Sieu am san khoa tien si cuong

Chẩn đoán siêu âm
trong sản phụ khoa
Ths Trần danh cờng


Sơ lợc về lịch sử
-1880: Pierre Curie phát hiện ra nguyên
tắc của hiệu ứng áp điện
-1917: Paul Langevin ứng dụng phát hiện
tàu ngầm bằng siêu âm
-1942: Ian Dussik lần đầu tiên ứng dụng
siêu âm trong y học: Phát hiện rÃnh liên
bán cầu
-1943: Chế tạo máy siêu âm đầu tiên
-1958: Ian Donald lần đầu tiên sử dụng
trong sản khoa


ảnh hởng của siêu âm đến con
ngời và môi trờng


Tác dụng sinh học của siêu âm
-Một câu hỏi đặt ra từ khi ứng dụng siêu
âm trong y học: Siêu âm có hại gì
không ?.
-Rất nhiều nghiên cứu trên thực nghiệm
cũng nh trên con ngời nhng cho đến nay
ngời ta vẫn cha tìm thấy có những
chứng cớ về tác dụng xấu của siêu âm.

ảnh hởng của siêu âm đến con ngời và
môi trờng
-Cần khẳng định là siêu âm không ảnh hởng
gì đến con ngời cũng nh môi trờng
-Theo qui luật chung, một loại tia bất kỳ đều có
những hiệu ứng của nó đến tổ chức đợc thăm
dò: Làm tăng nhiệt độ tại chỗ, gây rối loạn các
phản ứng sinh học tại tổ chức, gây rối loạn về
di truyền


ảnh hởng của siêu âm đến con ngời và môi
trờng

-Để đánh giá ảnh hởng của tia siêu âm
đến tổ chức của thai ngời ta sử dụng
một khái niệm đó là cờng độ tia trên một
đơn vị diện tích: không đợc vợt quá 94
mW/cm2.
-Tất cả các đầu dò siêu âm trong sản
phụ khoa đợc thiết kế để đảm bảo tiêu
chuẩn này.


Tác dụng của tia siêu âm lên tổ
chức
-Sự dao động của sóng siêu âm.
-Tạo khoảng trống trong tổ chức
-Tăng nhiệt độ tổ chức. Một phần năng l

ợng của tia siêu âm biến thành nhiệt làm
cho tổ chứng nóng lên
-Tác dụng sinh học của siêu âm. Cho đến
nay cha phát hiện thấy những tác dụng
xấu của siêu âm đên con ngời


Các nghiên cứu cũng nh những quan
sát đều: Không thấy có hiện tăng:
Dị dạng thai
Thai chậm phát triển
Chậm phát triển thần kinh vận động
sau khi đẻ
Tăng tỷ lệ khối u hay bệnh bạch cầu
Không có thay đổi trên điện tâm đồ
-Ngời ta đà dùng thực nghiệm trên chuột
và quan sát trªn con ngêi.


ảnh hởng của siêu âm đến con ng
ời và môi trêng
-Mét sè lu ý
-Khi sư dơng mode Doppler xung, v× năng lợng
của nó lớn gấp 10-20 lần mode siêu âm B cho
nên cố gắng thao tác càng nhanh càng tốt.
-Trong tất cả các trờng hợp
Không nên kéo dài thời gian thăm khám một
cách không cần thiết.

ảnh hởng của siêu âm đến con ngời
và môi trờng
-Bỏ đầu dò ra ngoài khi ngừng thăm
khám hoặc khi thực hiện các thao tác
đo.
-Tránh sử dụng Doppler xung khi không
cần thiết, nhất là trong những tháng
đầu của thai nghén. Cố gắng tao tác
càng nhanh càng tốt trong trờng hợp có
chỉ định thăm dò bằng Doppler.


Các nội dung chính của siêu
âm trong sản phụ khoa


Phơng tiện.
- Máy siêu âm
Tối thiểu phải đợc trang bị hai đầu dò:
đầu dò SÂ đờng bụng 3,5 MHz và đầu
dò SÂ đờng âm đạo 7,5 MHz.
- Có các chơng trình tính toán khi đo.
Tối thiểu phải có thớc đo khoảng cách
- Có các mode TM, mode Doppler xung và
màu lµ tèt nhÊt.
- Cã thĨ cã mode 3D.


Máy Siêu âm và đầu dò siêu
âm (ALOKA]

Đầu dò siêu âm đờng âm đạo
(ALOKA]


Đầu dò siêu âm 3D
(ALOKA]


Một số trang bị cần thiết khác
- Hệ thống ghi video, hoặc CD.
- Màn hình TV phục vụ cho ngời bệnh,
và học viên quan sát.
- Bàn khám siêu âm phù hợp cho thao tác.
- Phòng siêu âm đủ rộng và thoáng.
- Các phơng tiện để cho phép làm công
tác giảng dËy (nÕu cã thÓ]


Trình tự thăm khám
- Hỏi ngời phụ nữ những thông tin cần
thiết.(tiền sử, KCC, bệnh lý hiện tại]
- Chọn đầu dac SA.
- Chọn cách thăm khám cho phù hợp.
- Chọn chơng trình trên máy siêu âm.


Các loại siêu âm ứng dụng trong
sản khoa.

- Siêu âm cách A: còn gọi là siêu âm
một chiều.
- Siêu âm cách B: còn gọi là siêu âm
2 chiều [2D]. Hiện nay ứng dụng rộng
rÃi là siêu âm 2D thời gian thật [real
time].
- Siêu âm cách M còn gọi là TM.


SI£U ¢M MODE B (2D REAL TIME]


SI£U ¢M MODE TM


Siêu âm TM van nhĩ thất


SIÊU ÂM MODE TM

Động mạch chủ


SIÊU ÂM MODE TM

đo kích thớc các tâm thất


SIÊU ÂM MODE TM

đếm nhịp tim thai


Mode DOPPLER
Siêu âm Doppler dùng thăm dò hệ
thống tuần hoàn mẹ con:
Doppler
Doppler
Doppler
Doppler

xung
liên tục
màu,
tăng cờng năng lợng