảo an toàn và tiện lợi.
Các KH chỉ thực sự tham gia tích cực vào q trình thanh tốn qua NH, khi họ
cảm nhận những tiện ích và ưu việt của các giao dịch thanh toán do NHTM tổ chức thực

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

-5-

GVHD: Trần Cơng Dũ

 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT
hiện, qua hàng trăm năm tồn tại và phát triển, hệ thống NH hiện đại đã có những cố
gắng lớn và cống hiến cho xã hội những kết quả lớn lao trong lĩnh vực thanh toán.

 Cung ứng dịch vụ ngân hàng:
Thực hiện chức năng trung gian tín dụng và trung gian thanh tốn, vốn đã
mang lại những hiệu quả to lớn cho nền kinh tế - xã hội. Nhưng nếu chỉ dừng lại ở đó,
thì chưa đủ, các NHTM cần đáp ứng tất cả các nhu cầu của KH có liên quan đến hoạt
động NH. Đó chính là việc cung ứng dịch vụ ngân hàng.
Nhiệm vụ cụ thể của chức năng này bao gồm:
* Dịch vụ ngân quĩ và chuyển tiền nhanh quốc nội;
* Dịch vụ kiều hối và chuyển tiền nhanh quốc tế;
* Dịch vụ ủy thác (bảo quản, thu hộ, chi hộ, mua bán hộ,…);
* Dịch vụ tư vấn đầu tư, cung cấp thông tin,…;
* Dịch vụ ngân hàng điện tử (E - banking).
Trên đây là các chức năng và nhiệm vụ cụ thể của NHTM, các chức năng
nhiệm vụ ấy có mối quan hệ hữu cơ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau, vì vậy khi bố
trí cơ cấu tổ chức bộ máy để thực hiện chức năng nhiệm vụ, các NHTM phải sắp xếp tổ
chức hợp lý để thực hiện đồng bộ các chức năng và nhiệm vụ ấy, không nên quá chú
trọng đến chức năng này mà xem nhẹ chức năng khác, vì coi trọng chức năng nhiệm vụ
này mà xem nhẹ chức năng và nhiệm vụ khác sẽ dẫn đến hoạt động đơn điệu, thiếu tính
phối hợp và hiệu quả sẽ không cao.
Mặt khác, nếu các NHTM đều chú trọng tất cả các chức năng và nhiệm vụ của
mình, thì khơng những làm cho hoạt động kinh doanh có hiệu quả cao hơn, tỷ suất lợi
nhuận cao hơn, mà cịn có khả năng phân tán RR trong hoạt động kinh doanh NH. Phối
hợp hài hòa và coi trọng cả ba mảng hoạt động là tín dụng thanh tốn và hoạt động ngân
hàng, thì các NHTM sẽ có cơ hội đứng vững hơn trong cuộc chạy đua trên thị trường.
2.2 Những vấn đề lý luận chung về tín dụng ngân hàng (4)

2.2.1 Khái niệm về tín dụng ngân hàng
Tín dụng ngân hàng là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ NH cho KH
trong một thời hạn nhất định với một khoản chi phí nhất định.
Cũng như quan hệ TD khác, tín dụng ngân hàng chứa đựng ba nội dung:
 Có sự chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ người sở hữu sang người sử dụng;
 Sự chuyển nhượng này có thời hạn hay mang tính tạm thời;
 Sự chuyển nhượng này có kèm chi phí.
2.2.2 Bản chất của tín dụng
TD rất phong phú và đa dạng về hình thức. Bản chất của TD thể hiện ở các
phương diện sau:

(4)

TS. Nguyễn Minh Kiều. 2009. Nghiệp vụ ngân hàng thương mại. NXB Thống Kê.

SVTH: Nguyễn Thị Hoàng Liên

-6-

GVHD: Trần Công Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT
- Một là, người sở hữu một số tiền hoặc hàng hóa chuyển giao cho người
khác sử dụng một thời gian nhất định. Lúc này, vốn được chuyển từ người cho vay sang
người vay.
- Hai là, sau khi nhận được vốn TD, người đi vay được quyền sử dụng để
thỏa mãn một hay một số mục đích nhất định.
- Ba là, đến thời hạn do hai bên thỏa thuận, người vay hoàn trả lại cho người
cho vay một giá trị lớn hơn vốn ban đầu, tiền tăng thêm được gọi là phần lãi.

Các Mác đã viết về bản chất của TD như sau: “Tiền chẳng qua chỉ rời khỏi tay
người sở hữu một thời gian và chẳng qua chỉ tạm thời chuyển từ tay người tư hữu sang
tay nhà tư bản hoạt động, cho nên tiền khơng phải bỏ ra để thanh tốn, cũng khơng phải
tự đem bán đi mà cho vay, tiền chỉ đem nhượng lại với một điều kiện là nó sẽ quay về
điểm xuất phát sau một kỳ hạn nhất định”. Đồng thời, Các Mác cũng vạch ra yêu cầu
của việc tiền quay trở về điểm xuất phát là: “vẫn giữ được nguyên vẹn giá trị của nó và
đồng thời lại lớn lên trong quá trình vận động”. Đến nay, các nhà kinh tế đã có nhiều
định nghĩa khác nhau về TD nhưng đều phản ánh một bên là đi vay và một bên là cho
vay, nó dựa trên cơ sở của lịng tin. Lịng tin được thể hiện trên khía cạnh: người cho
vay tin tưởng người đi vay sử dụng vốn đúng mục đích, có hiệu quả và là quan hệ có
thời hạn, có hồn trả. Đây là bản chất của TD.
2.2.3 Chức năng và vai trị của tín dụng trong nền kinh tế thị trƣờng (5)
2.2.3.1 Chức năng:

 Chức năng phân phối lại tài nguyên:
Tín dụng là sự vận động của vốn từ chủ thể này sang chủ thể khác. Chính
nhờ sự vận động của TD mà các chủ thể vay vốn nhận được một phần tài nguyên của xã
hội phục vụ cho sản xuất hoặc tiêu dùng.
Phân phối TD được thực hiện bằng hai cách:
+ Phân phối trực tiếp: là việc phân phối vốn từ chủ thể có vốn tạm thời
chưa sử dụng sang chủ thể trực tiếp sử dụng vốn đó là kinh doanh và tiêu dùng. Phương
pháp phân phối này được thực hiện trong quan hệ tín dụng thương mại và việc phát
hành trái phiếu của NN và các công ty con.
+ Phân phối gián tiếp: là việc phân phối được thực hiện thông qua các tổ
chức trung gian như: ngân hàng, hợp tác xã tín dụng, cơng ty tài chính… Trong nền
kinh tế hiện đại, phân phối vốn TD qua các tổ chức trung gian chiếm vị trí quan trọng
nhất. Một mặt, các tổ chức trung gian tập trung vốn tiền tệ của các doanh nghiệp và cá
nhân để làm nguồn vốn cho vay, mặt khác chúng phân phối nguồn vốn đó dưới hình
thức cấp TD cho các doanh nghiệp, cá nhân và một phần cho kho bạc Nhà nước. Giữa
phân phối qua TD và phân phối qua Ngân sách có những điểm khác nhau: đối với TD

phân phối trên cơ sở hoàn trả, phân phối vốn liên quan đến thu nhập quốc dân và tổng
sản phẩm xã hội, phân phối chủ yếu cho lĩnh vực sản xuất kinh doanh. Trong khi ngân
sách phân phối vốn mang tính chất cấp phát, phân phối chủ yếu liên quan đến thu nhập
quốc dân và phân phối chủ yếu cho lĩnh vực phi sản xuất.

 Thúc đẩy lưu thông hàng hóa và phát triển kinh tế, đồng thời tiết kiệm
chi phí lưu thơng cho xã hội:

(5)

đọc ngày 25/03/2011.

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

-7-

GVHD: Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT
Trong thời kỳ đầu lưu thơng là hóa tệ, nhưng khi các quan hệ TD phát triển,
các giấy nợ đã thay thế cho một bộ phận tiền trong lưu thông. Lợi dụng đặc điểm này,
các NH đã bắt đầu phát hành tiền giấy vào lưu thơng. Lúc đầu, tiền giấy phát hành trên
cơ sở có dự trữ quí kim (vàng), nhưng dần dần tiền giấy phát hành vào lưu thông, tách
rời với dự trữ vàng của NH.
Ngày nay, NH cung cấp tiền cho lưu thông chủ yếu được thực hiện thông
qua con đường TD. Đây là cơ sở đảm bảo cho lưu thông tiền tệ ổn định, đồng thời đảm
bảo đủ phương tiện phục vụ cho lưu thông. Như vậy, nhờ hoạt động của TD mà NH tạo
ra tiền phục vụ cho sản xuất và lưu thơng hàng hóa. Tiền tệ do NH tạo ra gồm:
+ Tiền tệ: tiền giấy và tiền kim loại không đủ giá trị.

+ Bút tệ: là loại tiền tệ không tồn tại ở dạng vật chất mà được sử dụng thơng
qua hình thức bút tốn ghi Nợ, ghi Có trên tài khoản TG khơng kì hạn ở NH. Tính ưu
việt của bút tệ là giảm bớt chi phí lưu thơng tiền mặt (sản xuất, lưu thơng, đóng gói,…);
nhanh chóng, thuận tiện cho chủ tài khoản thanh toán ở NH; đảm bảo an toàn trong việc
sử dụng đồng tiền và hạn chế tiêu cực; tạo điều kiện cho Ngân hàng Trung Ương trong
việc quản lý, điều tiết lượng tiền cung ứng.
Nhờ các cơng cụ nói trên mà tốc độ lưu thơng hàng hóa nhanh hơn và do
vậy, hàng hóa đi từ hình thái tiền tệ vào sản xuất và ngược lại được thúc đẩy mạnh mẽ
hơn. Nói cách khác, TD thúc đẩy lưu thơng hàng hóa và phát triển kinh tế.
2.2.3.2 Vai trị
Tín dụng NH có vai trị rất quan trọng, đặc biệt là trong cơ chế thị trường
hiện nay. Điều đó được thể hiện ở một số khía cạnh sau:

 Tín dụng góp phần đảm bảo cho q trình sản xuất diễn ra thường
xuyên, liên tục:
Do tính đa dạng trong luân chuyển vốn của các doanh nghiệp trong nền
kinh tế thị trường, tại một thời điểm nhất định trong nền kinh tế có một số doanh nghiệp
“thừa vốn” tạm thời do bán hàng hóa có tiền nhưng chưa có nhu cầu sử dụng ngay (như
chưa trả lương cho công nhân viên…), đã làm nảy sinh nhu cầu cho vay vốn để tránh
tình trạng ứ đọng vốn và có thêm lợi nhuận. Trong khi đó, có những doanh nghiệp
“thiếu vốn” tạm thời do hàng hóa chưa bán được, nhưng lại có nhu cầu đi vay để duy trì
sản xuất kinh doanh, mang lại lợi nhuận. Với việc cung cấp TD, cho vay kịp thời đã tạo
ra khả năng đảm bảo tính liên tục của quá trình sản xuất kinh doanh, cho phép các
doanh nghiệp thõa mãn nhu cầu về vốn luôn thay đổi và khơng để tồn đọng vốn trong
q trình ln chuyển.

 Tín dụng góp phần tích tụ, tập trung vốn thúc đẩy sản xuất kinh doanh:
Tập trung vốn phải dựa trên cơ sở tích lũy. Trong thực tế, có những lượng
tích lũy rất lớn được nắm giữ ở các chủ thể khác nhau trong nền kinh tế. Nhưng rất
nhiều người tích lũy khơng muốn cho vay trực tiếp hoặc khơng muốn có cổ phần trong

dự án đầu tư, vì ngồi lý do mất khả năng thanh khoản thì người tích lũy cịn bị hạn chế
bởi khả năng, kiến thức về tài chính và pháp lý để thực hiện trực tiếp đầu tư hoặc cho
vay. Với hoạt động của hệ thống TD có đủ độ tin cậy, do tính chun mơn hóa cao trong
hoạt động TD và đa dạng hóa các danh mục đầu tư thông qua nhiều nhà đầu tư của
nhiều dự án khác nhau vay, từ đó giảm bớt RR do cá nhân của người tích lũy, tạo nên
q trình tập trung vốn được thực hiện nhanh chóng và có hiệu quả, đã tạo khả năng
cung ứng vốn cho nền kinh tế, đặc biệt là nguồn vốn dài hạn các doanh nghiệp, các nhà

SVTH: Nguyễn Thị Hoàng Liên

-8-

GVHD: Trần Công Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT
đầu tư nhờ nguồn vốn TD có thể nhanh chóng mở rộng sản xuất, thực hiện các dự án
đầu tư, tạo những bước nhảy vọt về năng lực sản xuất do tiếp cận được với phương tiện
máy móc hiện đại, từ đó thúc đẩy sản xuất phát triển.

 Tín dụng góp phần điều chỉnh ổn định và tăng trưởng kinh tế:
Trong nền kinh tế thị trường, các nhà đầu tư thường chỉ tập trung vốn đầu tư
vào các lĩnh vực có lợi nhuận cao; trong khi đó, nền kinh tế địi hỏi phải có sự phát triển
cân đối, đồng bộ giữa các ngành và các vùng, yêu cầu phải có những ngành then chốt,
mũi nhọn để tạo đà cho nền kinh tế phát triển nhanh chóng. TD thơng qua cung cấp vốn,
đặc biệt là vốn trung và dài hạn đầy đủ, kịp thời với lãi suất và điều kiện cho vay ưu đãi,
có vai trị quan trọng trong việc góp phần đảm bảo vốn đầu tư cho cơ sở hạ tầng, hình
thành các ngành then chốt, mũi nhọn và các vùng kinh tế trọng điểm, góp phần hình
thành cơ cấu kinh tế tối ưu. Chẳng hạn, với ưu đãi về vốn, lãi suất, thời hạn và điều kiện
vay vốn với nông nghiệp, nông thôn để xây dựng cơ sở vật chất, kết cấu hạ tầng, TD

góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nơng nghiệp.
Tín dụng cịn là phương tiện để NN thực hiện chính sách tiền tệ thích hợp để
ổn định nền kinh tế khi nền kinh tế có dấu hiệu bất ổn. Chẳng hạn như khi nền kinh tế
phát triển chậm, sản xuất đình trệ, NN thực hiện chính sách tiền tệ “nới lỏng”, Ngân
hàng Trung Ương thực hiện mua các chứng khoán của các NHTM, tạo áp lực giảm lãi
suất dẫn đến chi phí vay vốn giảm, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp mở rộng sản
xuất, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và ngược lại. Hơn nữa, với sự tham gia của TD thơng
qua dịch vụ thanh tốn khơng dùng tiền mặt đã giảm chi phí lưu thơng và an tồn trong
thanh tốn.

 Tín dụng góp phần nâng cao đời sống của nhân dân và thực hiện các
chính sách xã hội khác của NN:
Với các hình thức TD, cơ chế và lãi suất thích hợp, TD đã góp phần nâng
cao đời sống của nhân dân ngay cả khi thu nhập cịn hạn chế. Thơng qua các ưu đãi về
vốn, lãi suất, điều kiện và thời hạn vay đối với người nghèo và các đối tượng chính
sách, TD đóng vai trị quan trọng nhằm thực hiện các chính sách việc làm, dân số và các
chương trình xóa đói giảm nghèo, đảm bảo cơng bằng xã hội.

 Tín dụng góp phần mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế:
Hoạt động TD khơng chỉ bó hẹp trong nền kinh tế của một quốc gia mà còn
mở rộng trên phạm vi quốc tế. Trong điều kiện kinh tế mở, vay nợ nước ngoài ngày nay
trở thành một nhu cầu khách quan đối với tất cả các nước trên thế giới, nó lại càng tỏ ra
bức thiết hơn đối với các nước đang phát triển. Việt Nam cũng như nhiều nước đang
phát triển khác, là nước nghèo, tích lũy trong nước cịn hạn chế, trong khi cần lượng vốn
rất lớn để phát triển kinh tế. Nhờ có TD, các nước có thể mua hàng hóa, nhập khẩu máy
móc, thiết bị,… và tiếp cận với những thành tựu khoa học kĩ thuật mới cũng như trình
độ quản lý tiên tiến trên thế giới. Việc cấp TD của các nước không chỉ mở rộng và phát
triển quan hệ ngoại thương, mà còn tạo điều kiện thúc đẩy phát triển ở các nước nhập
khẩu. TD đã tạo môi trường thuận lợi cho đầu tư quốc tế trực tiếp - một hình thức hợp
tác kinh tế ở mức độ cao hơn.

 Như vậy, tín dụng NH có vai trị hết sức quan trọng khơng chỉ đối với NH mà cịn
đối với xã hội. Tuy nhiên, để tín dụng NH phát huy được hết vai trị của nó thì các nhà
quản lý NH cũng như các cơ quan chức năng phải tạo ra một hành lang pháp lý cũng
như các quy định chặt chẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho cả người vay và người cho vay.

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

-9-

GVHD: Trần Cơng Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT
2.2.4 Phân loại tín dụng (6)
2.2.4.1 Dựa vào thời hạn tín dụng:
Theo tiêu thức này, TD có thể phân chia thành các loại sau:

 Cho vay ngắn hạn: là loại cho vay có thời hạn từ một năm trở
xuống. Mục đích của loại cho vay này thường là nhằm tài trợ cho việc đầu tư vào tài sản
lưu động;
 Cho vay trung hạn: là loại cho vay có thời hạn từ 1 đến 5 năm trở
xuống. Mục đích của loại cho vay này là nhằm tài trợ cho việc đầu tư vào tài sản cố
định;
 Cho vay dài hạn: là loại cho vay có thời hạn trên 5 năm. Mục đích
của loại cho vay này thường là nhằm tài trợ đầu tư vào các dự án đầu tư.
2.2.4.2 Dựa vào phƣơng thức cho vay:
Theo tiêu thức này, TD có thể chia thành các loại sau:

 Cho vay theo món vay: là loại cho vay mà mỗi lần vay vốn, KH và
TCTD thực hiện thủ tục vay vốn cần thiết và ký kết hợp đồng TD.

 Cho vay theo hạn mức tín dụng: là loại cho vay mà TCTD và KH
xác định và thoả thuận một hạn mức tín dụng duy trì trong một khoảng thời gian nhất
định.

 Cho vay theo hạn mức thấu chi: là việc cho vay mà TCTD thoả
thuận bằng văn bản chấp thuận cho KH chi vượt số tiền có trên tài khoản thanh tốn của
KH.
2.2.4.3 Dựa vào mục đích của tín dụng:
Theo tiêu thức này, TD có thể phân chia thành các loại sau:

 Cho vay phục vụ sản xuất kinh doanh: là hình thức cho vay mà
trong đó các bên đã có cam kết là số tiền vay sẽ được bên vay sử dụng vào mục đích sử
dụng các cơng việc kinh doanh của mình. Nếu sau khi đã được NH giải ngân mà người
vay lại sử dụng vốn vào mục đích khác với thỏa thuận trong hợp đồng TD, thì bên cho
vay có quyền áp dụng các chế tài thích hợp như đình chỉ việc sử dụng vốn vay hoặc thu
hồi vốn vay trước thời hạn…
 Cho vay tiêu dùng cá nhân: là việc cho vay mà trong đó các bên có
thỏa thuận, cam kết với nhau về vấn đề số tiền vay sẽ được KH (bên đi vay) sử dụng
vào việc thỏa mãn nhu cầu sinh hoạt hàng ngày và tiêu dùng như mua sắm đồ gia dụng,
mua sắm nhà cửa hoặc phương tiện đi lại,...
2.2.4.4 Dựa vào mức độ tín nhiệm của khách hàng:
Theo tiêu thức này, tín dụng có thể chia thành các loại sau:

 Cho vay có đảm bảo bằng tài sản: đây thực chất là hình thức bảo
đảm TD. Nghĩa là NH sẽ áp dụng các biện pháp phòng ngừa RR, tạo ra cơ sở kinh tế,
pháp lý để thu hồi các khoản nợ đã cho KH vay. Có thể nhận thấy, đây là hình thức cho
vay mà trong đó nghĩa vụ trả nợ tiền vay được đảm bảo bằng tài sản của bên vay hoặc
của người thứ ba (người bảo lãnh khoản tiền vay).

(6)

TS. Nguyễn Minh Kiều. 2009. Nghiệp vụ ngân hàng thương mại. NXB Thống Kê.

SVTH: Nguyễn Thị Hoàng Liên

- 10 -

GVHD: Trần Công Dũ


 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tín dụng tại VAB - CT
+ Cho vay có đảm bảo bằng tài sản thế chấp: là việc bên vay vốn thế
chấp tài sản của mình cho bên vay để đảm bảo khả năng chi trả, hoàn trả vốn vay. Thế
chấp tài sản là việc bên đi vay sử dụng bất động sản thuộc sở hữu của mình hoặc giá trị
quyền sử dụng đất hợp pháp để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ đối với bên cho vay.
+ Cho vay có đảm bảo bằng tài sản cầm cố: là việc bên đi vay giao tài
sản là các động sản thuộc sở hữu của mình cho bên cho vay để đảm bảo thực hiện nghĩa
vụ trả nợ. Động sản cầm cố có thể là loại khơng cần đăng kí quyền sở hữu, khi cầm cố
hai bên có thể thỏa thuận để bên cầm cố giữ tài sản hoặc giao tài sản cầm cố cho bên thứ
ba giữ hộ.
+ Cho vay có đảm bảo bằng tài sản hình thành từ vốn vay: tài sản
hình thành từ vốn vay là tài sản của KH vay mà giá trị tài sản được tạo ra bởi một phần
hoặc toàn bộ khoản cho vay của NH. Đây là hình thức mà KH vay dùng tài sản hình
thành từ vốn vay để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ trả nợ của chính khoản vay đó đối
với NH.

 Cho vay khơng có đảm bảo bằng tài sản: đây là hình thức cho vay
mà trong đó nghĩa vụ hồn trả tiền vay khơng được đảm bảo bằng các tài sản thuộc
quyền sở hữu của KH vay hoặc của người thứ ba. Để thực hiện cho vay theo hình thức
này thì thơng thường các bên chỉ cần giao kết một hợp đồng duy nhất là hợp đồng TD.

Tuy nhiên, trong trường hợp NH cho vay có bảo lãnh bằng tín chấp thì mặc dù khoản
vay này khơng thể xem là khoản vay có bảo đảm bằng tài sản, nhưng người bảo lãnh
bằng tín chấp vẫn phải xác lập văn bản cam kết bảo lãnh bằng uy tín của mình và gửi
cho NH để KH vay có thể được NH chấp thuận cho vay.
2.2.4.5 Dựa vào phƣơng thức hoàn trả nợ vay:
Theo tiêu thức này, TD có thể được phân chia thành các loại sau:

 Cho vay chỉ có một kỳ hạn trả nợ (cho vay trả nợ một lần khi đáo
hạn): là việc qui định khi đến hạn đã cam kết trong hợp đồng tín dụng, KH hồn trả cả
gốc và lãi một lần cho NH.
 Cho vay có nhiều kỳ hạn trả nợ (cho vay trả góp): là việc qui định
KH thanh toán những khoản tiền gốc và lãi bằng nhau trong những kỳ thanh toán như
nhau.
 Cho vay trả nợ nhiều lần: là cho vay không có kỳ hạn nợ cụ thể mà
tùy khả năng tài chính của mình người đi vay có thể trả nợ bất cứ lúc nào.
2.2.5 Rủi ro tín dụng
2.2.5.1 Khái niệm về rủi ro tín dụng (7)
RRTD là loại RR phát sinh trong quá trình cấp TD của NH, biểu hiện trên
thực tế qua việc KH không trả được nợ hoặc trả nợ không đúng hạn cho NH.
Căn cứ vào khoản 01 Điều 02 của Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử
dụng dự phịng để xử lý rủi ro, theo Quyết định số 493/2005/QĐ - NHNN ngày
22/04/2005 của Thống đốc NHNN thì: “Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của
tổ chức tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín
dụng, do khách hàng khơng thực hiện hoặc khơng có khả năng thực hiện nghĩa vụ của
mình theo cam kết”.

(7)

PGS. TS. Nguyễn Đăng Dờn. Quản trị ngân hàng thương mại. NXB Phương Đơng.

SVTH: Nguyễn Thị Hồng Liên

- 11 -

GVHD: Trần Công Dũ