Ứng dụng công nghệ GIS trong quản lý nhà trọ sinh viên khoa kỹ thuật công nghệ môi trường

..

TRI/ONG DAI HOC AN GIANG
KHOA KY THUAT - CONG NGHE - MO1TRUC5NG

DO NGUYEN VU

KHOA LUAN TOT NGHIEP DAI HOC NGANH ClT NHAN TIN HOC

tfNG DUNG CONG NGHE GIS
TRONG QUAN LY NHA TRO SINH VIEN
KHOA KY THUAT - CONG NGHE - MOI TRl/CfNG

GV. huang dan:

ThS. Doan Thanh Nghi

TRa6NG DAI HOC
AN GIANG

THUVIEN

An Giang, 05 / 2006


LOI CAM ON!
LTng dung h^ th6ng thdng tin dia ly (GIS) trong quitn ly la dd tai da va dang duac nhi4u
cong ty, doanh nghiep, ca quan chinh phii ap dung tren the gidi. Va d nude ta, su tiep can da
dan khdng con mang tinh manh nha nua ma dang tren da khdi sac bdi nhieu ting dung phtic
vu cho cac nliu cau quan ly, dac biet la linh vuc du lich, giao thong, ludi di^n, dudng dng,...
Sir phuc tap va chdng chit cua nhung ddi tuong quan ^^ ma khong th4 mo ta bang ca sd du

lieu truyen thong hoac nhung ban do giay truyen thong vdi kha nang cap nh^t chm chap va
thieu chinh xac.

Cung tren da nghien cdu va tiep can vdi GIS vk ting dtmg vdi mot de tai mdi va khd
hinh dung, sir trg giup ciia moi ngudi da dong hanh ciing toi trong sudt thai gian xay dung va
phat trien de tai. Toi xin gui ldi cam an sau sac den :
-ThS. Doan Thanh Nghi - giang vien hudng dan va co van cho de tai trong suot thai
gian thuc hien.
-Anh Vo Van De, can bo Phong Cong tac sinh vien da cung cap du lieu nha tro, danh

thai gian cho qua trinh khao s^t hien trang d4 tai, thu nghiem va danh gia sa bo ling dung nhu
mot ngudi dung.
-Chi Ly Thu Han^ - Trung tarn ca sd du lieu va he thdng thong tin, trung tam viln

tham (Ha Npi) da cung cap cho dd tai mot sd tai lieu tham khao.
-Lap truang va sinh vien cac lap : DH3THI, DH3TH2, DH4TH1, DH4TH2, DH5TH1,
DH5TH2, DH6TH1, DH6TH2 da cong tac trong qua trinh thu thap thong tin nha tro.
-Ban Phan Thanh Tudn - cong tac vien trong qua trinh thu thap dti li^u.

-Quy thdy co khoa Ky Thudl Cong Nghe Moi Truang da giup dS trong viec giai dap
thac mac.

-Con xin cam an Ba va Me da ludn dong vien, giup dd va tao dieu kien tot nhat cho
con trong sudt thai gian di hoc, nhat la giai doan thuc hien khda luan.
-Ciing tat ca moi nguai da quan tam va dong vien toi thuc hien khda luan nay.

Mot Ian nfta xin chan thanh ghi on Quy vi!
.4/1 Giang, thdng 04/2006
Sinh vien

DO NGUYfiN VU


LOT NOIBAU
Co so dft ligu ra doi da kSt hop vai nhiing ngon ngft lap trinh lam mot cuqc each mang
ngoan muc trong lTnh vuc lap trinh ftng dung noi rieng va trong lTnh vuc lap trinh quan ty ndi

chung. Viec quan ly nhttng d6i ttrong "di dpng" trong mot pham vi nho nhu: nhan vien trong
mot cong ty; hang hoa trong mot cua hang; khach hang cua mot dich vp, ...; tuy theo tam
quan trong, tinh bdo mat va quy mo cua da ligu, ngubi ta co the chon nhftng He quftn tri co so
du lieu (MS Access, SQL Server, MySQL, Oracle,...) phu hop voi tftng mpc dich sir dpng.
Nhang d6i tuong dupe quan ly noi tren khong doi hoi tinh hinh dung cao, nguoi ta co thg chi
can mot hinh anh cua doi tupng va nhung thuoc tinh cua no la c6 the quan ly dupe va du. Mot
dieu khac biet la nguoi ta it hoac khong bao gib quan tam dgn "vi tri" cua d6i tupng, ma mac
nhien nguoi ta biet chung nam b cho nao. Neu ngubi ta quan tam vi tri thi co chang la dua vao
mot so do don gian cung nhung thong tin ve noi ton ttti cua doi tuo^g. So do va thong tin ay
chi the hien "tinh" doi tuortg duoc quan tam ma thoi.

D8i voi nhftng ddi tuo^g duqc phan b6 g^n nhu la co dinh ve vi tri nhung lai phan b6
phuc tap trong mpt khong gian rong Ion nhu mot khu vuc dia ly, mot dia ban hanh chinh, mot

quoc gia va toan cdu, nhieu khi chi bi&t nhung thong tin cua no thoi thi chua du dS hinh dung
duqc vi tri ton tai ciia no. Mat khac nhimg d6i tuqng nay co su chong xep tuong tac ISn nhau
voi nhftng doi tuqng xung quanh no. Ngubi ta khong the thuong xuyen thong ke tong hop

tinh hinh diin tien cua nhftng d6i tuqng luon co su bidn dqng nay bing cac dft lieu thdng ke
don gian. Cung nhu, khong co cai nhin tong quan duqc vd tdt ca cac d6i tuqng n6u chi dua
vao nhftng dft ljeu luu tru duoi dang van ban va hinh anh thuong. Mot yeu cau nfia cua viec
quan ^^ tong the cac doi tuqng khong gian la xac dinh vi tri va do dac khoang each. Thong tin
ve "ban do thuong" khong ho trq duqc hau nhu la chinh x&c nhftng thong tin vd ddi tuqng,

quan he gifta cac doi tuqng va khong ho trq cho viec ra quyet dinh mot each nhanh chong. Co
rat nhieu van de khac nhau con ton tai ma doi voi mot bai toan quan ty khong gian. Lai giai
nao cho tftng cau hoi con dang tren da bo ngo... ?
Nham giai quyet nhftng van de lien quan den vi tri dia ty ma muc dich cuoi cung la ho

trq cho viec ra quyet dinh. Bai toan quan ty khong gian dan dan duqc hinh thanh voi khai
niem "Thong tin dia ty". Va khi duqc tich hop voi cong nghe thong tin va moi truong may

tinh, mot khai niem "He thong thong tin dja ty - Geography Information System (GIS)" ra doi
va dang phat huy tac dung cua no tren pham vi tftng quoc gia va toan cau. Tin hoc da gan
them cho nhieu ten gqi, khai niem than thuqc co them chft "so". Trong do co "ban do so"
duqc tao ra bai cac cong cp s6 hoa ban do dang duqc dung vai GIS.
Vai muc dich tim hieu, nghien cftu va ftng dung GIS vao mot ung dung quan ty cp the :
quan ty nha tro sinh vien, phan sau day se de e^p chi tigt hem vg khai niem, cong nghe va quy

trinh xay dung mot ftng dung GlS.
Do mai bubc dau tigp can vai mot khai niem hoan toan mai ya thbi gian nghien cftu co
hpn nen nhftng gi duqc de cap den van con mang tinh chat khiem ton. Ngubi xay dung de tai
rat hoan nghenh va mong tigp thu nhung y kien ddng gop quy bau cua nhftng ai quan tam dgn
dg tai.
Xin chan thanh cam an !
An Giang, thdng 04/2006

DO NGUYEN VU


TOM TAT BE TAI
Ten di tai: "UNG DUNG C6NG NGHE GIS TRONG QUAN UY NHA TRO SINH
VIEN KHOA KY THUAT - CONG NGHE - MOITRUC3NG".
Sinh vien thycc Men : Do Nguyen Vu - MSSV: DTH021723

Gidng vien hudng dan : ThS. Doan Thanh Nghi
M6 td so luac:
Qua tim hieu thirc te, hien nay Khoa Ky Thuat - Cong Nghe - Moi Truong noi rieng va
Truong Dai hpc An Giang noi chung dang quan ly sinh vien ngoai tru tr6n dja ban thanh ph6
Long Xuyen v6i ung dung co so du lieu FoxPro chu y^u vai the hien ca so du lifu dang chil.
Trong kill dp, nha tro noi cac sinh vien ngoai tru a dirge phan tan rai rac tren toan dia b^^
thanh pho va it nhieu nhung nha tro nay ciing co mot tac dong nhat dinh den tinh hinh xa hoi
dia phuong va den chinh sinh vien dang tip. Vi vay, doi hoi mot tag dung co su the hien sinh
dong hon : khong nhtag cho biet thong tin ma con phai cho biet vi tri cua nha tro mot each
true quan trong khong gian.
Nham co sir ho trp cho Khoa Ky Thuat - Cong Nghe - Moi Tnrcrng trong viec quan ly

sinh vien ngoai trti dugc thuan tien, de tai phan tich thiet ke va xay dung mot fag dung quta
ly tag d^mg cong nghe GIS voi nhung chuc nang sau:
Phan mim chay tren giao dien WindowsForm cho phep: thS hien vi tri va e^e thong tin
nha trp tren ban do so, nh|p lieu, tim Idem, bao cao thong ke, in an ket qua,... va cac chfa
nang phii khac.
Yen edit:
-Tim hieu thuc t6 va xac djnh cac yeu chu.
-Tim hieu cac van Ah ly thuyet. co lien quan.

-Phan tich thiSt kS he thdng.
-Cai dat chuong trinh demo tag dung.

Moi truong phdt trim img dung:
-Cong cu s6 hoa ban do Maplnfo Professional 6.0.
-Ngon ngu lap trinh MapBasic, VisualBasic


MUC LUC

trang

PHAN I. MO DAU7
Chuong I. GlOl THIEU BE TAI7
I.GICSI THIEU-.•.7

1.Pham vi he thong7
2.Rang buoc he thong8
2.1.Qui djnh v6 nghiep vu8
2.2.Nhan lye thirc hien8
2.3.Cac han che'.9

II.PHUONG AN TONG QUAN VA BANH GIA KHA THI9
1.Phuong an tong quan9
1.1.Yeu cauphan chng9
1.2.Yeu c^u phan mSm9

2.Danh gia kha thi10
2.1.Kha thi v6 kinh tg10
2.2.Kha thi vg ky thuat:10
2.2.1.Do Ion cua du an10
2.2.2.Cau true cua de tai:10
2.2.3.Nguoi phat trign10

2.2.4.Can bo quan ly he thong (nguai diing)10

Chuong II. CO SO LY THUYET VA PHAM VINGHIEN CUU11
I.

DOI TUONG NGHIEN CUU11

1. He th6ng thong tin-dia ly (GIS)f:'.11
1.1.Khai niem11
1.1.1.Thong tin dialy.11
1.1.2.He thdng thong tin dia ly - GIS:11
1.1.3.Mo hinh cong nghe GIS:12

1.2.LTng dung GIS:13
1.2.1.He thdng thong tin dja ly voi doi sgng:13
1.2.2.Nhung nganh co lien quan den GIS va nhung ung dung thuc te14


1.2.3.
1.3.

He th6ng thong tin dia ty hS tro cho viec ra quylt dinh ntn ?14

Khuynh huong phat triln cua GIS:15

1.3.1.Khuynh huong phat trien vely thuydt15
1.3.2.Khuynh huong phat trien ve phan cling15
1.3.3.Khuynh huong phat trien ve phan mem'15
1.3.4.Khuynh huong phat trien ting dung15

2.Ban do:16
2.1.Ban d6 s6:,16

2.2.Qui trinh so hoa ban do giay17
3.Moi truong cai dat ting dung19
3.1.Maplnfo Professional19
3.2.MapBasic20

II. PHAM VINGHIEN CUTJ21
PHAN II. NQl DUNG22

Chucmg I. PHAN TICH22
I.PHAN TICH HIEN TRANG22
II.PHAN TICH YEU CAU:.23
1.Cacyeu cau chtic nangvaphi chucnang:'.23
1.1.Cac yeu c^u chuc nang:23
1.2.Cac yeu cgu phi chuc nang:23

2.Mo hinh quan niem xu ly he thong:23
2.1.So d6 tuong tac thong tin23
2.2.So do hoat dpng cua he th6ng24
III.PHAN TICH DtT LIEU27
Mo hinh quan niem dft lieu:.. 27

Chuang II. THIET KE'...:'.28

I. THl^^T Kfi Xtf LY28
1.So do kien true chuc nang28
2.Kien true tog dung29
3.Thi^t kS xu ly".:30
3.1.Bang nMp he thdng30.
3.2.Chuc nang tim kilm31
3.3.Chuc nang thdng ke.'30


3.4.Chiic nang baobigu32
3.5.Chiic nang luu ban do35

3.6.Chiic nang nhap du lieu nha trp35

3.7.Chiic nang nhap d^ lieu sinh vien36

II.THIET KE Dtf LIEU37
1.Chi tietthiSt kg du lieu37
2.SohoabandovaxaydimgcosadulieutrongMapInfo Professional 6.0....J.... 42

2.1.ChuSn bi ban d642
2.2.• Tao cac lop doi tuorig va xay dung ca so du lieu44

2.3.Khai thac va van hanh45
III.THIET KE GIAO DIEN45
PHAN III. KET LUAN46
I.DANH GIA CHUNG46
1.Banhgiacuasinhvien'.46

2.BanhgjacuangucddCing47
II.HUC5NG PHAT TRIEN47
1.Phat triin Uen Desktop PC47
2.Phat trien tren web47

PHAN IV. PHU LUC48
I.

SUU LIEU,48

1.Du lieu thu thap48
2.Suu lieu mo hlnh quan niem xii ly (DFD)48
2.1.Mo ta dong d^ lieu48

2.2.Mo ta kho du lieu52
2.3.Mo ta 6 xii ly54
IP. CHU'ONG TRINH CAI DAT DEMO:56
1.Thi^t kg cai dat du lieu'.56

2.Thigt kl giao dien57
2.1.Giao dien t6ng thg ung dung khi van hanh57
2.2.Thuc don va cong cu b6 sung57
2.3.Cac hop thoai bo sung58

TAI LIEU THAM KHAO64


DANH SACH CAC HINH VE
trang
HINHI-I. Pham vi he thdng7

HINH 1-2. Md hinh cdng nghe G1S12
HiNHI-3. Cdc thdnhphdn cua mot he thdng thong tin diet ly13
HINH I- 4. He thdng thong tin did ly hd trp ra quydt dinh15

HINH 1-5. Khuynh huangphdt trim ting dung GIS16
HINH 1-6. Minh hoa cdc lop thong tin trong he thong thong tin dia ly.17
HlNHI-7. Anh xq the gioi thuc iheo mo hinh die lieu khong gian vector vd raster17

HINH 1-8. Kh&i tao du lieu GIS bhng each sd hoa ban dd17
HINH 1-9. Quy trinh sS hoa ban dd gidy18
HINHI-10. Quy trinh khdi tao du lieu khong gian.18

HINH. Lien ket ddi tupng duong khong khep kin,19

dudng khep Mn, vitng tren 2 to ban dd khdc nhau19
HINH II-1. Tuongtdc thong tin trong he thong23

HINH 11-2 . SodS ludng die lieu he thdng (cdpl)24
H1NHII-3. So dd ludng die lieu tim kiim ddi tupng (cdp 2)25
H1NHII-.4. So dd ludng die lieu thdng ke nhct tro vd sinh vien (cdp 2)25
HINHII-5. So do ludng die lieu bdo cdo ket qua (cdp 2)26
H1NHII-6. So dd ludng die lieu tdng hop cdc cdp26
HINHII-7. He thong cdc lop ddi tupng;27
HINHII-8. Cay cdu trite chtic nang28
HINHII-9. He thdng cdc chiec nang giao tiip bd sung29

HINH 11-10. Cdc thdnhphdn cdu thdnh.ting dungEslm29
HINH 11-11.Lupc do tudn tu quan niem xu ly chiec nang dang nhgp he thdng30
HINH11-13.Lupc dd tudntu quan niem xie ly chiec nang thdng ke30
HINHII-12.Lupc dd tudn tu qttan niem xie ly chiec nang tim kiem;31
HINH 11-13.Lupc do tudn tu quan niem xie ly chiec nang quan ly bdo bieu32
HINH 11-14.Lupc dd tudn tu quan niem xie ly chiec nangxem bdo cdo file TXT.33
HINH 11-15.Lupc do tudn tu quan niem xie ly chiec nangxem hinh ban do34
HINH 11-16. Lupc dd tudn tu quan niem xie ly chiec nangxem bdo cdo file HTML34
HINH 11-17.Lupc do tudn tu quan niem xie ly chiec nang lieu hinh ban do35
HINH II-18.Lupc dd tudn tu quan niem xie ly chiec nang nhdp die lieu nhd tro35
HINH 11-19.Lupc dd tudn tu quan niem xie ly chiec nang nhdp die lieu sinh vien36


HINH 11-20. Chi tiit cdc lap ddi tuang37
HINH 11-21. Lap ddi tuang duang tren ban dd„.. 38
HINH 11-22. L&p ddi tuang phudng tren ban dd38

HINH 11-23. Lap ddi tuang nhd tro tren ban dd39

HINH11-24. Lop ddi tuang sinh vien tren ban do40
HINH 11-25. Lop ddi tuang vi tri dac b^^t tren ban do41

HINH 11-26. Lap ddi tupng ten cdc ddi tuang tren ban dd41
HINH 11-27. Tinh toa do ban dd trong he toa do Descartes vudng gdc43

HINH 11-28. Hop thoai tao diim diiu khiin43
HINHlII-1 . Man hinh chinh:57
HlNHlll-2. Thanh cdng cu chuc nang'.57
HINHIII-3. Cdc trinh dan bjd sung58
. HTNH111-4. Man hinh chon hinh thuc thing ke58

HINHIII-6. Man hinh chon thdng tin Tim kiem59
HINH 111-7. Man hinh nhap.thdng tin Tim kiem59
HINHIII-8. Ldi: khdng hdtra Tim kiSm vai truang du lieu kiiu sd;;60
HINHIII-9. Man hinh bdo cdo chinh:60
HINH 111-10. Man hinh xem; in ban dd vd kit qua thdng ke tren khung nhin Ian61
H1NHIII-11. Man hinh kit qua thdng ke dang HTML61

DANH SACH CAC BANG BIEU
trang
Bane: 1 .Mo Id ddi tuang37
Bans: 2 .Thudc tinh du lieu bane DUONG'.38
Bane: 3 . Thudc tinh du lieu bane PI1UONG38

Bane: 4. Thudc tinh du lieu bane NIIA TRO39
Bane: 5. Thudc tinh die lieu bane SINH VIEN,40
Bane: 6. Thudc tinh du lieu bdrte VI TRI'.'.41
Bane: 7. Thudc tinh die lieu bane TEN41

Bane: 8. Thudc tinh du lieu bane LOP HOC42
Bane 9. Cdc thudc tinh die lieu cai ddi56

QUYirGcVETttNGlT
Nhung tur nhir "lop", "doi tuang", "lop dot tuong", "lap thong tin",... dung trong Mo
cao nay la nhung ttr sir dung rieng trong linh vuc GIS va cac ban do so. VI vay, chung khong
hoan toan mang y nghia la lop hay d6i tuang trong lap trinh huang doi tuang.


PHAnI.MO'BAU
Chuo^g I. GIOI THIEU DE TAI
I. GICflTHIEU
1. Pham vi he thong

• Thong tin dia
lyiihatrovd
sihh vion

HETH6NG"
QUANLY

NHA TRQ
SINH VIEN.

C^n bQ quan ly

H1NH1-1. Pham vi he thong

ThSng tin tong quan:

Ten d tai: U"NG DUNG CONG NGHE GIS TRONG QUAN L^ NHA TRO SINH
VIEN KHOA KY THUAT - CONG NGH^ - MOITRt/CJNG.
Sinh vien thicc Men : D Nguyen Vu - MSSV: DTH021723
Giang vien huang ddn : ThS. Doan Thanh Nghj
Phat bieu van tie:
Nha trp n6i chung va nha tro sinh vien noi rieng la mot van de kho quan \j cua cac
nganh chtic nang. Hoat dong kinh doanh cho thue phong tro tarn tni nay it nhieu co anh huang
den tinh hinh an ninh, chinh tri va trat tu xa hoi cua dja phuong. NhOng nguoi trong mot nha
tro thuang tir rat nhieu dia phuang khac nhau, hoat dong va hanh vi cua ho cung kho kiem
soat, nhat la khi co sir co xay ra. Nham ho tro cho Khoa co duoc sir quan ly thuan Ion va chat
che hon nhung sinh vien o tro mot each true quan, khi co v^n de can lien lac nhanh voi sinh
vien tarn tni, vi tri cua mot nha tro con noi len nhieu dieu khac; nho do co s\r quan tam ho tro,
can thiep kip thai de sinh vien co moi truong hoc hanli lanh manh. Yeu cau quan ly nha tro
tren ban d6 s6 la thuc sir c^n thigt.
Mue tieu:
-Bo sung dtr lieu moi trong quan ly.
-Cho phep tim kiem nha tro sinh vien nhanh nhat.
-Cho phep thong ke nha tro sinh vien.
-Xem bao biSu thong ke
-Cac chuc nang ho tro phu.
M6 ta qui trinh:
Day la mot he thdng kha gon gang, tuy nhien, thai gian dau, cong viec cua nguai quan


ly la kha ban biu trong viec cap nhat da lieu cho he thong.
-Tren nen ban do co sin, phai them doi tupng nha tro mSi khi phat sinh mot nha tro co
sinh vien a mai va bo simg nhung thong tin vS d6i tuong nay vao ca so du lieu cua Maplnfo.
-Them thong tin ve sinh vien vao ca sa du lieu, tuang tp nhu phat sinh mot nha tro.
Khi ca sa du lieu ngay cang nhieu thi cong viec cua can bo quan ly cang bat di.
-Vai nhting thong tin dja ly th.u thap tir ca sa du lieu, can bo quan ly co the tim ki^m vi

tri nha tro, vi tri a tro cua (cac) sinh vien ngoai tru va thong ke — xem bao cao ve tinh hinh
(cac) nha tro theo mot s6 tieu chi nhu: phuang, duang, gia phong, sinh vien thuqc lap.

Tinh kha thi (lai ich):
(Xem phdn tinh kha thi ve kinh te)
Cae bu'6'c thu'e hi^n:
-Khao sat hien trang.
-Phantich

-Thi6tke
-Lap trinh

-Thu thap dti lieu
-Bien'soantailieu.

-(Huan luyen sir dung).
Thdi gian du kien hoan thanh

03 thang

2. Rang buoc he thong
2.1.Qui dinh ve nghiep vti
-Lam viec tren he thdng vj tri hanh chinh la cong viec mang tinh kho khan va phirc

tap vi vay trong qua trinh. thu thap du lieu va bo sung da lieu doi hoi nguiri quan ly phai duqc
cung cap cac ban d6 giay chi tiSt cua dja ban quan ly lam ca sa cho da lieu v^o.
-Da lieu vao nhaf la vi tri cua cac nha tro (_mdi) vln can co su ho trq lop truimg cac
lap trong viec idy thong tin tu sinh vien lop minh de can bo quan ly bat di cong viec thu thap
rat mat thai gian nay. •
2.2.Nhan Iuc thuc hien

De tai duqc xay dung vdi su tham gia cua:
-Khao sat, thi^tkdva lap trinh : 01 nguai.
-Thu thap da lieu : 01 nguai va cac cong tac vien.'
-Co van chuang trinh : 01 nguai.
-Thu nghiem ung dung : 01 nguai


2.3.

Cac han che

-Thieu cong cu trong viec thtrc Men so hoa ban do nhu ban d6 hanh chinh TP
Long Xuyen, ban do hanh chinh cac phuang, ban do chi tiSt cac khu qui hoach,
vung dan cu tren dia ban thanh pho.
Phai xay dung he thong ca so du lieu mai tren ccr sa tiep can nhung c6ng cu va
phuong phap moi.
Thai gian xay dung kha ngan doi vai mot khai niem Ian va cong nghe mai.

II. PHlTONG AN TONG QUAN VA DANH GIA KHA THI
1. Phuwng an tong quan
Toan bp he thong la mot ling dung desktop van hanh tren mot may PC.
1.1.Yeu cSu phSn ciing

May PC co cdu hinh t6i thieu:
-RAM 128MB
-' Dung luang dia ciing ckn t6i thieu 100MB (tuy theo dp Ion ciia ca sa dtt lieu)
1.2.Yeu cau phln mlm
-He thong co cai dat ph^n mem Maplnfo Professional 6.0 tra len.
-Ngon ngu lap trinh Map Basic, Visual Basic
-He di^u hanli Windows 98se tra len

2. Danh gia kha thi
2.1.Kha thi vl kinh t
6 giai doan buac dau, khi chua co nhung chuang trinh ho tra cho sinh vien cung nhu
tir van, giai thieu cho sinh vien nai trp hop ly va an toan thi dg tai chua may y nghia, nhung
neu khi quan tam den nhung van dg nay thi day la mpt c6ng cp true quan nhat cho viec quan
ly-

2.2.Kha thi v ky thuat:
2.2.1.Bolancuadgtai
-So nguai tham gia de tai :
+ Khao sat, phan tich, thiSt kg, lap trinh, bien so^n tai lieu sir dung : 01 nguai
(co co van).
+ Cac cong tac vien thu thap ca sa du ligu.
+ Nguai th^ nghiem chuang trinh.
Kich thuac lap trinh : tuang doi nho.
-Pham vi quan ^^ khu virc dja ly: nha tro sinh vien ciia Khoa Ky Thuat - Cong
Nghe - Moi Truang tren dja ban Thanh pho Long Xuyen - Tinh An Giang.
2.2.2. Ciu true ciia dg tai:
-Xay dimg mai hoan toan.
2.2.3.Ngucriphattrign
Cac cong cu phuc vu cho de tai:
So hoa ban do bang cong cu Maplnfo Professional 6.0.
-Ngon ngu lap trinh MapBasic 4.1, Visual Basic 6.0
-Cong cu soan thao source code : MapBasic, Notepad++
-Cong cu bien soan Help : Help Maker
-Cong cu.thigt kg va viSl bao cao : Microsoft Visio 2003, MS Word 2003.
Nguai thuc hien du an da tirng thiet ke, xay dung nhung ring dung tren desktop trong
pham vi chuang trinh hoc; cac do an mon hoc.

2.2.4. Can bo quan ly'he thgng (nguai dung)
Ygu clu can bo quan ly dg h| thing van hanh phai it nhat co chung chi A tin hoc
quoc gia. V3n bang kien thirc dg nghi: chiing chi B. Phai biet doi chut vg phan mgm quan 1^
Maplnfo Professional dg co thg khai thac tot han ing dung.

10


Chmmg II. CO SCf LY THUYET VA PHAM VINGHIEN CUU
I. DOI Tl/ONG NGHIEN CUU
1.

He thong thong tin dia ly (GIS - Geography Information System):
1.1. Khainiem

1.1.1.Thong tin dia ly
Thong tin dia ly la thong tin ve cac thirc the, hien tupng, sir kien,... xay ra trong

the gidi thuc (real world) gin lidn vdi vj tri va thai gian cua no. Thong tin dia ly dugc moi
ngudi sir dung hlng ngay. Khi mot ngudi mu6n truydn thong diep di cho mt ngudi khac ye
mot thuc. the, mot sir hien hay hien tupng nao do thi trong tat ca cac thong diep truyen di deu
phai co it nhit hai noi dung la dja didm va thai gian. Thieu mot trong hai noi dung nay, thong
diep dugc xem la khdng hoan chinh. Vay la, thong diep da xir dung thong tin dia ly.

Thong tin dja ly da gift mdt vai trd cue ky quan trgng ndu khdng noi la co tinh
quyet djnh. Bdi vai hoat ddng cua moi nguai, de quyet djnh bat ky dieu gi du ldn hay nhd
ngudi ta cung can den thong tin dia ly. Ngudi ta kliong the mua mot san pham, mot dich vu d
nhung nai cung ling khong tdt, chi phi cao. Hay la mOt khach du lich se khong chon dSn
nhung nai nao ma ho chua biet ro thong tin ve nai ay co dap ling dugc nhu cau thoa man thi

hieu cua ho VS du lich hay khong ? V^^n de lai cang quan trong han doi vai nhung nha dau tu,
ho se khong the quy^t dinh khi chua co day du thong tin ve khu vgc hay vi tri dau tu. Cac yeu
to ve dia hinh, dja the, thai tiet,... lai cang can phai nSm vilng doi vdi nha quan sir d6 quyet
djnh cac tran danh.
Chung ta.thu hinh dung xem hau qua se nhu the nao nSu nhung quyet djnh trong
cac linh vuc cua ddi song thieu mil thong tin dja ly. Thong tin dja ly tdn tai moi luc, moi nai
xung quanh chung ta va con ngudi dang sir dung no vdi nliirng muc do quan trong khac nhau
va vdi nhung hieu qua khac nhau. Moi con ngudi chung ta la mot he thong thong tin dja ly vi
con ngudi cd kha nang thu thSp, lira trO, phan tich da lieu theo khong gian va thai gian cua
cac thuc the, cac hien tuong, cac sir kien (tat nhien la cd gidi han nhdt djnh). Trong cudc song,
quyet djnli nao cung deu can cd thong tin dja ly.

1.1.2.He thdng thong tin dja ly - GIS:
Vdi sir phat trien cua khoa hoc may tinh, he thdng thdng tin dja ly dugc hieu la
mot he thdng thdng tin dja ly su dung may tinh khi dugc de cap den. GIS tit khi ra ddi da cd
rat nhieu quan diem va djnh nglua khac nhau' tren the gidi. 6 day xin neii ra hai djnh nghTa

dugc tdng hgp:
He thong thong tin dia ly Id mot he thong co khct nang thu thqp, luu tru, phan tich
theo khong gian va thai gian thuc (real-time) nhung du lieu ve cac doi tuqng (thuc thi), hien
tuang, su kien xay ra trong thi gi&i thuc (real-world), (theo PGS.TS. Tran Vinh Phudc)

He thing thong tin dia ly Id he thing quan ly thong tin khong gian duqc phat
trien dua tren cong nghe may tinh vai muc dich luu tru, hap nhdt, mo hinh hoa, phan tich va

mieu ta dupe nhiiu loqi du lieu, (theo PTS. Nguyln Thd Than)
May tinh la mot phuang tien khong the thieu va hieu qua nhat cho thdng tin dja
ly. Trong he thdng may tinh, thdng tin dja ly dugc luu trii nhu nhung da lieu nhj phan. He

11

thong may tinh da giup cho kho da lieu thong tin dia ly cua loai ngudi ngay cang phong phu
hem. Hd thong mang may tinh ngay cang mo rong vdi t6c do ngay cang nhanh, cong nghd lien
tuc dirge cai tidn sang tao, co so ha tSng khong ngirng dugc cai thidn, nhd do, dO lieu dia ly
co the dugc chuydn di vdi tdc do nhanh hon va dugc nhidu nguoi sir dung hon.

He thong thong tin dia ly giiip con nguoi thuc hidn cac bai toan phan tich du lieu
dia ly dd giai quydt mot van dd nao do. Trong he thong nay, du lieu dja l^ dugc xir ly bang
cac phan mdm thidt kd theo mot giai thuat nao do nhSn giai quydt mdt van dd dd do nguoi
dung dirt ra. So vdi bo nao nguoi, khi thuc hien cac bai toan phan tich dO lieu dia ly, he thong
thong tin dia ly co khS nang sir dung dugc nhidu du lieu dia \trong cac bao toan ph^n tich d^ lieu dia ly rat cao.
Trong he thong thong tin dja ly, cac thao tac thu thap, luu tru va phan tich ddu
dugc thuc hien bdi m&y tinh dd cung cdp ket qua cho con nguoi. Nhu vay, con nguoi va may
tinh da giao tiep qua cac thiet bj phan cung va ph^n mem nhu man hinh may tinh, may in.

Them ntta, he thong thong tin dia ly con h5 trg vide chuyen tai d8 lieu hoac ket qu^ phan tich
den cho nguoi kliac, dia phuong khac qua he thong mang may tinh.
He thong thongtin dia ly tirng budc giam tai dan cho bo nao nguoi trong vide luu
tru du lieu dia ly von di co dung lugng rat Ion va dong t^oi giup con nguoi thuc hien nhung
bai toan phan tich khong gian voi dung lugng du lieu dau vao Ion, yeu cau dinh lugng cao.

Vdi kha nang phan tich da lieu dia ly til kho du lieu ddi dao cua he thong thong tin dia ly va
cho ra nhung ket qua dinh lugng nhu nhung phuong an de con nguoi lua chon, con nguoi
ngay c^ng cd nhidu phuong an de chon lua. Nhu vay, con ngudi thgc su dugc nang len tam

cua mot thuc the quyet dinh va he thdng thong tin dia ly la mot he thong trg giup quydt dinh.
1.1.3.

Mo hinh cong nghe GIS:
,\

So lieu \ ^ i Quah ly '•$
va0'
1 ^ ; s6 lieu •]

. Xulyso %
,-.. lieu
i

Phan(o
o \
tich va
mo hinh

'.,"'.'.,'hoa

Moi truCng GIS
HINH 1-2. Mo hinh cong nghe GIS

+ So lieu vao: gom cac nguon: so hoa, qudt, vien tham, anh, GPS, ...
+ Quan ly s6 lieu: gom cac khia canh bao mat, tich hgp, loc va danh gia, kha
nang duy tri.

+ Xir ly so lieu: giup con nguoi cd thong tin de quydt dinh cong vide tiep theo.
Ket qua xir ly tao ra anh, bao cao va ban do.
+ Phan tich va mo hinh hoa: giai ma va phan tich dinh tinh va djnh lugng thong
tin da thu thap.
+ So lieu ra: cac ket qua true quan trdn man hinh may tinh.

Cac lhanhphan trong GIS:
Mot he thong thong tin dia ly hoat dong bao gom 5 thanh phan:

12


+ Phan cung: he thong may tinh cho GIS hoat dong.
+ Phan mem : cac cong cu can thiet de lmi tru, phan tich va hien thj GIS.
+ DO- lieu: day la thanh phn quan trong nhdt cua GIS, cac du- lieu dja ly va cac
thuoc tinh cua chung duqc thu thap tur nhiSu ngudn khac nhau.

+ Con ngudi: tham gia quan ly he thong va phat trien ling dung GIS.
+ Phuang phap: quySt dinh tinh hieu qua cua GIS. Mot he GIS thanh cong theo
khia canh thiet ke va luat thuong mai la duqc mo phong va thuc thi duy nhat cho moi to chute.

GIS

HlNH1-3. Cac thimh phan cua mot lie thing thong tin dia ly

1.2. fng diing GIS:
1.2.1.

He thdng thong tin dja ly vcti dcri s6ng:

He thong thong tin dia ly. d5 va dang thuc day viec xay dung e^e co so du lieu dia
ly toan cau lam cho kho du lieu dja ly cua nhan loai ngay cang phong phii, du lieu dia ly ngay
cang duqc quang ba rong rai va kip thoi. No la mot cong cu huu ich h tra nhanh chong cho
con nguai trong viec ra quyet djnh bang klia nang phan tich diJ lieu dia ly cua no.
D6i vdi mSi ca nhan, tren nhung he thong thong tin dia ly duqc lien ket vcti nhau

toan ciiu, moi nguai co the truy cap den nhi6u ca sa dft lieu dia ly phong phti di tim cho minh
nhung thong tin can thiet"ve the giai thuc theo nhieu linh vuc khac' nhau khi phai quyet dinh
nhung van de nao do. Ngay nay, GIS la cua moi nguai, khong nguai nao, khong mot linh vuc
nao khong dung thong-tin dia ly. GIS la phuang tien cung cap thong tin dia ly va thuc hien
cac bai toan phan tich khong gian, ho trq ra quyet djnh cho tat ca moi nguai trong moi linh
vuc.

Trong cong tac quan ly xa hoi, GIS giup cac nganh khac nhau co the cung cSp
cho nhau nhung du: lieu khong gian vS thS giai thuc. Vai su chia se nay, nhCrng bai toan phuc
tap trong cong tac quan ly xa hoi lien quan den nhi^u nganh duqc thuc hien tot hem. Den nay,
nhieu quoc gia tren the giai da xay dung GIS phuc vu he thong quan ly hanh chinh nha nuac
qui mo toan quoc. (^ nuac ta, nhieu dja phuang da va dang trien khai xay dung cac he thong
thong tin dja ly cap tinh thanh pho. GIS d nuac ta da bat dau manli nha phat trien tir nhung
nam dau cua thap hien 90 vai mot each thuc am tham, den nay, cac ca sd dtt lieu dja ly tren

13


toan quoc da vupt qua con so 160. Trong khi nhan ra tam quan trong cua GIS, thi toe dp phat
trien cua no ngay cang ram rp. Su phat trien nay da va dang dat ra mot bai toan Ion khac ve
nhan lire GIS. Trong do co nhu cau ve nhung chuyen gia kien tao ra cac he thing thong tin dja
ly va dac biet la nhu cau chuyen vien van hanh cac he thong GIS cdp tinh, thanh pho. Bin nay
tai Viet Nam, hau nhu chua co co so dao tao nao dao tao chuyen vien GIS va cung chua co
dja phuong riao chuan bj nhan lire cho linli vuc nay.
1.2.2.NhOng nganh co lien quan den GIS va nhung fag dung thuc te
+ Nhirng nganh co lien quan den GIS:
GIS la diem hoi tu cac llnh vuc cong nghe va cac nganh truyen thong, la chat xiic
tac lien kit cac nganh lai b^ng tong hop, mo hinh hoa va phan tich. GIS hoi tu : Bja ly hoc,
Ban do hoc, Vien tham hoc, Hang trac, Bo dac, Trac dia, Thong ke hoc, Cong tac nghien

cfa, Khoa hoc may tinh, He quan tri co so dft lieu (BataBase Management System - BBMS),
Tri tue nhan tao (AI), Toan hoc va Xay dung.
+ Cac Hnnh vuc ung dung GIS:

Quan ly he th6ng dubng ph6
Quan ly tai nguyen thien nhien.
Quan ly quy hoach.

Quan ly thiSt bi.
+ Cac buoc thuc hien (nhiem vu) cua mot du an GIS:
. Xac dinh muc tieu cua toan du an.
Tao co so dO lieu.

Phan tich dO lieu dja ly.
Hien thi k^t qua
1.2.3.He thong thong tin dia ly ho tro cho viec ra quyet dinh nhu the
nao?
Trong GIS, du lieu ve thS gioi thuc dupe thu thap va chuyen doi thanh du lipu so
d^ Iuu tru vao cac he thong luu trO ciia may tinh. Khi co nhu cau giai quyet mot van de nao
do, nhOng du lieu nay dupe sir dung de lam dau vao cho cac giai thuat phan tich theo khong
gian va thai gian. Nhb tinh chat mem deo cua cac giai thuat phan tich, nguoi dung co the thay
d6i cac tham so tuy chpn de co dupe nhung ket qua khac nhau. NhOng ket qua nay chinh la

nhung thong tin c^n thi^t-cho nhflng nguoi lam quySt djnh. Trong thuc te, nhung quyet dinh
nay tac dpng true tiep d^n the gloi thuc.
Mot he th6ng h trp cho viec ra quyet dinh co the dupe minh hori nhu hinh 1-4.

GIS da thiet lap mot chu trinh du lieu tir the giai thuc qua luu tru, xir ly va tac dpng tra lai thS
giai thuc. BO lipu ve the giai thuc dupe thu thap de luu trO va sir dung cho cac bai toan phan
tich, cac kSt qua phan tich dupe nhOng nha lam quySt djnh sO dpng de co nhOng tac dpng lai

tM giai thuc. Th^ giai thuc t6t han hay xau di la do chpn lira cua nhOng nha lam quyit dinli.
Trong mot pham vi rpng Ian, mot quyet djnh dung dan se lam cho the giai tot han; nguac lai,
the giai se xau di. Con trong pham vi ca nhan, nhung quyet djnh dung se cho ket qua tot va
ngupc l^i.
Trong chu trinh cua hinh 1-4 da cho thay r5 sir quan trong cua cac chiic nang
trong GIS. Kit qua sau phu thupc vao kit qua truac va rang buoc chat che vcri nhau: Khong

14


the co duqc mot quyet dinh tot neu kt qua phan tich dua ra nhttng phucmg an khong dung;
ket qua phan tich khong tot n^u dfi lieu dau vao khong dung hoac giai thuat phan tich khong
phu hop; va dtt lieu d3u vao cua giai thuat phan tich se khong dung dan neu cong tac thu thap
dtt lieu khong duqc bao dam, chat hrqng du lieu khong cao.
Viec tiep can vcti GIS doi hoi phai co str d3u tu lau dai ve vat chat cting nhu nhan
lire. Tuy theo mite do, qui mo cua mot du an ma GIS duqc xay dung tit vai thang cho d6n vai
nam va phai lien tuc cap nhat du lieu dg dam bao sir hoat d6ng dung dSn cua he thong.

HINH I- 4. H^ titong Ihting tin ttja ly Iiti irt^ ra quyet itinU.

1.3. Khuynh hu^^ng phat trien cua GIS:
1.3.1.Khuynh hirong phat trien ve ly thuyet
Hien nay nhieu nha khoa hoc dang theo duoi nghien ctiu phuang phap bieu
dien du lieu khong gian trong cac he thdng thong tin dia ly, sit lien quan cac loai da lieu bao
gom du lieu khong gian, du lieu thuqc tinh, du lieu thcti gian. Moi quan he gi^a nhung bai

toan phan tich khong gian theo thai gian thuc. Phan tich thong ke du li|u khong gian. ThiSt ke
mo hinh du lieu va ciu true da lieu thich hop. Nghien cun phucmg phap va ky thuat thiet kS
ca sa da lieu khong gian. Gido due va huan luyen ky thuat, sir dung GIS. Nghien cum d^y du

han ve cong nghe ban do, truyen thong ban do (Cartographic Communication).

1.3.2.Khuynh huang phat trien ve phan ciing
Cac nha san xuat phan cumg may tinh gan hai thap nien qua khong ngung cho
ra dai nhieu the he may tinh v6i nhung tinh nang vuqt bac va tinh x^ hoi cua may PC ngay
cang cao. Trong linh vuc GIS, nhung thanh turn sau day cua may tinh da co tac dqng Ion doi
vai sir phat triSn khoa hoc va cong nghe thong tin dia ly : Xit ly nhanh, Xit ly song song, Xit
ly phan tan tren mang, Luu tru dung luqng Ion, Thiet bi phhti ciing dac bit, Thiet bi ngoai
vi.

1.3.3.Khuynh huang phat triln ve phn mlm
He thong cac phan mSm GIS cung ngdy cang phat trien vai cac xu huang tap
trung vao: He quan tri ca sa du lieu, GIS vai ky thuat da moi truong (multimedia), GIS thong
minh, Mo phong va trq gitip quyet dinh, Khung cong viec (framework)

1.3.4.Khuynh huang phat trien ting dung

15


Ta co the phan chia hat nhdm dich vu thdng tin dia ly la dich vti nha nude va
dich vu cong cpng. Dich vu thong tin dja ly nha nude nhSm cung cap nhung thong tin tich
hop theo khdng gian phuc vu cho tien trinh ra quyet dinh trong cong tac qu^n ly hanh chdnh
nha nude tren mot dia ban lanh thd nhat dinh. Dich vu thong tin cong cong nhSm cung dp
nhiing thong tin phuc vu yeu cau dan biet va phuc vu nhu cau thiet ke, qui hoach, ke hoach
cua ede thanh phan kinh te, cua cac nh^ dau tu, nha kinh doanh, nha thucrng mai trong nhieu
llnh vuc khac nliau.Vdi nhu cau ngay cang tang cua yiec ap dung GIS vao cac Hnh vuc cua
ddi song, ta hSy quan sat tiSn trinh phat triin cac he thdng thong tin dia ly dudi day:

Thong tin

Thong tin
tai nguyen moi truong
thien nhien

Thong tin
ccso1

ha tang
ky thuat

Thong tin
dia chmh

Thong tin
kinh te
xa hoi

tho-i gian

Thong tin lien quan con ngu'oi

Thong tin hen quan dat dai

HiNHJ-5. Kliuynh hiring phut trien (tng dung GIS

2.

Ban do
2.1. Bandd so
Ban do so la mot phuong tien giup quan ly cac nguon du lieu tren nen ban do dja du.

Khi ngudi sir dung gan toa dp cho mot mau tin, ngudi su dung co the nhin thay no ciing vdi
du lieu lien quan tai vi tri ma ngudi sir dung da chi dinh. Ban do so tren may tinh dupe luu tru
dudi dang nhung tap tin dd hpa. Chitng bao gom tap hpp cac doi tupng, moi doi tupng co toa

dp va du lieu rieng biet. Viec tao cac ddi tupng dd hpa tren may tinh dupe trp giup bdi nhung
cong cu ve \k hieu chinh rat tien lpi.
GIS hoat ddng tren ndn ban dd sd, chinh vi vriy, ban dd sd la mpt the hien cho each
lam viec cua GIS.
Viec dua ban do truyen thong thdng thudng ve dang sd la tao ra ca sd du1 lieu mem
dupe tin hoc hda nham dam bao dupC 3 muc tieu sau:
+ Giu dupe ndi dung do hpa gdm cac chtic nSng va ddi tupng the hien, cac quan he

giua chung va cac thdng tin tdng hpp dudi dang ky hieu.
+ Kha nang phan tich khdng gian.
+ Kha nang tich hpp cac thdng tin ca sd de xac dinh cac thdng tin tdng hpp.

16


Nhcr vao cac dac dim dia ly, GIS liru tnt thong tin duoi dang cac lop chuyen d co
the lien ket voi nhau nhcr cac dac diem dia ly. Dieu nay don gian nhung tarn quan trong cua
no dem lai cue ky 16n trong viec giai quyet nhieu van de th\rc tl dua vao tirng ldrp thong tin.
GIS liru tru thong tin theo mo hinh da lieu khong gian, co hai mo hinh thuong duoo
sir dung voi nhung uu nhuoc diem rieng:
+ M6 hinh Vector: Thong tin vg digm, dudng va vung duoc duoc ma hoa va luu duoi
dang tap hop cac toa do x,y. Chi thich hop cho viec mo ta cac doi tuong rieng biet.
+ Mo hinh Raster: mot anh raster la mot tap hop cac 6 luoi, hay con goi la mot ma
tran cac 6 ludi. Thich hop hon cho viec mo ta cac doi tuong co sir chuyen d6i lien tuc. ,

^^**rr'•"--^•<. a ".•••^ ,y,.

rc |

HINH 1-6. Mink him ede Idp tliSng tin trong he

HINH 1-7. Anh xg thtigi&i time theo mi hinh da lifli

til^ing thong tin dia ly.

khong gian vector vd raster

2.2. Qui trinh so hoa ban d6 giiiy
Cac yeu cau vg so hoa : Cac tieu chuan trinh bay ban do rat chat che, do do yeu
cau ve chat luong cua .ban do s6 rSt cao, do la: Yeu cdu khong ducrc mat thong tin; Y6u cau
day du doi voi e^e thuoc tinh nhu mau sac, gia tri,...; Trinh bay dung tieu chuan cua ban do.
Ddu vao la ban d6 gidy, dau ra la dQ lieu bieu dien doi tuong trong khong gian.

HINH IS. Kiwi tun da lieu GIS bdng each sti hda bin do

^

^^I HQC|

AN G1AMG
MG

THTJVIEN

17

Co nMSu tiSp c^n cong nghe va ky thuat d bi^u diln cac d6i tugng khong gian
trong cac he ca sa du lieu nen hoac chuyen Met.
-Xay dung ca sa dtt lieu khong gian bang ngu^n di5 liSu s6 h6a ban d6 giay. Co
hai phuong phap so hoa ban do giay : So hoa bang ban so hoa (digitizer) va so hoa bang may
quet anh (scanner).
-Xay dung ca sa dir liSu khong gian vai nguon dir lieu thu thap true tiep tir cac
doi tugng trong the giai thuc bang cac thiet bi dinh vi, may thu GPS, hoac dnh vien tham RS
(Remote Sensing) bao g6m anlt may bay va anh ve tinh.
Hien nay nhieu ca quan dia phuang da bat dau trien khai nghien cuu, su dung
cong nghe thong tin trong cong tac quan ly, quy hoach phat trien kinh te ben viSng. Ban do
giay dang su dung van con gift mot thong tin nhlt dinh, I^ mot trong nhung nguon tu lieu quy
de thiet lap ca sa dir lieu cho cac he thong GIS. Do do, so hoa ban do giay trong giai doan
hi?n nay la viec lam hQu ich va kha thi. Tuy nhien, co the dir doan rang nhu cau so hoa ban do
giay se bi giam di nhanh chong trong tuong lai gan.
Sfl hoa ban do gidy b^ng ban s6 hoa la each tiep can truy&t thong. Dft lieu xuat ra
tir ban s6 hoa co cau true vector, phii hap vai nhieu he thong thong tin dia ly Men hanh. Tuy
nhien, so hoa bang ban so hoa phu thuoc nhieu vao ky nang, tinh trang sue khoe, trang thai
tarn sinh ly cua ky thu|t vien thao tac. Toe do xir ly tren ban so hoa cham chap khong pho
phep trien khai cong tac so hoa ban do vai s6 luang Ian. Sir dung scanner de so hoa ban do se
dat dugc ket qua nhanh han rat nhieu nhung scanner lai tao ra nhung tap tin dft lieu co cau
true raster, dung lucmg Ion, khong phii hap vai cau true dir lieu cua nhieu he thong thong tin
dia ly. Do do de trien khai so hoa ban do giay can co mot quy trinlr tich hap.
^^51i ffF!^

.Nhiin ^

xir

^ector ?

Anh
Vector

Raster

HINH 1-9. Quy Irinli si lida ban do giay
Mot ban d6 giay dugc scan vao may tinh nhu mot anh co cau true raster dugc tien
xir ly d6 loai bat Mtilu va nhung thong tin khong cdn thiet, chi con lai cac duong net. Nhiing
duong net nay dugc lam manh dn miic do chi con be day 1 pixel bang cac giai thuat
thinmng. Sau do, thuc Men cac thuat toan nhan dang giao diem cac duong net (nut). Toa do
cua nhiing nut dugc ltru trir trong tap tin rieng. Chuang trinh chuyen doi raster - vector dugc
thuc hien tiep sau do, dS cho ra nhung tap tin dir lieu khong gian co cau true vector. Trong cau
true do, cac nut dugc xac dinh toti do, cac dugng dugc tuySn tinh hoa thanh nhi^u doan thang,
cac vimg dugc xac dinh bang nhieu viing khep kin. Giai doan cuoi cung la.chuyen doi dir lieu
vao he thong toa do dia ly.
~ ~

. _

Scanper^^
Ban do

.

giay .
L___

^

T.' Tien xir ^. Li, Vector H
~^
h6a"
^

__J

~

i

T t^3

XTdg9 ''

s6

t.
Sii1 dung cAc

Sir dung cAc phbn m^m xir ly Anh

phAn m^m

Si> dung cAc

raster - vector

HINH 1-10. Quy Irinli khori lew (lit ll^u khong gian

18


Buatc 1 : Sd hoa ban dd gidy : Ti^n trinh s6 hoa ban do gi^y da phan tich thong
tin tren ban do thanh nhung lop du: lieu don tinh, tao dieu kien cho viec xay dung co sb dtt
lieu.

Btrarc 2 : Lien bien, ghep indnh ban do : Trong hau het cac th6ng tin dia ly, du
lieu khong gian co cau true vector, cac d6i tupng trong khong gian dupe bieu dien duoi dang
diem, dubng, vung. San pham cua giai doan so hoa la nhftng tSp tin du lipu do hpa roi rac
theo tirng lop da lieu, tung to ban d6, cac dubng hoac vhng bieu dien cung mpt d6i tupng
trong nhung tap tin cua cac to ban d6 khac nhau, khong dupe quan ly thdng nh5t

H1NH. LiSn kit 3oi tuang ^^inbi^ khong khep kin,
tluvng khep kin, vung tren 2 lit ban 38 khac nhau

Trong giai doan nay, da lieu cung thupc tinh tren cac tap tin da lipu cua cac to
ban do dupe lien ket voi nhau tai cac bien to ban do nham muc dich thong nhat cac dubng,
vung bieu dien chng mot doi tuong tren cac tap tin du lieu cua cac to ban do ke nhau.
Btv&c 3 : Td cht'tc div lieu khong gian theo dan vi hanh chinh : Mot trong
nhang dac diem quan trong cua he tliong thong tin dia ly phuc vu quan ly la phai dap ung yeu
cau quan ly theo don vi hanh chinh. He thong dupe xay dtmg de phuc vu quan ly theo dia ban
timg tinh / thanh phb, quan / huyen, phubng / xa. co so du lieu nen cung cap du lieu nen theo
tung don vi hanh chinh cap duoi tinh. Tren co so do, co quan quan ly dia phuong hoac cac co
quan chuyen ng^nh khac co the truy cap hoac xvr ly cac du1 lieu / thong tin theo timg don \\
hanh chinh.

Bh^c 4 : Thiit ki mo hlnh lieu trie va xte ly : Yeu c^u la phai dap ting tinh lien
tuc khong gian cua du lieu va su quan ly / xii ly du lieu roi rac theo timg vung lanh tho. Do

do, co so du lieu nen dupe thiet ke sao cho du lieu nen va d5 lieu chuyen biet dupe lien tuc
khong gian trong pham vi toan tinh gifra cac quan huyen va giua cac phubng xa. co so du lieu
nen dap ung yeu cau quan ly, xvr ly da lieu rbi rac theo timg qu^n huyen ho^c phubng xa.
3.

Moi tru'6'ng c'ai dat iifng dung
3.1. Maplnfo-Professional
He thong cac phan mem GIS dang dupe pho bien tren the giai bao gom:

ARC/INFO, INTERGRAP, GS-MAP, MAPINFO, ARC, SYNERCOM ERDAS, MAP,
IDRISI, ENTEC,... Trong do Maplnfo la m6t trong nhung cong cu dupe su dung nhieu nhSt
voi ty le tren 50% cac co quan, to chirc, vien nghi^n ciiu su ditng voi nhung uu diem va tinh
nang sau:
Maplnfo la cong cu kha him hieu de t^o ra va quan ly mot co so dft lieu dia ly
vua va nhb tren may tinh ca nhan. Maplnfo co thi xay dpng mot he thong thbng tin dia ly
phuc vu cho muc dich nghien ciiu khoa hoc va san xuat cua cac to chtic kinh t6 - xa hoi cac
nganh vadiaphuong.

19


Maplnfo la phln mSm tuang d6i gpn nhe va dl sir dung nen dang duac ph6 bien
6 nhieu nude tren the giai. No dac biet hieu qua cho muc dich giang day.

Maplnfo la phln mlm he thong tin dia ly GIS cho giai phap mtty tinh d6 ban
(Desktop Solution). Cac thong tin trong Maplnfo dupe to chttc theo tirng bang (Table). Moi

table bao gom mot tap hop cac file thong tin ve do hoa hoac phi do hoa chiia cac ban ghi dtt
lieu ma he thing tao ra.
Cac thong tin ban do trong phan mem GIS thuang dupe to chiic quan ly theo

timg lop d6i tupng. Sir chong xlp ctta cac lap thong tin (lap doi tuang) len nhau se cho ta mot

ban d6 may tinh. M6i lap thong tin chi thi hien mot khia canh cua manh ban do ting thS. Mot
lop thong tin la mot tap hap cac doi tupng ban d6 thuan nhat (noi each khac la cua ciirig mot
lo^i doi tupng). The hien va quan ly cac doi tupng dia ly trong khong gian theo mpt chu de cu
the, phuc vu m6t muc dich nhat dinh trong he thong. Trong Maplnfo ta co the coi moi table la
mot lap doi tupng. Maplnfo se trim tupng hoa cac doi tupng dia ly trong the giai thuc va the
hien chung thanh cac loai ban do may tinh khac nhau. He thong doi tupng cua Maplnfo bao
gom : Doi tupng viing (Region), D6i tupng duang (Line), Doi tupng diem (Point), Doi tupng
chu (Text)..
Ca cdu to chirc va quan ly cua co so dtt lieu Maplnfo dupe chia thanh 2 phan ca
ban : Cac doi tupng ban do va ca sa dtt lieu thudc tinh dupe lien ket v6i nhau thong qua mpt
chi so ID, dupe luu trtt va quan ly ben trong cua cac doi tupng ban do va c6 the truy cap, tim
kiem thong tin can thiet thong qua ca hai loai dtt lieu va cac doi tupng ban do.
Maplnfo co the lam vic vai 2 loai bang: Mpt la, cac bang so lieu vai cac ban ghi
vh cac truang. Hai la, cac anh (hien thi len cua so ban do).

Maplnfo thuc hien dupe nhieu chttc nang phan tich dia ly vcti nhttng thao tac
dan gian ma hieu qua.
3.2. MapBasic
MapBasic la m6t chuang trinh thong dich kem theo Maplnfo. Cong cu nay cho
phep di^u khien Maplnfo mpt each linh hoat hon nha cac lenh xu ly theo loat. Chi vai each
ltip trinh 'cac lenh xtt ly sin cho Maplnfo mai co the giai quyet cac bai toan phuc tap, co tinh
chit chu ky.
MapBasic la mpt ngon ngtt Basic cap cao quen thupc. Mac dtt MapBasic do tap

doan Maplnfo phat trien nhung no co tinh chit gan gittng vai ngon ngtt VisualBasic ctta
Microsoft. MapBasic co "mot diem yeu khong the sanh vai cac ngon ngtt hp Visual ctta
Microsoft la khong ho trp viec tao giao dieh nguai dttng bang each kdo tha, tat ca deu phai
thao tac thong qua dong lenh." Tuy khong manh lam nhung MapBasic cung cap cho chung ta

mpt tap lenh tuang d6i diy dtt de co the quanT^ va tinh toan dan gian tren cac ca sa dtt lieu
do Maplnfo tao ra va quan ^^.
Nhung chttc nang ctta MapBasic co the duac torn tit nhu sau:
- Khd nang thicong mai hoa Maplnfo
MapBasic la ngon ngtt lap trinh dan gian nhung manh. No la mpt phan mint he
thong tin ban do cho phep chttng ta thuang mai hoa va tu dong hoa Maplnfo.
Mpt ttng dung ctta MapBasic co the thay doi hoac thay the cac menu chuan ctta
Maplnfo, them mai hoan toan thanh menu va t^o cho nguai dttng nhttng hop thoai dieu khien
theo y thich. Nhu vay, mot he thong giao dien thuan loi va nhanh chong han cho nguai dttng
la dieu ma MapBasic h tro cho chttng ta.

20


-Khd ndng tu tfong hoa Maplnfo
Nhung ling dung cua MapBasic thucrng dugc dung de giup cho nguai diing tiet
kiem thai gian va tien lai. Vi du, mot ngirdi dung Maplnfo de xay dtrng mcit he thong luai toti
do theo (kinh do va vT do) khi tao ra ban di>. NSu ve b^ng tay thi rlt mSt thai gian ma lai
khong chinh xac. Tuy nhien mot ivng dung cua MapBasic lai lam viec do rat hieu qua.
-Cong cu ctdnh gid die lieu
Chung ta co thS hiSn thi cac nhu cau vS du lieu vai m$t cau true MapBasic dan
gian. Vi du, bang each diing lenh Select trong ngon ngft kich ban truy van SQL, ngucri dung
co the truy van, ung dung mot phep loc de dua ra man hinh bat ky nhung ban ghi nao mong
muon, s5p x6p va tong hop cac kSt qua theo yeu ciiu. Chung ta co the thuc hi?n tat ca vai cau
true lenh cua MapBasic.
Sir dung cau true manh cita MapBasic nhu chon va cap nhat (Select & Update)
code nhfrng gi co the nhom hoac ngay ca hang tram dbng cua ma sir dung cac ngon ngit lap
trinh khac.
-Tinh gon nhe cua MapBasic
MapBasic gpn nhe a cho no giam nhe cong viec cho nguai lap trinh. Chung ta co

the phat trien ngay cac ting dung cua minli va sau do ap dung no cho tat ca cac khdeh hang sir
dung Maplnfo tren Windows hay Macintosh. Sau do, ta phan phoi ring dung cho nguai dung
mot each rong rai ma khong can phai thay d6i chuang trinh de lam cho no hoat dpng tr6n cac

phan ciing khdc
-Khd ndng lien ket cac ring dung khdc
MapBasic cho phep cdu true ma, chuang trinh MapBasic cho phep goi cac thu
tuc trong cac thu vien. Nu ngucri diing can sir dung nhQug chiic nang ma MapBasic khong co
thi nha cau true ma nay ma thuc hien dugc.

Chuang trinh MapBasic co thS goi dtt lieu chuyen doi dong DDE (Dynamic Data
Exchange) d6 lien kt vai cac img dung khac hoac co thd goi thu vien DLL.

II. PHAM VINGHIEN ClTU
De tai tap trung vao nhung khia canh sau:
-GIS la mot cong nghe co tam bao quat Ian va phirc tap, tren ca sir cua luan van tot
nghiep tiep can buac d^u, d^ tai chi tap trung vao mot khia canh nho cua cong nghe. Vi v|y,

d6 tai chi sir dung du HSu GIS nhu mot ca sirdu lieu dg kliai thac va phat huy g6c do ling ciia
no, so vai toan bo nhiem vu cua GIS, co the thieu hoac kliong quan tam den mot hoacmot so
nhiem vu.

-Tim hieu va sir dung phan mem Maplnfo trong viec so hoa b^n do, tao va quan ly
ca sa dil HSu cho he thong img dung quan ly nha tro.
-Su dung ngon ngu MapBasic d6 khai thac ca sir du lieu Maplnfo, tich hap them
nhung ch^c nang vao phan mem Maplnfo. nham thuiin tien han cho ngubi dung qu^n ly va
kliai thac thong tin.
Nhu vay, GIS la mot he thbng thong tin h trg t6t cho viec ra quyet dinh, trong de tai
nay GIS la he h trg ra quySt djnh dugc su dung mang mau s^c cua he thong thong tin quan
ly.

21


PHAN II. NOI DUNG
Chuo-ng I. PHAN TICH

I.

PHAN TICH HIEN TRANG
M6 ta ket qua khao sat:

Trong nghiep vu quan ly sinh vien, hien nay trudng Dai hoc An Giang dang co 02
phari mem qu^n \^ dupe tach bidt dira vao dac diem cua tung nghiep vu: Mt phln mSm quan
ly diem do phong dao tao dam nhiem va phSm mdm quan ly ly lich trich ngang cua sinh vien
a phong cong tac sinh vien. Ca hai dang dung co so du: lieu FoxPro va giao dien phan mem
dang DOS. Tai phong cong tac sinh vien, thong tin ve ly ljch va thong tin tam tni cua sinlt
vien duoc quan ly nho vao danh sdch khai thong tin dau mSi nam hoc phat cho tung 16p, sau
do can bo qu^n ly se nhap vao may tinh de khai thac va luu trii cho cong viec cua minh.
Tai cdc khoa noi chung va Khoa Ky Thuat - C6ng NghS - Moi Trucmg noi rieng,
khoa lai quan ly viec giang day goni: quan ly chuong trinh dao tao cua cac nganh hoc, to chtic
cac ke hoach giang day theo chuong trinh dao t^o co sin va theo doi tin do thtrc hien cac ke
hoach nay. Nhu vay, van de quan tam sau sat den noi an ch6n d cua sinh vien d^c biet la cac
sinh vien d tro ngoai tni xa nha chua dupe may d cap den.
Hien nay Khoa Khoa Ky Thuat - Cong Nghe - Moi Trudng gom co 03 bo mon: Bo
mon Tin hoc, Bo mon Ky thuat va Bo mon Moi trudng. Hai chuyen nganh hien tai dang dupe
dao tao la Tin hoc va Ky thuat moi trudng vdi tren 400 sinh vien dang theo hoc va nghien
cuu. Trong tuong lai khoa se quan ly them nhieu chuydn nganh dao tao khac cita trudng.
Diing trude nhu cau thuc te la trudng Dtii hoc An Giang noi chung va Khoa Khoa Ky Thuat Cong Nghe - Moi Trudng noi rieng ngay cang co nhidu sinh vien theo hoc yi qui mo dao tao
cua trudng ngay cang md rpng. Viec quan ly cac nha tro sinh vien cd le la can thiet de co mpt

cai nhin toan canh ve cac van de se' dupe dat ra va co su quan tam hop ly, quan ly chat che
hon.

22