Tiết 72 văn 9 hội giảng

Ng vn 9 Nm hc 2010 -2011
NS: /12/2010
ND: 12 /2010
Ktra: /12/2010
Tiết 72 : Bài 15: đọc Hiểu văn bản
Chiếc lợc ngà
Trích
Nguyễn Quang sáng
A.Mục tiêu cần đạt:
1.Kiến thức:
- Cảm nhận đợc giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện Chiếc lợc ngà
- Tình cảm cha con sâu nặng trong hoàn cảnh éo của chiến tranh
- Sự sáng tạo nghệ thuật xây dựng tình huống truyện miêu tả tâm lí nhân vật.
2. Kỹ năng:
- Đọc - Hiểu văn bản truyện hiện đại sáng tác trong thời kỳ kháng chiến
chống Mỹ cứu nớc.
- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phơng thúc biểu đạt
trong tác phẩm tự sự để cảm nhận một văn bản truyện hiện đại.
3. Thái độ:
- Giáo dục tình cảm yêu mến, kính trọng trân trọng cha con.
- Tình phụ tử thiêng liêng gắn với tình yêu nớc.
B. Chuẩn bị:
Thầy: Soạn giáo án + tài liệu.
Trò: Soạn kĩ bài( Tóm tắt, bố cục)
C. Tiến trình lên lớp:
1.ổn định : Sĩ số 9A
2. Kiểm tra bài cũ:
? Tóm tắt đoạn trích và nêu tình huống của truyện.
Gợi ý:
* Tình huống truyện:
+Hai cha con gặp nhau sau 8 năm xa cách nhng thật chớ trêu bé Thu không

nhận ra cha và khi nhận ra biểu lộ tình cảm thắm thiết thì ông Sáu lại phải ra
đi.
+ở khu căn cứ Ông Sáu dồn hết tất cả tình yêu thơng và mong nhớ đứa con
vào việc làm chiếc lợc ngà để tặng con nhng ông đã hi sinh khi cha kịp trao
món quà ấy cho con gái.
3. Bài mới:GV: Khái quát lại tiết 1: ở giờ trớc cô trò ta cùng tìm hiểu xong
tác giả, tác phẩm, Đọc chú thích bố cục và tìm hiểu nhân vât bé Thu khi ông
sáu trở về và trong những ngày ông Sáu ở nhà.Vậy diến biến câu chuyện tiếp
theo nh thế nào,mời các em theo dõi vào đoạn truyện: Sáng hôm sau bà con
bên nội bên ngoại đến rất đông từ từ tụt xuống.
Ng vn 9 Nm hc 2010 -2011
Hs đọc : Sáng hôm sau từ từ tụt xuống
? Khi ông Sáu chuẩn bị lên đờng bé Thu có thái độ và hành
động nh thế nào, em hãy tìm những chi tiết trên.
- Con bé nh bị bỏ rơi, lúc đứng vào góc nhà, lúc đứng tựa cửa.
- Vẻ mặt hơi khác, không bớng bỉnh hay nhau mày cau có.
- Vẻ mặt sầm lại buồn rầu.
- Cái nhìn không ngơ ngác lạ lùng, nhìn với vẻ nghĩ ngợi sâu
xa.
? V mt y biu l ni tõm nh th no
- Tâm trạng đang có sự thay đổi.
? Vì sao bé Thu lại có tâm trạng thay đổi nh vậy.
- Vì nó đợc bà ngoại giải thích do vết thẹo trên mặt ba của nó
do thằng tây bắn khiến nó không nhận ra ba,nói về tội ác của kẻ
thù.
? Đợc bà giảng giải con bé có thái độ nh thế nào.
- Nằm im, lăn lộn, thỉnh thoảng thở dài nh ngời lớn.
? Em có nhận xét gì về cách kể chuyện của tác giả trong đoạn
văn trên?
- Miêu tả nội tâm nhân vật, quan sát tỉ mỉ, tinh tế.

GV: Nhìn vào những chi tiết trong đoạn văn ta thấy tác giả
quan sát rất kĩ càng từ nét mặt cử chỉ và điệu bộ của bé Thu
khiến cho tác giả đoán đợc trong con ngời nó đang có sự thay
đổi ,vậy ngời đọc cũng nh đang chờ nó hi vọng trong nó có sự
thay đổi.
? Trớc khi lên đờng điều bất ngờ đối với anh là gì .
- Bé Thu lần đầu tiên cất tiếng gọi ba.
? Bé thu kêu thét lên: Ba a a ba-- Kêu thét lên là kêu nh
thế nào.
-Kêu rất to nh gào thét kéo dài ngân xa.
? Tiếng kêu đợc tác giả miêu tả nh thế nào.
- Kêu :
+ Nh tiếng xé.
+ Xé sự im lặng.
+ Xé ruột gan mọi ngời.
? Vì sao tác giả lại miêu tả tiếng kêu ngân dài đến nh vậy.
- Vì tiếng kêu mà nó kìm nén bao nhiêu năm nay, tiếng ba nh
vỡ tung ra từ đáy lòng nó.
- Kêu-> Nh tiếng gọi thiêng liêng của tình phụ tử.
GV bình: Vẫn là tiếng kêu thét lên nhng không phải là tiếng
kêu má trong tâm trạng hoảng sợ lo lắng, sợ hãi nh lúc đầu bé
Thu gặp ba, mà là tiếng kêu gọi ba. Tiếng kêu ba vang dài ngân
mãi trong lòng ngời đọc vì đó là tiếng kêu mà bé đã kìm nén
suốt 8 năm dòng nay đợc bùng lên vỡ oà trong sâu thẳm của
trái tim bé. Tiếng kêu của tình cha con nh tiéng xé , xé sự im
lặng, xé không gian mọi ngời nghe thật xót xa và tiếng kêu ấy
còn là sự ăn lăn hối hận của bé thu với ba trong những ngày qua
I.Giới thiệu
II. Đọc - Chú thích -Bố
cục.

III.Tìm hiểu văn bản
1. Nhân vật bé Thu
b. Thái độ và hành động
của bé Thu khi nhận ra
cha
- Tâm trạng có sự thay
đổi.
-> Khụng cũn lo lng, s
hói, gin hn na
- Miêu tả nội tâm nhân
vật, quan sát tỉ mỉ, tinh
tế.
Ng vn 9 Nm hc 2010 -2011
đó chính là tiếng kêu thiêng liêng của tình phụ tử.
? Không chỉ là tiếng kêu thét lên mà bé Thu còn có những
hành động gì.
- Chạy xô tới nhanh nh một con sóc.
- Chạy thót lên, giang hai tay ôm lấy cổ ba.
- Nói trong tiếng khóc.
- Nó hôn cùng khắp:
+ hôn tóc
+ hôn cổ.
+ Hôn vai
+ hôn cả lên vết thẹo dài.
- Hét lên.
- Vẫn ôm chặt cổ ba
- Dang hai chân câu chặt lấy ba.
- Đôi vai nhỏ bé run run.

? Qua đoạn văn này em thấy tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ

thuật gì nổi bật.

?Sử dụng biện pháp nghệ thuật trên cho ta thấy tình cảm của bé
Thu với cha nh thế nào.
GV: Tác giả không chỉ đặc tả tiếng kêu ba mà còn sử dụng một
loạt động từ: chạy xô, dang hai tay, ôm lấy cổ ba, hôn lên cùng
khắp cho ta thấy đó là những hành động liên tiếp, tới tấp, hối
hả, cuống quýt mãnh liệt, ào ạt.Nó hôn cùng khắp hôn cả lên
vết thẹo dài, nó hôn nh để bù đắp, sửa chữa lỗi lầm, hối hận và
cả sự luyến tiếc trong những ngày đối xử lạnh nhạt với ba .Điều
đó chứng tỏ rằng trong lòng bé Thu có một tình yêu ba mãnh
liệt,em cũng khao khát một tiếng gọi ba. Chính vì thế mà tiếng
gọi ba ngân dài vang mãi làm cho ngời đọc xúc động khôn
nguôi.
? Chứng kiến cảnh chia tay đó mọi ngời có tâm trạng gì.
- Mọi ngời không cầm đợc nớc mắt.
- Ngời kể thì thấy khó thở nh ai nắm chặt trái tim mình.
? Còn em, em có tâm trạng nh thế nào khi chứng kiến cuộc chia
tay này.
- Em vô cùng xúc động.
- Nghẹn ngào không nói lên lời.
- Còn em thì nó là một kỷ niệm xúc động mà em nhớ mãi.
? Em có suy nghĩ gì về cuộc chia tay này.
-> Cuộc chia tay xúc động trong hoàn cảnh éo le của chiến
tranh.
GV: Cuộc chia tay này còn có ý nghĩa lên án tội ác của chiến
tranh, chính chiến tranh đã làm cho biết bao gia đình phải rơi
- Từ ngữ gợi tả, động từ
mạnh, so sánh, điệp ngữ
+ lời bình.

- Thể hiện tình cảm
cuống quýt ,ào ạt, mãnh
liệt -> Yêu thơng ba sâu
nặng.
Ng vn 9 Nm hc 2010 -2011
vào hoàn cảnh éo le mất mát đau thơng,khi vợ xa chồng khi con
xa cha.
? Kết thúc cuộc chia tay bé Thu mong muốn ở ba điều gì.
. Ba về mua cho con một cây lợc nghe ba!
GV: Đó là niềm mong muốn hết sức nhỏ bé, bình dị, gần gũi,
ngây thơ của bé Thu
GV: Niềm vui hạnh phúc đến với anh quá ngắn ngủi thì ông
phải lên đờng làm nhiệm vụ mà tổ quốc đã giao cho mặc dù
chứng kiến cuộc chia tay ấy Bác ba là ngời kể chuyện đồng thời
cũng là bạn là đồng chí của ông cũng phải động lòng trớc tình
cảm cha con ấy muốn ông ở lại thêm vài ngày nhng vì nhiệm
vụ các ông phải lên đờng theo tiếng gọi non sông của tổ quốc
ông phải gác lại tình giêng để hoàn thành nhiệm vụ.
? Tỡnh cm, nim khao khỏt c gp mt con ca ụng biu
hin qua nhng chi tit no .
- Tỡnh ngi cha c nụn nao trong anh
- Khụng ch xung cp bn, nhỳn chõn nhy thút lờn b
- Bc nhng bc di vi vng .
? Những chi tiết trên, giúp em hình dung tâm trạng ông Sáu lúc
này ntn.
Xúc động, hồi hộp trong niềm vui sớng khi đc gặp con.
? Ông nghĩ lúc gặp con, bé T sẽ nh thế nào .
- Chạy xô vào lòng ôm chặt lấy cổ.
? Bé Thu đã không làm nh ông nghĩ, trớc tình huống đó ông đã
phản ứng nh thế nào .

- Ông đứng sững lại nhìn theo con rồi nỗi đau đớn khiến mặt
ông sầm lại, 2 tay buông xuống nh bị gãy.
? Những chi tiết trên đã diễn tả tâm trạng gì của ông Sáu.
- Tâm trạng đau khổ tột cùng của ngời cha sau bao năm xa cách
gặp con nhng con không gọi một tiếng ba.
? NT m.tả của tác giả có gì đặc sắc.
- M.tả ngoại hình để bộc lộ nội tâm
? Sau nhng c ch v v, thõn thin m con bộ vn phn ng
mónh lit, ụng Sỏu ó cú hnh ng gỡ ? ? C ch nhỡn con,
lc u ci cho ta thy iu gỡ ?
Khụng nộn c gin gi, anh sỏu ỏnh con. iu ú chng
t tỡnh yờu thng i vi con tr thnh bt lc . - Bun au
n, xút xa .
? Khi chia tay, ti sao anh ch kh núi ? ụi mt nhỡn con
trong lỳc chia tay gi em suy ngh gỡ.
- S con phn ng mnh nh hụm trc
-ụi mt ngi cha giu tỡnh thng yờu lng
? Nhận đợc tình cảm thay đổi bất ngờ của con, ông Sáu có cảm
xúc gì. ( thuật lại đoạn truyện)
Ông: Xúc động.
2 - Nhõn vt ụng Sỏu
-Vụ cựng thng nh
con
- Xúc động, hồi hộp
trong niềm vui sớng khi
đc gặp con
Ng vn 9 Nm hc 2010 -2011
+ Một tay ôm con, một tay rút khăn lau nớc mắt, cố dấu không
cho con nhìn thấy, hôn lên tóc con.
? Vì sao ông Sáu lại xúc động đến nh vậy?

- Yêu thơng con, hạnh phúc đến bất ngờ, sung sớng, cảm động,
đợc hởng trọn niềm hạnh phúc .
GV: Git nc mt ca anh l gi t nc mt ca vui sng,
hnh phúc,trải qua bao éo le tuyệt vọng của ngời lính đã từng
vào sinh ra tử nơi chiến trờng cam go ác liệt, suốt 8 năm dòng
anh khao khát đợc gặp con, đợc con gọi một tiếng ba, tởng nh
không thành hiện thực. Đúng lúc ông bất lực nhất thì hạnh phúc
đã mỉm cời với ông, đã cho ông hởng chọn tiếng gọi thiêng
liêng của tình phụ tử và dù ông sáu phải trải qua những tâm
trạng đau khổ nhất, bất lực nhất nhng cuối cùng ông Sáu vẫn là
ngời cha hạnh phúc.
? Khi trở lại chiến trờng ông Sáu mang một tâm trạng gì.
- Nhớ thơng con xen lẫn lỗi ân hận vì đánh con( nỗi khổ tâm cứ
dày vò trong anh)
? Để vơi đi nỗi nhớ con, nỗi ân hận anh Sáu đã làm gì.
- Quyết tâm làm cây lợc tặng con nh lời hứa.
? Vậy ông Sáu làm chiếc lợc ngà nh thế nào.
- Kiếm đợc khúc ngà:
+ Anh hớn hở nh một đứa trẻ.
+ Lấy vỏ đạn làm thành một cây ca nhỏ.
+ Ca khúc ngà thành từng miếng nhỏ.
- Ca từng chiếc răng:
+ Thận trọng, tỉ mỉ., cố công nh ngời thợ bạc.
+ Làm xong anh khắc trên sống lng: Yêu nhớ tặng Thu con
của ba
? Mỗi khi ông nhớ con ông thờng làm gì.
+ Mang cây lợc ra ngắm.
+ Mài cây lợc lên mái tóc cho cây lợc thêm mợt , thêm bóng.
+ Càng mong đợc gặp con hơn.
GV : Các em ạ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nớc của

dân tộc ta có biết bao nhiêu sự thiếu thốn về vật chất có những
ngày không có gạo ăn chỉ ăn toàn bắp có đêm bị biệt kích bắn
ba lần, cho nên kiếm đợc ngà voi là một điều rất cơ duyên nên
mt anh hn h nh mt a tr c qu anh vui nh chính
niềm vui của bé Thu vậy. Ri anh tận dụng lấy vỏ đạn của
thằng Mỹ làm thành chiếc ca nhỏ, ca khúc ngà voi thành nhiều
miếng nhỏ rồi ông thn trng, t m v kh cụng nh ngi th
bc , gũ lng tn mn khc tng ch: Yờu nh tng Thu
con ca ba. Những lúc rỗi ông thờng mang chiếc lợc ra
ngắm ,mặc dù cõy lc cha chải đợc tóc con nhng nó nh gỡ rối
tâm trạng của ông, ông vẫn là ngời cha hạnh phúc nhất vì ở nơi
quê nhà vẫn cớ con cũng đang ngày đêm nhớ mong anh để ông
yên tâm nắm chắc tay súng giết kẻ thù bảo vệ cho đất nớc quê
- Tâm trạng đau khổ tột
cùng của ngời cha sau
bao năm xa cách gặp con
nhng con không gọi một
tiếng ba.
-Sung sng, cm ng,
hnh phỳc nghn ngo
c nõng niu, gỡn gi
tỡnh ph t