DI TRUYỀN PHÂN tử các BỆNH (SINH DI TRUYỀN) (chữ biến dạng do slide dùng font VNI times, tải về xem bình thường)

Cấu trúc gen BetaThalassemia
Cụm gen beta nằm trên nhánh ngắn NST số
11 (11p15.5), mã số trên GenBank là U01317.


AND

yếu tố kiểm soát phiên mã

mARN tiền thân
yếu tố kiểm sốt q trình ARN

mARN thuần thục
yếu tố kiểm sốt vận chuyển ARN

yếu tố kiểm soát giáng cấp

giáng cấp

ra tế bào chất

yếu tố kiểm soát dịch mã

protein
yếu tố kiểm soát hoạt tính protein

Hoạt động

Bất hoạt

Cu to Hb
Phân tử Hb cấu tạo bởi 4 chuỗi
globin và 4 phân tử Hem, mỗi
chuỗi globin gắn với một ph©n tư
Hem.


Heme

Protoporphyrin

Heme


Chuỗi Hemoglobin

Heme

globin

Chuỗi Hemoglobin


Thnh phn globin ca cỏc Hb bỡnh thng

Chuỗi epsilon, gamma, delta, bêta, nằm trên
nhiễm sắc thể số 11. Các gen chi phối sự
hình thành chuỗi zeta, alpha nằm trên NST sè

Bệnh của hemoglobin do bất thường
chất lượng chuỗi globin
1. Bệnh hemoglobin S (Bệnh hồng cầu liềm)
Mã thứ 6 gen  globin là GAG (acid glutamic)
GTG (valin) làm biến đổi thành HbS
Bệnh di truyền theo quy luật alen lặn NST thường
- Đồng hợp tử (SS) bệnh nhân có biểu hiện thiếu máu nặng, khơng có
khả năng gắn oxy, Hb kết tụ lại thành dạng tinh thể -> hc hình liềm
-> chết trước tuổi trưởng thành
- Dạng dị hợp tử (AS) không có biểu hiện triệu chứng, tăng sức đề
kháng với ký sinh trùng sốt rét
- Thể phối hợp SC, ST (HbS/thalassemia



Bệnh của hemoglobin do bất thường
chất lượng chuỗi globin
2. Bệnh hemoglobin C
Mã thứ 6 gen  globin là GAG (acid glutamic)
AAG (lyzin ) làm biến đổi thành HbS
Bệnh di truyền theo quy luật alen lặn NST thường
- Đồng hợp tử (CC) thiếu máu tan huyết nhẹ, lách to,trong máu nhiều
hồng cầu hình bia và một ít hồng cầu nhỏ
- Dạng dị hợp tử khơng có biểu hiện triệu chứng,


The shape of red blood cells in Hb C disease

Bệnh hemoglobin E
ã đột biến gen globin tại mà thứ 26
bình thờng là GAG (glutamic) =>
AAG (lyzin).
ã quy luật alen lặn nhiễm sắc thể th
ờng.
ã Ngời bệnh đồng hợp tử (EE): không
có biểu hiện lâm sàng, đôi khi có
thiếu máu nhẹ. Điện di Hb chỉ có
HbE.
ã Ngời dị hợp tử HbE (AE): không có
biểu hiện lâm sàng, điện di Hb có
cả HbA và HbE .


Chẩn đoán

RFLP

Sắc ký lỏng HC cao áp
(HPLC)

Điện di
Hb


Sàng lọc phát hiện bệnh

• Xét nghiệm tiêu bản

máu xem hình thể hồng
cầu
• Xét nghiệm thể tích
trung bình của hồng
cầu, Hb trung bình của
hồng cầu
• Đo sức bền thẩm thấu
hồng cầu ở dung dịch
natriclorua 0,35%


SÀNG LỌC TRƯỚC SINH
• Gien HbE bị biến đổi thường thấy ở người gốc Đông
Nam Á (Thái Lan, Miến Điện,Campuchia, Việt Nam,
Lào và Inđơ), Sri Lanka, Anh
• -dự tính có con  thử máu để xác định xem mình có
phải là người có gien bệnh hay khơng, nếu gia đình
của một trong hai người có gốc từ những vùng nêu
trên; hoặc nếu gia đình họ có tiền sử bị bất cứ bệnh
rối loạn máu hoặc thiếu máu nào.


SÀNG LỌC TRƯỚC SINH (tt)
 Trong thời
kỳ đầu của
thai kỳ  xét
nghiệm thai
nhi trong 12
tuần đầu 
chấm dứt

thai kỳ hoặc
chấp nhận

Sinh thiết nhau thai

Siêu âm

Chọc dò dịch ối


CHỨNG METHEMOGLOBIN
Do thiếu enzym methemoglobin reductase do đó
MetHb khơng chuyển thành Hb gây nên triệu chứng
xanh tím và rối loạn oxy hố tế bào.
Histidin ở vị trí 58 của chuỗi  -> Tyrozin -> HbM Boston
Histidin ở vị trí 63 của chuỗi  ->
tyrozin -> HbM Saskatoon
HbM Milwaukee thì
Valin ở vị trí 67 của
chuỗi  -> glutamic


Methemoglobinemia - Hiện tượng người da xanh
Nó xảy ra với một nhóm người ở Kentucky, Mỹ. Đó là dịng họ
Fugate hay còn gọi là dòng họ người da xanh Kentucky.
Căn bệnh này do một gene lặn trong cơ thể gây ra

Ơng LorenzoDowFugate - người có làn da màu xanh dương

Bệnh
thalassemia .vn
Bệnh Hb do thiếu hụt
hoặc thiếu hoàn toàn
không có chuỗi trong
phân tử Hb, có hai gen (4
alen) chi phèi tỉng hỵp 
globin.



Bệnh thalassemia.
Bệnh do đột biến gen làm
giảm hoặc mất chức năng của
gen globin dẫn đến giảm
hoặc không tổng hợp đợc
chuỗi globin.


Beta-Thalassemia
Không hoặc giảm tổng hợp
chuỗi beta Globin


NGUYÊN NHÂN
(1) Đột biến gây mất hoàn toàn chuỗi 
globin, gọi là  0 thalassemia:
+ Nonsense mutations
+ frame shift mutations
+ đột biến mất đoạn

(2) Đột biến gây giảm tổng hợp chuỗi  globin, gọi
là  + thalassemia
đb

đb


Nonsense mutations