(Luận văn thạc sĩ) Tăng cường công tác quản lý ngân sách nhà nước huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn

L I CAM OAN
Tác gi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a b n thân tác gi . Các k t qu
nghiên c u và các k t lu n trong lu n v n là trung th c, không sao chép t b t k m t
ngu n nào và d
đ

i b t k hình th c nào. Vi c tham kh o các ngu n tài li u (n u có) đã

c th c hi n trích d n và ghi ngu n tài li u tham kh o đúng quy đ nh.
Tác gi lu n v n
Ch ký

L

i

ng V n T a


L I CÁM
hồn thành ch
L i, đ

N

ng trình đào t o th c s Qu n lý kinh t t i Tr

c s đ ng ý c a Tr

ng

ng

i h c Th y

i h c Th y L i và s nh t trí c a gi ng viên h

ng

d n PGS.TS Ngô Th Thanh Vân, Tác gi đã ti n hành th c hi n lu n v n th c s Qu n
lý kinh t v i đ tài: “T ng c
Tràng

ng công tác qu n lý Ngân sách nhà n

c huy n

nh, t nh L ng S n”.

Trong su t quá trình h c t p và hoàn thành lu n v n này, Tác gi đã nh n đ
h

cs

ng d n, giúp đ quý báu c a các quý th y cô, các anh ch trong t p th l p. V i

lịng kính tr ng và bi t n sâu s c tôi xin đ
Ban Giám hi u Tr

ng

c bày t l i c m n chân thành t i:

i h c Th y L i, và các th y cô giáo đã t o m i đi u ki n

thu n l i giúp đ tơi trong q trình h c t p và hồn thành lu n v n;
PGS.TS Ngơ Th Thanh Vân, Cơ đã h t lịng giúp đ , h

ng d n, truy n đ t nh ng

kinh nghi m th c t quý báu và t o m i đi u ki n thu n l i cho tơi hồn thành lu n
v n này;
Xin g i l i c m n t i nh ng ý ki n đóng góp và s đ ng viên c a gia đình, b n bè,
các anh/ch trong l p cao h c 24QLKT12 trong su t quá trình h c t p và nghiên c u
lu n v n th c s ;
Cu i cùng xin g i l i c m n sâu s c t i Lãnh đ o H ND&UBND huy n Tràng
Phịng Tài Chính – K ho ch huy n Tràng
Nhà n

c Tràng

nh, Chi c c Thu Tràng

nh,

nh và Kho b c

nh đã t o đi u ki n giúp đ và cung c p cho Tác gi ngu n tài li u

tham kh o quý báu, c m n t t c các tác gi c a nh ng cu n sách, bài vi t, cơng trình
nghiên c u đ

c đ c p trong danh m c tài li u tham kh o c a lu n v n này.
Hà N i, tháng n m 2017
H c viên

L

ii

ng V n T a


M CL C
DANH M C CÁC HÌNH NH................................................................................ vi
DANH M C B NG BI U ...................................................................................... vii
DANH M C CÁC T
PH N M
CH
N

VI T T T ......................................................................... viii

U ..................................................................................................... 1

NG 1

C

S

LÝ LU N VÀ TH C TI N V

C VÀ QU N LÝ NGÂN SÁCH NHÀ N
1.1 T ng quan v Ngân sách nhà n

C C P HUY N ........................ 3

c ............................................................... 3

1.1.1 Khái ni m v Ngân sách nhà n
1.1.2

NGÂN SÁCH NHÀ

c đi m v Ngân sách nhà n

c ..................................................... 3
c ...................................................... 4

1.1.3 T ch c h th ng NSNN và phân c p NSNN .................................... 6
1.2 Ngân sách nhà n

c c p huy n trong h th ng NSNN .............................. 11

1.2.1 Khái ni m NSNN c p huy n ............................................................ 11
1.2.2

c đi m NSNN c p huy n .............................................................. 11

1.2.3 Vai trò NSNN c p huy n .................................................................. 12

1.2.4 Ngu n thu, nhi m v chi c a NSNN c p huy n............................... 14
1.3 N i dung qu n lý NSNN c p huy n ........................................................... 16
1.3.1 Công tác l p d toán NSNN c p huy n ............................................ 16
1.3.2 Cơng tác ch p hành d tốn NSNN c p huy n ................................ 19
1.3.3 Cơng tác k tốn, quy t toán NSNN c p huy n ............................... 22
1.3.4 Công tác thanh tra, ki m tra NSNN c p huy n ................................ 24
1.4 Các nhân t

nh h

ng đ n công tác qu n lý Ngân sách nhà n

c c p

huy n...................................................................................................................25
1.4.1 C ch qu n lý NSNN ...................................................................... 25
1.4.2 Phân c p qu n lý ngân sách trong h th ng NSNN .......................... 25
1.4.3 Chính sách và th ch kinh t ........................................................... 26
1.4.4 T

ch c b

máy và trình đ

c a cán b

qu n lý NSNN c p

huy n..............................................................................................................26
1.4.5 H th ng thông tin, ph

ng ti n qu n lý NSNN .............................. 26

1.5 C s th c ti n v qu n lý NSNN .............................................................. 27

iii


1.5.1 Nh ng kinh nghi m t các đ a ph

ng ............................................ 27

1.5.2 Nh ng cơng trình khoa h c có liên quan đ n đ tài ......................... 29
K t lu n ch
CH

ng 1 .............................................................................................. 31

NG 2 TH C TR NG V CÔNG TÁC QU N LÝ NSNN HUY N TRÀNG

NH – T NH L NG S N ......................................................................................32
2.1

c đi m t

nhiên, kinh t - xã h i huy n Tràng

nh – T nh L ng

S n.......................................................................................................................32

2.1.1

c đi m đ a lý - t nhiên ................................................................ 32

2.1.2 Tình hình kinh t - xã h i huy n Tràng
2.2 Các c quan qu n lý NSNN huy n Tràng
2.2.1 H i đ ng nhân dân huy n Tràng

nh ......................................... 34
nh ............................................. 34

2.2.2 Phịng tài chính - k ho ch huy n Tràng
2.2.3 Kho b c Nhà n

c Tràng

nh, t nh L ng S n .......... 32

nh ................................. 35

nh ........................................................ 36

2.2.4 Chi c c Thu huy n Tràng

nh ...................................................... 37

2.3 Th c tr ng v công tác qu n lý NSNN huy n Tràng

nh, t nh L ng S n giai

đo n 2013 - 2016 ............................................................................................... 37
2.3.1 Công tác l p d tốn NSNN ............................................................. 37
2.3.2 Cơng tác ch p hành d tốn NSNN ................................................. 42
2.3.3 Cơng tác quy t tốn NSNN .............................................................. 59
2.3.4 Công tác thanh tra, ki m tra ngân sách huy n Tràng
2.3.5
K t lu n ch
CH

ánh giá v công tác qu n lý ngân sách huy n Tràng

nh ............ 61

ng 2 .............................................................................................. 68

NG 3 GI I PHÁP T NG C

NHÀ N

nh .............. 61

C HUY N TRÀNG

NG CÔNG TÁC QU N LÝ NGÂN SÁCH

NH .....................................................................70

3.1 M c tiêu, nhi m v phát tri n kinh t - xã h i huy n Tràng

nh trong giai

đo n 2016-2020 ................................................................................................. 70
3.1.1 M c tiêu, nhi m v phát tri n kinh t xã h i.................................... 70
3.1.2 Các ch tiêu phát tri u ch y u ......................................................... 70
3.1.3 C h i và thách th c đ i v i công tác qu n lý NSNN t i huy n
Tràng

nh ................................................................................................. 71

3.2 N i dung các gi i pháp ............................................................................... 72

iv


3.2.1 Hoàn thi n phân c p qu n lý NSNN................................................. 72
3.2.2 Th c hi n t t quy trình l p, ch p hành và quy t toán NSNN phù h p
v i đi u ki n c a đ a ph
3.2.3 T ng c

ng ...................................................................... 79

ng thanh tra, ki m tra, khen th

ng và x lý k p th i vi ph m

trong qu n lý NSNN .................................................................................... 92
Nâng cao trách nhi m c a cán b Phòng Thanh tra và các cán b tham gia
đoàn .......................................................................................................... 92
3.2.4 Nâng cao trình đ cán b qu n lý NSNN ......................................... 94
3.2.5

ng d ng công ngh thông tin ph c v

công tác qu n lý NSNN

huy n.............................................................................................................95
K t lu n ch

ng 3 .............................................................................................. 97

K T LU N VÀ KI N NGH .................................................................................. 98
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ............................................................... 100

v


DANH M C CÁC HÌNH NH
Hình 1.1 H th ng ngân sách Nhà n

c Vi t Nam ......................................................... 8

Hình 2.1 C c u kinh t huy n Tràng
Hình 2.2 So sánh các ngu n thu và xu h

nh .................................................................. 33
ng các kho n thu chính.............................. 47

Hình 2.3 So sánh thu ngân sách huy n và thu ngân sách xã giai đo n 2013-2016 ....... 48
Hình 2.4 C c u các kho n chi ngân sách giai đo n 2013-2106 .................................. 53
Hình 2.5 C c u các kho n chi ch y u trong chi th

ng xuyên giai đo n 2013-

2016 ................................................................................................................ .55

vi


DANH M C B NG BI U
B ng 2.1 T ng h p d toán thu NSNN trên đ a bàn huy n Tràng

nh giai đo n 2013-

2016 ...............................................................................................................................39
B ng 2.2 T ng h p d toán chi NSNN huy n Tràng

nh giai đo n n m 2013-2016 .41

B ng 2.3. Tình hình th c hi n d tốn thu ngân sách trên đ a bàn huy n Tràng

nh

giai đo n 2013-2016 ......................................................................................................44
B ng 2.4. T c đ phát tri n liên hoàn thu ngân sách trên đ a bàn huy n Tràng

nh

giai đo n n m 2013-2016 ..............................................................................................45
B ng 2.5 C c u các kho n thu n i đ a huy n Tràng
B ng 2.6. Thu ngân sách huy n đ

ch

nh giai đo n 2013-2016 ........46

ng theo phân c p giai đo n 2013 - 2016 .....48

B ng 2.7. T ng h p chi ngân sách huy n Tràng

nh giai đo n 2013-2016 ................50

B ng 2.8 T c đ phát tri n chi ngân sách huy n Tràng

nh giai đo n 2013-2016 .....51

B ng 2.9 C c u các kho n chi c b n ngân sách huy n Tràng

nh giai đo n 2013-

2016 ...............................................................................................................................52
B ng 2.14 Cân đ i thu - chi ngân sách huy n Tràng

vii

nh n m 2013 ..........................58


DANH M C CÁC T
CNH, H H Công nghi p hóa, hi n đa hóa
TXDCB

u t xây d ng c b n

H ND H i đ ng nhân dân
KBNN Kho b c Nhà n

c

NS P Ngân sách đ a ph

ng

NSNN Ngân sách Nhà n

c

NSTW Ngân sách trung

ng

UBND y ban nhân dân
XDCB Xây d ng c b n

viii

VI T T T


PH N M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Ngân sách huy n có vai trị cung c p ph

ng ti n v t ch t cho s t n t i và ho t đ ng

c a chính quy n huy n và c p chính quy n c s đ ng th i là m t cơng c đ chính
quy n huy n th c hi n qu n lý toàn di n các ho t đ ng kinh t xã h i trên đ a bàn
huy n. Tuy nhiên do ngân sách huy n là m t c p ngân sách trung gian

gi a ngân

sách c p t nh và ngân sách c p xã nên đôi khi ngân sách huy n ch a th hi n đ
trị c a mình đ i v i phát tri n kinh t - Xã h i đ a ph
c bi t là t khi Lu t Ngân sách nhà n

cđ

c vai

ng.

c Qu c h i thông qua ngày 25/06/2015

v i m c tiêu và ý ngh a h t s c quan tr ng trong vi c qu n lý và đi u hành ngân sách
nhà n

c, phát tri n kinh t - xã h i, nh m t ng c

ng ti m l c tài chính đ t n

lý th ng nh t n n tài chính qu c gia, xây d ng ngân sách nhà n
v n và tài s n nhà n

c, qu n

c lành m nh, thúc đ y

c ti t ki m, hi u qu . T đó t ng tích l y đ th c hi n cơng

nghi p hóa – hi n đ i hóa (CNH, H H) đ t n

c và đ m b o các nhi m v qu c phòng

an ninh và đ i ngo i. Do đó ngân sách huy n c n ph i xác đ nh rõ vai trị quan tr ng c a
mình đ i v i s phát tri n c a c n
Tràng

c nói chung và đ a ph

nh là m t huy n mi n núi n m

ng nói riêng.

phía b c c a t nh L ng S n, có nhi u ti m

n ng th m nh nh giáp hai t nh Cao B ng, B c C n và đ
Qu c, giao thông đi l i thu n l i. Tuy nhiên Tràng
t nh.

i u đó đ

ng biên gi i v i Trung

nh v n là m t huy n nghèo c a

c th hi n rõ nh t trên các m t kinh t , xã h i,v các c s v t ch t

k thu t, đ c bi t là k t c u h t ng, v l c l

ng s n xu t và n ng su t lao đ ng còn

y u kém và l c h u. V i tình tr ng đó thì ch a th đáp ng nhu c u CNH, H H n n
kinh t c a t nh và đ ng th i c ng g p khó kh n trong vi c c i thi n và nâng cao đ i
s ng nhân dân các dân t c trong huy n. M t trong nh ng nguyên nhân c b n c a tình
tr ng đó là Huy n Tràng

nh cịn q thi u ngu n v n v t ch t, kh n ng qu n lý và

s d ng các ngu n v n cịn y u kém.
Do v y đ chính quy n huy n th c thi đ

c hi u qu nh ng nhi m v kinh t xã h i

mà nhà n

c phát tri n kinh t nhà n

ph

c giao cho th c hi n chi n l

c, kinh t đ a

ng trên các l nh v c đ c bi t là nông nghi p nông thôn t i đ a bàn thì c n có m t

1


ngân sách huy n đ m nh và phù h p là m t đòi h i thi t th c, là m t m c tiêu ph n
đ u đ i v i c p huy n. Vì th h n bao gi h t công tác qu n lý ngân sách huy n là m t
nhi m v luôn đ

c quan tâm. Xu t phát t nh ng yêu c u và th c ti n trên, h c viên

l a ch n đ tài “T ng c

ng công tác qu n lý Ngân sách nhà n

c huy n Tràng

nh, t nh L ng S n” làm đ tài có tính c p thi t và ý ngh a cho lu n v n c a mình.
2. M c đích nghiên c u c a đ tài
M c đích c a đ tài là thơng qua nghiên c u tình hình qu n lý ngân sách huy n trên
đ a bàn huy n nh m tìm ra nh ng gi i pháp thi t th c góp ph n c ng c t ng c
công tác qu n lý Ngân sách nhà n
3.
3.1.

it
it

c trên đ a bàn huy n Tràng

nh, t nh L ng S n.

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u

Công tác qu n lý NSNN huy n Tràng

nh, t nh L ng S n

3.2. Ph m vi nghiên c u
a. Ph m vi v không gian
Công tác u n lý NSNN t i huy n Tràng

nh, t nh L ng S n

b. Ph m vi v th i gian
Nghiên c u công tác qu n lý NSNN huy n Tràng
4. Cách ti p c n và ph
Lu n v n s d ng các ph

nh trong giai đo n 2013-2016

ng pháp nghiên c u
ng pháp nghiên c u sau:

- Ph

ng pháp đi u tra, kh o sát;

- Ph

ng pháp th ng kê;

- Ph

ng pháp h th ng hóa;

- Ph

ng pháp phân tích so sánh;

- Ph

ng pháp phân tích t ng h p;

- Ph

ng pháp đ i chi u v i h th ng v n b n pháp quy.

2

ng


CH

NG 1
C S LÝ LU N VÀ TH C TI N V NGÂN SÁCH
NHÀ N
C VÀ QU N LÝ NGÂN SÁCH NHÀ N
C C P HUY N
1.1 T ng quan v Ngân sách nhà n

c

1.1.1 Khái ni m v Ngân sách nhà n

c

Ngân sách nhà n

c là m t ph m trù kinh t mang tính l ch s , nó ph n ánh nh ng

m t nh t đ nh c a các quan h kinh t thu c l nh v c phân ph i s n ph m xã h i trong
đi u ki n còn t n t i quan h hàng hóa - ti n t và đ
hi n các ch c n ng c a Nhà n

c.

c s d ng nh m t công c th c

i u này ngh a là s ra đ i và t n t i c a NSNN

g n li n v i s n xu t hàng hóa, v i s ra đ i và t n t i c a Nhà n
Nhà n
th

c v i t cách là c quan quy n l c th c hi n duy trì và phát tri n xã h i

ng quy đ nh các kho n thu mang tính b t bu c các đ i t

đóng góp đ đ m b o chi tiêu cho ho t đ ng c a b máy Nhà n
chi c a Nhà n

ng trong xã h i ph i
c và các nhi m v

c. Tr i qua nhi u giai đo n phát tri n c a các ch đ xã h i khác nhau,

nhi u khai ni m v NSNN đã đ
D

c.

c đ c p theo các giác đ khác nhau.

i góc đ pháp lý, NSNN là m t v n ki n l p pháp hay m t đ o lu t ch a đ ng hay

có kèm theo m t b ng kê khai các kho n thu chi d li u cho m t th i gian nào đó, là
m t khn m u mà các c quan l p pháp, hành pháp cùng các c quan hành chính ph
thu c ph i tn theo.
D

i góc đ tài chính, NSNN là k ho ch thu, chi tài chính hàng n m c a Nhà n

đ

c xét duy t theo trình t pháp đ nh

Theo lu t ngân sách nhà n
thu, chi c a Nhà n

cđ

đ nh do c quan nhà n

c Vi t Nam n m 2015 thì: “NSNN là tồn b các kho n
c d tốn và th c hi n trong m t kho ng th i gian nh t

c có th m quy n quy t đ nh đ b o đ m th c hi n các ch c

n ng, nhi m v c a Nhà n
NSNN đ

c

c”. [9]

c c quan l p pháp c a ban hành, là h th ng m i quan h gi a nhà n

và xã h i trong quá trình nhà n

c

c huy đ ng và s d ng các ngu n tài chính nh m

th c hi n các nhi m v , ch c n ng c a mình. Nó bao g m: quan h kinh t gi a

3


NSNN v i các doanh nghi p s n xu t kinh doanh, các đ n v hành chính s nghi p,
các t ng l p dân c , th tr

ng tài chính và ho t đ ng tài chính đ i ngo i v i các qu c

gia khác. B n ch t ngân sách g n li n v i b n ch t chính tr và b n ch t giai c p c m
quy n, thông qua ngân sách nhà n

c nhà n

c s đ nh h

ng hình thành c c u kinh

t m i, kích thích phát tri n s n xu t đ ng th i ch ng đ c quy n.
1.1.2

c đi m v Ngân sách nhà n

NSNN v a là ngu n l c đ nuôi d
Nhà n

c

ng b máy Nhà n

c, v a là công c h u hi u đ

c qu n lý, đi u ti t n n kinh t và gi i quy t các v n đ xã h i nên có nh ng

đ c đi m chính sau:
Th nh t, vi c t o l p và s d ng qu NSNN luôn g n li n v i quy n l c kinh t chính tr c a Nhà n

c, đ

c Nhà n

c ti n hành trên c s nh ng lu t l nh t đ nh.

NSNN là m t b lu t tài chính đ c bi t, b i l trong NSNN, các ch th c a nó đ

c

thi t l p d a vào h th ng các pháp lu t có liên quan nh hi n pháp, các lu t thu ,…
nh ng m t khác, b n thân NSNN c ng là m t b lu t do Qu c h i quy t đ nh và thông
qua h ng n m, mang tính ch t áp đ t và b t bu c các ch th kinh t - xã h i có liên
quan ph i tuân th .
Th hai, NSNN luôn g n ch t v i s h u Nhà n
l i ích cơng c ng. Nhà n

c và luôn ch a đ ng l i ích chung,

c là ch th duy nh t có quy n quy t đ nh đ n các kho n

thu – chi c a NSNN và ho t đ ng thu – chi này nh m m c tiêu giúp Nhà n

quy t các quan h l i ích trong xã h i khi Nhà n
chính qu c gia gi a Nhà n

c gi i

c tham gia phân ph i các ngu n tài

c v i các t ch c kinh t - xã h i, các t ng l p dân c ...

Th ba, NSNN là m t b n d toán thu chi. Các c quan, đ n v có trách nhi m l p
NSNN và đ ra các thơng s quan tr ng có liên quan đ n chính sách mà Chính ph
ph i th c hi n trong n m tài khóa ti p theo. Thu, chi NSNN là c s đ th c hi n các
chính sách c a Chính ph . Chính sách nào mà khơng đ
khơng đ

c d ki n trong NSNN thì s

c th c hi n. Chính vì nh v y mà, vi c thông qua NSNN là m t s ki n

chính tr quan tr ng, nó bi u hi n s nh t trí trong Qu c h i v chính sách c a Nhà
n

c. Qu c h i mà khơng thơng qua NSNN thì đi u đó th hi n s th t b i c a Chính

ph trong vi c đ xu t chính sách đó, và có th gây ra mâu thu n v chính tr .

4


Th t , NSNN là m t b ph n ch y u c a h th ng tài chính qu c gia. H

th ng tài chính qu c gia bao g m: tài chính nhà n

c, tài chính doanh nghi p,

trung gian tài
nhà n

c mà trong b t k ch đ xã h i nào, c ch kinh t nào ngân sách nhà n

c

đ u ph i th c hi n.
Th hai: Ngân sách Nhà n

c là công c đi u ti t th tr

ng, bình n giá c và ch ng

l m phát
c đi m n i b t c a n n kinh t th tr
nghi p nh m đ t đ
giá c th

ng là s c nh tranh gi a các nhà doanh

c l i nhu n t i đa, các y u t c b n c a th tr

ng là cung c u và

ng xuyên tác đ ng l n nhau và chi ph i ho t đ ng c a th tr

ng. S m t

cân đ i gi a cung và c u s làm cho giá c t ng lên ho c gi m đ t bi n và gây ra bi n
đ ng trên th tr

ng, d n đ n s d ch chuy n v n c a các doanh nghi p t ngành này

sang ngành khác, t đ a ph

ng này sang đ a ph

ng khác. Vi c d ch chuy n v n

hàng lo t s tác đ ng tiêu c c đ n c c u kinh t , n n kinh t phát tri n không cân đ i.
Do đó, đ đ m b o l i ích cho nhà s n xu t c ng nh ng

i tiêu dùng nhà n

c ph i

s d ng ngân sách đ can thi p vào th tr

ng nh m bình n giá c thơng qua cơng c

thu và các kho n chi t ngân sách nhà n

cd

i các hình th c tài tr v n, tr giá và

s d ng các qu d tr hàng hoá và d tr tài chính.
ti t th tr

ng ngân sách nhà n

ng th i , trong q trình đi u

c cịn tác đ ng đ n th tr

ng ti n t và th tr

ng v n

thông qua vi c s d ng các cơng c tài chính nh : phát hành trái phi u chính ph , thu
hút vi n tr n

c ngồi, tham gia mua bán ch ng khốn trên th tr

ng v n… qua đó

góp ph n ki m sốt l m phát.
Th ba: Ngân sách Nhà n
đ nh h

c là công c đ nh hu ng phát tri n s n xu t

ng và thúc đ y t ng tr

ng kinh t nhà n

c s d ng công c thu và chi

ngân sách. B ng công c thu m t m t t o ngu n thu cho ngân sách, m t khác nhà
n

c s d ng thu v i các lo i thu , các m c thu su t khác nhau s góp ph n kích

thích s n xu t phát tri n và h

ng d n các nhà đ u t b v n đ u t vào nh ng vùng

nh ng l nh v c c n thi t đ hình thành c c u kinh t theo h

5

ng đã đ nh.

ng th i,


v i các kho n chi phát tri n kinh t , đ u t vào c s h t ng, vào các ngành kinh t
m i nh n… nhà n

c có th t o đi u ki n và h

ng d n các ngu n v n đ u t c a xã

h i vào nh ng vùng, l nh v c c n thi t đ hình thành c c u kinh t h p lý.
Th t : Ngân sách Nhà n

c là công c đi u ch nh thu nh p gi a các t ng l p

dân c
N n kinh t th tr

ng v i nh ng khuy t t t c a nó s d n đ n s phân hoá giàu nghèo

gi a các t ng l p dân c , nhà n

c ph i có m t chính sách phân ph i l i thu nh p h p

lý nh m gi m b t kho ng cách chênh l ch v thu nh p trong dân c . Ngân sách nhà
n

c là cơng c tài chính h u hi u đ

c nhà n

c s d ng đ đi u ti t thu nh p, v i

các s c thu nh thu thu nh p lu ti n, thu tiêu th đ c bi t … m t m t t o ngu n
thu cho ngân sách m t khác l i đi u ti t m t ph n thu nh p c a t ng l p dân c có thu
nh p cao. Bên c nh công c thu , v i các kho n chi c a ngân sách nhà n
tr c p, chi phúc l i cho các ch

c nh chi

ng trình phát tri n xã h i: phịng ch ng d ch b nh,

ph c p giáo d c ti u h c, dân s và k ho ch hố gia đình… là ngu n b sung thu
nh p cho t ng l p dân c có thu nh p th p .
Các vai trò trên c a Ngân sách nhà n
nhà n

c cho th y tính ch t quan tr ng c a Ngân sách

c, v i các cơng c c a nó có th qu n lý tồn di n và có hi u qu đ i v i toàn

b n n kinh t .
1.1.3 T ch c h th ng NSNN và phân c p NSNN
1.1.3.1Nguyên t c t ch c h th ng NSNN
T ch c h th ng NSNN c n c vào Hi n pháp n

c C ng hòa xã h i ch ngh a Vi t

Nam, Lu t NSNN, lu t pháp hi n hành và theo yêu c u c a t ng th i k phát tri n c a
đ tn

c. Theo Hi n pháp 2013, m i c p hành chính có m t c p ngân sách riêng đ

cung c p ph

ng ti n v t ch t cho chính quy n đó th c hi n ch c n ng, nhi m v c a

mình trên lãnh th .
Nguyên t c t ch c h th ng NSNN d a trên hai nguyên t c ch y u sau
Nguyên t c th ng nh t: Th hi n qua h th ng NSNN
nh t t Trung

ng đ n đ a ph

n

ng, th ng nh t v ch ch

6

c ta là m t h th ng th ng
ng, đ

ng l i chính sách,


nh ng quy đ nh c a Nhà n

c v qu n lý, t ch c đi u hành, c ng nh v các ch đ ,

đ nh ch v tài chính.
Nguyên t c t p trung dân ch : Th hi n qua hai m t:
M t t p trung:

c bi u hi n là h u h t, ph n l n NSNN đ

nh m gi i quy t nh ng v n đ kinh t - xã h i c a đ t n

c t p trung

NSTW

c. M t khác NS c p d

i

ph i ch u s ch đ o c a NS c p trên và NS c p trên có quy n ki m tra, qu n lý, giám
sát t khâu l p, ch p hành d toán và quy t toán ngân sách c p d

i.

M t dân ch : Th hi n m i c p chính quy n có m t ngân sách theo phân c p qu n lý,
có quy n quy t đ nh, ch đ ng đi u hành NS c p mình trong vi c th c hi n ch c n ng
nhi m v c a chính quy n c p mình m t cách t ch .
Nguyên t c t p trung dân ch trong h th ng NSNN
xuyên su t công tác t ch c c a Nhà n
th i k , có lúc t ng c

cđ

n

c ta là m t nguyên t c

c s d ng m t các linh ho t trong t ng

ng t p trung.

1.1.3.2H th ng NSNN
H th ng NSNN c a n
chính quy n đ a ph

c ta hi n t i g m ngân sách trung

ng ( ngân sách đ a ph

7

ng).

ng và ngân sách các c p


NGÂN SÁCH NHÀ
N C
CHXHCN VI T NAM

NGÂN SÁCH
TRUNG
NG

NGÂN SÁCH
Đ A PH
NG

NGÂN SÁCH C P
T NH
VÀ T
NG Đ
NG

NGÂN SÁCH C P

HUY N
VÀ T
NG Đ
NG

NGÂN SÁCH C P XÃ
VÀ T
NG Đ
NG

Hình 1.1 H th ng ngân sách Nhà n
Ngân sách đ a ph

c Vi t Nam

ng bao g m:

+ Ngân sách c p T nh, Thành ph tr c thu c trung

ng ( g i chung là ngân sách c p

t nh)
+ Ngân sách c p Huy n, Qu n, Th xã, Thành ph thu c t nh ( g i chung là ngân sách
c p huy n)
+ Ngân sách c p Xã, Ph

ng, Th tr n ( g i chung là ngân sách c p xã)

1.1.3.3 Phân c p qu n lý NSNN
Phân c p qu n lý ngân sách là quá trình Nhà n

c

Trung

quy n h n, trách nhi m nh t đ nh cho chính quy n đ a ph

ng phân giao nhi m v ,
ng trong ho t đ ng qu n lý

ngân sách.
Khi nói đ n phân c p qu n lý NSNN ng

i ta th

ng hi u theo ngh a tr c di n, d

c m nh n đó là vi c giao nhi m v thu, chi gi a các c p chính quy n. Th c ch t n i
dung c a phân c p r ng h n r t nhi u, nó gi i quy t các m i quan h gi a chính quy n

8


Nhà n

c trung

ng và các c p chính quy n nhà n

c đ a ph

các v n đ liên quan đ n ho t đ ng c a ngân sách Nhà n

ng trong vi c x lý

c.

Nguyên t c phân c p NSNN:
Th nh t: đ m b o tính th ng nh t c a h th ng NSNN
Th hai: phân c p th c hi n đ ng b gi a c p qu n lý kinh t -xã h i v i t ch c b
máy hành chính. Phù h p v i ch c n ng, nhi m v c a t ng c p chính quy n nhà n

c

trong k ho ch phát tri n Kinh t - Xã h i c a t ng c p.
Th ba:

m b o vai trò ch đ o c a NSTW, đ ng th i đ m b o tính đ c l p, t ch

c a NS P phù h p v i ch đ o c p trên và đi u ki n c th c a đ a ph
Th t :

ng.

m b o tính cơng b ng, minh b ch trong phân c p.

Nguyên t c phân c p qu n lý ngu n thu, nhi m v chi và quan h gi a các c p ngân
sách:
M t là. Ngân sách trung

ng, ngân sách m i c p chính quy n đ a ph

ng đ

c phân

c p ngu n thu và nhi m v chi c th .
Hai là. Ngân sách trung
qu c gia, h tr đ a ph
tiêu cho các đ a ph

ng gi vai trò ch đ o, b o đ m th c hi n các nhi m v chi
ng ch a đ m b o t cân đ i đ

c ngân sách và h tr có m c

ng.

Ba là. Ngân sách đ a ph
nh ng nhi m v chi đ

ng đ

c phân c p ngu n thu b o đ m ch đ ng th c hi n

c giao. H i đ ng nhân dân c p t nh quy t đ nh vi c phân

c p ngu n thu, nhi m v chi gi a các c p ngân sách

đ a ph

ng phù h p v i

phân c p qu n lý kinh t - xã h i, qu c phịng, an ninh và trình đ qu n lý c a
m i c p trên đ a bàn.
B n là. Nhi m v chi thu c ngân sách c p nào do ngân sách c p đó b o đ m; vi c ban
hành và th c hi n chính sách, ch đ m i làm t ng chi ngân sách ph i có gi i pháp b o
đ m ngu n tài chính, phù h p v i kh n ng cân đ i c a ngân sách t ng c p; vi c quy t
đ nh đ u t các ch

ng trình, d án s d ng v n ngân sách ph i b o đ m trong ph m

vi ngân sách theo phân c p.

9


N m là. Tr

ng h p c quan qu n lý nhà n

c quan qu n lý nhà n

c thu c ngân sách c p trên y quy n cho

c thu c ngân sách c p d

i th c hi n nhi m v chi c a mình

thì ph i phân b và giao d toán cho c quan c p d

iđ

c y quy n đ th c hi n

nhi m v chi đó. C quan nh n kinh phí y quy n ph i quy t toán v i c quan y
quy n kho n kinh phí này.
Sáu là. Th c hi n phân chia theo t l ph n tr m (%) đ i v i các kho n thu phân
chia gi a các c p ngân sách và s b sung t ngân sách c p trên cho ngân sách
c pd
ph

i trên c s b o đ m công b ng, phát tri n cân đ i gi a các vùng, các đ a

ng.

B y là. Trong th i k

n đ nh ngân sách:

a) Không thay đ i t l ph n tr m (%) phân chia các kho n thu gi a các c p
ngân sách;
b) H ng n m, c n c kh n ng cân đ i c a ngân sách c p trên, c quan có th m quy n
quy t đ nh t ng thêm s b sung cân đ i ngân sách t ngân sách c p trên cho ngân
sách c p d

i so v i n m đ u th i k

n đ nh;

c) S b sung có m c tiêu t ngân sách c p trên cho ngân sách c p d

iđ

c xác đ nh

theo nguyên t c, tiêu chí và đ nh m c phân b ngân sách và các ch đ , tiêu chu n,
đ nh m c chi ngân sách; kh n ng c a ngân sách c p trên và kh n ng cân đ i ngân
sách c a t ng đ a ph

ng c p d

d) Các đ a ph

c s d ng ngu n t ng thu h ng n m mà ngân sách đ a ph

đ

ch

ng đ

i;
ng

ng theo phân c p đ t ng chi th c hi n các nhi m v phát tri n kinh t - xã

h i, b o đ m qu c phòng, an ninh.
đ) Tr

ng h p ngân sách đ a ph

ng h t thu so v i d toán do nguyên nhân khách

quan d n đ n không t đ m b o cân đ i ngân sách đ a ph
h tr ngân sách c p d
Tám là. Sau m i th i k

ng thì ngân sách c p trên

i theo kh n ng c a ngân sách c p trên.
n đ nh ngân sách, các đ a ph

đ i, phát tri n ngân sách đ a ph

ng ph i t ng kh n ng t cân

ng, th c hi n gi m d n t l b sung cân đ i t ngân

10


sách c p trên so v i t ng chi ngân sách đ a ph

ng ho c t ng t l ph n tr m (%) n p

v ngân sách c p trên đ i v i các kho n thu phân chia gi a các c p ngân sách đ t ng
ngu n l c cho ngân sách c p trên th c hi n các nhi m v chi qu c gia và phát tri n
đ ng đ u gi a các đ a ph
Chín là. Khơng đ

khơng đ

ng.

c dùng ngân sách c a c p này đ chi cho nhi m v c a c p khác và

c dùng ngân sách c a đ a ph

khác, tr các tr

ng

ng h p sau:

a) Ngân sách c p d
trong tr

ng này đ chi cho nhi m v c a đ a ph

i h tr cho các đ n v thu c c p trên qu n lý đóng trên đ a bàn

ng h p c n kh n tr

th m h a, d ch b nh và các tr

ng huy đ ng l c l

ng c p trên khi x y ra thiên tai,

ng h p c p thi t khác đ b o đ m n đ nh tình hình

kinh t - xã h i, an ninh và tr t t , an toàn xã h i c a đ a ph

ng;

b) Các đ n v c p trên qu n lý đóng trên đ a bàn khi th c hi n ch c n ng c a mình, k t
h p th c hi n m t s nhi m v theo yêu c u c a c p d
c) S d ng d phòng ngân sách đ a ph

i;

ng đ h tr các đ a ph

ng khác kh c ph c

h u qu thiên tai, th m h a nghiêm tr ng.
M

i là. Tr

sách trung

ng h p th c hi n đi u

ng, Chính ph trình Qu c h i đi u ch nh vi c phân chia ngu n thu gi a

ngân sách trung
sách trung

c qu c t d n đ n gi m ngu n thu c a ngân

ng và ngân sách đ a ph

ng đ b o đ m vai trò ch đ o c a ngân

ng.

1.2 Ngân sách nhà n

c c p huy n trong h th ng NSNN

1.2.1 Khái ni m NSNN c p huy n
Nh đã nêu
ph

trên, Ngân sách c p huy n là m t c p ngân sách c a ngân sách đ a

ng và là m t b ph n c u thành c a NSNN. Ngân sách huy n th c hi n vai trò vai

trò, ch c n ng, nhi m v c a NSNN trên ph m vi đ a bàn huy n.
1.2.2

c đi m NSNN c p huy n

Ngân sách c p huy n có nhi u đ c đi m chung v i NSNN nói chung, tuy nhiên, c p
ngân sách này có m t s đ c đi m khác v i các c p ngân sách khác nh sau:

11

M t là: Ngân sách huy n là m t c p ngân sách trên c p c s , v n ch y u là c p th c
hi n thu, chi do c p t nh giao. ây là c p nôi ti p gi a ngân sách c p t nh và ngân sách
c p xã.
Hai là: Ngu n thu c a ngân sách c p huy n do H i đ ng nhân dân t nh phân c p d a
trên c s quy đ nh c a pháp lu t, bao g m ngu n thu t các kho n ngân sách đ
h

c

ng 100%, các kho n thu phân chia theo t l %; thu b sung t ngân sách c p trên

và thu khác.
Ba là: Nhi m v chi c a ngân sách c p huy n ch y u là chi th

ng xuyên, chi

đ u t phát tri n, chi b sung cho ngân sách c p xã và chi khác theo quy đ nh
c a pháp lu t.
Ngân sách c p huy n và ngân sách c p xã khơng có nhi m v chi nghiên c u khoa h c
và công ngh .
B n là: Ngân sách c p huy n không đ
không đ

cv

c phép b i chi, t c là t t c các kho n chi

t quá thu. Khác v i NS c p t nh và NSTW đ

c phép b i chi.

N m là: Ngân sách c p huy n do chính quy n huy n ( H i đ ng nhân dân và

y ban

nhân dân) t ch c qu n lý g n v i nhi m v thu, chi đ th c hi n ch c n ng, nhi m v
c a chính quy n đ a ph

ng c p huy n.

1.2.3 Vai trò NSNN c p huy n
1.2.3.1 i u ti t kinh t , phát tri n kinh t
Ngân sách c p huy n, cơng c tài chính trong qu n lý và đi u ti t v mô n n kinh t xã h i h t s c quan tr ng, t
nhà n

ng đ ng v i ph m vi phát huy ch c n ng nhi m v c a

c trên m i l nh v c c a đ i s ng kinh t xã h i trên đ a bàn huy n. Huy n ch

có th đi u ch nh n n kinh t thành cơng khi có trong tay ngu n tài chính đ m b o.
Ngân sách c p huy n có vai trị quan tr ng đ nh h

ng c c u kinh t m i, kích thích

phát tri n s n xu t kinh doanh và ch ng đ c quy n. C th là:
NS c p huy n cung c p ngu n kinh phí đ u t c s h t ng, hình thành doanh nghi p
thu c các ngành then ch t t o đi u ki n cho các doanh nghi p thu c m i thành ph n

12

kinh t .
S t n t i c a doanh nghi p nhà n

c c ng là m t trong nh ng bi n pháp c n b n đ

ch ng đ c quy n, xây d ng th tr

ng c nh tranh hoàn h o.

H tr s phát tri n c a doanh nghi p, thông qua thu s th c hi n vai trò đ nh h

ng

đ u t kích thích hay ki m ch s n xu t kinh doanh.
1.2.3.2Gi i quy t các v n đ xã h i
Ngân sách c p huy n là góp ph n th c hi n các chính sách xã h i nh : chi giáo d c
đào t o, y t , tr c p cho nh ng ng

i có thu nh p th p hay hồn c nh đ c bi t,…

Thông qua thu thu nh p cá nhân trên đ a bàn huy n góp ph n đi u ti t thu nh p, gi m
chênh l ch kho ng cách giàu nghèo.
Vi c thu thu gián thu trên đ a bàn huy n h

ng d n ng

i dân tiêu dùng h p lý

và ti t ki m.

1.2.3.3Th c hi n các k ho ch kinh t xã h i c a huy n
B ng các công c thu , l phí, vay và chính sách chi ngân sách c p huy n có th đi u
ch nh đ

c giá c , th tr

ng m t cách ch đ ng, tác đ ng m nh đ n cung - c u xã h i

theo các m c tiêu đã đ nh h

ng t tr

c.

Trong c ch th tr

ng giá c là do th tr

cung c u trên th tr

ng. Nhà n

ng quy t đ nh, ph thu c tr c ti p vào

c dùng ngân sách thu đ

c d tr hàng hố và tài

chính đ đi u ch nh giá c cân b ng k p th i, b o v quy n l i cho ng

i tiêu dùng.

Qu n lý ngân sách c p huy n giúp duy trì b máy chính quy n huy n m t cách
th ng nh t, g n k t các b ph n cùng ho t đ ng vì m c tiêu chung. Qu n lý ngân
sách huy n có hi u qu , phù h p v i các qui lu t khách quan là đi u ki n kiên
quy t giúp gi m thi u nh ng h n ch trong c c u t ch c b máy, t o ni m tin
vào b máy.
Ngân sách c p huy n b o đ m các ngu n v n đ tho mãn nhu c u phát tri n kinh
t và các ho t đ ng v n hoá trong đ a ph

ng, huy đ ng qu n lý và giám đ c m t ph n

13


v n ngân sách trung
nh ng tr

ng phát sinh trên đ a bàn huy n, đi u hoà v n trung

ng trong

ng h p c n thi t đ cân đ i h th ng ngân sách.

1.2.4 Ngu n thu, nhi m v chi c a NSNN c p huy n
1.2.4.1Ngu n thu NSNN c p huy n
Ngu n thu c a ngân sách c p huy n do ngh quy t c a H i đ ng nhân dân t nh quy
đ nh. Bao g m các kho n thu phân chia theo t l % gi a ngân sách c p t nh, NS c p
huy n và NS c p xã; thu b sung t ngân sách c p trên, thu k t d , thu chuy n ngu n
và thu khác.

Trong đó các kho n thu đ

c H i đ ng nhân dân t nh phân chia theo t l ph n tr m

g m: [13]
a) Thu tài nguyên, tr thu tài nguyên thu t ho t đ ng th m dò, khai thác d u, khí;
b) Thu mơn bài;
c) Thu s d ng đ t nông nghi p;
d) Thu s d ng đ t phi nông nghi p;
đ) Ti n s d ng đ t
e) Ti n cho thuê đ t, thuê m t n

c;

f) Ti n cho thuê và ti n bán nhà

thu c s h u nhà n

g) L phí tr

c;

cb ;

h) Thu t qu d tr tài chính c a t nh
i) Thu t bán tài s n nhà n

c, k c thu ti n s d ng đ t g n v i tài s n trên đ t do

các c quan, t ch c, đ n v thu c đ a ph

ng qu n lý;

k) Vi n tr khơng hồn l i c a các t ch c qu c t , các t ch c khác, các cá nhân
n

c ngồi tr c ti p cho đ a ph

ng;

l) Phí thu t các ho t đ ng d ch v do các c quan nhà n
tr

ng h p đ

c khoán chi phí ho t đ ng thì đ

14

c đ a ph

ng th c hi n,

c kh u tr ; các kho n phí thu t các


ho t đ ng d ch v do đ n v s nghi p công l p và doanh nghi p nhà n
nhân dân c p t nh đ i di n ch s h u thì đ

c do

y ban

c phép trích l i m t ph n ho c tồn b ,

ph n cịn l i th c hi n n p ngân sách theo quy đ nh c a pháp lu t v phí, l phí và quy
đ nh khác c a pháp lu t có liên quan;
m) L phí do các c quan nhà n

c đ a ph

ng th c hi n thu;

n) Ti n thu t x ph t vi ph m hành chính, ph t, t ch thu khác theo quy đ nh c a pháp
lu t do các c quan nhà n

c đ a ph

ng th c hi n;

o) Thu t tài s n đ

c xác l p quy n s h u c a Nhà n

đ n v thu c đ a ph

ng x lý;

c do các c quan, t ch c,

p) Thu t qu đ t cơng ích và thu hoa l i cơng s n khác;
q) Huy đ ng đóng góp t các c quan, t ch c, cá nhân theo quy đ nh c a pháp lu t;
1.2.4.2 Nhi m v chi NSNN c p huy n
Chi đ u t phát tri n:
a)

u t cho các d án do đ a ph

b)

u t và h tr v n cho các doanh nghi p cung c p s n ph m, d ch v cơng ích do

Nhà n

ng qu n lý

c đ t hàng, các t ch c kinh t , các t ch c tài chính c a đ a ph

ng theo quy

đ nh c a pháp lu t;
c) Các kho n chi khác theo quy đ nh c a pháp lu t.
Chi th

ng xuyên

a) S nghi p giáo d c - đào t o và d y ngh ;
b) S nghi p khoa h c và công ngh ;
c) Qu c phòng, an ninh, tr t t , an toàn xã h i, ph n giao đ a ph
d) S nghi p y t , dân s và gia đình;

đ) S nghi p v n hóa thơng tin;

15

ng qu n lý;


e) S nghi p phát thanh, truy n hình;
g) S nghi p th d c th thao;
h) S nghi p b o v môi tr

ng;

i) Các ho t đ ng kinh t ;
k) Ho t đ ng c a các c quan qu n lý nhà n

c, t ch c chính tr và các t ch c chính

tr - xã h i; h tr ho t đ ng cho các t ch c chính tr xã h i - ngh nghi p, t ch c xã
h i, t ch c xã h i - ngh nghi p theo quy đ nh c a pháp lu t;
l) Chi b o đ m xã h i, bao g m c chi th c hi n các chính sách xã h i theo quy đ nh
c a pháp lu t;
m) Các kho n chi khác theo quy đ nh c a pháp lu t.
Chi chuy n ngu n sang n m sau.
Chi b sung cân đ i ngân sách, b sung có m c tiêu cho ngân sách c p xã.
Chi h tr th c hi n m t s nhi m v c p bách đ b o đ m n đ nh tình hình kinh t xã h i, an ninh và tr t t , an toàn xã h i c a đ a ph

ng.

1.3 N i dung qu n lý NSNN c p huy n

Qu n lý NSNN là ho t đ ng c a các ch th qu n lý NSNN thông qua vi c s d ng có
ch đích các ph

ng pháp qu n lý và các công c qu n lý đ tác đ ng và đi u khi n

ho t đ ng c a NSNN nh m đ t đ

c các m c tiêu đã đ nh. [17]

i v i qu n lý NSNN c p huy n: Ch th là các c quan nhà n
giao nhi m v th c hi n các ho t đ ng t o l p và s d ng NSNN.

c c p huy n đ
it

c

ng c a qu n

lý NSNN là các ho t đ ng thu chi c a NSNN trên đ a bàn huy n.
Qu n lý NSNN c p huy n g m các b

c: L p d toán ngân sách, ch p hành d tốn,

k tốn và quy t tốn ngân sách, cơng tác thanh tra, ki m tra NSNN c p huy n. [16]
1.3.1 Cơng tác l p d tốn NSNN c p huy n
1.3.1.1Ý ngh a c a vi c l p d toán NSNN c p huy n

16

L p d tốn là khâu m đ u có tính ch t quy t đ nh đ n hi u qu trong quá trình đi u
hành, qu n lý NSNN c p huy n.
L p d tốn là cơng c đ đi u ch nh quá trình kinh t - xã h i c a Nhà n

c

L p d toán NSNN c p huy n là l p k ho ch thu, chi NSNN trên đ a bàn huy n trong
m t n m ngân sách. K t qu c a khâu này là d toán NSNN c p huy n đ

c H i đ ng

nhân dân quy t đ nh, y ban nhân nhân giao nhi m v thu – chi.
1.3.1.2Yêu c u d toán NSNN c p huy n
D toán NSNN c p huy n ph i đ
chi đ u t phát tri n, chi th
c pd

c t ng h p theo t ng kho n thu, chi và theo c c u

ng xuyên, d phòng ngân sách, chi b sung ngân sách

i.

D toán NSNN c p huy n đ

c xây d ng d a trên c s c a k ho ch phát tri n kinh

t - xã h i và có tác đ ng tích c c đ i v i vi c phát tri n kinh t - xã h i
D toán NSNN các c p ph i đ

c l p ph i th hi n đ y đ các kho n thu, chi theo

đúng bi u m u, th i h n do c quan nhà n

c có th m quy n quy đ nh.

1.3.1.3C n c l p d toán
Nhi m v phát tri n kinh t - xã h i và b o đ m qu c phòng, an ninh, đ i ngo i, bình
đ ng gi i và nhi m v c th c a chính quy n c p huy n.
Quy đ nh c a pháp lu t v thu , phí, l phí và ch đ thu ngân sách nhà n
m c phân b ngân sách, ch đ , tiêu chu n, đ nh m c chi ngân sách nhà n

c; đ nh

c.

Phân c p ngu n thu, nhi m v chi ngân sách và t l ph n tr m (%) phân chia đ i v i
các kho n thu phân chia do H i đ ng nhân dân t nh quy đ nh. và m c b sung cân đ i
ngân sách c a ngân sách c p t nh b sung cho ngân sách c p huy n.
Thông t h
v nb nh

ng c a B tài chính v vi c d tốn ngân sách nhà n
ng d n c a các B và chính quy n đ a ph

ng.

K ho ch tài chính 05 n m, k ho ch tài chính - ngân sách nhà n
đ u t trung h n ngu n ngân sách nhà n

c.

17

c n m sau, các

c 03 n m, k ho ch