(Luận văn thạc sĩ) Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao công tác quản lí chất lượng công trình xây dựng tại công ty TNHH MTV KTCTTL Bắc Đuống

B N CAM K T
Tên tôi là: Nguy n Ti n

,

Sinh ngày: 08/3/1987

Là h c viên cao h c l p 21QLXD21, chuyên ngành Qu n lý xây d ng - Tr

ng đ i

h c Th y l i Hà N i.
Xin cam đoan:
1.

ây là lu n v n do b n thân tôi tr c ti p th c hi n d

is h

ng d n c a th y

giáo PGS.TS Nguy n H u Hu .
2. Lu n v n này không trùng l p v i b t k lu n v n nào khác đã đ

c công b t i

Vi t Nam.
3. Các s li u và thơng tin trong lu n v n là hồn tồn chính xác, trung th c và
khách quan.
Tơi xin hồn tồn ch u trách nhi m tr

c pháp lu t v nh ng cam k t này.
Hà N i, ngày
Ng

tháng

i vi t cam k t

Nguy n Ti n

i

n m 2017


L IC M
Tr

N

c tiên, tơi xin bày t lịng bi t n sâu s c t i th y giáo PGS.TS. Nguy n H u

Hu , ng

i tr c ti p h

ng d n, giúp đ tơi trong q trình hình thành, xây d ng đ

tài, v nh ng ch b o mang tính xác th c c ng nh nh ng s a ch a mang tính khoa
h c c a th y trong q trình hồn thi n lu n v n này.

Tôi c ng xin chân thành c m n các cô chú, anh ch t i Cơng ty TNHH MTV khai
thác cơng trình th y l i B c

u ng đã t o đi u ki n giúp đ và h

ng d n nhi t

tình, đ y đ trong quá trình thu th p t li u c ng nh nh ng ý ki n s a ch a phù
h p v i yêu c u th c t nh m ph c v cho đ tài này.
Cu i cùng, tơi xin bày t lịng bi t n sâu s c c a mình t i các th y cô là gi ng viên
chuyên ngành Qu n lý xây d ng – Tr

ng

i h c Th y l i Hà N i vì nh ng d y

b o c a các th y, cô trong trong su t q trình h c t p và hồn thi n các ki n th c
chuyên môn c a tôi t i l p 21QLXD21.
Tôi xin chân thành c m n!
Hà n i, ngày … tháng ... n m 2017
H c viên

Nguy n Ti n

ii


M CL C
1.Tính c p thi t c a đ tài ...........................................................................................1
2. M c đích c a đ tài .................................................................................................2

3. Ph
4.
CH

ng pháp nghiên c u.........................................................................................2
it

ng và ph m vi nghiên c u ...........................................................................2

NG 1: T NG QUAN V QU N LÝ CH T L

1.1 Ch t l
1.1.1 Ch t l

ng s n ph m và qu n lý ch t l

NG CƠNG TRÌNH.........3

ng s n ph m ........................................3

ng s n ph m..........................................................................................3

1.1.2 Qu n lý ch t l

ng s n ph m .............................................................................5

1.2. Phân tích các ho t đ ng qu n lý ch t l
1.2.1 Cơng trình xây d ng và ch t l

ng cơng trình xây d ng .......................7

ng cơng trình xây d ng .................................7

1.2.2 D án và d án đ u t ......................................................................................10
1.2.3 Tình hình ho t đ ng qu n lý ch t l

ng cơng trình xây d ng

n

c ta .........11

1.3. Nh ng b t c p t n t i trong công tác qu n lý CLCTXD ...................................14
1.3.1 Trong công tác kh o sát, thi t k cơng trình. ...................................................14
1.3.2 Trong cơng tác t ch c l a ch n nhà th u .......................................................15
1.3.3 Trong công tác giám sát ch t l
1.3.4 Công tác qu n lý ch t l
1.4 Nh ng y u t

nh h

ng xây d ng .................................................16

ng cơng trình c a c quan qu n lý nhà n

c ..........16

ng đ n công tác qu n lý CLCTXD .................................17

1.4.1.Nh ng y u t ch quan: ...................................................................................17

1.4.2. Nh ng nhân t khách quan .............................................................................20
K T LU N CH
CH

NG 1..........................................................................................21

NG II: PHÂN TÍCH, ÁNH GIÁ CÔNG TÁC QU N LÝ CLCTXD .......22

2.1. Các quy đ nh hi n hành v qu n lý ch t l
2.1.1 các v n b n pháp qui c a nhà n

ng cơng trình xây d ng.................22

c: ................................................................22

iii


2.1.2 Các tiêu chu n áp d ng trong công tác th m tra, th m đ nh và nghi m thu
cơng trình th y l i: ................................................................................................... 23
2.1.3 Vai trò và ý ngh a c a qu n lý ch t l
2.2. Qu n lý ch t l
2.2.1

ng công trình xây d ng ..................... 28

ng cơng trình xây d ng đ i v i cơng trình th y l i ............... 29

c đi m c a cơng trình th y l i: ................................................................... 29

2.2.2. Các ph

ng pháp qu n lý CLCTXD cơng trình th y l i. .............................. 31

2. 3 Qu n lý ch t l

ng CTXD theo các giai đo n c a d án đ u t ...................... 32

2.3.1 Qu n lý ch t l

ng giai đo n l p k ho ch, xin phê duy t ch tr

2.3.2 Qu n lý ch t l

ng giai đo n kh o sát xây d ng ............................................ 33

2.3.3 Qu n lý ch t l

ng thi t k cơng trình xây d ng ............................................ 36

2.3.4 Qu n lý ch t l

ng thi cơng xây d ng cơng trình ........................................... 38

2.4 S d ng Công c tri n khai ch t l

ng đ u t 32

ng đ xác đ nh ma tr n m c tiêu trong công

tác qu n lý CLCTXD ............................................................................................... 42
2.4.1 Xác đ nh thu c tính c a khách hàng ............................................................... 42
2.4.2 Xác đ nh đ c tính k thu t............................................................................... 42
2.4.3 Liên k t thu c tính c a khách hàng v i đ c tính k thu t c a thi t k ........... 43
2.4.4 Liên h gi a các thu c tính khách hàng và thi t k ........................................ 45
2.4.5. Thêm đánh giá th tr
2.4.6.

ng & và các đi m chính khác .................................... 46

ánh giá các thu c tính thi t k c a các s n ph m c nh tranh & đ t các m c

tiêu ............................................................................................................................ 46
2.4.7. Xác đ nh đ c tính thi t k đ tri n khai trong các Quá trình.......................... 47
K T LU N CH
CH

NG 2 ......................................................................................... 49

NG 3:TH C TR NG VÀ GI I PHÁP NÂNG CAO CÔNG TÁC QU N

LÝ CLCTXD T I CÔNG TY TNHH MTV KTCTTL B C U NG .................. 50
3.1. Th c tr ng công tác qu n lý CLCTXD t i Công ty TNHH MTV KTCTTL B c
u ng ....................................................................................................................... 50

iv


3.1.1. L ch s hình thành và phát tri n c a Công ty TNHH MTV KTCTTL B c
u ng. .......................................................................................................................50

3.1.2 B máy t ch c c a Công ty TNHH-MTV khai thác cơng trình th y l i B c
u ng. .......................................................................................................................51
3.1.3 Các ho t đ ng liên quan đ n xây d ng cơng trình c a Cơng ty TNHH MTV
KTCTTL B c u ng ................................................................................................60
3.1.4 Nh ng thu n l i và khó kh n trong cơng tác qu n lý CLXDCT t i Công ty
TNHH MTV KTCTTL B c u ng ..........................................................................62
3.1.5. Mơ hình qu n lý ch t l

ng cơng trình xây d ng t i Công ty TNHH MTV

KTCTTL B c u ng ................................................................................................63
3.1.5.1 Cơng trình tu b s a ch a th

ng xun ......................................................63

3.1.5.2 cơng trình theo quy đ nh ph i l p d án:.......................................................65
3.2 Nh ng t n t i trong công tác qu n lý CLCTXD c a Công ty: ...........................68
3.2.1 Công tác t ch c qu n lý ch t l

ng c a Công ty : .........................................68

3.2.2 Công tác thi t k th m tra, th m đ nh TKBVTC và d tốn cịn nhi u sai sót:
...................................................................................................................................71
3.2.3 N ng l c nhà th u đ

c l a ch n cịn nhi u h n ch : .....................................74

3.2.4 Cơng tác QLCT trong giai đo n thi cơng cịn ch a đ

c th

ng xuyên và k p

th i.............................................................................................................................76
3.2.5 Công tác gi i phóng m t b ng ch m ................................................................77
3.3

xu t mơ hình qu n lý CLCTXD v i cơng trình do Cơng ty làm ch đ u t .77

3.3.1 Mơ hình qu n lý ch t l

ng c a Ch đ u t ....................................................77

3.3.2 B máy qu n lý ch t l

ng c a đ n v t v n giám sát ...................................81

3.3.3. Qu n lý b máy qu n lý ch t l
3.4

ng c a nhà th u thi công .............................85

xu t m t s gi i pháp nâng cao công tác qu n lý CLCTXD: ........................89

3.4.1 T ng c

ng công tác b i d

ng cán b , công nhân viên ................................89

3.4.2 T ng c

ng qu n lý ch t l

ng trong công tác l a ch n nhà th u ..................91
v


3.4.3 Gi i pháp nâng cao ch t l

ng ki m tra, th m tra h s thi t k tr

c khi phê

duy t. ........................................................................................................................ 92
3.4.4 Gi i pháp nâng cao CLCTXD trong giai đo n thi công xây d ng................. 93
3.4.5 T ng c

ng s giám sát, ch đ o c a ch đ u t v i các nhà th u ................. 95

K T LU N CH

NG 3 ......................................................................................... 96

KI N NGH ............................................................................................................. 97
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ................................................................. 98

vi

DANH M C HÌNH V
Hình 1.1 S p nh p d n c u C n Th n m 2007 ........................................................13
Hình 1.2 S c n

c ch y qua thân đ p chính th y đi n Sơng Tranh 2 ...................13

Hình 1.3 Kh i bê tông gãy ngang r i xu ng su i ak Mek .....................................14
Hình 2.1 S đ các y u t c b n t o nên CLCTXD ................................................25
Hình 2.2 Quy trình qu n lý ch t l

ng giai đo n l p k ho ch ...............................33

Hình 2.3 Quy trình qu n lý ch t l

ng kh o sát xây d ng .......................................35

Hình 2.4 Quy trình qu n lý ch t l

ng thi t k xây d ng ........................................37

Hình 2.5 Quy trình giám sát thi cơng xây d ng ........................................................41
Hình 2.6 nh h

ng l n nhau c a các đ c tính thi t k ...........................................45

Hình 2.7 Liên h gi a các thu c tính khách hàng và thi t k ..................................46
Hình 2.8 Xác đ nh đ c tính đ tri n khai trong các q trình ..................................47
Hình 3.1 B n đ h th ng th y nông B c u ng .....................................................51
Hình 3.2: c c u lao đ ng c a Cơng ty tính đ n 31/12/2016....................................52
Hình 3.3: S đ b máy t ch c c a Cơng ty ...........................................................53

Hình 3.4 Mơ hình qu n lý t i Ban qu n lý cơng trình - Cơng ty ..............................66
Hình 3.5 Mơ hình qu n lý c a Ban qu n lý d án ....................................................67
Hình 3.6: B máy qu n lý ch t l

ng các d án đ u t ............................................68

Hình 3.7: Mơ hình QLCL t i các Xí nghi p KTCTTL .............................................70
Hình 3.8 Bi u đ t l gi gói th u xây l p và t v n trong 3 n m( 2014-2016) .....75
Hình 3.9 Mơ hình qu n lý ch t l

ng thi công xây d ng c a Ch đ u t ................78

Hình 3.10 Mơ hình Ban qu n lý d án c a Ch đ u t ...........................................78
Hình 3.11 Quan h gi a k s giám sát v i các bên trong quá trình thi cơng XDCT
...................................................................................................................................84
Hình 3.12 : S đ b máy qu n lý c a nhà th u thi công .........................................86

vii


DANH M C B NG BI U
B ng 2.1 Các thu c tính c a khách hàng ................................................................ 42
B ng 2.2 T ng h p k t qu đi u tra ......................................................................... 43
B ng 2.3 ch n các thu c tính thi t k ...................................................................... 43
B ng 2.4 Các đ c tính k thu t c a thi t k ............................................................. 43
B ng 3.1 Th ng kê s h ng m c cơng trình t n m 2013-2016 .............................. 61
B ng 3.2 Th ng kê s l

ng các t n t i trong giai đo n l p d án .......................... 74

B ng 3.3 Th ng k s gói th u th c hi n trong 3 n m (2014; 2015; 2016) ............ 74
B ng 3.4 Yêu c u v n ng l c c a Ban qu n lý cơng trình – Cơng ty ................... 90
B ng 3.5 u c u v n ng l c c a

i kh o sát thi t k - Công ty) ....................... 90

viii


DANH M C CÁC T

VI T T T

CLCTXD

Ch t l

ng cơng trình xây d ng

CLSP

Ch t l

ng s n ph m

CTTL

Cơng trình th y l i

H XD

Ho t đ ng xây d ng

HT GCL

H th ng đánh giá ch t l

KTCTTL

Khai thác cơng trình th y l i

KSXD

Kh o sát xây d ng

QLDA

Qu n lý d án

QLNN

Qu n lý nhà n

TNHH-MTV

Trách nhi m h u h n m t thành viên

TVTK

T v n thi t k

TVTTr

T v n th m tra

TVGS

T v n giám sát

XDCT

Xây d ng cơng trình

ix

ng

c



PH N M

U

1.Tính c p thi t c a đ tài
Trong nh ng n m qua, hòa chung v i xu th đ i m i và phát tri n c a n n kinh
t , công tác xây d ng c b n có b

c phát tri n c v s l

ng và ch t l

ng

trên t t c các l nh v c nh : C s h t ng giao thông; C s ph c v cho nơng
nghi p; Các cơng trình l n ph c v cho phát tri n công nghi p; Các khu c m
công nghi p tr ng đi m, hàng tr m khu đô th , khu dân c m i đ
v i nh ng cơng trình cao t ng k thu t ph c t p.
n

c nói chung và các đ a ph

đ

c nâng cao, t ng b

i u đó làm cho di n m o đ t

ng nói riêng ngày càng đ i m i, đ i s ng kinh t

c h i nh p v i n n kinh t c a khu v c và trên th gi i.

Bên c nh nh ng k t qu to l n đó, m t trong nh ng v n đ đ
tâm đó là ch t l

c xây d ng

ng các cơng trình xây d ng, vì ch t l

c c xã h i quan

ng cơng trình xây d ng

là y u t quan tr ng trong xây d ng, th hi n s đáp ng c a cơng trình v m t
công n ng, c ng nh tu i th cơng trình. Cơng trình khơng đ m b o ch t l
tr

ch ts

nh h

ng tr c ti p đ n tính m ng con ng

i và các cơng trình xung

quanh, khi n d lu n xã h i lo l ng b c xúc. Do đó ch t l
ph m xây d ng c n ti p t c đ

ng,

ng cơng trình, s n

c quan tâm, đ y m nh trong m i khâu c a quá

trình đ u t Cơng trình xây d ng.
Cơng ty TNHH MTV KTCTTL B c
th ng cơng trình th y l i B c

u ng là đ n v qu n lý và s

d ng h

u ng, bao g m các cơng trình: kênh d n, tr m

b m; c u máng; c ng lu n; c ng qua đê;… ph trách t

i tiêu ph c v s n xu t

nông nghi p và phi nông nghi p cho thành ph B c Ninh; th xã T S n; các
huy n: Tiên Du, Yên Phong, Qu Võ. Do nh h
càng ph c t p, khó l

ng tr

cđ

ng c a bi n đ i khí h u ngày

c cùng v i các cơng trình đã b xu ng c p,

nên các cơng trình th y l i trên h th ng đang đ

c các c p chính quy n đ u t

c i t o, nâng c p và xây m i đ phù h p v i n ng l c ph c v c a cơng trình.
Xu t phát t th c t trên, b ng ki n th c v chuyên nghành qu n lý xây d ng
đ

c tích l y trong th i gian h c t p và nghiên c u t i tr

ng, tôi đã ch n đ tài

: “ Nghiên c u đ xu t gi i pháp nâng cao cơng tác qu n lý ch t l
trình xây d ng t i Công ty TNHH MTV KTCTTL B c
nghiên c u cho lu n v n t t nghi p c a mình.
1

ng cơng

u ng” làm đ tài


2. M c đích c a đ tài
xu t m t s gi i pháp nh m nâng cao công tác qu n lý ch t l

ng cơng trình xây

d ng t i Công ty TNHH MTV KTCTTL B c u ng.
3. Ph

ng pháp nghiên c u

đ tđ

c m c tiêu nghiên c u, tác gi lu n v n s d ng các ph

c u phù h p v i đ i t

ng pháp nghiên

ng và n i dung nghiên c u c a đ tài trong đi u ki n Vi t

Nam hi n nay, đó là:
- Ph

ng pháp đi u tra, kh o sát, thu th p thơng tin;

- Ph

ng pháp phân tích so sánh;

- Ph

ng pháp k th a;

Và m t s ph

ng pháp k t h p khác.

4.

it

ng và ph m vi nghiên c u

a.

it

ng nghiên c u

it

ng nghiên c u c a đ tài là v n đ qu n lý ch t l

xây d ng và các nhân t

nh h

ng thi công công trình

ng đ n cơng tác qu n lý ch t l

ng cơng trình xây

d ng t i Cơng ty TNHH-MTV Khai thác cơng trình th y l i B c u ng.
b. Ph m vi nghiên c u
- Các nhân t

nh h

ng đ n công tác qu n lý ch t l

ng cơng trình xây d ng t i

Cơng ty TNHH-MTV khai thác cơng trình th y l i B c u ng.
-

xu t các gi i pháp nâng cao công tác qu n lý ch t l

Công ty

2

ng công trình xây d ng t i


CH

NG 1: T NG QUAN V QU N LÝ CH T L

1.1 Ch t l

ng s n ph m và qu n lý ch t l

1.1.1 Ch t l

NG CÔNG TRÌNH

ng s n ph m

ng s n ph m

Khái ni m v ch t l
ISO, “Ch t l

ng s n ph m: Theo t ch c Qu c t v tiêu chu n hóa qu c t

ng là kh n ng c a t p h p các đ c tính c a m t s n ph m, h th ng

hay quá trình đ đáp ng các yêu c u c a khách hàng và các bên có liên quan”.
c đi m c a ch t l
+ Ch t l

ng đ

mà không đ

ng s n ph m:

c đo b i s th a mãn nhu c u. N u m t s n ph m vì lý do nào đó

c nhu c u ch p nh n thì ph i b coi là có ch t l

ng kém, cho dù trình

đ cơng ngh đ ch t o ra s n ph m đó có th r t hi n đ i. ây là m t k t lu n then
ch t và là c s đ các nhà ch t l

ng đ nh ra chính sách, chi n l

c kinh doanh

c a mình.
+ Do ch t l
nên ch t l

ng đ

c đo b i s th a mãn nhu c u, mà nhu c u luôn luôn bi n đ ng

ng c ng luôn luôn bi n đ ng theo th i gian, không gian, đi u ki n s

d ng.
+ Khi đánh giá ch t l
c ađ it

ng c a m t đ i t

ng, ta phi xét và ch xét đ n m i đ c tính

ng có liên quan đ n s th a mãn nh ng nhu c u c th . Các nhu c u này

khơng ch t phía khách hàng mà cịn t các bên có liên quan, ví d nh các u c u
mang tính pháp ch , nhu c u c a c ng đ ng xã h i.
+ Nhu c u có th đ

c cơng b rõ ràng d

i d ng các qui đ nh, tiêu chu n nh ng

c ng có nh ng nhu c u khơng th miêu t rõ ràng, ng
nh n chúng, ho c có khi ch phát hi n đ
+ Ch t l

i s d ng ch có th c m

c trong chúng trong quá trình s d ng.

ng khơng phi ch là thu c tính c a s n ph m, hàng hóa mà ta v n hi u

hàng ngày. Ch t l

ng có th áp d ng cho m t h th ng, m t quá trình.

Khái ni m ch t l

ng trên đây đ

nói đ n ch t l

c g i là ch t l

ng theo ngh a h p. Rõ ràng khi

ng chúng ta không th b qua các y u t giá c và d ch v sau khi

bán, v n đ giao hàng đúng lúc, đúng th i h n đó là nh ng y u t mà khách hàng

3


nào c ng quan tâm sau khi th y s n ph m mà h đ nh mua th a mãn nhu c u c a
h .
Phân lo i ch t l

ng s n ph m: CLSP đ

- Ch t l

ng thi t k

- Ch t l

ng chu n

- Ch t l

ng th c t

- Ch t l

ng cho phép

- Ch t l

ng t i u

- Ch t l

ng toàn ph n: Các nhân t

nh h

c phân ra 6 lo i nh sau:

nh h

ng đ n ch t l

ng s n ph m: CLSP b

ng b i nhi u y u t nh ng có th chia thành hai nhóm y u t ch y u bên

ngồi và nhóm y u t bên trong.
* Nhóm y u t bên ngồi:
-

nh h

b t c trình đ nào và m c đích s d ng

ng c a nhu c u n n kinh t .

khác nhau, CLSP luôn b chi ph i, r ng bu c b i hoàn c nh, đi u ki n nh t đ nh c a
n n kinh t và đ

c th hi n

+ Nhu c u c a th tr

các m t:

ng: là xu t phát đi m c a quá trình QLCL;

+ Trình đ kinh t , trình đ s n xu t
+ Chính sách kinh t
- nh h

ng c a s phát tri n c a khoa h c - k thu t. Xu h

d ng các k thu t ti n b hi n nay là:
+ Sáng t o ra v t li u m i hay v t li u thay th ;
+ C i ti n hay đ i m i công ngh ;
+ C i ti n s n c và ch th s n ph m m i.

4

ng chính c a vi c áp


-

nh h

ng c a hi u l c c a c ch qu n lý: có th nói kh n ng c i ti n, nâng

cao CLSP c a m i t ch c ph thu c r t nhi u vào c ch qu n lý. Hi u l c QLNN
là đòn b y quan tr ng trong vi c QLCL s n ph m, đ m b o cho s phát tri n n
đ nh c a s n xu t, đ m b o uy tín và quy n l i c a nhà s n xu t và ng

i tiêu dùng.

M t khác, nó cịn góp ph n t o tính t ch , đ c l p, sáng t o trong c i ti n CLSP
c a các t ch c, hình thành mơi tr

ng thu n l i cho vi c huy đ ng các ngu n l c,

các công ngh m i, ti p thu ng d ng nh ng ph

ng pháp QLCL hi n đ i.

* Nhóm y u t bên trong t ch c: trong ph m vi m t t ch c có 4 y u t c b n nh
h

ng đ n CLSP (theo ti ng Anh đ

+ Con ng

i (men): đây là l c l

c bi u th b ng quy t c 4M), đó là:

ng lao đ ng trong t ch c, bao g m t t c thành

viên trong t ch c, t cán b lãnh đ o đ n ng
c a m i ng
l

i th c hi n. N ng l c, ph m ch t

i và m i liên k t gi a các thành viên có nh h

ng tr c ti p đ n ch t

ng.

+ Ph

ng pháp (methods): ph

ng pháp công ngh , trình đ t ch c qu n lý và t

ch c s n xu t c a t ch c. V i ph

ng pháp cơng ngh thích h p, trình đ qu n lý

và t ch c s n xu t t t s t o đi u ki n cho t ch c có th khai thác cao nh t kh
n ng ngu n l c hi n có, góp ph n nâng cao SLSP.
+ Máy móc thi t b (machines): đó là kh n ng v cơng ngh , máy móc thi t b c a
t ch c. Trình đ cơng ngh , máy móc thi t b có tác đ ng r t l n trong vi c nâng
cao nh ng tính n ng k thu t c a s n ph m và nâng cao n ng su t lao đ ng.
+ Nguyên v t li u (materials): v t t , nguyên nhiên li u và h th ng t ch c đ m
b o v t t , nguyên nhiên li u c a t ch c. Ngu n v t t , nguyên nhiên li u đ
đ m b o nh ng yêu c u ch t l

ng và đ

c cung c p đúng s l

s t o đi u ki n đ m b o và nâng cao ch t l
1.1.2 Qu n lý ch t l
Ch t l

c

ng, đúng th i h n

ng s n ph m.

ng s n ph m

ng khơng t nhiên sinh ra, nó là k t qu c a s tác đ ng c a hàng lo t y u

t có liên quan ch t ch v i nhau. Mu n đ t đ

c ch t l

ng mong mu n c n ph i

qu n lý m t cách đúng đ n các y u t này. Qu n lý ch t l

ng là m t khía c nh c a

ch c n ng qu n lý đ xác đ nh và th c hi n chính sách ch t l
lý trong l nh v c ch t l

ng đ

c g i là qu n lý ch t l
5

ng [1]

ng. Ho t đ ng qu n


- S phát tri n c a ho t đ ng qu n lý ch t l
ki m tra ch t l

l

ng, ki m soát ch t l

ng đã tr i qua 4 giai đo n chính, t

ng, đ m b o ch t l

ng, đ n qu n lý ch t

ng toàn di n (TQM).

+ Ki m tra ch t l

ng là ho t đ ng do m t đ i ng nhân viên chuyên trách đ m

nh n nh m so sánh s n ph m đ

c s n xu t ra v i s n ph m tiêu chu n. M c đích

c a ho t đ ng này là phát hi n nh ng s n ph m không đ t các yêu c u ch t l
đã đ

ng

c xác đ nh b i c quan, t ch c hay cơng ty.

+ Ki m sốt ch t l

ng là giai đo n “ti n hoá” ti p theo c a qu n lý ch t l

bi n trong th i k Chi n tranh th gi i l n II. Vi c ki m soát ch t l

ng, ph

ng t p trung

vào công đo n thi t l p các quy trình s n xu t, các th t c liên quan cho m i quy
trình, s d ng các ph
ho t đ ng đ

ng pháp th ng kê, và đo l

m b o ch t l

lên ch t l
l

ng s n ph m. Các

c th c hi n đ k p th i phát hi n sai sót trong các quy trình s n xu t,

đ m b o s n ph m kém ch t l
+

ng ch t l

ng s không đ

c phân ph i ra th tr

ng là hình th c phát tri n cao h n, đi t ch t l

ng.

ng s n ph m

ng h th ng. H th ng này bao g m vi c xây d ng c m nang ch t

ng, l p k ho ch v ch t l

quy trình đ m b o ch t l
+ TQM hi n đ

ng, áp d ng các tiêu chu n ch t l

ng, và xây d ng

ng...

c coi là hình th c “ti n hố” cao nh t c a qu n lý ch t l

ng, đ

c

đ nh ngh a nh là nh ng ho t đ ng qu n lý có s tham gia tích c c c a t t c các
nhân viên c a m t c quan hay t ch c trong các ho t đ ng c a c quan, t ch c đó
nh m đ t đ

c ch t l

l

c không ng ng c i ti n, nâng cao d a trên nh ng nguyên t c c b n

ng c n đ

nh đ nh h

ng v i chi phí th p nh t. Trong giai đo n phát tri n này, ch t

ng khách hàng, hu n luy n nhân viên v qu n lý ch t l

lãnh đ o c a ng

i qu n lý, xây d ng k ho ch chi n l

đ ng, và đánh giá ch t l

c, qu n lý quy trình ho t

ng ho t đ ng.

- Các nguyên t c qu n lý ch t l
+H

ng, kh n ng

ng:

ng vào khách hàng: Tr ng tâm chính c a qu n lý ch t l

c u c a khách hàng và ph n đ u đ v

t quá mong đ i c a h .

6

ng là đáp ng yêu


+ S lãnh đ o: Tr ng tâm chính c a qu n lý ch t l
khách hàng và ph n đ u đ v
+ S tham gia c a m i ng
tham gia

ng là đáp ng yêu c u c a

t quá mong đ i c a h
i: M i ng

i có kh n ng, đ

c giao quy n và đ

c

m i c p trong toàn t ch c là thi t y u đ nâng cao n ng l c c a t ch c

trong vi c t o ra và mang l i giá tr
+ Ti p c n quá trình :Các k t qu s đ t đ
đ ng đ

c hi u l c và hi u qu h n khi các ho t

c th u hi u và qu n lý nh các quá trình có liên quan v i nhau nh các

ch c n ng trong m t h th ng ch t ch
+ C i Ti n: M t t ch c thành công luôn đ t tr ng tâm vào c i ti n
+ Quy t đ nh d a trên s ki n: Các quy t đ nh d a trên nh ng phân tích và đánh giá
các d li u và thơng tin có nhi u kh n ng t o ra k t qu mong mu n
+ Qu n lý m i quan h :

thành công b n v ng, t ch c qu n lý các m i quan h

c a mình v i các bên liên quan, ch ng h n nh các nhà cung c p.
1.2. Phân tích các ho t đ ng qu n lý ch t l
1.2.1 Cơng trình xây d ng và ch t l

ng cơng trình xây d ng

Cơng trình xây d ng [2] là s n ph m đ
ng

ng cơng trình xây d ng

c t o thành b i s c lao đ ng c a con

i, v t li u xây d ng, thi t b l p đ t vào cơng trình, đ

đ t, có th bao g m ph n d
ph n trên m t n

c, đ

c liên k t đ nh v v i

i m t đ t, ph n trên m t đ t, ph n d

im tn

c và

c xây d ng theo thi t k .

Cơng trình xây d ng là s n ph m c a công ngh xây l p đ

c t o thành b ng v t

li u xây d ng, thi t b công ngh và lao đ ng. Các công trình xây d ng có hình thù
th

ng r t l n, ph i xây d ng trong th i gian dài.

S n ph m đ u t xây d ng là các cơng trình xây d ng đã hồn thành, d a trên s
k t tinh c a các thành qu khoa h c công ngh và t ch c s n xu t c a toàn xã h i.
S n ph m xây d ng có m t s đ c đi m đ c thù nh sau:
- S n ph m xây l p là nh ng công trình xây d ng, v t ki n trúc..., có quy mô đa
d ng k t c u ph c t p mang tính đ n chi c, th i gian s n xu t s n ph m xây l p lâu

7


dài.

c đi m này đòi h i vi c t ch c qu n lý và h ch toán s n ph m xây l p nh t

thi t ph i l p d toán (d toán thi t k , d tốn thi cơng). Q trình s n xu t xây l p
ph i so sánh v i d toán, l y d toán làm th

c đo, đ ng th i đ gi m b t r i ro

ph i mua b o hi m cho cơng trình xây l p;
- S n ph m xây l p đ

c tiêu th theo giá d toán ho c theo giá tho thu n v i ch

đ u t (giá đ u th u), do đó tính ch t hàng hố c a s n ph m xây l p không th hi n
rõ (vì đã quy đ nh giá c , ng

i mua, ng

i bán s n ph m xây l p có tr

c khi xây

d ng thơng qua h p đ ng xây d ng nh n th u);
- S n ph m xây l p c đ nh t i n i s n xu t, còn các đi u ki n đ s n xu t ph i di
chuy n theo đ a đi m đ t s n ph m;
- S n ph m xây l p t khi kh i cơng đ n khi hồn thành cơng trình bàn giao đ a

vào s d ng th

ng kéo dài. Q trình thi cơng đ

c chia thành nhi u giai đo n,

m i giai đo n đ

c chia thành nhi u công vi c khác nhau, các cơng vi c này th

di n ra ngồi tr i nên ch u tác đ ng l n c a nhân t môi tr

ng

ng nh n ng, m a,

bão.

c đi m này đòi h i vi c t ch c qu n lý, giám sát ch t ch sao cho đ m b o

ch t l

ng cơng trình đúng nh thi t k , d toán. Các nhà th u có trách nhi m b o

hành cơng trình (ch đ u t gi l i t l nh t đ nh trên giá tr cơng trình, khi h t th i
h n b o hành cơng trình m i tr l i cho đ n v xây l p).
Ch t l

ng cơng trình xây d ng: Theo quan ni m hi n đ i, CLCT xây d ng, xét t

góc đ b n thân s n ph m xây d ng, CLCT xây d ng đ

c đánh giá b i các đ c

tính c b n nh : cơng n ng, tuân th các tiêu chu n k thu t, đ b n v ng, tính
th m m , an tồn trong khai thác s d ng, tính kinh t và đ m b o v th i gian ph c
v c a cơng trình. Theo cách nhìn r ng h n, CLCT xây d ng đ
t góc đ b n thân s n ph m xây d ng và ng

ih

c hi u không ch

ng th s n ph m xây d ng mà

bao g m c quá trình hình thành s n ph m xây d ng cùng v i các v n đ liên quan
khác. M t s v n đ c b n liên quan đ n CLCT xây d ng là:
+ CLCT xây d ng c n đ

c quan tâm ngay t khi hình thành ý t

ng v XDCT, t

khâu quy ho ch, l p d án, đ n kh o sát thi t k , thi công... cho đ n giai đo n khai
thác, s d ng và d b cơng trình sau khi đã h t th i h n ph c v . CLCT xây d ng
8


th hi n
l

ch t l

ng quy ho ch xây d ng, ch t l

ng kh o sát, ch t l

ng các b n v thi t k ...

+ CLCT t ng th ph i đ
ch t l

ng d án đ u t XDCT, ch t

c hình thành t ch t l

ng c a nguyên v t li u, c u ki n,

ng c a công vi c xây d ng riêng l , c a các b ph n, h ng m c cơng trình.

+ Các tiêu chu n k thu t không ch th hi n

các k t qu thí nghi m, ki m

đ nh nguyên v t li u, c u ki n, máy móc thi t b đ a vào cơng trình mà cịn
trình hình thành và th c hi n các b

c công ngh thi công, ch t l

quá

ng các công vi c

c a đ i ng công nhân, k s lao đ ng trong quá trình th c hi n các H XD.
+ Ch t l

ng luôn g n v i v n đ an tồn cơng trình. An tồn khơng ch là trong

khâu khai thác s d ng mà ph i đ m b o an tồn trong giai đo n thi cơng xây d ng
đ i v i b n thân cơng trình, v i đ i ng công nhân k s cùng các thi t b xây d ng
và khu v c cơng trình.
+ Tính th i gian trong xây d ng khơng ch th hi n

th i h n hồn thành tồn b

cơng trình đ đ a vào khai thác s d ng mà còn th hi n

vi c đáp ng theo ti n đ

quy đ nh đ i v i t ng h ng m c cơng trình.
+ Tính kinh t khơng ch th hi n
mà cịn th hi n

s ti n quy t tốn cơng trình C T ph i chi tr

góc đ đ m b o l i nhu n cho cho các nhà th u tham gia th c

hi n d án nh l p d án, kh o sát thi t k , thi công xây d ng...
Tóm l i: CLCT xây d ng là đáp ng các yêu c u đ t ra trong nh ng đi u ki n nh t
đ nh. Nó th hi n s phù h p v quy ho ch, đ t đ

c đ tin c y trong khâu thi t k ,

thi công, v n hành theo tiêu chu n quy đ nh, có tính xã h i, th m m 10 và hi u qu
đ u t cao, th hi n tính đ ng b trong cơng trình, th i gian xây d ng đúng ti n đ .
- Qu n lý ch t l

ng cơng trình xây d ng là ho t đ ng qu n lý c a các ch th

tham gia các ho t đ ng xây d ng theo quy đ nh c a Ngh đ nh này và pháp lu t
khác có liên quan trong quá trình chu n b , th c hi n đ u t xây d ng cơng trình và
khai thác, s d ng cơng trình nh m đ m b o các yêu c u v ch t l
c a cơng trình .

9

ng và an tồn


1.2.2 D án và d án đ u t
D án là m t t p h p các ho t đ ng có liên quan đ n nhau đ
kho ng th i gian có h n, v i nh ng ngu n l c đã đ
chính có gi i h n đ đ t đ
c uc ađ it

c th c hi n trong m t

c gi i h n; nh t là ngu n tài

c nh ng m c tiêu c th , rõ ràng, làm th a mãn nhu

ng mà d án h

ng đ n. Th c ch t, D án là t ng th nh ng chính

sách, ho t đ ng và chi phí liên quan v i nhau đ

c thi t k nh m đ t đ

c nh ng

m c tiêu nh t đ nh trong m t th i gian nh t đ nh
D án đ u t xây d ng [2] là t p h p các đ xu t có liên quan đ n vi c s d ng v n
đ ti n hành ho t đ ng xây d ng đ xây d ng m i, s a ch a, c i t o cơng trình xây
d ng nh m phát tri n, duy trì, nâng cao ch t l
v trong th i h n và chi phí xác đ nh.
d án đ

ng cơng trình ho c s n ph m, d ch

giai đo n chu n b d án đ u t xây d ng,

c th hi n thông qua Báo cáo nghiên c u ti n kh thi đ u t xây d ng,

Báo cáo nghiên c u kh thi đ u t xây d ng ho c Báo cáo kinh t - k thu t đ u t
xây d ng.
c đi m c a d án đ u t XDCT: S n ph m c a d án đ u t XDCT th
mang tính đ n chi c, đ

ng

c xây d ng và s d ng t i ch , v n đ u t l n, th i gian

xây d ng và th i gian s d ng lâu dài; kích th

c và kh i l

ng cơng trình l n, c u

t o ph c t p. Nh ng đ c đi m c a d án đ u t XDCT, cho th y vi c t o ra s n
ph m cơng trình đ m b o ch t l

ng có s khác bi t so v i vi c s n xu t t o ra s n

ph m c a các ngành công nghi p khác.
Qu n lý d án đ u t xây d ng cơng trình: Theo Lu t Xây d ng, QLDA xây d ng
là quá trình l p k ho ch, đi u ph i th i gian, ngu n l c và giám sát quá trình phát
tri n c a d án nh m đ m b o cho cơng trình d án hoàn thành đúng th i h n, trong
ph m vi ngân sách đ
l

c duy t, đ t đ

c các yêu c u đã đ nh v k thu t, ch t

ng; đ m b o an toàn lao đ ng, v sinh môi tr

ng b ng nh ng ph

ng pháp và

đi u ki n t t nh t cho phép. Theo Vi n QLDA Qu c t PMI 2007: QLDA chính là
s áp d ng các hi u bi t, kh n ng công c và k thu t vào m t t p h p r ng l n
các ho t đ ng nh m đáp ng yêu c u c a m t d án c th .
Tóm l i: QLDA XDCT là t ch c, đi u hành phân ph i các ngu n l c h p lý đ đ t
10


đ

c m c tiêu đ ra, trong s ràng bu c b i đi u ki n không gian, th i gian, quy mơ

k t c u cơng trình và nh ng quy đ nh b t bu c. B n ch t c a QLDA đ u t xây
d ng là mơn khoa h c c n có nh ng ki n th c v qu n lý, chuyên môn và các ki n
th c h tr (pháp lu t, t ch c nhân s , k thu t, mơi tr
1.2.3 Tình hình ho t đ ng qu n lý ch t l
T khi

ng, Nhà n

c ta th c hi n đ

ng, …)

ng cơng trình xây d ng

n

c ta

ng l i đ i m i, ngành xây d ng có c h i

l n ch a t ng có đ phát tri n. Thành công c a công cu c đ i m i đã t o đi u ki n
vô cùng thu n l i cho ngành xây d ng v

n lên, đ u t nâng cao n ng l c, v a phát

tri n v a t hồn thi n mình do đó nó đã đóng góp r t l n vào vi c t ng tr
t c ađ tn

ng kinh

c.

- V c ch , chính sách pháp lu t có liên quan
H th ng các v n b n pháp lý v QLCL CTXD đ n nay đã c b n đ

c hoàn thi n,

đ y đ đ t ch c qu n lý, ki m soát xây d ng, đã tách b ch, phân đ nh r ch ròi
trách nhi m đ i v i vi c đ m b o CLCT gi a CQQLNN
th u tham gia.

các c p, C T và các nhà

i u ki n n ng l c c a các ch th tham gia H XD, n i dung, trình

t trong công tác QLCL c ng đ

c quy đ nh c th , làm c s cho công tác ki m

tra c a CQQLNN các c p, t o hành lang pháp lý t ng c

ng hi u l c, hi u qu

QLNN v CLCT xây d ng. Các tiêu chu n, quy chu n k thu t c ng đ

c hoàn

thi n, tuy ch a th t hoàn ch nh nh ng đã t o nên khung pháp lý v QLCL, giúp các
ch th tham gia th c hi n công vi c m t cách khoa h c và th ng nh t góp ph n
đ m b o và nâng cao CLCT xây d ng
- Công tác QLCL d n hồn thi n
Cơng tác QLCL t TW đ n các B , Ngành và các đ a ph

ng đã đ

c xây d ng và

đang ti p t c hoàn thi n. T i ph n l n các t nh, thành ph đã l p các phòng QLCL
CTXD – đ u m i QLCL CTXD trên đ a bàn. Trung tâm ki m đ nh ch t l
d ng tr c thu c các s Xây d ng c ng đ

ng xây

c hình thành, phát tri n, ho t đ ng ngày

m t hi u qu , đóng vai trị là cơng c đ c l c cho các CQQLNN v QLCL CTXD
trên ph m vi c n

c: Công tác l a ch n nhà th u th c hi n các h ng m c nh :

kh o sát, thi t k , thi công, ki m đ nh ch t l
11

ng và ch ng nh n s phù h p c a


cơng trình đã tn th các quy đ nh c a Lu t Xây d ng, Lu t

u th u và Ngh đ nh

s 63/2014/N -CP c a Chính ph quy đ nh chi ti t thi hành m t s đi u c a lu t
đ u th u v l a ch n nhà th u;
Trong quá trình thi công, ch đ u t , TVGS th

ng xuyên ki m tra đ i chi u các đ

xu t k thu t trong h s d th u v i quá trình tri n khai, v bi n pháp t ch c thi
công, ti n đ thi công, ki m tra s phù h p v huy đ ng nhân s , máy móc gi a
th c t hi n tr

ng và v i h s d th u, đ xu t gi i pháp x lý k p th i đ i các

Nhà th u vi ph m v QLCL và n ng l c theo qui đ nh h p đ ng; Ngoài vi c t
giám sát CLCT c a nhà th u, c a ch đ u t và TVGS,

h u h t d án còn có giám

sát c a c ng đ ng v CLCT xây d ng.

- Ch t l

ng cơng trình đ

c nâng cao: Chúng ta đã t thi t k , thi cơng nhà cao

t ng, các cơng trình ng m và nhi u cơng trình đ c thù quan tr ng khác. B ng công
ngh m i, chúng ta đã xây d ng thành công h m H i Vân, h m qua
nhi u lo i c u v

èo Ngang,

t sông có kh u đ l n nh c u M Thu n, c u C n Th , c u Bãi

Cháy, c u Th ng Long, các nhà máy th y đi n, nhi t đi n quy mô l n nh th y đi n
S n La, th y đi n Hịa Bình, Lai Châu...Các đơ thi m i khang trang hi n đ i đã và
đang m c lên b ng chính bàn tay, kh i óc con ng

i Vi t Nam nh Keangnam

Hanoi Landmark Tower, Bitexco Financial Tower, VietinBank Tower, time City,
Royal City…. Qua th thách, nhi u doanh nghi p xây d ng nhanh chóng tr
thành, kh ng đ nh đ

c v th c a chính mình.

- Ch t l ng cơng trình có xu h
h ng m c cơng trình đ
c u v ch t l

ng

ng ngày càng đ c nâng cao. H u h t các cơng trình,

c đ a vào s d ng trong th i gian qua đ u đáp ng đ

c yêu

ng, phát huy đ y đ công n ng s d ng theo thi t k , đ m b o an toàn

trong v n hành và đang phát huy t t hi u qu đ u t .
M c dù Nhà n

c đã c g ng trong vi c đ m b o, nâng cao, ki m soát ch t l

cơng trình và c ng đã đ t đ
nay, s l

ng

c m t s thành tích đáng k . Tuy nhiên th c t hi n

ng cơng trình kém ch t l

ng ho c vi ph m v ch t l

nhi u, gây ra b c xúc cho xã h i. Ví d nh :

12

ng v n cịn khá


- S c s p nh p d n c u C n Th là m t trong nh ng th m h a c u đ

ng và tai

n n xây d ng nghiêm tr ng nh t t i Vi t Nam x y ra vào ngày 26 tháng 9 n m
2007, t i xã M Hòa, huy n Bình Minh t nh V nh Long. Hai nh p c u d n cao
kho ng 30 mét gi a ba tr c u đang đ

c xây d ng thì b đ s p, kéo theo giàn giáo

cùng nhi u công nhân, k s đang làm vi c xu ng đ t.

Hình 1.1 S p nh p d n c u C n Th n m 2007
- Rò r n

c đ p th y đi n sông Tranh 2 g p 5 l n m c cho phép

Hình 1.2 S c n

c ch y qua thân đ p chính th y đi n Sông Tranh 2

13


-

p bê tông dài 60 m, cao kho ng 20 m c a th y đi n ak Mek 3 b đ s p, hàng

tr m kh i đá, bê tơng r i xu ng su i ak Mek.

Hình 1.3 Kh i bê tông gãy ngang r i xu ng su i ak Mek
Các b t c p v CLCT c n đ

c nghiên c u kh c ph c th hi n thông qua các s c , h

h ng cơng trình c ng nh nh ng kho ng tr ng v pháp lu t, tiêu chu n, quy chu n k
thu t...Trong giai đo n ti p theo vi c tri n khai th c hi n t t N

46/2015/N -CP là

m t trong nh ng nhi m v tr ng tâm c a ngành Xây d ng trong vi c đ m b o và nâng
cao h n n a v CLCTXD và qu n lý CLCTXD
1.3. Nh ng b t c p t n t i trong công tác qu n lý CLCTXD
1.3.1 Trong công tác kh o sát, thi t k cơng trình.
+ Thi t b kh o sát l c h u, ch m đ

c đ i m i d n đ n k t qu kh o sát đ c bi t là

kh o sát đ a ch t v n còn sai sót nhi u, th m chí có cơng trình khi m móng thi
cơng đ a ch t sai khác hồn toàn, ph i d ng l i đ x lý, thay đ i toàn b k t c u,
phát sinh hàng tr m t đ ng d n đ n ph i duy t đi u ch nh l i tồn b d án.
+ Thi u cán b có trình đ làm ch nhi m các cơng trình l n có k thu t ph c t p
do s đào t o và chuy n giao th h có m t th i gian làm không t t, không liên t c
d n t i đ i ng làm công tác t v n ch y u là các b tr , tuy có tri th c, ngo i ng ,
s d ng công ngh tin h c và các ph n m m t t nh ng l i thi u kinh nghi m, khi

14

tr

ng thành t i các tr

thi u ý t

ng k thu t là tìm đ n nh ng n i khác ch y theo đ ng ti n,

ng rèn luy n, tích lu kinh nghi m g n bó lâu dài v i đ n v .

+ D án đ u t phê duy t cịn nhi u sai sót do giai đo n thi t k c s quy đ nh
thành ph n, n i dung công vi c đ c bi t là thành ph n kh o sát ch ph c v h

ng

tuy n, gi i pháp k t c u và công ngh thi công. Chuy n sang giai đo n thi t k k
thu t kh o sát k h n thì khơng cịn phù h p.
+ Nhi u công ty t v n đ a ph

ng ho c các công ty t v n cá nhân đua nhau thành

l p trong khi đó trình đ h n ch , thi t b không đ y đ nh ng v n tìm m i cách,
m i quan h đ trúng th u d n đ n s n ph m không đ m b o ch t l

ng ph i x lý

t n kém, kéo dài th i gian xây d ng th m trí có th gây s c cơng trình.
1.3.2 Trong cơng tác t ch c l a ch n nhà th u

Hình th c th u hi n nay ch y u hi n nay là ch đ nh th u và đ u th u r ng rãi đ u
có nhi u h n ch , còn ch y ch t, quan h v i c p trên đ đ
đ nv đ

c ch đ nh th u, m t s

c th u cơng trình n ng l c chun mơn, kh n ng thi công ch a đáp ng

yêu c u do v y khi thi công l i ph i thuê nhà th u khác vào làm. Khi đ u th u nhi u
doanh nghi p th

ng b giá th p (th p h n giá sàn) nh ng bi n pháp th c hi n l i

không b o đ m, ch c t sao đ

c trúng th u, khi thi cơng l i tìm cách thuy t minh,

ch ng ch , tìm cách đ ra phát sinh đ xin b sung ph n thi u h t nh thi t k thi u,
thay đ i ch ng lo i v t t , giá tr nhân công… đã làm nh h

ng không nh đ n

CLCT;
Công tác l a ch n nhà th u xây l p ch a th c s hi u qu , v n còn nh ng nhà th u
ch a đ m b o ch t l
trình d n đ n ch t l

ng, n ng l c kém đ

c l a ch n đ thi cơng xây d ng cơng

ng cơng trình khơng đ t yêu c u, ti n đ thi công b kéo dài,

làm t ng v n đ u t DA. M t s nhà th u ch a quan tâm đúng m c đ n công tác t
ch c công tr

ng, bi n pháp thi công, h th ng qu n lý ch t l

ng n i b , khơng b

trí đ cán b giám sát n i b , th m chí khốn tr ng cho các đ i thi công. Ch t l

ng

nhân l c c a nhà th u ch a đáp ng yêu c u, thi u cán b có kinh nghi m qu n lý,
đ c bi t thi u th có tay ngh gi i. Nhi u đ n v s d ng lao đ ng th i v t i đ a

15