Tình yêu, tự do, một mình

|
|
OSHO






Tình yêu, t do,
mt mình


Công án v mi quan h







HÀ NI 9/2009

OSHO

Love, freedom,
alone


The Koan of Relationships








OSHO INTERNATIONAL FOUNDATION

|
|

Tình yêu, t do, mt mình








|
i
27/02/2010 - 1/ 1
ii
|

Mc lc



Li gii thiu ....................................................... iii
Phn mt - Tình yêu ........................................... 1
Chng mt U m ............................................. 3
Chng hai Thc và gi - Bc đu tiên .......... 7
Chng ba c hnh ca ích k ........................ 25
Chng bn Gn bó vi cái không .................... 31

Phn hai - T thân thuc ti vic quan h .... 77
Chng nm Tun trng mt không
bao gi chm dt ....................... 79

Chng sáu T thèm khát ti yêu ti yêu thng . 85
Chng by  có khong cách .................... 91
Chng tám Công án v thân thuc ................. 99

Phn ba - T do ..................................................... 145
Chng chín Tabula Rasa ..................................... 147
Chng mi S nô l nn tng ........................... 155
Chng mi mt  phòng giáo hoàng .............. 173
Chng mi hai Có cuc sng sau dc không?... 185
Chng mi ba iu đó xy ra  mt làng .......... 199

Phn bn - Mt mình .......................................... 245
Chng mi bn Mt mình là bn tính ca bn ..... 247
Chng mi lm Ngi l vi bn thân mình ........ 257
Chng mi sáu Mt mình và đc chn ............. 259
Chng mi by S t và cu .......................... 283
Báo trc Hai đàn bà và mt s ........................... 309
Li bt Nm ly nghch lí ...................................... 339
V Osho ............................................................... 351

|
iii
27/02/2010 - 1/ 2
iv
|

Li gii thiu

Trong Symposium ca Plato, Socrates nói:
Ngi công phu điu huyn diu ca yêu s trong
tip xúc không ch vi cái phn x, mà vi bn thân
chân lí.  bit ân hu này ca bn tính con ngi,
ngi ta không th tìm đâu ra ngi giúp đ tt hn
là tình yêu.

Tôi đã tng c đi bình lun v yêu, theo c nghìn
cách khác nhau, nhng thông đip là mt. Ch mt điu
nn tng cn phi đc ghi nh: Nó không phi là tình
yêu mà bn vn ngh là tình yêu đâu. C Socrates không
nói v tình yêu đó mà tôi cng không nói v nó.
Yêu bn bit không là gì ngoài thôi thúc sinh hc;
nó ph thuc vào h thng hoá cht ca bn và hoóc
môn ca bn. Nó có th b thay đi rt d dàng - mt
thay đi nh trong h thng hoá cht ca bn và tình
yêu mà bn ngh là "chân lí ti thng" s đn gin bin
mt. Bn đã gi thèm khát là "tình yêu." Phân bit này
đáng đc ghi nh.
Socrates nói, "Ngi công phu điu huyn diu ca
yêu..." Thèm khát chng có điu huyn diu nào. Nó
đn gin là trò chi sinh hc; mi con vt, mi con
chim, mi cái cây đu bit v nó. Chc chn tình yêu có
điu huyn diu s hoàn toàn khác vi tình yêu mà bn
vn thng quen thuc.
Ngi công phu điu huyn diu ca yêu s trong
tip xúc không ch vi phn x, mà vi bn thân
chân lí.
Tình yêu này, cái có th tr thành tip xúc vi bn

thân chân lí, ny sinh ch t tâm thc ca bn - không t
thân th bn, mà t bn th ct lõi bên trong nht. Thèm
khát ny sinh t thân th bn, tình yêu ny sinh t tâm
thc bn. Nhng mi ngi không bit tâm thc ca
mình, và hiu lm c tip din mãi - thèm khát thân th
ca h đc ly làm tình yêu.
Rt ít ngi trên th gii này bit đc ti yêu. ó
là nhng ngi đã tr nên im lng th, an bình th... và
t im lng và an bình đó h đi vào tip xúc vi bn th
bên trong nht ca mình, linh hn h. Mt khi bn trong
tip xúc vi linh hn mình, tình yêu ca bn tr thành
không ch là thân thuc mà đn gin là cái bóng ca
bn. Dù bn đi đâu, dù bn đi ti bt kì ai, bn cng đu
yêu.
Ngay bây gi, điu bn gi là yêu mi ch hng ti
ai đó, hn ch vào ai đó. Và tình yêu li không phi là
hin tng có th b gii hn. Bn có th có nó trong
bàn tay đ m, nhng bn không th có nó trong bàn tay
nm ca mình đc. Khonh khc tay bn nm li,
chúng thành trng rng. Khonh khc tay bn m ra, cái
toàn th ca s tn ti li có sn cho bn.
|
v
27/02/2010 - 1/ 3
vi
|
Socrates đúng: Ngi bit tình yêu cng bit chân
lí, bi vì chúng ch là hai cái tên ca mt kinh nghim.
Và nu bn còn cha bit ti chân lí, nh rng bn vn
còn cha bit ti tình yêu đâu.

 bit ân hu này ca bn tính con ngi, ngi ta
không th tìm đâu ra ngi giúp đ tt hn là tình yêu.



|
1
27/02/2010 - 1/ 1
2
|

Phn mt
Tình yêu




Bn s ngc nhiên mà bit rng t ting Anh cho
yêu
love
bt ngun t t ting Phn
lobha; lobha
ngha
là tham lam. Có th đy ch là tình c mà t ting Anh
love
đã phát trin t t ting Phn mang ngha tham
lam, nhng cm giác ca tôi là  ch điu đó không th
là tình c đc. Phi có cái gì đó bí n đng sau nó,
phi có lí do gi kim thut nào đó đng sau nó. Thc t,
tham lam đc hiu thu tr thành tình yêu. Chính tham

lam,
lobha
, đc hiu thu khéo, tr thành tình yêu.
Tình yêu là chia s; tham lam là tích tr. Tham lam
ch mun ly và không bao gi cho, còn yêu ch bit
cho mà không bao gi đòi cái gì đn đáp li; nó là chia
s vô điu kin. Có th có lí do gi kim thut nào đó mà
lobha
đã tr thành
love
trong ting Anh.
Lobha
tr
thành
love
khi có liên quan ti gi kim thut ni tâm.
|
3
27/02/2010 - 1/ 2
4
|

Chng mt
U m





Tình yêu không phi là điu vn thng đc hiu

bi t này. Tình yêu thông thng ch là s gi dng;
cái gì đó khác đang n kín đng sau nó. Tình yêu thc là
hin tng hoàn toàn khác. Tình yêu thng là đòi hi,
tình yêu thc là chia s. Nó không bit gì ti đòi hi; nó
bit nim vui ca vic cho.
Tình yêu thông thng gi v quá nhiu. Tình yêu
thc không gi v; nó đn gin có đy. Tình yêu thông
thng tr thành gn nh tng t, o l, t át, cái bn
vn gi là "u m." Nó phát lm ging, nó phát bun
nôn. Tình yêu thc là nuôi dng, nó làm mnh cho
linh hn bn. Tình yêu thng ch nuôi dng cho bn
ngã bn - không phi là bn thc mà là bn gi. Cái gi
bao gi cng nuôi dng cái gi, nh ly; và cái thc
nuôi dng cái thc.
Tr thành ngi phc v cho tình yêu thc - và điu
đó ngha là tr thành ngi phc v cho tình yêu trong
thun khit ti thng ca nó. Cho đi, chia s bt kì cái
gì bn có, chia s và tn hng vic chia s. ng làm
nó c dng nh đó là ngha v - th thì toàn th nim
vui s mt đi. Và đng cm thy rng bn đang làm n
cho ngi khác, đng bao gi, thm chí đng có điu
đó trong mt khonh khc. Tình yêu không bao gi là
gia n. Ngc li, khi ai đó nhn tình yêu ca bn,
bn

cm thy bit n. Tình yêu mang tính bit n rng nó đã
đc chp nhn.
Tình yêu cha bao gi ch đi đc ban thng,
thm chí không đi c đc cám n. Nu cám n ti t
phía bên kia, tình yêu bao gi cng ngc nhiên - nó là

ngc nhiên hài lòng, bi vì không có trông đi.
Bn không th tht vng vi tình yêu thc đc, bi
vì không có trông đi ngay ch đu tiên. Và bn không
th đáp ng đc cho tình yêu gi bi vì nó bt r trong
trông đi rng bt kì cái gì đc làm bao gi cng vn
không đ. Trông đi ca nó quá ln, chng ai có th đáp
ng đc cho nó c. Cho nên tình yêu gi bao gi cng
đem ti tht vng, còn tình yêu tht bao gi cng đem
ti mãn nguyn.
Và khi tôi nói, "Tr thành ngi phc v ca tình
yêu," tôi không nói tr thành ngi phc v ca ai đó
mà bn yêu đâu, không, không phi th chút nào. Tôi
không nói tr thành ngi phc v ca ngi yêu. Tôi
nói tr thành ngi phc v ca
tình yêu
. Ý tng thun
khit v tình yêu nên đc tôn th. Ngi yêu ca bn
ch là mt trong nhng hình dng ca ý tng thun
khit đó, và toàn th s tn ti không cha đng gì
ngoài hàng triu hình dng ca ý tng thun khit đó.
Hoa là mt ý tng, mt hình dng, trng li là hình
dng khác, ngi yêu ca bn li là hình dng khác...
con bn, m bn, b bn, h tt c đu là nhng hình
dng, tt c đu là nhng con sóng trong đi dng ca
|
5
27/02/2010 - 1/ 3
6
|
tình yêu. Nhng đng bao gi tr thành ngi phc v

ca ngi yêu. Bao gi cng nh rng ngi yêu ca
bn ch mt cách din đt tí hon.
Phc v tình yêu qua ngi yêu, đ cho bn không
bao gi tr nên b gn bó vi ngi yêu. Và khi ngi
ta không b gn bó vi ngi yêu, tình yêu đt ti
nhng đnh cao nht ca nó. Khonh khc ngi ta b
gn bó, ngi ta bt đu tt xung thp. Gn bó là mt
loi hp dn - không gn bó mi là ân hu. Tình yêu gi
là cái tên khác cho gn bó; tình yêu thc rt tách ri.
Tình yêu gi biu l lo lng quá nhiu - nó bao gi
cng lo lng. Tình yêu thc ân cn chu đáo nhng
không lo lng. Nu bn thc s yêu mt ngi, bn s
ân cn chu đáo vi nhu cu thc ca ngi đó nhng
bn s không biu l lo lng không cn thit ti cái ngu
xun ca ngi đó, nhng ý ngh kì cc ngu xun ca
ngi đó. Bn s chm nom ti các nhu cu ca ngi
đó, nhng bn không có đó đ đáp ng các ham mun
hão huyn ca ngi đó. Bn s không đáp ng cái gì
thc s s làm hi cho ngi đó. Chng hn, bn s
không đáp ng bn ngã ca ngi đó, mc du bn ngã
ca ngi đó s đòi hi. Ngi quá lo lng, gn bó, s
đáp ng cho đòi hi ca bn ngã - điu đó ngha là bn
đang đu đc ngi yêu ca mình. Ân cn chu đáo
ngha là bn s thy điu này không phi là nhu cu
thc s mà là nhu cu ca bn ngã; bn s không đáp
ng nó.
Tình yêu bit t bi nhng không lo lng. ôi khi nó
cng rn, bi vì đôi khi nó cn cng rn. ôi khi nó rt
xa cách. Nu xa cách là có ích, nó chính là xa cách. ôi
khi nó rt lnh nht; nu nó cn phi lnh nht thì nó

lnh nht. Bt kì cái gì là nhu cu, tình yêu đu chu đáo
tính ti - nhng không lo lng. Nó s không đáp ng
cho bt kì nhu cu không thc nào; nó s không đáp
ng cho bt kì ý tng đc hi nào trong ngi khác.
Tìm vào bên trong, thin v tình yêu, thc nghim
đi. Tình yêu là thc nghim ln lao nht trong cuc
sng, và nhng ngi sng mà không thc nghim bng
nng lng tình yêu thì s không bao gi bit cuc sng
là gì. H s ch vn còn trên b mt mà không đi vào
trong chiu sâu ca nó.
Giáo hun ca tôi là hng theo tình yêu. Tôi có th
vt b t
Thng đ
rt d dàng - chng có vn đ gì -
nhng tôi không th vt b đc t
tình yêu
. Nu tôi
phi chn gia t
tình yêu
và
Thng đ
, tôi s chn
tình yêu; tôi s quên tt c v Thng đ, bi vì nhng
ngi bit ti tình yêu nht đnh bit ti Thng đ.
Nhng không có điu ngc li. Nhng ngi ngh v
Thng đ và trit lí hoá v Thng đ chng bao gi
bit v tình yêu c - và s chng bao gi bit v Thng
đ na.
|
7

27/02/2010 - 1/ 4
8
|

Chng hai
Thc và gi - Bc đu tiên




Yêu bn thân mình và quan sát - hôm nay, ngày
mai, luôn luôn

Chúng ta bt đu vi mt trong nhng giáo hun
sâu sc nht ca Pht Gautam:
Yêu bn thân mình.
Bn đã đc dy chính điu đi lp li trong mi
truyn thng trên th gii - tt c các nn vn minh, tt
c các nn vn hoá, tt c các nhà th. H nói:
Yêu
ngi khác, đng yêu bn thân mình
. Và chc chn có
chin lc tinh ranh đng sau giáo lí ca h.
Tình yêu là cht nuôi dng cho linh hn. Cng
nh thc n dành cho thân th, tình yêu dành cho linh
hn. Không có thc n thân th yu đui, không có tình
yêu linh hn yu đui. Và không nhà nc nào, không
nhà th nào, không quyn li đc đu t nào đã tng
mun mi ngi có linh hn mnh m, bi vì ngi có
nng lng tâm linh nht đnh là ngi ni dy.

Tình yêu làm cho bn mang tính ni dy, cách
mng. Tình yêu cho bn đôi cánh bay lên cao. Tình yêu
cho bn sáng sut trong mi vic, đ cho không ai có
th la đc bn, khai thác bn, áp bc bn. Và các tu s
và chính khách tn ti ch trên máu ca bn; h tn ti
ch trên bóc lt.
Tt c các tu s và chính khách đu là k n bám. 
làm cho bn yu đui v tâm linh h đã tìm ra mt
phng pháp chc chn, đm bo mt trm phn trm,
và đó là dy bn không yêu bn thân mình. Bi vì nu
mt ngi không yêu bn thân mình thì ngi đó không
th yêu đc ai khác c. Giáo lí này rt th đon - h
nói, "Yêu ngi khác"... bi vì h bit rng nu bn
không th yêu đc bn thân mình, bn không th yêu
đc chút nào. Nhng h c nói, "yêu ngi khác, yêu
nhân loi, yêu Thng đ, yêu t nhiên, yêu v bn,
chng bn, b m bn." Nhng đng yêu bn thân mình
- bi vì yêu bn thân mình là ích k theo h. H kt án
vic t yêu mình vì h không kt án cái gì khác.
Và h đã làm cho giáo lí ca h có v rt logic. H
nói, "Nu bn yêu bn thân mình bn s tr thành k
bn ngã; nu bn yêu bn thân mình bn s tr thành
quá chm chút cho bn thân mình." iu đó là không
đúng.
Ngi yêu mình thy rng không có bn ngã trong
mình. Chính bi vic yêu ngi khác mà
không
yêu
mình, bi vic
c gng

yêu ngi khác, mà bn ngã mi
phát sinh. Nhng nhà truyn giáo, nhng nhà ci cách
xã hi, nhng đy t xã hi đu có bn ngã ln nht trên
th gii - mt cách t nhiên, bi vì h t coi mình là
nhng ngi siêu phàm. H không bình thng - ngi
|
9
27/02/2010 - 1/ 5
10
|
thng yêu bn thân h. H yêu ngi khác, h yêu
nhng ý tng ln, h yêu Thng đ.
Và tt c tình yêu ca h đu gi, bi vì tt c tình
yêu ca h đu không có gc r nào.
Ngi yêu bn thân mình ly bc đu tiên tin ti
tình yêu thc. iu đó cng ging nh ném hòn đá vào
cái h im lng: đu tiên, nhng gn sóng hình tròn s
ny sinh quanh hòn đá, rt gn vi hòn đá - mt cách t
nhiên, chúng còn có th ny sinh  ch nào khác đc?
Và th ri chúng s c lan rng ra; chúng s đt ti b
xa nht. Nu bn dng vic phát sinh gn sóng đó gn
hòn đá, s không có gn sóng nào ht c. Th thì bn
không th hi vng to ra gn sóng đt ti b xa nht;
điu đó là không th đc.
Và các tu s và chính khách tr nên nhn bit v
hin tng này: Ngn cn mi ngi yêu bn thân mình
và bn đã phá hu đi kh nng yêu ca h. Bây gi bt
kì cái gì h ngh là tình yêu cng s ch là gi. Nó có th
là ngha v, nhng không phi tình yêu - và ngha v là
t thô tc bn thu. Cha m đang hoàn thành ngha v

ca mình vi con cái và đn lt chúng, con cái s hoàn
thành ngha v vi cha m. V mang ngha v vi
chng và chng mang ngha v vi v. Tình yêu  đâu?
Tình yêu không bit gì ti ngha v. Ngha v là
gánh nng, hình thc. Tình yêu là nim vui, chia s; tình
yêu là không hình thc. Ngi yêu không bao gi cm
thy rng mình đã làm đ; ngi yêu bao gi cng cm
thy rng nhiu hn na là có th. Ngi yêu không bao
gi cm thy, "Mình đã làm n cho ngi kia ri."
Ngc li, ngi đó cm thy, "Bi vì tình yêu ca
mình đã đc tip nhn, mình bit n lm. Ngi kia đã
gia ân cho mình bng vic tip nhn món quà ca mình,
không phi là bác b nó."
Con ngi ca ngha v ngh, "Ta cao hn, ta tâm
linh, phi thng. Nhìn cách ta phc v mi ngi đây!"
Nhng đy t ca nhân dân này là nhng ngi gi di
nht trên th gii, và gây tác hi nht na. Nu chúng ta
có th gt b đi nhng đy t nhân dân này, nhân loi s
đ gánh nng, s cm thy rt nh nhàng, s có kh
nng li nhy múa, li ca hát.
Nhng trong hàng th k gc r ca bn đã b cht
đi, b đu đc. Bn đã b làm cho s  trong tình yêu vi
bn thân mình - chính là bc đu tiên ca tình yêu, và
kinh nghim đu tiên. Ngi yêu bn thân mình kính
trng bn thân mình. Và ngi yêu và kính trng bn
thân mình cng kính trng ngi khác na, bi vì ngi
đó bit: "Cng nh mình đây, ngi khác cng th.
Cng nh mình tn hng tình yêu, s kính trng, phm
giá, ngi khác cng th." Ngi đó tr nên nhn bit
rng chúng ta không khác nhau khi có liên quan ti nn

tng; chúng ta là mt. Chúng ta  di cùng mt lut.
Pht nói chúng ta sng di cùng mt lut vnh hng -
aes dhammo sanantano
. V chi tit chúng ta có th khác
nhau chút ít - điu đó đem ti đa dng, điu đó là đp -
nhng trong nn tng chúng ta là mt phn ca mt t
nhiên.
Ngi yêu bn thân mình tn hng tình yêu nhiu
đn mc, tr nên phúc lc đn mc tình yêu bt đu
tuôn tràn, nó bt đu đt ti ngi khác. Nó
phi
đt ti
ch! Nu bn sng tình yêu, bn phi chia s nó. Bn
không th c yêu bn thân mình mãi mãi đc, bi vì
mt điu s tr thành tuyt đi rõ ràng vi bn: rng nu
yêu mt ngi, bn thân bn, mà cc lc và tuyt diu
|
11
27/02/2010 - 1/ 6
12
|
vô cùng th, thì bit bao cc lc hn còn đang ch đi
bn nu bn bt đu chia s tình yêu ca mình vi
nhiu, nhiu ngi!
Dn dn các gn sóng bt đu lan đi ngày mt xa
hn. Bn yêu ngi khác, th ri bn bt đu yêu con
vt, chim chóc, cây ci, tng đá. Bn có th rót đy c
v tr này bng tình yêu ca mình. Mt ngi là đ đ
làm tràn đy toàn th v tr bng tình yêu, ch mt hòn
đá cui cng có th làm đy toàn th cái h bng nhng

gn sóng - mt hòn đá nh thôi.
Ch v Pht mi có th nói
Yêu bn thân mình
.
Không tu s nào, không chính khách nào có th đng ý
vi điu đó, bi vì đây là vic phá hu toàn th dinh th
ca h, toàn th cu trúc khai thác ca h. Nu mt
ngi mà không đc phép yêu bn thân mình, tâm linh
ngi đó, linh hn ngi đó, tr nên yu đui và mi
ngày yu đui. Thân th ngi đó trng thành nhng
ngi đó không có trng thành bên trong vì ngi đó
không có cht nuôi dng bên trong. Ngi đó vn còn
là thân th gn nh không có linh hn hay ch vi mt
tim nng, mt kh nng có linh hn. Linh hn vn còn
là ht mm - và nó s vn còn là ht mm nu bn
không th tìm thy mnh đt tình yêu đúng cho nó. Và
bn s không tìm thy nó nu bn theo ý tng ngu
xun, "ng yêu bn thân mình."
Tôi cng dy bn yêu bn thân mình trc ht. iu
đó chng liên quan gì ti bn ngã c. Thc t, tình yêu
là ánh sáng ti mc bóng ti ca bn ngã không th tn
ti trong nó chút nào. Nu bn yêu ngi khác, nu tình
yêu ca bn đc tp trung vào ngi khác, bn s sng
trong bóng ti. Quay ánh sáng ca bn vào bn thân
mình trc ht, tr thành ánh sáng lên bn thân mình
trc ht.  ánh sáng này xua tan đi bóng ti bên trong
ca bn, cái yu t bên trong ca bn.  tình yêu làm
cho bn thành lc mnh vô cùng, thành lc tâm linh.
Và mt khi linh hn bn mnh m, bn bit mình s
không cht, bn bt t, bn vnh hng. Tình yêu cho bn

cái nhìn thu đu tiên vào vnh hng. Tình yêu là kinh
nghim duy nht siêu vit lên trên thi gian - đó là lí do
ti sao nhng ngi yêu li không s cht. Tình yêu
không bit ti cht. Mt khonh khc ca tình yêu còn
nhiu hn toàn th vnh hng.
Nhng tình yêu phi bt đu t chính lúc ban đu.
Tình yêu phi bt đu t bc đu tiên này:
Yêu bn thân mình
ng kt án bn thân mình. Bn đã tng b kt án
nhiu th, và bn đã chp nhn tt c nhng kt án đó.
Bây gi bn c làm hi bn thân mình. Không ai t cho
bn thân mình đ xng đáng, không ai t cho bn thân
mình là sáng to đp đ ca Thng đ; không ai cho
rng mình đc cn ti chút nào. ây toàn là nhng ý
tng đc hi, nhng bn đã b đu đc. Bn đã b đu
đc bi sa m mình - và điu này đã là toàn th quá
kh ca bn. Nhân loi đã sng trong đám mây đen ti
ca t kt án mình. Nu bn t kt án mình, làm sao bn
có th trng thành đc? Làm sao bn có th tr nên
chín chn đc? Và nu bn t kt án mình, làm sao
bn có th tôn th s tn ti đc? Nu bn không th
tôn th s tn ti bên trong mình, bn s tr nên không
có kh nng tôn th s tn ti trong ngi khác; điu đó
s là không th đc.
Bn có th tr thành mt phn ca cái toàn th ch
nu bn có kính trng ln lao đi vi Thng đ đang
|
13
27/02/2010 - 1/ 7
14

|
ng bên trong bn. Bn là ngi ch, Thng đ là
khách ca bn. Bng vic yêu bn thân mình bn s bit
điu này: rng Thng đ đã chn bn làm phng tin.
Trong vic chn bn làm phng tin, ngài đã kính
trng bn, yêu mn bn. Trong vic to ra bn, ngài đã
biu l tình yêu ca ngài vi bn. Ngài đã không to ra
bn mt cách tình c; ngài đã làm ra bn vi đnh mnh
nào đó, vi tim nng nào đó, vi nim vinh quang nào
đó mà bn phi đt ti. Vâng, Thng đ đã to ra con
ngi theo hình nh riêng ca ngài. Con ngi phi tr
thành Thng đ. Chng nào con ngi cha tr thành
Thng đ thì s không có s hoàn thành, không có
mãn nguyn.
Nhng làm sao bn có th tr thành Thng đ?
Các tu s nói rng bn là ti đ. Các tu s nói rng bn
đã b kt án ri, rng bn nht đnh xung đa ngc. Và
h làm cho bn rt s yêu bn thân mình. ây là th
đon ca h, đ cht ngay r ca tình yêu. Và h là
nhng ngi rt tinh ranh. Ngh ranh mãnh nht trên
th gii là ngh ca tu s. Th ri h nói, "Yêu ngi
khác." Bây gi điu đó s là cht do thôi, cht tng
hp, s gi to, cách biu din.
H nói, "Yêu nhân loi, đt m ca bn, t quc ca
bn, cuc sng, s tn ti, Thng đ." Nhng li to tát,
nhng hoàn toàn vô ngha. Bn đã bao gi bt gp nhân
loi cha? Bn bao gi cng bt gp con ngi thôi - và
bn đã lên án con ngi đu tiên mà bn gp, đó là
bn
.

Bn đã không kính trng bn thân mình, không yêu
bn thân mình. Bây gi toàn th cuc sng ca bn s b
phí hoài trong kt án ngi khác. ó là lí do ti sao mi
ngi đu là nhng k bi lông tìm vt v đi th. H
tìm li vi chính h - làm sao h có th tránh đc vic
tìm ra cùng li  ngi khác? Thc t, h s tìm thy li
và h s khuch đi chúng lên, h s làm cho chúng
thành ln nht có th đc. iu đó dng nh là li ra
duy nht; bng cách nào đó, đ gi th din, bn phi
làm điu đó. ó là lí do ti sao li có nhiu phê bình ch
trích và thiu tình yêu th.
Tôi nói đây là mt trong nhng li kinh sâu sc nht
ca Pht, và ch ngi đã thc tnh mi có th cho bn
vic nhìn xuyên thu nh th.
Ông y nói,
Yêu bn thân mình
... iu này có th
tr thành nn tng ca bin đi trit đ. ng s yêu
bn thân mình. Yêu mt cách toàn b, và bn s ngc
nhiên: Ngày bn có th gt b đi tt c nhng t kt án
mình, bt kính vi mình - ngày bn có th gt b đi ý
tng v ti li nguyên thu, ngày bn có th ngh v
bn thân mình là có giá tr và đc s tn ti yêu mn -
s là ngày ca phúc lành ln lao. T ngày đó tr đi bn
s bt đu thy mi ngi trong ánh sáng thc ca h,
và bn s có t bi. Và điu đó s không phi là t bi
đc rèn luyn đâu; nó s là lung chy t nhiên, t
phát.
Và ngi yêu bn thân mình có th d dàng tr nên
có tính thin, bi vì thin ngha là  vi bn thân mình.

Nu bn ghét bn thân mình - nh bn vn làm, nh bn
đã tng đc bo phi làm, và bn đã tuân theo điu đó
mt cách tôn giáo - nu bn ghét bn thân mình, làm
sao bn có th  cùng bn thân mình đc? Và thin
không là gì ngoài vic tn hng tính mt mình đp đ
ca bn. M hi cho bn thân mình, đó chính là tt c
mi điu v thin.
Thin không phi là mi quan h; ngi khác không
đc cn đn chút nào, ngi ta là đ cho bn thân
|
15
27/02/2010 - 1/ 8
16
|
mình. Ngi ta đc tm trong nim vinh quang riêng
ca mình, đc tm trong ánh sáng riêng ca mình.
Ngi ta đn gin vui sng bi vì ngi ta sng đng,
bi vì ngi ta
hin hu
.
Phép màu v đi nht trên th gii là  ch bn hin
hu,  ch tôi hin hu. Hin hu là phép màu ln nht
- và thin m ra nhng cánh ca cho phép màu v đi
này. Nhng ch ngi yêu bn thân mình mi có th
thin đc; bng không bn bao gi cng trn chy
khi bn thân mình, tránh né bn thân mình. Ai mun
nhìn vào khuôn mt xu xí, và ai mun thm vào trong
s hin hu xu xí? Ai mun đi sâu vào trong bùn ly
riêng ca mình, vào bóng ti riêng ca mình? Ai mun
đi vào trong đa ngc mà bn ngh mình đang là? Bn

mun gi toàn th điu này đc che đy bi nhng
bông hoa đp và bn bao gi cng mun trn chy khi
bn thân mình.
Do đó mi ngi liên tc đi tìm bu bn. H không
th  mt mình đc; h mun  cùng ngi khác. Mi
ngi đu tìm kim bt kì kiu bu bn nào; nu h có
th tránh đc bu bn vi bn thân mình, bt kì cái gì
cng đc. H s ngi trong rp chiu bóng ba gi đ
xem cái gì đó hoàn toàn ngu xun. H s đc tiu thuyt
trinh thám trong hàng gi, phí hoài thi gian ca h. H
s đc cùng t báo đc đi đc li ch đ gi cho mình
bn rn. H s chi bài và chi c ch đ git thi gian -
c dng nh h có nhiu thi gian lm!
Chúng ta không có nhiu thi gian đâu. Chúng ta
không có đ thi gian đ trng thành, đ hin hu, đ
vui sng.
Nhng đây là mt trong nhng vn đ c s đc
to ra bi dy d sai lm: bn né tránh bn thân mình.
Mi ngi đu ngi lì trc ti vi dính cht ly chic
gh, trong bn, nm thm chí sáu ting đng h. Ngi
M trung bình xem ti vi nm gi mt ngày, và bnh này
đang lan rng trên khp th gii. Và bn đang xem gì?
Và bn thu đc cái gì? Ch thiêu mt bn...
Nhng điu này bao gi cng là nh vy; cho dù
không có ti vi, vn có nhng th khác. Vn đ vn
nguyên th: làm sao né tránh bn thân mình bi vì
ngi ta cm thy xu th. Và ai đã làm cho bn xu
th? - cái gi là nhng ngi tôn giáo ca bn đy, các
giáo hoàng, các
shankaracharyas

đy. H chu trách
nhim cho vic bóp méo khuôn mt bn - và h đã
thành công; h đã làm cho mi ngi thành xu.
Tng đa tr sinh ra đu đp và th ri chúng ta bt
đu bóp méo cái đp ca nó, làm què qut nó theo nhiu
cách, làm tê lit nó theo nhiu cách, bóp méo cân đi
ca nó, làm cho nó thành mt cân bng. Chng chóng
thì chy nó tr nên chán ghét bn thân mình đn mc nó
sn sàng sng vi bt kì ai. Nó có th đi ti nhà th ch
đ tránh bn thân mình.
Yêu bn thân mình
, Pht nói. Và điu này có th
bin đi toàn th th gii. Nó có th phá hu toàn th
quá kh xu xí. Nó có th báo trc thi đi mi, nó có
th là s bt đu ca nhân loi mi.
Do đó nhn mnh ca tôi là vào tình yêu - nhng
tình yêu bt đu vi bn thân bn, th thì nó có th c
lan to mãi. Nó c lan to theo cách riêng ca nó; bn
không cn làm gì đ lan to nó c.
Yêu bn thân mình
, Pht nói và th ri ngay lp tc
ông y b sung thêm, và
quan sát
. ó là thin - đó là cái
tên ca Pht dành cho thin. Nhng yêu cu đu tiên là
|
17
27/02/2010 - 1/ 9
18
|

yêu bn thân mình, và
th ri
quan sát. Nu bn không
yêu bn thân mình, và bt đu quan sát, bn có th cm
thy ging nh t t! Nhiu Pht t cm thy ging nh
t t bi vì h không chú ý ti phn th nht ca li
kinh này. H lp tc nhy vào phn th hai: "Quan sát
bn thân mình." Thc t tôi cha bao gi bt gp mt
li bình chú nào v
The Dhammapada
, v nhng li
kinh này ca Pht, mà đã chú ý ti phn th nht:
Yêu
bn thân mình
.
Socrates nói, "Bit bn thân mình." Pht nói, "Yêu
bn thân mình" và Pht đúng hn nhiu, bi vì chng
nào bn còn cha yêu bn thân mình, bn s chng bao
gi bit ti bn thân mình - vic bit ch ti v sau thôi.
Yêu chun b mnh đt. Yêu là kh nng ca vic t
bit mình; yêu là con đng đúng đ t bit mình.
Tôi có ln đã nói vi mt s Pht giáo, Jagdisk
Kashyap; ông y bây gi cht ri. Ông y là ngi tt.
Chúng tôi đã nói v
The Dhammapada
và chúng tôi bt
gp li kinh này, và ông y bt đu nói v quan sát, c
dng nh ông y cha đc phn th nht chút nào.
Không mt Pht t truyn thng nào đã chú ý gì ti
phn th nht; ông ta đn gin b qua nó.

Tôi nói vi kht s Jagdisk Kashyap, "i đã! Ông
đã b sót điu gì đó rt bn cht ri. Quan sát là bc
th hai mà ông li làm cho nó thành bc th nht. Nó
không th là bc th nht đc."
Th ri ông y đc li li kinh này và ông y nói,
vi con mt bi ri, "Tôi đã đc
The Dhammapada
c
đi mình và tôi phi đã đc li kinh này c triu ln. Nó
là li cu nguyn bui sáng hàng ngày ca tôi đ đi qua
The Dhammapada
tôi có th lp li nó đn gin t trí
nh, nhng tôi cha bao gi ngh rng 'Yêu bn thân
mình' là phn th nht ca thin, và quan sát là phn th
hai."
Và đây là hoàn cnh cho hàng triu Pht t trên
khp th gii - và đây là hoàn cnh cho các tân Pht t
na, bi vì  phng Tây Pht giáo bây gi đang lan
truyn. Thi cho Pht đã ti  phng Tây - bây gi
phng Tây sn sàng đ hiu Pht, và cùng sai lm này
li đang b phm phi  đó na. Không ai ngh rng yêu
bn thân mình phi là nn tng ca vic bit bn thân
mình, ca vic quan sát bn thân mình... bi vì chng
nào bn còn cha yêu bn thân mình, bn không th đi
din vi bn thân mình đc. Bn s né tránh. Vic
quan sát ca bn, bn thân nó có th là mt cách né
tránh bn thân bn.
Th nht:
Yêu bn thân mình và quan sát - hôm
nay, ngày mai, luôn luôn

.
To ra nng lng yêu quanh bn thân mình đi. Yêu
thân th bn, yêu tâm trí bn. Yêu toàn th b máy ca
bn, toàn th t chc ca bn. Vi "yêu" đc ng ý là
chp nhn nó nh nó đang đy. ng c gng kìm nén.
Chúng ta kìm nén ch khi chúng ta ghét cái gì đó, chúng
ta kìm nén ch khi chúng ta chng li cái gì đó. ng
kìm nén, bi vì nu bn kìm nén, làm sao bn quan sát
đc? Và chúng ta không th nhìn thng vào mt ca k
thù đc; chúng ta ch có th nhìn vào mt ca ngi
mình yêu thôi. Nu bn không phi là ngi yêu bn
thân mình thì bn s không có kh nng nhìn vào mt
riêng ca mình, vào khuôn mt riêng ca mình, vào
thc ti riêng ca mình.
Quan sát là thin, cái tên ca Pht dành cho thin.
Quan sát
là khu lnh ca Pht. Ông y nói: nhn bit,
tnh táo, đng vô ý thc. ng c x theo cách đang
|
19
27/02/2010 - 1/ 10
20
|
ng. ng c vn hành nh cái máy, nh ngi máy.
ó là cách mi ngi đang vn hành.
Mike va mi dn vào cn h ca mình và quyt
đnh anh ta phi làm quen vi nhà hàng xóm đi din.
Khi cánh ca mi m ra anh ta sung sng ngc nhiên
khi thy mt cô gái tr đp tóc vàng nhô ra trong b
qun áo ng khít khao mng tang thy đc c bên

trong.
Mike nhìn thng vào mt cô y và ng khu, "Chào
cô! Tôi là cc cng mi đi din cô đây - tôi có th
mn chic cc ca ngi hàng xóm đc không?"
Mi ngi đu sng trong vô thc. H không nhn
bit v điu h đang nói, điu h đang làm - h không
mang tính quan sát. Mi ngi c đoán, không thy; h
không có sáng sut nào, h
không th
có đc. Sáng
sut ch ny sinh qua tính quan sát ln lao; th thì bn
có th thy ngay c vi mt nhm. Ngay bây gi bn
không th thy đc ngay c vi mt m. Bn đoán,
bn suy din, bn áp đt, bn phóng chiu.
Grace nm trên chic trng k ca nhà tâm thn.
"Nhm mt li và thnh thi đi," bác s tâm thn
nói, "và tôi s th mt thc nghim."
Ông ta ly mt cái túi khoá bng da t túi qun ra,
bt m nó ra và tìm chìa khoá. "Âm thanh đó nhc nh
cô điu gì?" ông ta hi.
"Dc," cô y thì thào.
Th ri ông ta đóng cái túi khoá li và chm nó vào
lòng bàn tay đang đ nga ca cô gái. Thân th cô y
cng li.
"Còn cái đó?" nhà tâm thn hi.
"Dc," Grace lm bm mt cách st rut.
"Bây gi m mt ra," bác s ra lnh, "và nói cho tôi
sao điu tôi đã làm li gi dc cho cô."
Mt cách ngn ngi, mt cô y hp háy m ra.
Grace thy cái túi khoá trong tay bác s tâm thn và đ

bng mt.
"Th này lúc đu," cô y lp bp, "tôi c tng rng
âm thanh th nht là ca vic ci féc m tuya qun ca
ông..."
Tâm trí bn thng xuyên phóng chiu - phóng
chiu bn thân nó. Tâm trí bn thng xuyên xen vào
thc ti, cho nó mu sc, hình hài và dáng v mà nó vn
không có. Tâm trí bn cha bao gi cho phép bn thy
cái đang đó; nó cho phép bn thy ch cái nó
mun
thy.
Các nhà khoa hc thng ngh rng mt, tai, mi và
các giác quan khác ca chúng ta, và tâm trí, không là gì
ngoài nhng li m ra thc ti, nhng cây cu ni vi
thc ti. Nhng bây gi toàn th hiu bit này đã thay
đi. Bây gi h nói các giác quan ca chúng ta và tâm
trí không thc là li m ra thc ti mà là lính gác canh
phòng thc ti. Ch hai phn trm thc ti là đi qua
đc nhng lính gác này vào trong bn; chín mi tám
phn trm thc ti b gi  bên ngoài. Và hai phn trm
đó đt ti bn và bn th bn không còn nh c na. Nó
phi đi qua bit bao nhiêu là rào chn, nó phi tuân theo
nhiu th tâm trí ti mc đn lúc nó đt ti bn thì nó
không còn là bn thân nó na.
Thin ngha là gt tâm trí sang bên đ cho nó không
còn xen vào thc ti và bn có th thy mi th nh
chúng đang đy.
|
21
27/02/2010 - 1/ 11

22
|
Sao tâm trí li xen vào tt c th? Bi vì tâm trí do
xã hi to ra. Nó là tác nhân ca xã hi bên trong bn;
nó không trong phc v bn, nh ly! Nó là tâm trí ca
bn, nhng nó không phc v bn; nó đang trong mu
đ chng li bn. Nó đã đc xã hi hun luyn; xã hi
đã cy nhiu th vào trong nó. Nó là tâm trí ca bn
nhng nó không còn vn hành nh ngi phc v cho
bn na, nó vn hành nh ngi phc v cho xã hi.
Nu bn là ngi Ki tô giáo, nó vn hành nh mt tác
nhân ca nhà th Ki tô giáo, nu bn là ngi Hindu
giáo, tâm trí bn mang tính Hindu, nu bn là Pht t,
tâm trí bn mang tính Pht giáo. Còn thc ti li không
phi là ngi Ki tô giáo không là ngi Hindu giáo,
không là Pht giáo; thc ti đn gin nh nó vy.
Bn phi gt nhng tâm trí này sang bên: tâm trí
Hindu giáo, tâm trí Mô ha mét giáo, tâm trí C đc
giáo, tâm trí Tin lành... Có ba nghìn tôn giáo trên trái
đt này - nhng tôn giáo ln và tôn giáo nh và nhng
giáo phái rt nh và nhng giáo phái bên trong giáo
phái - ba nghìn tt c. Cho nên tn ti ba nghìn tâm trí,
các kiu tâm trí - còn thc ti là mt, và s tn ti là
mt, và chân lí là mt!
Thin ngha là: Gt tâm trí sang bên và quan sát.
Bc th nht -
yêu bn thân mình
- s giúp bn nhiu
vô cùng. Bng vic yêu bn thân mình bn s phá hu
đi nhiu điu mà xã hi đã cy vào trong bn. Bn s tr

nên t do vi xã hi và nhng hun luyn ca nó.
Và bc th hai là
quan sát
- ch quan sát thôi. Pht
không nói phi quan sát cái gì - mi th! Bc, quan sát
vic bc. n, quan sát vic n. Tm, quan sát nc,
nc lnh xi lên bn, cái đng chm ca nc, cái mát
m, cái rùng mình chy qua xng sng bn - quan sát
mi th,
hôm nay, ngày mai, luôn luôn
.
Cui cùng mt khonh khc ti khi bn có th quan
sát ngay c gic ng ca mình. ó là điu ti thng
trong vic quan sát. Thân th c ng và vn có ngi
quan sát đang thc, im lng quan sát thân th ng say.
ó là điu ti thng trong quan sát. Ngay bây gi
chính cái đi lp mi là trng hp xy ra: Thân th
bn thc nhng
bn
đang ng. Th ri bn s thc và
thân th bn s ng.
Thân th cn ngh ngi, nhng tâm thc ca bn
không cn ng. Tâm thc ca bn là
ý thc
ri; nó là
tnh táo, đó là chính bn tính ca nó. Thân th mt mi
bi vì thân th sng di lut hp dn. Chính lc hp
dn làm cho bn mt mi - đó là lí do ti sao khi chy
nhanh, bn s chóng mt, đi lên cu thang, bn s chóng
mt, bi vì lc hp dn kéo bn xung. Thc t, đng

cng mt, ngi cng mt - khi bn nm dài ra theo chiu
ngang, ch th thì mi có chút ít ngh ngi cho thân th
bi vì bây gi bn trong hài hoà vi lut hp dn. Khi
bn đng, theo chiu đng, bn đang đi ngc li lut;
máu đi lên đu, ngc li vi lut này; tim phi bm
mnh.
Nhng tâm thc không vn hành di lut hp dn;
do đó nó không bao gi b mt c. Lc hp dn không
có tác dng lên tâm thc; nó không phi là tng đá, nó
không có trng lng. Nó vn hành di mt lut hoàn
toàn khác: lut ca uyn chuyn, hay nh nó vn đc
bit ti  phng ông, lut ca khinh công. Hp dn
ngha là kéo xung, khinh công ngha là kéo lên.
Thân th liên tc b kéo xung - đó là lí do ti sao
cui cùng nó s phi nm trong nm m. ó mi là ngh
|
23
27/02/2010 - 1/ 12
24
|
ngi thc dành cho nó, cát bi tr v vi cát bi. Thân
th đã tr li ci ngun ca nó, ri lon đã dng li, bây
gi không có xung đt. Các nguyên t ca thân th bn
s có ngh ngi thc, ch trong nm m.
Linh hn soi cánh bay lên ngày càng cao hn. Khi
bn tr nên ngày mt mang tính quan sát hn, bn bt
đu có cánh - th thì toàn th bu tri là ca bn.
Con ngi là s gp g ca đt và tri, ca thân th
và linh hn.
|

25
27/02/2010 - 1/ 13
26
|

Chng ba
c hnh ca ích k





Nu bn không ích k, bn s không v tha đâu, nh
ly. Nu bn không ích k, bn s không phi là ngi
không ích k, nh ly. Ch ngi ích k rt sâu sc mi
có th không ích k đc. Nhng điu này phi đc
hiu bi vì nó có v nh nghch lí.
Ngha ca vic có tính ích k là gì? iu c bn th
nht là ly mình làm trung tâm. iu c bn th hai là
bao gi cng tìm phúc lc cho mình. Nu bn ly mình
làm trung tâm, bn s ích k dù bn làm bt kì điu gì.
Bn có th đi và phc v mi ngi nhng bn s làm
điu đó ch bi vì bn tn hng nó, bi vì bn yêu
thích làm điu đó, bn cm thy hnh phúc và phúc lc
khi làm điu đó - bn cm thy
bn thân mình
làm điu
đó. Bn không làm bt kì ngha v nào; bn không phc
v nhân loi. Bn không phi là k t vì đo v đi; bn
không hi sinh. ây toàn là nhng thut ng vô ngha.

Bn đn gin hnh phúc theo cách riêng ca mình - điu
đó làm cho bn cm thy thoi mái. Bn ti bnh vin
và phc v ngi m  đó, hay bn đi ti ngi nghèo
và phc v h, nhng bn
yêu thích
điu đó. ó là cách
bn trng thành. Sâu bên di bn cm thy phúc lc
và im lng, hnh phúc v bn thân mình.
Ngi ly mình làm trung tâm bao gi cng tìm
kim hnh phúc ca mình. Và đây là cái đp ca nó,
rng bn càng tìm kim nhiu hnh phúc ca mình thì
bn s càng giúp đ nhiu cho ngi khác đc hnh
phúc. Bi vì đó là cách duy nht đ hnh phúc trên th
gii này. Nu mi ngi khác quanh bn đu bt hnh,
bn không th hnh phúc đc, bi vì con ngi không
phi là hòn đo. Con ngi là mt phn ca lc đa
mênh mông. Nu bn mun hnh phúc, bn s phi giúp
đ ngi khác, nhng ngi  xung quanh bn đc
hnh phúc. Th - và ch th - bn mi có th hnh phúc
đc.
Bn phi to ra bu không khí hnh phúc quanh
mình. Nu mi ngi kh, làm sao bn có th hnh
phúc đc? Bn s b nh hng ch. Bn không phi
là đá, bn là sinh linh rt tinh t, rt nhy cm. Nu mi
ngi đu kh quanh bn, kh ca h s nh hng ti
bn. Kh hay lây nh bt kì bnh tt nào. Phúc lc cng
hay lây nh bt kì bnh tt nào. Nu bn giúp ngi
khác hnh phúc, cui cùng bn t giúp mình hnh phúc
đy. Ngi quan tâm sâu sc ti hnh phúc ca mình
bao gi cng quan tâm ti hnh phúc ca ngi khác

na - nhng không vì h. Sâu bên di ngi đó quan
tâm ti bn thân mình, đó là lí do ti sao ngi đó giúp
đ. Nu trong th gii này mi ngi đu đc dy hãy
ích k, thì toàn th th gii s hnh phúc. S không có
kh nng nào cho kh.
Dy mi ngi ích k - tính không ích k s phát
trin lên t nó. Tính không ích k, chung cuc, là tính
|
27
27/02/2010 - 1/ 14
28
|
ích k - nó có th có v không ích k lúc ban đu nhng
cui cùng nó hoàn thành cho
bn
. Và th ri hnh phúc
có th đc nhân lên: càng nhiu ngi quanh bn hnh
phúc, hnh phúc li c dn lên bn càng nhiu. Bn có
th tr nên hnh phúc vô cùng.
Và ngi hnh phúc thì hnh phúc th, ngi đó
mun đc b li mt mình đ hnh phúc. Ngi đó
mun s riêng t ca mình đc gìn gi. Ngi đó
mun sng vi hoa và th ca và âm nhc. Ti sao ngi
đó phi bn tâm đi vào chin tranh, b git cht và đi
git ngi khác? Sao ngi đó phi git ngi và t t?
Ch nhng ngi không ích k mi có th làm điu đó,
bi vì h cha bao gi bit phúc lc là có th có cho h.
H cha bao gi có kinh nghim nào v nó là gì, m hi
nó là gì. H cha bao gi nhy múa, h cha bao gi
th cuc sng. H đã không bit ti thoáng nhìn thiêng

liêng nào; tt c nhng thoáng nhìn đó đu ti t hnh
phúc sâu sc, t s tho mãn sâu sc, s mãn nguyn.
Ngi không ích k b mt gc r, không đnh tâm.
Ngi đó trong lon thn kinh sâu sc. Ngi đó đang
chng li t nhiên; ngi đó không th mnh kho và
toàn th đc. Ngi đó đang tranh đu chng li dòng
chy cuc sng, s hin hu, s tn ti - ngi đó đang
c gng đ không ích k. Ngi đó
không th
không ích
k đc - bi vì ch ngi ích k mi có th không ích
k.
Khi bn hnh phúc bn có th chia s nó; khi bn
không có nó, làm sao bn có th chia s nó đc? 
chia s, ngay ch đu tiên ngi ta phi có nó. Ngi
không ích k bao gi cng nghiêm chnh, sâu bên di
m yu, trong kh s. Ngi đó đã b l cuc sng
riêng ca mình. Và nh ly, bt kì khi nào bn b l
cuc sng ca mình, bn tr thành git ngi, t t. Bt
kì khi nào mt ngi sng trong kh, ngi đó s mun
hu dit.
Kh mang tính hu dit; hnh phúc mang tính sáng
to. Ch có mt tính sáng to và đó là ca phúc lc, vui
đùa, vui sng. Khi bn vui sng bn mun to ra cái
gì đó - có th là đ chi cho tr con, có th là bài th, có
th là bc ho, cái gì đó. Bt kì khi nào bn quá vui
sng trong cuc sng, làm sao din đt nó? Bn sáng
to ra cái gì đó - cái này hay cái n. Nhng khi bn kh
bn mun chà nát và phá hu cái gì đó. Bn mun tr
thành chính khách, bn mun tr thành ngi lính - bn

mun to ra tình hung nào đó mà bn có th mang tính
hu dit.
ó là lí do ti sao thnh thong chin tranh li bùng
phát  đâu đó trên trái đt. ó là bnh dch ln. Và tt
c các chính khách c nói v hoà bình - h chun b cho
chin tranh và h nói vì hoà bình. Thc t h nói,
"Chúng ta chun b cho chin tranh đ gìn gi hoà
bình." Vô lí ht sc! Nu bn chun b cho chin tranh,
làm sao bn có th gìn gi hoà bình đc?  gìn gi
hoà bình ngi ta phi chun b cho hoà bình ch.
ó là lí do ti sao th h mi trên khp th gii
đang là mi nguy ln cho các t chc. H ch quan tâm
ti vic sng trong hnh phúc. H quan tâm ti tình
yêu, h quan tâm ti thin, h quan tâm ti âm nhc,
điu v... Các chính khách đã tr nên rt cnh giác trên
khp th gii. Th h mi không quan tâm ti chính tr -
cc t hay cc hu. Không, h không quan tâm chút
nào. H không phi là ngi cng sn; h không thuc
vào bt kì
ch ngha
nào.
|
29
27/02/2010 - 1/ 15
30
|
Ngi hnh phúc thuc vào bn thân mình. Ti sao
ngi đó li phi thuc vào bt kì t chc nào? ó là
con đng ca ngi không hnh phúc: thuc vào t
chc nào đó, thuc vào đám đông nào đó. Bi vì ngi

đó không có gc r bên trong bn thân mình, ngi đó
không thuc vào mình - và điu đó cho ngi đó lo âu
rt, rt sâu sc: Ngi đó phi thuc vào đâu ch.
Ngi đó to ra s l thuc thay th. Ngi đó đi và tr
thành mt phn ca đng phái chính tr, ca đng cách
mng, hay bt kì cái gì - tôn giáo. Bây gi ngi đó
cm thy mình thuc vào đâu đó: đám đông có đó và
ngi đó đc bt r vào.
Ngi ta phi đc bt r vào bn thân mình bi vì
đó là con đng t bn thân mình đi sâu xung s tn
ti. Nu bn thuc vào đám đông, bn thuc vào ngõ
ct; t đó không th có đc trng thành nào thêm
na. Ti đó là đi ti ch kt, ngõ ct.
Cho nên tôi không dy bn không ích k bi vì tôi
bit nu bn ích k, bn s t đng, t phát không ích k.
Nu bn không ích k, bn đã b l bn thân mình; bây
gi bn không th trong tip xúc vi bt kì ai khác - tip
xúc c bn b l. Bc đu tiên đã b b l.
Quên th gii và xã hi và xã hi không tng đi.
Quên tt c nhng điu này đi. Bn ch  đây vài nm
thôi. Tn hng, vui sng, hnh phúc, nhy múa và
yêu; và s tuôn tràn nng lng s bt đu t tình yêu
và nhy múa ca bn, t tính ích k sâu sc ca bn.
Tình yêu, tôi nói, là mt trong nhng điu ích k
nht.

|
31
27/02/2010 - 1/ 16
32

|

Chng bn
Gn bó vi cái không




Tình yêu là t do duy nht khi gn bó. Khi bn yêu
mi th, bn không b gn bó vi cái gì.
... àn ông b làm thành tù nhân bi tình yêu ca
đàn bà và đàn bà b làm thành tù nhân bi tình yêu
ca đàn ông là không khp tng đng cho vng
min quí giá ca t do. Nhng đàn ông và đàn bà b
làm thành mt bi tình yêu, không tách ri đc,
không phân bit đc, qu thc xng đáng đc
trao phn thng.
- t Sách v Mirdad, Mikhail Naimy


Cun
Sách v Mirdad
là cun sách tôi yêu mn
nht. Mirdad là mt nhân vt h cu, nhng tng phát
biu và hành đng ca Mirdad li cc kì quan trng.
Không nên đc nó nh cun tiu thuyt, nên đc nó nh
kinh sách linh thiêng - có l kinh sách linh thiêng duy
nht.
Và bn có th thy trong phát biu này ch mt
thoáng nhìn v sáng sut, nhn bit, hiu bit ca

Mirdad. Ông y nói,
Tình yêu là t do duy nht khi
gn bó
... và bn bao gi cng đã nghe nói rng tình yêu
là gn bó duy nht! Tt c các tôn giáo đu đng ý 
đim đó, rng tình yêu là gn bó duy nht.
Tôi đng ý vi Mirdad:
Tình yêu là t do duy nht khi gn bó. Khi bn yêu
mi th, bn không b gn bó vi cái gì.
Thc t, ngi ta phi hiu chính hin tng gn bó
này. Sao bn li níu bám ly cái gì đó? Bi vì bn s
bn s mt nó. Có l ai đó có th đánh cp nó. Ni s
ca bn là  ch cái đang sn có đy cho bn hôm nay
có th không sn có na cho bn vào ngày mai.
Ai bit đc v cái gì s xy ra ngày mai? Ngi
đàn bà bn yêu hay ngi đàn ông bn yêu - c hai bin
đng đu có th: Bn có th li gn hn, bn có th tr
nên xa cách. Bn có th li thành ngi xa l hay bn có
th tr thành mt vi ngi kia ti mc ngay c nói
rng các bn là hai s không đúng; tt nhiên có hai thân
th đy, nhng trái tim là mt, và bài ca ca trái tim là
mt, và nim cc lc bao quanh c hai bn nh đám
mây. Bn bin mt trong nim cc lc đó: Bn không
phi là bn. Tôi không phi là tôi. Tình yêu tr thành
toàn b ti mc, tình yêu ln lao và tràn ngp ti mc
bn không th còn là bn thân mình na; bn phi chìm
ngp bn thân mình và bin mt.
Trong s bin mt đó ai s b gn bó, và gn bó vi
ai? Mi th đu
hin hu

. Khi tình yêu n hoa trong
tính toàn b ca nó, mi th đn gin hin hu. Lo s
v ngày mai không ny sinh; do đó không có vn đ v
|
33
27/02/2010 - 1/ 17
34
|
gn bó, níu bám, hôn nhân, v bt kì loi hp đng, tù
túng nào.
Hôn nhân ca bn là gì ngoài bn hp đng kinh
doanh? "Chúng ta cam kt ln nhau trc c quan hành
chính" - bn đang s nhc tình yêu! Bn tuân theo lut
pháp, vn là cái thp nht trong s tn ti, và là cái xu
nht. Khi bn đem tình yêu ti toà án là bn đang phm
ti li không th tha th đc. Bn làm cam kt trc
c quan hành chính trong toà án rng "Chúng tôi mun
ly nhau và chúng tôi s vn còn ly nhau. ó là li ha
ca chúng tôi, đc qui đnh theo lut pháp: Chúng tôi
s không xa cách và chúng tôi s không la di ln
nhau." Bn có cho rng đây không phi là s nhc ln
lao đi vi tình yêu không? Bn không đt lut pháp lên
trên tình yêu ch?
Lut pháp đ dành cho nhng ngi không bit
cách yêu. Lut pháp đ dành cho ngi mù, không dành
cho nhng ngi có mt. Lut pháp đ dành cho ngi
đã quên mt ngôn ng ca trái tim và ch bit ngôn ng
ca tâm trí. Phát biu ca Mirdad có giá tr ln lao ti
mc nó phi đc hiu sâu sc - không ch v mt trí
tu, không ch v mt tình cm, mà trong tính toàn b

ca bn. Toàn th bn th bn nên ung ly nó:
Tình yêu là t do duy nht khi gn bó
... bi vì khi
bn yêu bn thm chí không th ngh v cái gì khác.
Khi
bn yêu mi th, bn không b gn bó vi cái gì.
Tng
khonh khc ti vi huy hoàng mi, vinh quang mi,
bài ca mi; tng khonh khc đu đem ti điu v mi
đ nhy múa. Có l bn tình có th thay đi, nhng tình
yêu vn còn mãi.
Gn bó là ham mun rng bn tình phi không bao
gi thay đi. Vì điu đó bn phi cam kt vi toà án, vi
xã hi - tt c nhng th nghi l hình thc ngu xun. Và
nu bn đi ngc li nhng nghi l đó bn s mt đi tt
c mi kính trng và thanh danh trong con mt ca
nhng ngi bn phi sng cùng.
Tình yêu không bit gì ti gn bó c bi vì tình yêu
không bit ti kh nng ca sa ngã khi chân giá tr.
Tình yêu là chính bn thân tôn kính, chính bn thân
kính trng; bn không th làm gì ngc li nó đc. Tôi
không nói rng bn tình không th thay đi, nhng điu
đó không thành vn đ. Nu bn tình thay đi nhng
tình yêu còn li nh dòng sông, vn tuôn chy, th thì
thc t th gii s có nhiu tình yêu hn nó có hôm nay.
Hôm nay nó ch nh cái vòi nc - nh git, nh git,
nh git. Nó không có kh nng làm du đi cn khát ca
bt kì ai. Tình yêu cn mang tính đi dng, không phi
là tng git, tng git chy ra t vòi nc công cng.
Và tt c mi hôn nhân đu mang tính công cng.

Tình yêu mang tính v tr. Tình yêu không ch mi
vài ngi ti m hi, tình yêu mi các vì sao và mt
tri và hoa và chim chóc; toàn th s tn ti đu đc
đón chào ti m hi.
Tình yêu không cn cái gì khác - đêm đy sao, bn
còn đòi hi cái gì hn na? Ch vài ngi bn thôi sao...
mà toàn th v tr này đu mang tính thân thin đy
ch. Tôi cha bao gi bt gp cái cây nào chng li tôi
c. Tôi đã tng ti nhiu ngn núi, nhng tôi cha bao
gi thy ngn núi nào mang tính đi kháng. Toàn th s
tn ti đu rt thân thin.
Mt khi hiu bit riêng ca bn v tình yêu n hoa
thì không có vn đ gn bó chút nào. Bn có th c thay
đi bn tình, điu đó không có ngha là bn rung b
|
35
27/02/2010 - 1/ 18
36
|
bt kì ai. Bn có th quay li vi cùng bn tình, không
có vn đ v bt kì đnh kin nào.
Con ngi nên hiu bn thân mình cng ging nh
đa tr chi trên b bin, nht v sò, đá mu, và vui
sng mênh mông, c dng nh mình đã tìm ra kho
báu ln lao. Nu mt ngi có th tn hng nhng
điu nh bé ca cuc sng, có th sng trong t do và
có th cho phép ngi khác sng trong t do, thì toàn
th th gii này có th tr thành mt loi th gii hoàn
toàn khác. Th thì nó s có phm cht ca cái đp,
duyên dáng; nó s có chói sáng ln lao, mi trái tim đu

bc cháy. Và mt khi bn bit ngn la này ri, ngn
la c phát trin mãi. Ngn la ca tình yêu phát trin
ging nh cây ci phát trin; ngn la ca tình yêu đem
ti hoa và qu, nh cây vy.
Nhng điu bn ngh là tình yêu thì không phi là
tình yêu đâu. ó là lí do ti sao nhng kinh nghim kì l
th li xy ra. Ai đó nói vi bn, "Em trông đp làm
sao! Anh yêu em nhiu lm, không có ngi ph n nào
nh em trong toàn th v tr này." Và bn chng bao
gi phn đi, "Anh không có quyn nói điu nh vy
đâu, bi vì anh không bit tt c các ph n ca toàn th
v tr." Khi nhng điu đp đ nh vy đc nói ra,
ngi ta quên mt hoàn toàn cái phi lí ca chúng.
Nhng điu này mi ngi hc t phim nh, t tiu
thuyt - tt c nhng đi thoi này và h không ng ý
điu gì c. H đn gin ng ý, "Mình lên ging đi!"
Nhng bi vì chúng ta là nhng ngi vn minh, mà
không làm vài câu do đu, chút ít li nói đu, thì bn
không th nói thng vi ai đó, "Mình lên ging đi."
àn bà s chy ti đn cnh sát đ t cáo, "Ngi đàn
ông này nói điu gì đó rt xu vi tôi!" Nhng nu bn
đi vào theo cách vn minh, trc ht mi chic kem đã -
điu đó làm cho trái tim mát m - đem ti vài bông
hng, nói vài điu sáo rng ngt ngào... Th thì c hai
đu hiu rng cui cùng nó phi chm dt vi d âm
váng vt bui sáng, đau đu, đau na đu, và bui sáng
c hai s nhìn nhau lúng túng ngng nghu: H đã làm
gì trên ging? Ngi ta s n mình sau t báo, c
dng nh ngi đó thc s đang đc báo, còn ngi
kia s bt đu chun b trà hay cà phê, ch bng cách

nào đó quên đi điu đã xy ra.
Và v sau Mirdad nói:
àn ông b thành tù nhân bi tình yêu ca đàn bà
và đàn bà b thành tù nhân bi tình yêu ca đàn ông
là không khp tng đng cho vng min quí giá
ca t do.
Khonh khc tình yêu tr thành gn bó, tình yêu tr
thành thân thuc. Khonh khc tình yêu tr thành đòi
hi, nó là nhà tù. Nó đã phá hu đi t do ca bn; bn
không th bay trên tri, bn b giam trong lng. Và
ngi ta mun bit... đc bit tôi mun bit v bn thân
mình. Mi ngi mun bit v tôi, tôi làm gì mt mình
trong phòng tôi. Và tôi mun bit v h - hai ngi này
c làm gì vi nhau th? Mt mình tôi ít nht cng thy
thoi mái. Nu ai đó khác có đó, thì có phin toái; cái gì
đó s xy ra. Nu ngi khác có đó, im lng không th
duy trì đc. Ngi khác s hi cái gì đó, nói điu gì
đó, làm cái gì đó, hay buc
bn
phi làm cái gì đó. Hn
na, nu cùng ngi đó c liên tc đy, ngày tip
ngày...
Ngi đã phát minh ra chic ging đôi là mt
trong nhng k thù ln nht ca nhân loi. Ngay c trên
|
37
27/02/2010 - 1/ 19
38
|
ging cng không t do! Bn không th c đng đc;

ngi kia  bên cnh ri. Và thng là ngi kia chim
phn ln không gian. Nu bn có th xoay x đc mt
ch nh, bn may mn đy - và nh ly, ngi kia c
m rng mãi ra. ó là mt th gii rt kì l, ni đàn bà
c m rng ra còn đàn ông thì c co li. Và toàn th li
lm là ca đàn ông - anh ta làm cho nhng ngi đàn bà
đó tr nên béo hn, mang thai. Thêm nhiu rc ri 
phía trc. Mt khi bn đt hai ngi  vi nhau, mt
con trai và mt con gái, chng chóng thì chy ngi th
ba s ti. Nu nó không ti, hàng xóm bt đu bn
khon: "Có chuyn gì th nh? Sao không có con?"
Tôi đã sng vi nhiu ngi,  nhiu ch. Tôi ngc
nhiên - sao mi ngi li bn khon th đ to ra phin
toái cho ngi khác? Nu ai đó không ly v h lo lng:
"Sao anh không ly v đi?" - c dng nh hôn nhân là
lut ph quát nào đó phi đc tuân theo. B hành h
bi mi ngi, ngi ta ngh tt hn c là xây dng gia
đình - ít nht thì nhng ngi này s thôi không hành h
h. Nhng bn nhm: Mt khi bn đã ly v ri h bt
đu hi, "Khi nào thì có con?"
Bây gi, đây là vn đ rt khó khn. Nó không nm
trong tay bn; đa tr có th ti, có th không ti - và s
ti vào thi đim riêng ca nó. Nhng mi ngi c
quy ry bn... "Mt gia đình s không ra gia đình nu
không có con." iu đó là đúng - bi vì gia đình dng
nh là ngôi đn im lng nu không có tr con; có đa
tr, gia đình dng nh là nhà thng điên! Và vi
nhiu đa tr, phin phc c nhân lên.
Tôi ngi im lng trong phòng mình, c đi mình.
Tôi không bn tâm ti ai c, tôi cha bao gi hi bt kì

ai, "Sao anh không xây dng gia đình, sao anh không
sinh con?" Bi vì tôi cho rng s là không vn minh mà
đi hi nhng câu hi nh vy, làm ra nhng câu hi nh
vy; đó là can thip vào t do ca ai đó.
Và mi ngi c sng vi v mình, vi con mình -
và bi vì s hin din ca mi thành viên mi ti, gia
đình bn c làm ri lên nhiu điu, bn t đng tr
thành ngày mt ít nhy cm. Bn nghe kém đi, bn nhìn
kém đi, bn ngi kém đi, bn nm kém đi.
Bn không dùng tt c các giác quan ca mình vi
sc mnh ca chúng. ó là lí do ti sao khi ai đó ln
đu tiên yêu, bn có th thy khuôn mt ngi đó rng
ngi. Bn có th thy bc đi ca ngi đó có dáng ti
tn mi, có điu v trong nó; bn có th thy cái cà vt
ca ngi đó đc tht ngay ngn, qun áo ngi đó
đc là phng phiu. Cái gì đó đã xy ra. Nhng điu đó
không kéo dài đc lâu. Trong vòng mt hay hai tun
thôi, vn cái chán chng đó lng xung; bn thy bi
bm bt đu đng li. Ánh sáng mt đi; anh ta li kéo lê,
không còn nhy múa na. Hoa vn n hoa, nhng anh
ta không thy cái đp nào na. Các vì sao vn c khêu
gi anh ta, nhng anh ta không nhìn lên tri.
Có hàng triu ngi cha bao gi nhìn lên trên c;
mt h b dính vào đt c dng nh h s rng ngôi
sao nào đó s ri vào mình. Có rt ít ngi mun ng
di bu tri đy sao - ni s cái bao la, s mt mình,
bóng ti.
Và hàng triu ngi c tip tc, sâu bên di cm
thy rng dng nh h ch còn mt mình, h cha bao
gi bn tâm ti tình yêu và hôn nhân... nhng bây gi

chng th làm đc gì. Bn không th quay li đc;
bn không th li là ngi đc thân ln na. Thc t
bn có th đã tr thành quen thuc vi nhà tù này ti