Tiểu luận “Bí thư Đảng ủy đồng thời là chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã-vấn đề đặt ra từ thực tiễn”

Tiểu luận môn XDĐ về tổ chức
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC .....
KHOA ....
BÀI TIỂU LUẬN
ĐỀ TÀI
“Bí thư Đảng ủy đồng thời là chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã-vấn đề đặt ra từ thực
tiễn”
Nguyễn Anh Huấn Lớp XDĐ – K27
Tiểu luận môn XDĐ về tổ chức
LỜI MỞ ĐẦU
Công cuộc đổi mới đã và đang làm cho đất nước ta đạt được những bước
tăng trưởng mạnh, hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế giới, nhà
nước pháp quyền XHCN của dân, do dân và vì dân đang ngày càng hoàn thiện,
đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên rõ rệt. Những thành
tựu đó đã chứng minh vai trò to lớn của ĐCSVN trong lãnh đạo nhà nước và
toàn thể dân tộc. Tuy nhiên để đáp ứng yêu cầu của giai đoạn tới, Đảng cần
không ngừng đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo của mình nhằm nâng
cao hơn nữa vai trò lãnh đạo của đảng, hiệu lực quản lí nhà nước. Vấn đề này đã
được Đảng ta nhận thức đúng đắn và đề ra nhiều biện pháp, chủ trương cải cách,
hoàn thiện bộ máy lãnh đạo, quản lí, trong đó có chủ trương “nhất thể hóa” cán
bộ lãnh đạo cấp xã và địa phương không tổ chức Hội đồng nhân dân. Thực hiện
chủ trương của Đảng, ngày 24/02/2009 Bộ chính trị đã ra thông báo số 223-
TB/TW và Ban tổ chức Trung ương cũng có hướng dẫn số 25 ngày 06/03/2009
về việc thực hiện “thí điểm bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch Ủy ban nhân dân
cấp xã và địa phương không tổ chức Hội đồng nhân dân”. Chủ trương của Đảng
phù hợp với yêu cầu của cách mạng Việt Nam, xong cũng là vấn đề hoàn toàn
mới đối với chúng ta. Vì vậy việc triển khai phải có lộ trình phù hợp, thận trọng,
vừa làm, vừa tổng kết rút kinh nghiệm để lấy cơ sở khoa học tiến tới triển khai
trên diện rộng. Trong hơn một năm thực hiện thí điểm theo chủ trương của
Trung ương đã nảy sinh không ít vấn đề cả về lí luận và thực tiễn cần giải quyết.

Nhận thấy đây vẫn còn là vấn đề mới và cần thiết, em quyết định chọn đề tài:
“Bí thư Đảng ủy đồng thời là chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã-vấn đề đặt ra
từ thực tiễn”, làm bài luận hết môn môn Xây dựng đảng về tổ chức. Qua bài
viết này, em mong muốn có thể chia sẻ những hiểu biết, đóng góp những ý kiến
của bản thân về chủ trương “nhất thể hóa cán bộ” của Đảng. Dưới góc nhìn còn
hạn hẹp và sự hiểu biết có hạn nên bài viết không tránh khỏi những hạn chế,
Nguyễn Anh Huấn Lớp XDĐ – K27
Tiểu luận môn XDĐ về tổ chức
thiếu sót. Vì vậy, em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp từ các thầy cô
để những bài viết tiếp sau của em được hoàn thiện hơn.
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, nội dung bài viết được chia thành 3
phần chính:
- Cơ sở lí luận và kinh nghiệm từ các nước về “nhất thể hóa cán bộ”.
- Tình hình triển khai mô hình “Bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy
ban nhân dân” trong hơn một năm qua.
- Giải pháp tiếp tục triển khai và nhân rộng mô hình “Bí thư cấp ủy
đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân”.
Nguyễn Anh Huấn Lớp XDĐ – K27
Tiểu luận môn XDĐ về tổ chức
PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận và kinh nghiệm từ các nước về “nhất thể hóa cán bộ”.
1. Lí luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm
của ĐCSVN về cán bộ và vai trò lãnh đạo nhà nước của đảng cầm quyền.
Chủ trương “nhất thể hóa cán bộ” của Đảng ta về thực chất chính là công
tác cán bộ của đảng và nâng cao vai trò lãnh đạo của ĐCSVN đối với nhà nước
và toàn hệ thống chính trị. Vì vậy, để tiếp cận với chủ trương này trước hết
chúng ta cần nghiên cứu lí luận của chủ nghĩa Mác-Lê nin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và ĐCSVN về những vấn đề có liên quan.
1.1. Lí luận của chủ nghĩa Mác-Lênin.
Về vấn đề cán bộ, khi hình thành các quan điểm duy vật, C.Mác đã khẳng

định: “Muốn thực hiện tư tưởng thì cần có những con người sử dụng lực lượng
thực tiễn”. Những con người ở đây tức là người lãnh đạo, tổ chức lực lượng
quần chúng để biến tư tưởng thành hiện thực.
Trong quá trình xây dựng, rèn luyện Đảng công nhân dân chủ xã hội Nga,
V.I.Lênin cũng nhận thấy rằng: Muốn lật đổ chế độ Nga Hoàng, giành chính
quyền về tay công-nông thì Đảng phải có những “cán bộ chuyên nghiệp”. Cách
mạng Tháng Mười giành thắng lợi, Đảng Công nhân dân chủ xã hội Nga lãnh
đạo nhân dân xây dựng chính quyền, Lênin một lần nữa khẳng định: Vấn đề
then chốt là phải có những cán bộ có bản lĩnh, “nếu không như thế thì tất cả mọi
mệnh lệnh và quyết định chỉ là mớ giấy lộn”.
Về vai trò của Đảng công nhân sau khi giành chính quyền, Lênin cho rằng:
“Đảng là lực lượng duy nhất có đủ bản lĩnh chính trị, năng lực và uy tín để lãnh
đạo xã hội”.
Lênin nhấn mạnh: “Đảng là đội tiên phong cầm quyền trực tiếp của giai
cấp vô sản, Đảng là người lãnh đạo. Sự lãnh đạo của Đảng là điều kiện tiên
quyết đảm bảo công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội thành công. Buông lỏng sự
Nguyễn Anh Huấn Lớp XDĐ – K27
Tiểu luận môn XDĐ về tổ chức
lãnh đạo của Đảng là sai lầm về mặt nguyên tắc, là thủ tiêu sức mạnh của nhà
nước, của hệ thống chính trị”.
1.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam.
Vấn đề cán bộ được Chủ tịch Hồ Chí Minh tập trung giải quyết sâu sắc cả
về lí luận và thực tiễn. Người đánh giá cao vai trò của cán bộ đối với thắng lợi
của sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Trong tác phẩm “Sửa đổi
lề lối làm việc”, Người đã chỉ rõ: “Cán bộ là gốc của mọi công việc”, “huấn
luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”, “cán bộ ở môn nào phải học cho thạo
công việc của môn ấy”. Dạy cán bộ, Người đã nói: “Có tài mà không có đức là
người vô dụng; Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Như vậy,
Người yêu cầu cán bộ là phải hội tụ cả năng lực và phẩm chất đạo đức.
Về đảng cầm quyền Người khẳng định: Khi có chính quyền cần có sự lãnh

đạo của một Đảng chân chính của giai cấp công nhân, toàn tâm toàn ý phục vụ
nhân dân. Chỉ có sự lãnh đạo của một đảng biết vận dụng một cách sáng tạo chủ
nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của nước mình thì mới có thể đưa cách
mạng giải phóng dân tộc đến thắng lợi và chủ nghĩa xã hội dến thành công.
Người cho rằng: “Đảng không phải là tổ chức để làm quan phát tài. Nó
phải làm tròn nhiệm vụ giải phóng dân tộc, làm cho tổ quốc giàu mạnh, đồng bào
sung sướng”.
Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta
đã khẳng định: “Đảng cộng sản Việt Nam là người đầy tớ, người lãnh đạo trung
thành của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn thể dân tộc Việt Nam”.
Trong mọi biến cố của lịch sử, Đảng luôn giữ vững vị trí lãnh đạo dân tộc của
mình. Nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và hiệu lực quản lí nhà nước,
Đảng không ngừng đổi mới phương thức lãnh đạo của mình cho phù hợp với
tình hình mới.
Về vấn đề cán bộ, Đảng ta khẳng định: “Cán bộ là nhân tố quyết định
thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước, của
chế độ, là một khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng”.
Nguyễn Anh Huấn Lớp XDĐ – K27
Tiểu luận môn XDĐ về tổ chức
Từ những vấn đề lí luận trên yêu cầu Đảng phải không ngừng đổi mới nội
dung và phương thức lãnh đạo. Trong đó, bước thực hiện thí điểm “ Bí thư đồng
thời là chủ tịch” là một khâu đổi mới đột phá của Đảng được xây dựng trên cơ
sở những vấn đề lí luận trên.
2. Kinh nghiệm thực tiễn.
Trong lịch sử vần đề nhất thể hóa cũng không phải là mới, ở đây điều quan
trọng là người cán bộ phải có năng lực và phẩm chất đạo đức, có uy tín cao
trong Đảng. Có thể dẫn chứng ra đây hai ví dụ tiêu biểu đó là V.I.Lênin và Chủ
tịch Hồ Chí Minh.
Sau khi cách mạng Tháng Mười Nga giành thắng lợi, đại hội Xô Viết toàn
nước Nga đã bầu Lênin-Chủ tịch Đảng Công nhân dân chủ xã hội Nga, làm Chủ

tịch Hội đồng dân ủy. Như vậy, Lênin vừa là người lãnh đạo Đảng vừa là người
lãnh đạo nhà nước tối cao. Ở cương vị này cho tới khi mất, Lênin đã có đóng
góp to lớn trong việc lãnh đạo đất nước đánh tan cuộc can thiệp vũ trang của các
nước đế quốc (1918-1920), cùng với việc thực hiện chính sách kinh tế mới đưa
đất nước Nga vượt qua khủng hoảng, đời sống nhân dân được cải thiện, đưa
Đảng Công nhân dân chủ xã hội Nga lên địa vị lãnh đạo đất nước.
Ở Việt Nam sau cách mạng Tháng Tám thành công, Chủ tịch Hồ Chí
Minh-lãnh tụ của Đảng cộng sản Đông Dương cũng đã được Quốc hội khóa I
nước Việt Nam dân chủ cộng hòa bầu là người đứng đầu nhà nước, đứng đầu
chính phủ. Người giữ cương vị này cho đến khi mất (1969).
Hiện nay, Trung Quốc-quốc gia láng giềng đồng thời là người đồng chí của
chúng ta cũng rất thành công trong mô hình “nhất thể hóa cán bộ”.
Xuất phát từ thực tế là một quốc gia đất rộng, người đông, tình hình kinh
tế-chính trị-tư tưởng-xã hội có nhiều phức tạp; để nâng cao năng lực và sức
chiến đấu của đảng, Đảng cộng sản Trung Quốc đã đề ra nhiều biện pháp tích
cực, trong đó có việc “nhất thể hóa cán bộ”. Công cuộc cải cách được ĐCS
Trung Quốc triển khai từ cuối thập kỉ 70 của thế kỉ XX. Bên cạnh những cải
cách về kinh tế Trung Quốc đã mạnh dạn cải tổ hoạt động của bộ máy đảng và
Nguyễn Anh Huấn Lớp XDĐ – K27
Tiểu luận môn XDĐ về tổ chức
nhà nước. Đầu tiên là ở thôn, xã cán bộ Đảng phụ trách luôn công tác quản lí:
Trưởng thôn là bí thư chi bộ, trưởng xã là bí thư cấp ủy. Bộ phận trợ lí của
trưởng thôn và cấp phó ở cấp cơ sở được chú trọng đào tạo, nâng cao nghiệp vụ
công tác nhằm hỗ trợ chuyên môn cho cấp trưởng. Ở các khu tự trị, bí thư phụ
trách đảng khu tự trị cũng được bố tri công tác chủ tịch khu tự trị. Mô hình này
đã giảm chi phí đáng kể cho ngân sách nhà nước, đồng thời tăng cường tính
năng động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm cao trong công tác lãnh đạo, quản lí
của cán bộ. Hiện nay, công tác nhất thể hóa được thực hiện ở cấp cao hơn và
trong nhiều cơ quan, lĩnh vực. Vị trí cao nhất của Đảng và nhà nước Trung Quốc
hiện nay cũng đã được nhất thể hóa. Đồng chí Hồ Cẩm Đào đang đảm nhiệm vị

trí này.
Để thực hiện tốt hơn việc nhất thể hóa chức danh, Trung Quốc đặc biệt chú
ý đào tạo nguồn cán bộ, đặc biệt là cán bộ trẻ. Những sinh viên giỏi sau khi ra
trường được lựa chọn bổ sung vào nguồn cán bộ của nhà nước, họ được học tiếp
các chương trình về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Mao Trạch Đông, được kinh
qua thử thách từ các thôn, xã, được luân chuyển qua công tác ở các khu tự trị,
các vùng khó khăn, được thử sức ở nhiều cương vị khác nhau. Vì vậy, dù đã
nhất thể hóa ở cấp cao xong cán bộ vẫn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Bước phát triển thần kì của Trung Quốc trong thời gian gần đây (Tốc độ
tăng trưởng kinh tế đạt 10%/năm), đời sống nhân dân được cải thiện, vị thế trên
trường Quốc tế không ngừng tăng cao…cho thấy đường lối đổi mới của Trung
Quốc là đúng đắn, trong đó có đóng góp đáng kể của việc đổi mới phương thức
lãnh đạo của Đảng.
Từ những thực tiễn trên cho chúng ta nhiều kinh nghiệm để xây dựng mô
hình cũng như triển khai thử nghiệm nhất thể hóa cán bộ. Chúng ta cần có nhận
thức đúng đắn và áp dụng sáng tạo những kinh nghiệm đó vào thực tế nhu cầu,
điều kiện của Việt Nam hiện nay.
Nguyễn Anh Huấn Lớp XDĐ – K27
Tiểu luận môn XDĐ về tổ chức
3. Về nội dung cơ bản hướng dẫn số 25 ngày 06/03/2009 của Ban Tổ chức
Trung ương.
3.1. Mục đích, yêu cầu.
Hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương chỉ rõ: “ Việc thí điểm thực hiện
chủ trương bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân cấp xã…để đổi
mới phương thức lãnh đạo của Đảng; tạo sự đồng bộ, thống nhất trong lãnh đạo,
chỉ đạo, điều hành các mặt công tác của địa phương, góp phần nâng cao vai trò
lãnh đạo của Đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lí nhà nước”.
“ Thông qua thí điểm để thấy rõ mặt ưu điểm và khuyết điếm, hạn chế của
mô hình này, trên cơ sở đó rút kinh nghiệm, đề xuất chủ trương, giải pháp trong
thời gian tới”.

3.2. Nội dung thực hiện thí điểm.
a. Phạm vi, đối tượng và thời gian thực hiện.
- Thí điểm ở cấp huyện và cấp xã, cả nơi có tổ chức HĐND(xã, thị trấn) vầ
nơi thí điểm không tổ chức HĐND(quận, huyện, phường).
- Thí điểm mô hình tại 20%-30% số đơn vị không tổ chức HĐND. Ở những
tỉnh được chọn thi điểm thì lấy 2%-3% tổng số xã để triển khai mô hình thí
điểm.
- Bắt đầu triển khai từ đầu năm 2009, đến 2010 thì tiến hành tổng kết, đánh
giá kết quả.
b. Yêu cầu đối với đơn vị thực hiện thí điểm.
- Thí điểm tại những địa phương có điều kiện kinh tế-xã hội khác nhau.
- Tình hình kinh tế-xã hội của địa phương tương đối ổn định, nội bộ cơ sở
đoàn kết, thống nhất cao.
- Đồng chí bí thư đồng thời là chủ tịch phải đáp ứng về độ tuổi có thể tham
gia công tác ở nhiệm kì tới(2010-2015).
c. Yêu cầu đối với bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân.
- Có phẩm chất đạo đức, có năng lực, kinh nghiệm trong công tác Đảng,
công tác chính quyền.
Nguyễn Anh Huấn Lớp XDĐ – K27