RỐI LOẠN sắc tố DA (DA LIỄU)

RỐI LOẠN SẮC TỐ
DA



SINH TỔNG HỢP MELANIN
Sự tổng hợp melanin xảy
ra trong các melanocome.
 Dưới tác động men
tyrosinase tyrosine hydroxy
hóa thành L-DOPA và sau
đó L-DOPA oxy hóa thành
DOPAquinone.
 Sự chuyển đổi tyrosine
thành L-DOPA là bước giới
hạn tỷ lệ trong tổng hợp
melanin, sự ức chế phản
ứng này làm ngưng trệ sự
tổng hợp melanin.



HẮC TỐ BÀO (MELANOCYTES)
Khoảng 10 tb đáy có 1 hắc tố bào
 Đưa những đi gai vào thượng bì
 chuyển Melanosomes vào tb sừng thượng bì
 Một melanocyte tiếp xúc khoảng 36 tb sừng,
qua những đuôi gai
 tạo thành một đơn vị Hắc tố thượng bì
 Ở đây (tb sừng), melanosomes:
 Khơng sản xuất melanin

 Phân tán và thối hố


HẮC TỐ BÀO (MELANOCYTES)
Mật độ melanocytes ở thượng bì thay đỗi tuỳ
theo vị trí trên cơ thể
Ở cùng một người, màu da cũng thay đỗi
theo tuổi tác
 Sắc tố thượng bì được tạo ra bởi sự hiện diện:
 Melanin trong melanosome. Và
 Melanin trong tb thượng bì
 Sắc tố bì, do sự hiện diện của:
 Melanin trong macrophage. Hay
 Hắc tố bào trong bì



SINH TỔNG HỢP MELANIN


SINH TỔNG HỢP MELANIN


CÁC DẠNG MELANIN
Có 2 dạng melanin được tổng hợp bên trong
các hạt melanocome: eumelanin (sậm, nâu
đen) và pheomelanin (sáng, đỏ-vàng).
Eumelanin có 2 màu: đen và nâu.
 Người da màu sậm có nhiều eumelanin hơn
pheomelanin.




eumelani
n

pheomelan
in
MỞ ĐẦU
melanin

Tế bào
đáy
Melanocyte

Tế bào hắc tố (melanocyte) nằm ở chổ nối thượng bì-thượng bì và phóng thích
ra những đi gai, 1 melanocyte có thể tiếp xúc với 36 TB sừng thượng bì tạo
thành 1 đơn vị hắc tố thượng bì. Melanocyte chứa melanosome (thể nội bào
tương )là nơi xảy ra q trình sinh tổng hợp melanin, melanin khơng được
sinh ra ở những melanosome đã được chuyển đến TB sừng ở thượng bì


ẢNH HƯỞNG CỦA AS MẶT TRỜI


Khi da tiếp xúc tia cực tím:
 Sẽ

làm tăng kích thước melanocytes. Và

 Tăng


hoạt động men tyrosinase

Tiếp xúc càng lâu
 Tăng
 Và

số lượng melanosomes tới tb sừng ThBì

tăng số melanocytes hoạt động


Q TRÌNH SINH TỔNG HỢP MELANIN


Đồng (Cu), kẽm (Zn) có tham gia q trình
chuyển hóa



Vitamine C ức chế men Tyrosinase.


CÁC HORMONE
THAM GIA TẠO SẮC TỐ DA:
Yếu tố kích thích tạo sắc tố
 Progesterol
 MSH

 Prolactin
 ACTH
 Yếu tố ức chế:
 Corticoids: Từ vỏ thượng thận
 Noradrenaline: từ tuỷ thượng thận
 Triiod, tyronin: từ thyroid
 Melatonin: từ tuyến ức



MELANONIN LÀM ẢNH HƯỞNG MÀU
DA


Nếu melatonin làm cho các hạt sắc tố
dàn trải đều trong tb sắc tố  da sậm màu



Ngược lại  nếu melatonin làm cho các hạt sắc tố
tập trung  da sáng màu




TĂNG SẮC TỐ DA

Sạm da:
 Toàn
 Khu





thể

trú

Sạm da:
 Dạng

đáy

 Dạng

lưới

Sạm da sắc tố: Số lượng melanocytes bình thường,
Lượng melanin tăng



Sạm da hắc tố bào: Khi số lượng melanocytes tăng


TST
TSTdo
domelanin
melanin

TST
TSTcó
cónguồn
nguồngốc
gốc
huyết
huyếthọc
học

h
n
i
S
&
hế
C
Cơ
TST
TSTdo
doyếu
yếutố
tố
Nội
Nộingoại
ngoạisinh
sinh

ọc
H
h

n
ệ
B

TST do tăng
carotene trong
máu


Thuốc:
các thuốc gây nhạy cảm ánh sáng :
NSAIDs, thiazides, sulfonamides,
sulfonylureas ,antiepileptic medications
,diphenylhydantoin (phenytoin)

Suy Hô Hấp

Yếu Tố Di Truyền

Dinh Dưỡng:

Stress

thiếu folic acid
vitamin (A, C, B12)

RLC Năng Tuyến Giáp

ÁS Mặt Trời

Yếu Tố Nội Tiết:
có thai,thuốc ngừa thai
,nội tiết thay thế, giới tính


THƯỢNG BÌ

PHÂN LOẠI

 Sạm da do tăng hắc tố bào:
Lentigines
•
•

khơng liên quan bệnh toàn thân
kèm bệnh toàn thân

 Sạm da do tăng sắc tố Melanin
•
•
•
•
•
•

BÌ

 Do tăng melanocyte:
• Bớt
• Nevus Ota

• Nevus Ito
• Nevus Hori
 Do tăng melanin ở bì
 Tăng sắc tố không do melanin

 Do tăng melanin
DST thượng bì khu trú
• Amyloidosis
TST thượng bì lan tỏa do melanin • Do thuốc
• TST thứ phát do nhiễm khuẩn
TST mạng lưới
• bệnh Da xám tro
 Tăng sắc tố khơng do melanin:
TST dạng dải
• Thuốc: Minocycline, Hydroquinone,
TST do tăng melanin ở đầu chi
Clofazimine,kháng sốt rét, Hydroxyurea.
• Kim loại nặng: tủy ngân,bạc chì…
TST lan tỏa
Theo fiztpatrix


NÁM DA (MELASMA)


Là tình trạng sạm da khu trú



Dát, mảng tăng sắc tố



Mặt, cổ, cánh tay



Thường ở phụ nữ



Xuất hiện sau tuổi dậy thì



Kéo dài nhiều năm



Gia tăng mùa hè, do tác động của nắng


NÁM DA (MELASMA)
Ngun nhân khơng rõ
 Có nhiều yếu tố liên quan:
 Gien
 Tiếp xúc tia cực tím
 Thai kỳ
 sử dụng thuốc tránh thai, mỹ phẩm
Estrogen và có lẻ progesterone  melasma





Sang thương xuất hiện vùng da phơi bày AS:
những dát nâu, xám, hay xanh
Giới hạn không đều


LÂM SÀNG
CHIA 3 DẠNG / HÌNH THÁI
Thể giữa mặt:
 Thường gặp nhất
 Chiếm 2/3
 ST ở trán, mũi, cằm, hai má
 Thể má
 ST giới hạn ở má, mũi
 Chiếm 20%
 Thể hàm dưới:
 ST vùng hàm dưới
 Chiếm 15%
 Những vị trí khác. Có thể gặp trong bất kỳ thể nào



NÁM DA
Thường hay gặp ở
phụ nữ, ở nam giới
tỷ lệ mắc bệnh 510%.
 Người châu Á, người

gốc Tây Ban Nha, Bồ
Đào Nha, người da
đen (da type IV,V và
VI) – dễ bị nám da
hơn.


Melasma


ĐÈN WOOD / 4 THỂ


Thể thượng bì:
 Thường
 Da



bệnh sậm màu / so với da bình thường

Thể bì:
 Khơng



có sự khác biệt màu sắc

Thể phối hợp bì - thượng bì:
 Vài



gặp nhất

vùng tăng sắc tố, xen vùng mất sắc tố

BN da màu rất sậm. Không thấy ST dưới ánh đèn
wood


MƠ HỌC / 2 DẠNG


Thể thượng bì:
 Tăng

melanin lắng đọng ở màng đáy, và ngay

trên màng đáy.
Cũng có thể lắng đọng khắp thượng bì
 Thối


hố khơng bào tb đáy

Thể bì:
 Lắng

đọng sắc tố trong đại thực bào dày đặc

melanin vùng quanh mạch máu / ở trung bì và bì
nơng


Thể rám má hỗn hợp bì - thượng bì


ĐIỀU TRỊ
Xác định thể lâm sàng, mô học bằng đèn wood, hay sinh
thiết
 Thể bì khó đtrị hơn
 Trong tất cả các thể, cần tránh nắng tối đa
 Thể thượng bì có dùng những chất làm nhạt màu da:
 Hydroquinone (HQ): thường dùng nhất
 Monobenzyl ether của HQ (MBEH): không dùng
 Tretinonin đơn độc: 0.05% - 0.1%: >= 24 tuần
 Acid azelaic: 15 – 20%
 Acid kojic
 Dẫn xuất vitamine C,…
 Lột da bằng hoá chất
 Bào da, laser,… nguy cơ tăng, giảm sắc tố sau viêm,
sẹo.



HYDROQUINONE (HQ)
Thường dùng nhất
 Tác dụng theo 2 cơ chế:
 Cạnh tranh oxy hoá tyrosine. Do hoạt động như một

chất thay thế tyrosinase-enzyme. Chuyển tyrosine 
thành melanin
 Gây
thương tổn chọn lọc trên melanosome,
melanocyte
 Tác dụng phụ:
 Ngứa
 Viêm da tiếp xúc dị ứng
 Thâm sau viêm
 Sạm da kiểu mạng lưới (ochronosis) ngoại sinh: hiếm
 Nồng độ (2%, 4%, 5%,…) thấp, da ít bị kích thích
 Phối hợp tretinoin và corti. Tại chỗtăng h quả
