GIÁO ÁN BDHSG TIÊNG VIỆT LỌP- TUẬN

Tuần 5
Ngày soạn : 24/9/2010
Ngày giảng: Thứ ba, ngày 28/9/2010
Cảm thụ văn học
A.Thế nào là cảm thụ văn học?
Cảm thụ văn học chính là sự cảm nhận nhũng giá tri nổi bật, những điều sâu
sắc, tế nhị và đẹp đẽ của văn học thể hiện trong tác phẩm(cuốn truyện, bài
văn, bài thơ,...) hay một bộ phận của tác phẩm(đoạn văn, đoạn thơ,... thậm
chí một từ ngữ có giá trị trong câu văn, câu thơ).
B.Yêu cầu rèn luyện về cảm thụ văn học ở tiểu học:
- Bồi dưỡng năng lực CTVH cho HS là một nhiệm vụ quan trọng nhằm “Bồi
dưỡng tình yêu tiếng Việt và nhình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng,
giàu đẹp của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách cho HS.
- Để có năng lực CTVH sâu sắc và tinh tế, cần có sự say mê, hứng thú khi
tiếp xúc với văn thơ; chịu khó tích luỹ vốn hiểu biết về thực tế cuộc sống và
văn học; nắm vững kiến thức cơ bản về tiếng Việt phục vụ cho CTVH; kiên
trì rèn luyện kĩ năng viết đoạn văn về CTVH.
C. Bài tập thực hành:
1.Bài tập tìm hiểu tác dụng của cách dùng từ, đặt câu sinh động.
Bài 1: Đoạn thơ dưới đây có những từ nào là từ láy? Hãy nêu rõ tác dụng
gợi tả của mỗi từ láy đó.
Quý nhà ai chín đỏ cây,
Hỡi em đi học hây hây má tròn
Trường em mấy tổ trong thôn
Ríu ra ríu rít chim non đầu mùa.
* Gợi ý HS làm bài
Gợi ý
- Từ láy trong đoạn thơ: hây hây, ríu ra ríu rít.
- Tác dụng gợi tả:
+ hây hây( má tròn): màu da đỏ phơn phớt trên má, tươi tắn và đầy sức
sống.

+ ríu ra ríu rít.: nhiều tiếng chim kêu hay tiêng cười nói trong và cao,
vang lên liên tiếp và vui vẻ.
Bài 2: Các câu hỏi trong những đoạn thơ dưới đây có điểm gì khác so với
kiểu câu hỏi thông thường? Hãy cho biết tác dụng của câu hỏi(in đậm) trong
từng đoạn thơ.
a. Trang thơ tôi đằm lại
Giữa nhà tù Sơn La
Tụ Hiu i !Cú phi
Anh v cựng mựa hoa ?
T Hu Yờn
b. õy ri Hũn ẫn, Hũn Tre,
Xa xa Hũn Khúi, i v thuyn ai?
Mt tri va mc ban mai,
Mờnh mong cỏt trng hng phai mn mng.
Súng Hng
c. Da i da, ngi bao nhiờu tui,
M lỏ ti xanh mói n gi ?
Tụi nghe giú ngn xua ang gi,
Xo xc lỏ da hay tiờng gm khua.
Lờ Anh Xuõn
* Gi ý HS lm bi
- Cõu hi trong cỏc on th trờn khỏc vi cõu hi thụng thng:Khụng yờu
cu phi cú cõu tr li.( õy l nhng cõu hi ch nhm tỏc dng gi m hay
nhn mnh cm xỳc, khng nh ý mun núi, to ra s chỳ ý- cũn gi l
cõu hi tu t.)
- Tỏc dng c th ca tng cõu hi:
+ on th a: ... khng nh ý mun núi( Anh v cựng mựa hoa), bc
l tỡnh cm sõu nng vi ngi chin s cng sn Tụ Hiu.
+ on th b: ... gi m bc l cm xỳc trc v p ca non nc Nha
Trang.

+ on th c: ... gi s chỳ ý, bc l lũng khõm phc trc sc sng
mónh lit ca cõy da quờ hng.
B i 3 : Trong bài Mùa thu mới, nhà thơ Tố Hữu viết:
Yêu biết mấy những dòng sông bát ngát
Giữa đôi bờ dào dạt lúa ngô non
Yêu biết mấy, những con đờng ca hát
Qua công trờng mới dựng mái nhà son!
Theo em, khổ thơ trên đã bộc lộ cảm xúc của tác giả trớc những vẻ đẹp gì
trên đất nớc chúng ta?
* Gi ý HS lm bi
Khổ thơ bộc lộ cảm xúc của tác giả trớc những cảnh đẹp:
-Vẻ đẹp của những dòng sông bát ngát đang chảy giữa đôi bờ dào dạt
lúa non. Đó cũng chính là vẻ đẹp hứa hẹn một cuộc sống ấm no cho những
ngời dân trên đất nớc chúng ta.
-Vẻ đẹp của những con đờng ca hát (vui, phấn khởi) vì đợc chạy qua
công trờng đang xây dựng những mái nhà ngói mới. Đó cũng chính là vẻ đẹp
của hạnh phúc đầy hứa hẹn đối với nhân dân ta.
B i 4 : Trong bài Việt Nam thân yêu (TV5-tập 1), nhà thơ Nguyễn Đình Thi
có viết:
Việt Nam đất nớc ta ơi!
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn.
Cánh cò bay lả dập dờn,
Mây mờ che đỉnh Trờng Sơn sớm chiều.
Nêu những cảm nhận của em khi đọc đoạn thơ trên.
* Gi ý HS lm bi
Đoạn thơ bộc lộ cảm xúc dạt dào của tác giả trớc những vẻ đẹp bình dị trên
đất nớc Việt Nam thân yêu. Hình ảnh biển lúa rộng mênh mông gợi cho ta
nièm tự hào về sự giàu đẹp, trù phú của quê hơng. Hình ảnh cánh cò bay lả
dập dờn gợi vẻ nên thơ, xao xuyến mọi tấm lòng. Đất nớc còn mang niềm tự
hào với vẻ đẹp hùng vĩ của đỉnh Trờng Sơn cao vời vợi sớm chiều mây phủ.

Đoạn thơ đã giúp ta cảm nhận đợc tình cảm thiết tha yêu quý và tự hào về đất
nớc của tác giả Nguyễn Đình Thi.
Bi tp v nh
B i 5 : Trong cuốn Hồi kí Bác Hồ, hai nhà văn Hoài Thanh và Thanh Tịnh đã
tả phong cảnh quê hơng Bác nh sau:
Trớc mắt chúng tôi, giữa hai dãy núi là nhà Bác với cánh đồng quê Bác.
Nhìn xuống cánh đồng có đủ các màu xanh, xanh pha vàng của ruộng mía,
xanh rất mợt mà của lúa đơng thời con gái, xanh đậm của những rặng tre; đây
đó một vài cây phi lao xanh biếc và nhiều màu xanh khác nữa.
Đọc đoạn văn trên, em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ chỉ màu xanh?
Cách dùng từ ngữ nh vậy đã góp phần gợi tả đIều gì về cảnh vật trên quê Bác?
* Gi ý HS lm bi
Đoạn văn dùng từ ngữ chỉ màu xanh thật đa dạng và phù hợp với từng
cảnh vật: ruộng mía xanh pha vàng, lúa chiêm đơng thời con gái ( giai đoạn
phát triển mạnh) có màu xanh rất mợt, rặng tre xanh đậm, phi lao xanh biếc.
Cách dùng từ ngữ nh vậy góp phần gợi tả vẻ đẹp nên thơ và tràn trề sức sống
của cảnh vật trên quê hơng Bác.


Ngy son: 29/ 9/ 2010
Ngày giảng: Thứ năm, ngày 30 / 9 /2010

Luyện từ và câu
LUYỆN TẬP VỀ CẤU TẠO TỪ
Bài 7 :
Gạch 1 gạch dưới những từ 2 tiếng trong đoạn văn sau :
Trên quảng trường Ba Đình lịch sử, lăng Bác uy nghi và gần gũi. Cây
và hoa khắp miền đất nước về đây tụ hội, đâm chồi , phô sắc và toả ngát
hương thơm.
* Đáp án : Từ 2 tiếng : quảng trường ,Ba Đình, lịch sử,uy nghi, gần gũi,

khắp miền, đất nước, tụ hội, đâm chồi, phô sắc , toả ngát, hương thơm.
-Lưu ý : khắp miền cũng có thể xếp vào nhóm 2 từ đơn
Bài 8 :
Dùng ( / ) tách các từ trong đoạn văn sau :
Giữa vườn lá xum xuê , xanh mướt, còn ướt đẫm sương đêm, có một
bông hoa rập rờn trước gió. Màu hoa đỏ thắm, cánh hoa mịn màng, khum
khum úp sát voà nhau như còn chưa muốn nở hết. Đoá hoa toả hương thơm
ngát.
*Đáp án : Từ phức : vườn lá, xum xuê, xanh mướt, ướt đẫm, sương đêm,
bông hoa, rập rờn , đỏ thắm, cánh hoa , mịn màng, khum khum, ngập
ngừng, đoá hoa ,toả hương, thơm ngát
- Lưu ý : sương đêm, cánh hoa, toả hương cũng có thể tách ra làm 2 từ.
Bài 9 :
Dùng ( / ) tách từng từ trong đoạn văn sau:
Mùa xuân đã đến. Những buổi chiều hửng ấm, từng đàn chim én từ
dãy núi đằng xa bay tới, lượn vòng trên những bến đò, đuổi nhau xập xè
quanh những mái nhà cao thấp. Những ngày mưa phùn, người ta thấy trên
những bãi soi dài nổi lên ở giữa sông, những con giang , con sếu coa gần
bằng người, theo nhau lững thững bước thấp thoáng trong bụi mưa trắng
xoá...
*Đáp án : Từ phức : Mùa xuân, buổi chiều, hửng ấm, chim én, đằng xa,
lượn vòng, bến đò, đuổi nhau, xập xè, mái nhà, mưa phùn, người ta, bãi
soi, nổi lên, theo nhau, lững thững, thấp thoáng, bụi mưa, trắng xoá.
Bài 10:
Tìm các từ đơn và từ phức trong các câu văn sau:
a)Nước Việt Nam xanh muôn ngàn cây lá khác nhau. Cây nào cũng
đẹp, cây nào cũng quý. Nhưng thân thuộc nhất vẵn là tre nứa. Tre Đồng Nai,
nứa Việt Bắc, tre ngút ngàn Điện Biên Phủ.
b) Mùa xuân mong ước đã đến. Đầu tiên, từ trong vườn, mùi hoa
hồng, hoa huệ sực nức bốc lên.

c) Mưa mùa xuân xôn xao, phơi phới,...Những hạt mưa bé nhỏ, mềm
mại, rơi mà như nhảy nhót.
*Đáp án : Từ phức:
a) Việt Nam, muôn ngàn, cây lá, khác nhau, thân thuộc, tre nứa, Đồng
Nai, Việt Bắc, ngút ngàn, Điện Biên Phủ.
b) Mùa xuân, mong ước, Đầu tiên,hoa hồng, hoa huệ, sức nức, bốc lên.
c) mùa xuân, xôn xao, phơi phới, hạt mưa, bé nhỏ,mềm mại, nhảy nhót.