RỐI LOẠN SẮC TỐ
DA
SINH TỔNG HỢP MELANIN
Sự tổng hợp melanin xảy
ra trong các melanocome.
Dưới tác động men
tyrosinase tyrosine hydroxy
hóa thành L-DOPA và sau
đó L-DOPA oxy hóa thành
DOPAquinone.
Sự chuyển đổi tyrosine
thành L-DOPA là bước giới
hạn tỷ lệ trong tổng hợp
melanin, sự ức chế phản
ứng này làm ngưng trệ sự
tổng hợp melanin.
HẮC TỐ BÀO (MELANOCYTES)
Khoảng 10 tb đáy có 1 hắc tố bào
Đưa những đi gai vào thượng bì
chuyển Melanosomes vào tb sừng thượng bì
Một melanocyte tiếp xúc khoảng 36 tb sừng,
qua những đuôi gai
tạo thành một đơn vị Hắc tố thượng bì
Ở đây (tb sừng), melanosomes:
Khơng sản xuất melanin
Phân tán và thối hố
HẮC TỐ BÀO (MELANOCYTES)
Mật độ melanocytes ở thượng bì thay đỗi tuỳ
theo vị trí trên cơ thể
Ở cùng một người, màu da cũng thay đỗi
theo tuổi tác
Sắc tố thượng bì được tạo ra bởi sự hiện diện:
Melanin trong melanosome. Và
Melanin trong tb thượng bì
Sắc tố bì, do sự hiện diện của:
Melanin trong macrophage. Hay
Hắc tố bào trong bì
SINH TỔNG HỢP MELANIN
SINH TỔNG HỢP MELANIN
CÁC DẠNG MELANIN
Có 2 dạng melanin được tổng hợp bên trong
các hạt melanocome: eumelanin (sậm, nâu
đen) và pheomelanin (sáng, đỏ-vàng).
Eumelanin có 2 màu: đen và nâu.
Người da màu sậm có nhiều eumelanin hơn
pheomelanin.
eumelani
n
pheomelan
in
MỞ ĐẦU
melanin
Tế bào
đáy
Melanocyte
Tế bào hắc tố (melanocyte) nằm ở chổ nối thượng bì-thượng bì và phóng thích
ra những đi gai, 1 melanocyte có thể tiếp xúc với 36 TB sừng thượng bì tạo
thành 1 đơn vị hắc tố thượng bì. Melanocyte chứa melanosome (thể nội bào
tương )là nơi xảy ra q trình sinh tổng hợp melanin, melanin khơng được
sinh ra ở những melanosome đã được chuyển đến TB sừng ở thượng bì
ẢNH HƯỞNG CỦA AS MẶT TRỜI
Khi da tiếp xúc tia cực tím:
Sẽ
làm tăng kích thước melanocytes. Và
Tăng
hoạt động men tyrosinase
Tiếp xúc càng lâu
Tăng
Và
số lượng melanosomes tới tb sừng ThBì
tăng số melanocytes hoạt động
Q TRÌNH SINH TỔNG HỢP MELANIN
Đồng (Cu), kẽm (Zn) có tham gia q trình
chuyển hóa
Vitamine C ức chế men Tyrosinase.
CÁC HORMONE
THAM GIA TẠO SẮC TỐ DA:
Yếu tố kích thích tạo sắc tố
Progesterol
MSH
Prolactin
ACTH
Yếu tố ức chế:
Corticoids: Từ vỏ thượng thận
Noradrenaline: từ tuỷ thượng thận
Triiod, tyronin: từ thyroid
Melatonin: từ tuyến ức
MELANONIN LÀM ẢNH HƯỞNG MÀU
DA
Nếu melatonin làm cho các hạt sắc tố
dàn trải đều trong tb sắc tố da sậm màu
Ngược lại nếu melatonin làm cho các hạt sắc tố
tập trung da sáng màu
TĂNG SẮC TỐ DA
Sạm da:
Toàn
Khu
thể
trú
Sạm da:
Dạng
đáy
Dạng
lưới
Sạm da sắc tố: Số lượng melanocytes bình thường,
Lượng melanin tăng
Sạm da hắc tố bào: Khi số lượng melanocytes tăng
TST
TSTdo
domelanin
melanin
TST
TSTcó
cónguồn
nguồngốc
gốc
huyết
huyếthọc
học
h
n
i
S
&
hế
C
Cơ
TST
TSTdo
doyếu
yếutố
tố
Nội
Nộingoại
ngoạisinh
sinh
ọc
H
h
n
ệ
B
TST do tăng
carotene trong
máu
Thuốc:
các thuốc gây nhạy cảm ánh sáng :
NSAIDs, thiazides, sulfonamides,
sulfonylureas ,antiepileptic medications
,diphenylhydantoin (phenytoin)
Suy Hô Hấp
Yếu Tố Di Truyền
Dinh Dưỡng:
Stress
thiếu folic acid
vitamin (A, C, B12)
RLC Năng Tuyến Giáp
ÁS Mặt Trời
Yếu Tố Nội Tiết:
có thai,thuốc ngừa thai
,nội tiết thay thế, giới tính
THƯỢNG BÌ
PHÂN LOẠI
Sạm da do tăng hắc tố bào:
Lentigines
•
•
khơng liên quan bệnh toàn thân
kèm bệnh toàn thân
Sạm da do tăng sắc tố Melanin
•
•
•
•
•
•
BÌ
Do tăng melanocyte:
• Bớt
• Nevus Ota
• Nevus Ito
• Nevus Hori
Do tăng melanin ở bì
Tăng sắc tố không do melanin
Do tăng melanin
DST thượng bì khu trú
• Amyloidosis
TST thượng bì lan tỏa do melanin • Do thuốc
• TST thứ phát do nhiễm khuẩn
TST mạng lưới
• bệnh Da xám tro
Tăng sắc tố khơng do melanin:
TST dạng dải
• Thuốc: Minocycline, Hydroquinone,
TST do tăng melanin ở đầu chi
Clofazimine,kháng sốt rét, Hydroxyurea.
• Kim loại nặng: tủy ngân,bạc chì…
TST lan tỏa
Theo fiztpatrix
NÁM DA (MELASMA)
Là tình trạng sạm da khu trú
Dát, mảng tăng sắc tố
Mặt, cổ, cánh tay
Thường ở phụ nữ
Xuất hiện sau tuổi dậy thì
Kéo dài nhiều năm
Gia tăng mùa hè, do tác động của nắng
NÁM DA (MELASMA)
Ngun nhân khơng rõ
Có nhiều yếu tố liên quan:
Gien
Tiếp xúc tia cực tím
Thai kỳ
sử dụng thuốc tránh thai, mỹ phẩm
Estrogen và có lẻ progesterone melasma
Sang thương xuất hiện vùng da phơi bày AS:
những dát nâu, xám, hay xanh
Giới hạn không đều
LÂM SÀNG
CHIA 3 DẠNG / HÌNH THÁI
Thể giữa mặt:
Thường gặp nhất
Chiếm 2/3
ST ở trán, mũi, cằm, hai má
Thể má
ST giới hạn ở má, mũi
Chiếm 20%
Thể hàm dưới:
ST vùng hàm dưới
Chiếm 15%
Những vị trí khác. Có thể gặp trong bất kỳ thể nào
NÁM DA
Thường hay gặp ở
phụ nữ, ở nam giới
tỷ lệ mắc bệnh 510%.
Người châu Á, người
gốc Tây Ban Nha, Bồ
Đào Nha, người da
đen (da type IV,V và
VI) – dễ bị nám da
hơn.
Melasma
ĐÈN WOOD / 4 THỂ
Thể thượng bì:
Thường
Da
bệnh sậm màu / so với da bình thường
Thể bì:
Khơng
có sự khác biệt màu sắc
Thể phối hợp bì - thượng bì:
Vài
gặp nhất
vùng tăng sắc tố, xen vùng mất sắc tố
BN da màu rất sậm. Không thấy ST dưới ánh đèn
wood
MƠ HỌC / 2 DẠNG
Thể thượng bì:
Tăng
melanin lắng đọng ở màng đáy, và ngay
trên màng đáy.
Cũng có thể lắng đọng khắp thượng bì
Thối
hố khơng bào tb đáy
Thể bì:
Lắng
đọng sắc tố trong đại thực bào dày đặc
melanin vùng quanh mạch máu / ở trung bì và bì
nơng
Thể rám má hỗn hợp bì - thượng bì
ĐIỀU TRỊ
Xác định thể lâm sàng, mô học bằng đèn wood, hay sinh
thiết
Thể bì khó đtrị hơn
Trong tất cả các thể, cần tránh nắng tối đa
Thể thượng bì có dùng những chất làm nhạt màu da:
Hydroquinone (HQ): thường dùng nhất
Monobenzyl ether của HQ (MBEH): không dùng
Tretinonin đơn độc: 0.05% - 0.1%: >= 24 tuần
Acid azelaic: 15 – 20%
Acid kojic
Dẫn xuất vitamine C,…
Lột da bằng hoá chất
Bào da, laser,… nguy cơ tăng, giảm sắc tố sau viêm,
sẹo.
HYDROQUINONE (HQ)
Thường dùng nhất
Tác dụng theo 2 cơ chế:
Cạnh tranh oxy hoá tyrosine. Do hoạt động như một
chất thay thế tyrosinase-enzyme. Chuyển tyrosine
thành melanin
Gây
thương tổn chọn lọc trên melanosome,
melanocyte
Tác dụng phụ:
Ngứa
Viêm da tiếp xúc dị ứng
Thâm sau viêm
Sạm da kiểu mạng lưới (ochronosis) ngoại sinh: hiếm
Nồng độ (2%, 4%, 5%,…) thấp, da ít bị kích thích
Phối hợp tretinoin và corti. Tại chỗtăng h quả