DOAN CUOI CHIEC THUYEN NGOAI XA

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>ĐỀ 2 : Khép lại tác phẩm Chiếc thuyền ngồi xa, Nguyễn Minh Châu viết:</b>

<i><b>“Khơng những trong bộ lịch năm ấy mà mãi mãi về sau, tấm ảnh chụp của tơi vẫn cịn được </b></i>
<i><b>treo ở nhiều nơi, nhất là trong các gia đình sành nghệ thuật. Quái lạ, tuy là ảnh đen trắng </b></i>
<i><b>nhưng mỗi lần ngắm kĩ, tôi vẫn thấy hiện lên cái màu hồng hồng của ánh sương mai lúc bấy </b></i>
<i><b>giờ tôi nhìn thấy từ bãi xe tăng hỏng, và nếu nhìn lâu hơn, bao giờ tôi cũng thấy người đàn bà </b></i>
<i><b>ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh, đó là một người đàn bà vùng biển cao lớn với những đường nét </b></i>
<i><b>thơ kệch, tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá, nửa thân dưới ướt sũng, khuôn mặt rỗ đã nhợt </b></i>
<i><b>trắng vì kéo lưới suốt đêm. Mụ bước những bước chậm rãi, bàn chân giậm trên mặt đất, hòa lẫn</b></i>
<i><b>trong đám đông …”</b></i>

<i><b> (Sách Ngữ văn 12- tập 2, trang 78, NXB Giáo dục, năm 2011)</b></i>

<b>Hãy phân tích ấn tượng lạ lùng của nhân vật Phùng ở đoạn văn trên để thấy quan niệm của </b>
<b>tác giả về nghệ thuật.</b>

<b>MỞ BÀI</b>
<b></b>
<b>(TG-XX-</b>
<b>HCST-</b>
<b>CĐ-Chuyển ý)</b>

<b>Nguyễn Minh Châu(1930-1989) là người không ngừng trăn trở về số phận nhân </b>
<b>dân và trách nhiệm của nhà văn. Bằng tâm huyết và tài năng, bằng khát vọng </b>
<b>chân chính và ý thức được yêu cầu phải đổi mới tư duy văn học, ông đã trở </b>
<b>thành “người mở đường tinh anh và tài năng” cho công công cuộc đổi mới văn </b>
<b>học nước nhà từ sau năm 1975.“Chiếc thuyền ngoài xa”được Nguyễn Minh </b>
<b>Châu sáng tác năm 1983, in lần đầu trong tập “Bến quê” (1985) sau đó được tác</b>
<b>giả lấy làm tên chung cho tuyển tập truyện ngắn in năm 1987.Truyện ngắn này </b>
<b>là một thể hiện tài năng và bản lĩnh nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu trong </b>
<b>thời kì đổi mới: hướng nội, khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận con </b>

<b>người trong cuộc sống đời thường. Đoạn kết tác phẩm đã để lại những ấn tượng</b>
<b>sâu sắc trong lòng người đọc.</b>

<b>GIÁ TRỊ </b>
<b>CỦA TẤM</b>
<b>ẢNH ĐỐI </b>
<b>VỚI </b>
<b>CÔNG </b>
<b>CHÚNG : </b>

<b>-Tấm ảnh Phùng đã chụp đã chụp được là cảnh chiếc thuyền lưới vó đang tiến </b>
<b>vào bờ. “Mũi thuyền in một nét mơ hồ, lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa</b>
<i><b>có pha đơi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. “Vài bóng người lớn </b></i>
<i><b>lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang </b></i>
<i><b>hướng mặt vào bờ”. Cảnh thật huyền ảo, tinh khôi, tinh khiết như “ một bức </b></i>
<i><b>tranh mực tàu của một danh họa đời cổ</b><b> ”</b><b> .Tất cả khung cảnh ấy được nhìn qua </b></i>
<b>một cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa hai gọng vó hiện ra dưới một hình thù y </b>
<b>hệt một cánh dơi.</b>

<b>Tấm ảnh được bổ sung vào bộ lịch năm ấy và góp phần nâng cao uy tín cho tác </b>
<b>giả của tấm ảnh :“trưởng phòng rất bằng lòng”.Tấm ảnh “chiếc thuyền ngồi </b>
<b>xa” có giá trị nghệ thuật cao, được mọi người yêu thích ,“được treo rất nhiều nơi</b>
<i><b>nhất là trong các gia đình sành nghệ thuật”. Khơng những thế, nó cịn có giá trị </b></i>
<b>lâu bền “khơng những cho bộ lịch năm ấy mà mãi mãi về sau” Có thể nói cách </b>
<b>khác, tấm ảnh ấy cũng đựơc treo trong những phòng khách sang trọng của </b>
<b>những người sành điệu. Sự đánh giá cao ấy xứng đáng với công sức mà Phùng </b>
<b>đã bỏ ra để "phục kích" nhiều ngày mới chộp đựơc nó. Đó là vẻ đẹp mà có khi cả </b>
<b>đời Phùng chỉ nắm bắt được một lần. Những người yêu nghệ thuật trân trọng </b>
<b>tấm ảnh ấy cũng là điều dễ hiểu. Song, có khi họ là những người yêu nghệ thuật </b>
<b>thuần túy, cảm nhận cái đẹp trên bình diện của một tấm ảnh tồn bích, đáng </b>

<b>thưởng thức, đáng treo ở những nơi sang trọng nhất. Và ai đã sưu tầm được nó, </b>
<b>chắc hẳn đã tự hào rất nhiều. Nghệ thuật là vô giá! Tác phẩm nghệ thuật chỉ có </b>
<b>giá trị khi nó phản ánh hiện thực đời sống.</b>

<b>ẤN </b>
<b>TƯỢNG </b>
<b>CỦA </b>
<b>PHÙNG </b>
<b>VỀ TẤM </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>ẢNH </b>
<b>MÌNH </b>
<b>CHỤP :</b>

<b>người khốn khổ. Phùng là tác giả, người sáng tạo ra tác phẩm nghệ thuật nhưng</b>
<b>Phùng lại khơng nhìn lướt, nhìn hời hợt như một số người thưởng thức. Có thể </b>
<b>nhiều người chỉ nhìn bề ngồi thấy nó đẹp, thích, trầm trồ khen ngợi một đôi </b>
<b>câu . . . rồi quên lãng! Còn Phùng "mỗi lần ngắm kĩ"</b><i><b>, nghĩa là anh đã hơn một </b></i>
<b>lần ngắm kĩ, rồi lại "nhìn lâu hơn" . Điều đó nói lên, đằng sau tấm ảnh, vẫn cịn </b>
<b>có điều gì khiến anh trăn trở.</b>

<b>*Vẻ đẹp </b>
<b>nghệ thuật</b>
<b>gợi lên từ </b>
<b>tấm ảnh:</b>

<b>Một điểm nữa, Nguyễn Minh Châu cũng làm cho người đọc không thể bỏ qua </b>
<b>trong cách nhìn lại tấm ảnh của Phùng “tuy là ảnh đen trắng nhưng mỗi lần </b>
<i><b>ngắm kĩ, tôi vẫn thấy hiện lên cái màu hồng hồng của ánh sương mai” ..Đó là ấn </b></i>
<b>tượng đặc biệt về hiệu ứng màu sắc của Phùng lúc chụp ảnh, là niềm hân hoan </b>

<b>khi anh phát hiện ra vẻ đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh.Cũng là màu sắc thể hiện </b>
<b>niềm tin vào tương lai của gia đình hàng chài nghèo khổ, đầy nghịch lí sống trên</b>
<b>chiếc thuyền ấy. Phải chăng tác giả muốn nói sau khi tước bỏ mọi lớp sơn hào </b>
<b>nhống bên ngồi, cái chất thật của cuộc đời khi hiện ra chỉ là hai màu đen </b>
<b>trắng . Nhưng nó khơng hồn tồn xám xịt, hay đen tối làm cho người ta cảm </b>
<b>thấy buồn rầu, mà khi để hết tâm trí nhìn ngắm, người ta vẫn có thể phát hiện </b>
<b>ra những điểm hồng nào đó. Chẳng qua là màu hồng kia bị che lấp bởi vô vàn </b>
<b>cái bùng nhùng, rối rám của cuộc đời – cũng như cuộc đời thầm lặng, vô danh </b>
<b>của người phụ nữ hàng chài kia tưởng như khơng có gì đáng nói mà thật ra, một</b>
<b>cách tình cờ, Phùng đã phát hiện ở chị những phẩm chất đáng quý khiến anh </b>
<b>phải suy ngẫm rất nhiều và thay đổi quanh niệm về con người và cuộc sống.</b>
<b>*Vẻ đẹp </b>

<b>cuộc sống </b>
<b>đời thường</b>
<b>sau tấm </b>
<b>ảnh:</b>

<b>Hình ảnh người đàn bà hàng chài “cao lớn với những đường nét thô kệch,tấm </b>
<i><b>lưng áo bạc phếch có miếng vá, nửa thân dưới ướt sũng, khn mặt rỗ đã nhợt </b></i>
<i><b>trắng vì kéo lưới suốt đêm” cứ hiện lên trong sự gợi nhớ của Phùng sau khi ngắm</b></i>
<b>nhìn vẻ đẹp của bức ảnh. Điều đó cho thấy Phùng ln bị ám ảnh bởi cuộc sống </b>
<b>của gia đình hàng chài, đặc biệt là số phận đáng thương của những người phu </b>
<b>nữ ở vùng biển này .Đó là người mẹ giàu đức hi sinh và thấu hiểu lẽ đời. Một </b>
<b>phụ nữ vẫn giữ được vẻ đẹp truyền thống của người Á Đông là biết nhẫn nhịn, </b>
<b>biết hi sinh bản thân vì gia đình, chồng con. Người phụ nữ hàng chài nghèo khổ </b>
<b>vừa phải lo cái ăn, cái mặc cho một lũ con, vừa bị chồng đánh liên miên "ba </b>
<i><b>ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng"</b><b>. Cái khổ, cái nghèo của chị hiện ra </b></i>
<b>trong hình dáng "tấm lưng áo bạc phếch, rách rưới, nửa thân dưới ướt sũng, </b>
<i><b>khn mặt rỗ mệt mỏi, đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm"</b><b>. Hình ảnh nhẫn nhục, </b></i>

<b>cam chịu của chị khi bị chồng đánh, không hề kêu lên một tiếng, khơng chống </b>
<b>trả, cũng khơng tìm cách chạy trốn. Ngồi ra, cịn thằng Phác, chị nó, và cả lão </b>
<b>đàn ơng cục mịch, vũ phu. Đó là những mảnh đời khốn khổ, mà để lại ấn tượng </b>
<b>sâu đậm nhất trong tâm trí Phùng vẫn là hình ảnh người phụ nữ hàng chài.Chị </b>
<b>là đại biểu cho những kiếp người lao động vất vả trăm chiều. Hạnh phúc trong </b>
<b>cuộc đời họ là những điều rất đơn sơ, giản dị nhưng khơng phải bao giờ cũng có </b>
<b>được . Hạnh phúc của chị là những lúc được ngắm nhìn “đàn con chúng nó </b>
<i><b>được ăn no”, vợ chồng con cái “hịa thuận vui vẻ”, dẫu đó là những niềm vui </b></i>
<b>hiếm hoi trong cuộc đời nhiều cay đắng, nghiệt ngã của chị. </b>

<b>*Nghịch lí </b>
<b>của đời </b>
<b>sống</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>cách khác, tấm ảnh nghệ thuật “chiếc thuyền ngoài xa” đẹp như mơ đó chỉ là cái</b>
<b>vỏ bề ngồi, đằng sau nó cịn có những cuộc sống rách rưới, đói nghèo. Tấm ảnh</b>
<b>ấy vẫn cứ nằm bất động ở một nơi sang trọng trong những gia đình sành nghệ </b>
<b>thuật! Và đằng sau bóng dáng thấp thống ẩn hiện của người phụ nữ này là trái </b>
<b>tim nhân đạo của người nghệ sĩ. Bởi lẽ thật cảm phục làm sao khi một người ít </b>
<b>học, quanh năm bị chồng đày đọa mà vẫn nhìn nhận hành động độc ác của </b>
<b>chồng với tấm lòng bao dung, độ lượng, vẫn suy xét mọi vấn đề có lí, có tình.</b>
<b>*Niềm tin </b>

<b>vào con </b>
<b>người :</b>

<b>Phùng thấy người đàn bà ấy bước ra khỏi tấm ảnh “bước những bước chậm rãi, </b>
<i><b>bàn chân giậm trên mặt đất, hịa lẫn trong đám đơng …”. Những bước đi chắc </b></i>
<b>chắn và hòa lẫn vào đám đông của người đàn bà hàng chài thể hiện niềm tin của</b>
<b>Phùng về sự hòa nhập của họ trong hành trình đi lên của cuộc sống. </b>

<b>*Mối quan</b>
<b>hệ giữa </b>
<b>nghệ thuật</b>
<b>và cuộc </b>
<b>sống :</b>

<b>Nghệ thuật xuất phát từ cuộc sống. Nhưng cuộc sống khơng phải lúc nào cũng </b>
<b>có vẻ đẹp lí tưởng như nghệ thuật. Điều nầy khơng mới. Cách ta hơn sáu mươi </b>
<b>năm, Nam Cao chẳng đã từng nói "Nghệ thuật khơng cần phải là . . .không nên </b>
<i><b>là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ kia, thốt ra từ những </b></i>
<i><b>kiếp lầm than. . ." ( Trăng sáng - 1943 ). Người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng bị ám </b></i>
<b>ảnh mỗi khi nhìn lại tấm ảnh, vì có thể anh nghĩ rằng tấm ảnh đó sang trọng </b>
<b>quá, xa cách quá với cuộc sống của những người lao động nghèo khổ kia. Nó chỉ </b>
<b>là cái vỏ bọc của những mảnh đời bất hạnh mà những người không trực tiếp </b>
<b>chứng kiến như anh thì sẽ khơng bao giờ cảm nhận được một cách đầy đủ đằng </b>
<b>sau tấm ảnh kia chứa đựng những gì. Giữa nghệ thuật và cuộc sống vẫn cón một</b>
<b>khoảng cách. Anh muốn thấu hiểu, chia sẻ, cảm thông nhiều hơn với nỗi đau của</b>
<b>người khác bằng tất cả tấm lịng, vì thế mà anh "ngắm kĩ" rồi lại "nhìn lâu hơn", </b>
<b>Phùng muốn đào bới những gì trong một tấm ảnh rất quen thuộc của chính </b>
<b>mình? Âu đó cũng là cái tâm của người say mê nghệ thuật.Có lẽ vì vậy mà </b>
<b>Phùng dường như cịn muốn làm điều gì xa hơn, cụ thể hơn chăng để cho nghệ </b>
<b>thuật gắn liền với cuộc đời. Bằng khơng thì tấm ảnh đẹp như một giấc mơ đó </b>
<b>mãi mãi vẫn là Chiếc thuyền ngoài xa !</b>

<b>*Quan </b>
<b>niệm về </b>
<b>nghệ thuật</b>
<b>của nhà </b>
<b>văn :</b>

<b>Những ấn tượng của Phùng đã thể hiện quan điểm nghệ thuật của tác giả : nghệ </b>
<b>thuật không thể xa cách với hiện thực nhọc nhằn, cay cực của con người. Nghệ </b>
<b>thuật phải dành ưu tiên trước hết cho con người, phải góp phần giải phóng con </b>
<b>người khỏi sự cầm tù của đói nghèo, tăm tối và bạo lực. Người nghệ sĩ phải có </b>
<b>tấm lịng biết trăn trở về số phận ; phải nhìn cuộc đời sâu sắc, đa chiều, không </b>
<b>giản đơn, dễ dãi và và phải dũng cảm nhìn thẳng vào hiện thực. Khơng những </b>
<b>vậy, một tác phẩm nghệ thuật chân chính phải là tác phẩm thể hiện được chiều </b>
<b>sâu, bản chất của hiện thực đằng sau cái vẻ ngoài đẹp đẽ, lãng mạn. Để làm </b>
<b>được điều đó địi hỏi người nghệ sĩ phải có cái nhìn đa chiều, sâu sắc, tồn diện </b>
<b>về hiện thực, phải có sự trải nghiệm và quá trình lao động nghệ thuật nghiêm </b>
<b>túc, gian khổ.</b>

<b>ĐÁNH </b>
<b>GIÁ VỀ </b>
<b>NGHỆ </b>
<b>THUẬT :</b>

<b>Truyện được xây dựng theo lối kết cấu vịng trịn : mở đầu là đi tìm ảnh, kết </b>
<b>thúc là ngắm nhìn ảnh mà ngẫm nghĩ, chiêm nghiệm nhằm nhấn mạnh tính triết</b>
<b>lí của truyện. Giọng văn trầm lắng, suy tư, nhiều dư vị, nhiều liên tưởng bất ngờ</b>
<b>KẾT BÀI : Đoạn kết không chỉ khép lại câu chuyện mà còn mở ra một hướng mới cho số </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4></div>

<!--links-->