Bai 22 Cach lam bai van lap luan chung minh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (108.91 KB, 5 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Bài 22 
Tiết 91

Tuần 24

Tập làm văn:

CÁCH LAØM BAØI VĂN LẬP LUẬN

CHỨNG MINH

I.MỤC TIÊU

1. Kiến thức: Các bước làm bài văn lập luận chứng minh.

2. Kĩ năng: Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần , đoạn trong bài văn chứng minh.

3. Thái đô: Có ý thức rèn các kĩ năng.

II. NỘI DUNG HỌC TẬP: Các bước làm bài văn lập luận chứng minh 
 III. CHUẨN BỊ

- GV :Sách tham khảo

-HS : Soạn bài theo gợi ý GV

IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP

1.Ổn định tổ chức và kiểm diện : Kiểm diện HS(1 phút)
 2. Kiểm tra miệng : (3 phút)

- Trong đời sống khi nào ta cần chứng minh?:

->Trong đời sống, một khi bị nghi ngờ, hồi nghi chúng ta đều có nhu cầu chứng minh sự

thật.CM là đưa ra bằng chứng để chứng tỏ 1 ý kiến ( Lđ) nào đó là chân thật

- Chứng minh trong văn nghị luận, ta làm gì?

->Dùng lời lẽ, lời văn để trình bày, lập luận để làm sáng tỏ vấn đề.
 3. Tiến trình bài học(33 phút)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG BAØI DẠY

Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới(1 phút)

Các tiết trước các em đã được tìm hiểu chung về kiểu bài
nghị luận chứng minh. Để giúp các em nắm được cách
thức làm một bài văn chứng minh cụ thể chúng ta sẽ
cùng học bài hôm nay “Cách làm một bài văn lập luận
chứng minh”.

Hoạt động 2: Các bước làm bvăn lập luận chứng
minh.(20 phút)

(?)Theo em để làm được một bài văn nghị luận có cần
phải tiến hành theo các bước của bài văn tự sự, miêu tả
hay không? (có)

(?)Đó là những bước nào?

- Tìm hiểu đề và tìm ý. Lập dàn bài (xác định luận điểm,
luận cứ, lập luận). Viết bài. Kiểm tra và sửa chữa.

G khẳng định: Đúmg vậy. Và làm văn nghị luận chứng

minh cũng khơng khác gì. Bây giờ chúng ta sẽ tiến hành
luyện tập trên một đề cụ thể.

ªGV ghi đề văn lên bảng- HS đọc

G nói chậm: Sau khi đọc đề, việc đầu tiên chúng ta phải
làm đó là tìm hiểu đề và tìm ý.

I.Các bước làm bài văn lập luận
chứng minh.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

(?)Vậy theo em bước tìm hiểu đề là làm cơng việc gì?
- Xác định yêu cầu chung của đề

(?)Đề nêu lên vấn đề gì?

- Đề nêu lên một tư tưởng thể hiện bằng một câu tục
ngữ.

(?)Yêu cầu gì?

- Đề yêu cầu: chứng minh tư tưởng đó là đúng đắn.
G chốt: Đề bài này khơng u cầu phân tích câu tục ngữ
giống

như trong một tiết giảng văn. Mà đề bài địi hỏi người
viết phải nhận thức chính xác tư tưởng được chứa đựng
trong câu tục ngữ ấy và chứng minh rằng tư tưởng đó là
đúng đắn. Nếu khơng hiểu đúng như thế thì bài làm của
các em sẽ sai lạc hẳn. Từ đó suy ra: Muốn viết được một

bài văn chứng minh người viết phải tìm hiểu kĩ đề bài để
nắm chắc nhiệm vụ nghị luận được đặt ra trong đề bài
đó.

Sau khi tìm hiểu đề kĩ ta sẽ đi lập ý cho đề bài. Mà lập ý
tức là bước ta đi xác định luận điểm, luận cứ, và cách
lập luận.

(?)Luận điểm (ý chính) mà đề bài yêu cầu cần chứng
minh là gì.

- Luận điểm: Ý chí quyết tâm học tập, rèn luyện.

? Luận điểm đó được thể hiện trong câu nào? (câu tục
ngữ)

(?)Câu tục ngữ khẳng định điều gì?

+ Câu tục ngữ khẳng định vai trị, ý nghĩa to lớn của chí
trong cuộc sống.

(?)Chí có nghĩa là gì?

+ Chí là hồi bão, lí tưởng tốt đẹp, ý chí, nghị lực, sự
kiên trì. Ai có các điều đó thì sẽ thành cơng.

(?)Với luận điểm như thế bài viết cần có những luận cứ
nào để chứng minh ?

- Luận cứ:

+ Những dẫn chứng trong đời sống (những tấm gương
bền bỉ của H nghèo vượt khó, những người lao động, vận
động viên, nhà doanh nghiệp, nhà khoa học… không
chịu lùi bước trước khó khăn, thất bại); Những dẫn
chứng trong thời gian, không gian, quá khứ,…

+ Một người có thể đạt tới thành cơng, tới kết quả được
khơng? Nếu khơng theo đuổi một mục đích, một lí tưởng
tốt đẹp nào đó?

G nói thêm: Nếu hiểu “chí” có nghĩa là ý muốn bền bỉ
theo đuổi một việc gì tốt đẹp, và “nên” có nghĩa là kết
quả, là thành cơng thì có thể nêu thêm các lí lẽ sau: 
(?)Muốn chứng minh được vấn đề trên thì ta phải lập
luận như thế nào?

- Lập luận: có 2 cách:

* Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý
a. Xác định yêu cầu chung của đề
- Đề nêu lên một tư tưởng thể hiện 
bằng một câu tục ngữ.

- Đề yêu cầu: chứng minh tư tưởng
đó là đúng đắn.

b) Tìm ý: xác định luận điểm, luận
cứ, và cách lập luận

- Luận điểm: Ý chí quyết tâm học
tập, rèn luyện.

+ Câu tục ngữ khẳng định vai trò, ý
nghĩa to lớn của chí trong cuộc
sống.

+Chí là hồi bão, lí tưởng tốt đẹp, ý
chí, nghị lực, sự kiên trì. Ai có các
điều đó thì sẽ thành cơng.

- Luận cứ:

+ Những dẫn chứng trong đời sống:
những tấm gương nghèo vượt khó,
những người lao động, vận động
viên, nhà doanh nghiệp, nhà khoa
học… không chịu lùi bước trước
khó khăn, thất bại

+ Một người có thể đạt tới thành
cơng, tới kết quả được khơng? Nếu
khơng theo đuổi một mục đích, một
lí tưởng tốt đẹp nào đó?

- Lập luận: có 2 cách:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

+ Xét về lí lẽ bất cứ việc gì dù là giản đơn nhưng khơng
có chí, khơng chun tâm, kiên trì thì sẽ khơng làm được.
+ Xét về thực tế có biết bao tấm gương nhờ có chí mà

thành công: anh Nguyễn Ngọc Ký, các vận động viên
khuyết tật đạt huy chương vàng…

?Vậy, muốn viết tốt một bvăn cm, trước tiên ta phải làm
gì

-Tìm hiểu kĩ đề bài để nắm chắc nhiệm vụ nghị luận
được đặt ra trong đề bài đó.

Bước 2: Lập dàn bài

? Một BVNL thường gồm mấy phần chính. Đó là những
phần nào?

-Một bvăn nluận thường gồm ba phần :MB, TB, KB.
? Văn bản chứng minh có nên đi ngược lại quy luật
chung đó khơng.(Khơng nên)

? Vậy, mở bài ta làm gì

-Dẫn vào lđiểm: Nêu vấn đề: Hoài bão trong cuộc
sống.

? Thân bài ta làm gì

-Lần lượt chứng minh tính đúng đắn của vấn đề ở hai
phương diện:

+Xét về lí

. Chí ->hồi bão, lí tưởng tốt đẹp, ý chí, nghị lực, sự
kiên trì

. Khơng có chí thì khơng làm được gì.
+Xét về thực tế

? Kết bài ta viết gì

-Khẳng định tính đúng đắn của vấn đề.
Bước 3: Viết bài

°HS đọc các đoạn mở bài ở mục 3 SGK trang 49.
? Khi viết mở bài có cần lập luận không. Ba cách mở
bài khác nhau về cách lập luận như thế nào.

-Khi viết mở bài cần lập luận.

-Ba cách mở bài khác nhau về cách lập luận:
+Đi thẳng vào đề, nêu ý nghĩa câu tục ngữ
+Suy từ cái chung đến cái riêng.

+Suy từ tâm lí con người.

? Khi viết thân bài làm thế nào để đoạn đầu tiên của

không làm được.

+ Xét về thực tế có biết bao tấm
gương nhờ có chí mà thành công:
anh Nguyễn Ngọc Ký, các vận động

viên khuyết tật đạt huy chương
vàng…

* Bước 2: Lập dàn bài

a) MB: Nêu vai trị của lí tưởng, ý
chí và nghị lực trong cuộc sống mà
câu tục ngữ đã đúc kết: đó là một
chân lí.

b) TB:
- Xét về lí:

+ Chí là điều rất cần thiết để con
người vượt qua mọi trở ngại.

+ Không có chí thì khơng làm được
gì.

- Xét về thực tế:

+ Những người có chí đều thành

cơng (dẫn chứng :những tấm gương

bạn bè vượt khó, vượt khổ để học
giỏi...)

+ Chí giúp người ta vượt qua mọi
khĩ khăn tưởng chừng như khơng

thể vượt qua được (dẫn chứng:
Nguyễn Ngọc Kí bị liệt cả hai tay
nhưng tập viết bằng chân; những
vân động viên khuyết tật;…)

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

thân bài liên kết được với phần mở bài ? Cần làm gì để
các đoạn sau của thân bàiliên kết được với các đoạn
trước đó ? Ngồi những cách nói như “Đúng như vậy”
hay “Thật vậy” có cách nào khác nữa khơng.

-Trước hết phải có từ ngữ chuyển đoạn, tiếp nối phần
mở bài với phần thân bài: thật vậy hoặc đúng như vậy…
? Nên viết đoạn phân tích lí lẽ như thế nào. Nên phân
tích lí lẽ nào trước Nêu lí lẽ trước rồi phân tích sau
hay là ngược lại.

-Phân tích lí lẽ chung trước rồi đi đến phân tích cái
riêng. Nêu lí lẽ trước rồi phân tích sau và có thể làm
ngược lại.

? Nên viết đoạn phân tích dẫn chứng như thế nào.
-Nêu các dẫn chứng tiêu biểu về những người nổi tiếng
vì ai cũng biết họ nên dễ có sức thuyết phục.

ªGV cho HS nhận xét một vài đoạn kết bài ở mục 3/ 50
Bước 4: Đọc bài và sửa chữa

ªGV chốt lại bài: Treo bảng phụ dàn ý cho HS quan
sát.

°HS đọc ghi nhớ SGK trang 50.
Hoạt động 3:Luyện tập(13 phút)
-Gọi HS đọc bài tập 1/ trang 50
-GV chia lớp thành 4 nhóm thảo luận.
+Nhóm 1, 2 : đề 1

+Nhóm 3,4 : đề 2

-Đại diện từng nhóm trình bày.-Lớp nhận xét bổ sung.
- Theo các bước đã hướng dẫn.

+ Giống: Đều có ý nghĩa tương tự như câu “Có chí thì
nên”: khun nhủ con người phải quyết chí bền lịng.
+ Khác:

(1) Trước khi chứng minh cần phải giải thích hai hình
ảnh “mài sắt” và “nên kim” để rút ra ý nghĩa của câu
tục ngữ: có kiên trì, bền chí thì mới thành cơng.

(2) Chứng minh theo cả 2 chiều:

+ Nếu lịng khơng bền thì khơng thể làm được việc gì.
+ Nếu đã quyết chí thì việc dù lớn lao, phi thường như
đào núi, lấp biển cũng có thể làm nên.

* Bước 4: Đọc bài và sửa chữa
* Ghi nhớ SGK trang 50.
II.Luyện tập:

Bài tập 1/ trang 50:

Cho hai đề văn sau:

1.Hãy chứng minh tính đúng đắn
của câu tục ngữ “Có cơng mài sắt,
có ngày nên kim”

2.Chứng minh tính chân lí trong
bài thơ:“Khơng có việc gì khó
 Chỉ sợ lòng không bền
 Đào núi và lấp biển
 Quyết chí ắt làm nên”

4 .Tổng kết(Củng cố , rút gọn kiến thức)(5 phút)

- Muốn làm tốt bài văn nghị luận chứng minh cần thực hiện các bước nào? -> 4 bước:

+ Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý + Bước 2: lập dàn bài +Bước 3: Viết bài + Bước : Đọc bài và
sửa chữa

- Bài văn nghị luận thường gồm mấy phần, nội dung từng phần là gì ? -> 3 phần :MB, TB ,KB
 + Mở bài : Nêu luận điểm cần được chứng minh.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

+ Kết bài: Nêu ý nghĩa của lđ đã được chứng minh.(Lời văn phần mở bài phải hô ứng với phần
kết bài)

5. Hướng dẫn học tập( Hướng dẫn HS tự học ở nhà)(3 phút)
 * Đối với bài học ở tiết học này

- Về nhà học bài , học nội dung , ghi nhớ, làm bài tập vào VBT

- Sưu tầm thêm 1 số văn bản chứng minh có nội dung tương tự như đề bài trên.
 - Xác định luận điểm , luận cứ với 1 số văn bản tìm trên

* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo

- Chuẩn bị bài: “Luyện tập lập luận chứng minh”.

+ Chú ý: đề bài : “Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay luôn luôn sống theo
đạo lí : “Aên quả nhớ kẻ trồng cây” “Uống nước nhớ nguồn” SGK trang 51.

V. PHỤ LỤC : bài văn tham khảo
VI. RÚT KINH NGHIỆM:

a.Nội

dung...
………...
.

b.Phương

pháp...
………...
.

c.Đồ dùng thiết bị dạy học

</div>