Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn
thiện công tác thu chi quỹ BHXH ở
bhxh huyện Giao Thuỷ
I . đối với cơ quan BHXH nói chung
1 - Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật về BHXH , xây dựng luật
BHXH
Chuyển sang nền kinh tế thị trờng cùng với sự thay đổi trong nội dung
và đối tợng điều chỉnh các quan hệ xã hội pháp luật nói chung và chế độ
BHXH nói riêng cũng có sự thay đổi. Tuy nhiên, trong các chế định thì chế
định pháp lí về BHXH dờng nh mang tính chất ổn định nhất, điều này rất
thuận lợi trong việc xây dựng lại hệ thống quy định về BHXH cho tơng lai.
Tất nhiên, vẫn cần thiết phải có điều chỉnh trợ cấp cho phù hợp với điều kiện
kinh tế xã hội và sự phát triển kinh tế. Yêu cầu ở đây là cần phải có chính
sách lao động đồng bộ. Việc xây dựng chế độ BHXH phải khắc phục đợc
tính giải quyết tình thế vì chế độ BHXH ban hành hôm nay không chỉ áp
dụng để giải quyết các chế độ cho ngời lao động đã làm việc trớc đây nay về
nghỉ chế độ mà còn áp dụng trong hiện tại và tơng lai. Mặt khác, sự sáp nhập
của BHXH và BHYT sẽ gây ra nhiều khó khăn cho công tác quản lý hai
nghiệp vụ này.Vì vậy, theo em cần sớm ban hành Luật BHXH và hệ thống
hoá văn bản về BHXH pháp quy về BHXH ở mức cao hơn để thực hiện rõ
tầm quan trọng của BHXH và có thể quản lý thống nhất hai nghiệp vụ này.
Song song với việc ban hành Luật BHXH, chúng ta cũng nên thay đổi
lại tỉ lệ đóng BHXH. Hiện nay, do mức sống của xã hội ngày càng đợc nâng
cao đã làm cho tuổi thọ trung bình của con ngời cũng tăng theo. Cách đây 30
năm, tuổi thọ trung bình của ngời Việt Nam chỉ vào khoảng 50 60 tuổi thì
đến nay tuổi thọ trung bình của ngời Việt Nam đã khoảng 75 tuổi. Tuổi thọ
1
trung bình tăng lên sẽ làm cho số tiền chi trả lơng hu tăng, điều này không
đảm bảo nguyên tắc cân bằng thu chi trong BHXH bởi vì tỉ lệ thu BHXH
nh hiện nay la hơi thấp. Vì vậy theo tôi, tỷ lệ đóng BHXH nên tăng lên 25%
tổng quỹ lơng và đợc phân chia nh sau:
- Ngời sử dụng lao động đóng góp 18% tổng quỹ lơng.
- Ngời lao động đóng góp 7% tổng quỹ lơng.
2 - Có chơng trình đào tạo và sử dụng cán bộ
Để việc quản lý BHXH đợc thực hiện tốt và đạt kết quả cao thì việc
đào tạo lại cán bộ nhân viên trong toàn hệ thống, trang bị phơng tiện làm việc
thích hợp với tính phức tạp về chuyên môn là không thể trì hoãn, chậm trễ.
Sự nghiệp BHXH đòi hỏi có một đội ngũ nhân viên thông thạo nghiệp vụ,
nắm vững các quy định của pháp luật về BHXH và pháp luật có liên quan,
cởi mở tiếp xúc với những ngời đợc bảo hiểm, có quan hệ chặt chẽ với cơ sở
sử dụng lao động, hợp tác tốt với các bộ phận trong cùng cơ quan và các cơ
quan khác. Ngời lãnh đạo cơ quan bảo hiểm phải có chơng trình kế hoạch
đào tạo huấn luyện bồi dỡng về nghiệp vụ và nguyên tắc quản lý và nghiệp
vụ cho đội ngũ nhân viên, quy định nghiêm ngặt chế độ báo cáo thống kê,
định kỳ tiếp xúc trực tiếp với các cơ sở, các cơ quan BHXH cấp dới, mở các
cuộc hội thảo về những vớng mắc trong việc thực hiện mục tiêu trong tổ chức
cơ quan và nghiệp vụ thu chi tài chính để có quyết định xử lý kịp thời.
Ngoài ra hệ thống BHXH cần phải:
- Xây dựng, chuẩn hoá tiêu chuẩn cho các chức danh cán bộ, công chức,
viên chức sao cho phù hợp với những yêu cầu công tác của ngành. Đồng thời,
tiến hành rà soát và sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cho phù
hợp với năng lực chuyên môn và những yêu cầu công tác đã đặt ra.
2
- Tuyển dụng mới và bồi dỡng nâng cao mọi mặt cho đội ngũ cán bộ,
công chức, viên chức trong ngành theo hớng giỏi về chuyên môn, vững vàng
về nghiệp vụ, chính trị t tởng phẩm chất đạo đức tốt.
- Nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, công nhân viên chức
trong ngành trên cơ sở phân phối thu nhập hợp lý, công bằng, làm cho thu
nhập của các cán bộ công nhân viên trong ngành trở thành động lực và mục
tiêu phấn đấu của họ.
3 - Mở rộng nguồn thu BHXH
Thứ nhất, mở rộng nguồn thu BHXH đó là việc mở rộng đối tợng tham
gia BHXH: Hiện nay, dân số nớc ta khoảng trên 80 triệu ngời, trong đó lực l-
ợng lao động chiếm khoảng 45 triệu lao động, đây có thể nói là một nguồn
lao động rất phong phú và đầy tiềm năng cho sự nghiệp phát triển kinh tế xã
hội của đất nớc trong hoàn cảnh mới; tuy nhiên mới chỉ có khoảng 4 triệu lao
động tham gia BHXH, do đó số lợng lao động xã hội tham gia BHXH hạn
chế, nếu tiến hành phát triển BHXH ở tất cả lực lợng lao động xã hội thì số l-
ợng lao động tham gia BHXH là vô cùng lớn. Đặc biệt, nguồn lao động ở
nông thôn, những lao động hoạt động trong lĩnh vực nông - lâm - ng nghiệp
có tiềm năng tham gia BHXH và có nhu cầu tham gia BHXH là rất lớn.
Trong khi đó, theo điều lệ BHXH ban hành kèm theo nghị định 12/ CP của
Chính phủ mới chỉ giới hạn đối tợng tham gia BHXH ở một đối tợng hạn chế,
thực hiện BHXH ở một khu vực lao động tơng đối hẹp. Về lâu dài nên mở
rộng hình loại hình BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện đối với mọi ngời
lao động trong xã hội; vừa bắt buộc mọi ngời lao động trong xã hội phải có
trách nhiệm, ý thức trong tiêu dùng các nhân để chịu trách nhiệm với chính
bản thân mình và gia đình mình, vừa đạt đợc mục tiêu quản lý điều hành của
Nhà nớc đảm bảo an toàn xã hội.
3
- Đối với loại hình BHXH bắt buộc: trong thời gian tới, ngoài những ngời
lao động đang thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc theo quy định hiện nay,
Nhà nớc cần mở rộng thêm đối tợng tham gia đối với các đối tợng lao động
khác nh: ngời lao động trong các hợp tác xã có quan hệ hợp đồng lao động,
các hộ gia đình và những làng nghề có sử dụng lao động thuê mớn...
- Đối với loại hình BHXH tự nguyện: Bộ luật lao động của nớc ta có quy
định về BHXH tự nguyện, loại hình BHXH tự nguyện nên đợc thực hiện ở
những đối tợng nh: những ngời hoạt động trong lĩnh vực sản xuất nông
nghiệp, lâm nghiệp, ng nghiệp; ngời lao động tự do; những ngời đã tham gia
loại hình BHXH bắt buộc nhng muốn tham gia thêm loại hình BHXH tự
nguyện này...
Thứ hai, mở rộng đầu t quỹ nhằm tăng thêm nguồn thu BHXH: Quỹ
BHXH có nguồn tài chính nhàn rỗi tơng đối lớn có thể thực hiện các hoạt
động đầu t tăng trởng nguồn quỹ, mặt khác đây cũng là một nguồn vốn quan
trọng trong đầu t phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, trong điều kiện đất nớc
đang tiến hành sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá theo đờng lối của
Đảng. Trong điều kiện phát triển kinh tế, Đảng đã xác định coi trọng nguồn
nội lực trong nớc là quyết định, do đó quỹ BHXH nhàn rỗi đợc đem đầu t là
nguồn đầu t rất phù hợp và có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế.
4 - Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về BHXH
BHXH Việt Nam mới đi vào hoạt động theo cơ chế mới, hoạch toán
độc lập, cân đối thu chi nên đẩy mạnh công tác tuyên truyền về BHXH là hết
sức cần thiết. Công tác thông tin, tuyên truyền về BHXH trong những năm
qua đã có nhiều cố gắng và đạt đợc kết quả đáng ghi nhận: Đó là nâng cao
nhận thức đối với BHXH, đa ra những hình thức tuyên truyền hiệu quả hơn và
xây dựng đợc đông đảo đội ngũ cộng tác viên. Nhng so với yêu cầu và nhiệm
vụ chung của ngành, công tác thông tin tuyên truyền về BHXH còn nhiều hạn
4
chế, tồn tại cần khắc phục. Nhìn chung số đông ngời lao động, chủ sử dụng
lao động cha có hiểu biết rõ ràng về BHXH, thêm vào đó công tác tuyên
truyền cha đợc quan tâm mọt cách đúng mức, kinh phí tuyên truyền còn quá
ít ỏi, hiệu quả tuyên truyền thấp. Để nâng cao hiệu quả tuyên truyền cần phải
thực hiện các hớng sau:
- Về nội dung: Ngoài tuyên truyền chính sách, pháp luật và các
chế độ BHXH, giải đáp hớng dẫn thực hiện các chế độ, kết quả các mặt hoạt
động của ngành. Cần đặc biệt quan tâm đến nội dung mà lâu nay ít đợc đề
cập đến đó là tuyên truyền về mục đích, bản chất nhân đạo, nhân văn của
BHXH. Nếu chúng ta làm đợc điều đó thì sẽ từng bớc thay đổi đợc tâm lý
nặng nề của họ hiện nay là bắt buộc đóng BHXH. Từ đó hình thành thái độ tự
giác, tự nguyện tham gia BHXH và có trách nhiệm nộp BHXH. Trớc đây
chúng ta thờng tuyên truyền nhiều về nội dung thu chi, quản lý quỹ BHXH
và giải quyết về BHXH là cha đủ. Đó mới là biện pháp để thực hiện mục đích
nhân đạo. Nội dung tuyên truyền mới chỉ dành riêng cho nội bộ ngành, cha
thu hút đợc đông đảo ngời lao động, chủ sử dụng lao động và các thành viên
khảctong xã hội.
- Về hình thức tuyên truyền:
+ Tạp chí BHXH Việt Nam ra đời đánh dấu một mốc lịch sử trong công
tác tuyên truyền về BHXH. Thời gian qua, các bài báo viết chủ yếu là của các
nhà quản lý BHXH, đội ngũ cộng tác viên cha đáp ứng đợc số lợng, chất lợng
bài viết. Để phục vụ độc giả tốt hơn, tạp chí BHXH phải đa dạng hoá nội
dung và hình thức thực hiện. Trớc hết là đội ngũ phóng viên, biên tập viên,
cộng tác viên phải có những bài viết chất lợng cao. Bài viét không dừng lại
thông tin một cách đơn thuần những kết quả đạt đợc mà phải dựa trên sự
phân tích khoa học, mang tính lập luận về nghiệp vụ BHXH. Bài viết đăng
trên tạp trí phải đầy đủ thông tin cần thiét và chính xác cập nhật. Đòi hỏi đội
5
ngũ biên tập viên, cộng tác viên và ngoài ngành phải có trình độ chuyên môn
và trách nhiệm cao.
+ Tăng cờng phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng ( Đài truyền
hình, truyền thanh, báo chí ) để tuyên truyền sâu rộng hơn về BHXH. Nội
dung tuyên truyền cần ngắn gọn, dễ hiểu, gây đợc sự chú ý của mọi ngời.
+ Tổ chức các hội nghị, các cuộc họp trong đó có các đại diện của
ngời lao động để nhằm mục đích tuyên truyền về BHXH giúp các bên tham
gia hiểu rõ tính pháp luật của BHXH, nắm đợc quyền lợi và nghĩa vụ của
mình. Đồng thời qua đó thu thập tổng hợp các ý kiến thắc mắc, đóng góp của
ngời lao động , chủ sử dụng ngời lao động để đa ra các biện pháp phù hợp với
nguyện vọng của học.
+ Phấn đấu mỗi cán bộ BHXH là một tuyên truyền viên ì hơn ai hết họ
hiểu rõ mục đích, bản chất, tác dụng và cách thức thực hiện các chính sách
BHXH.
5 - Hoàn thiện việc quản lý thu chi kết hợp vi tính hoá trong công tác
quản lý thu chi quỹ BHXH
Công tác thu quỹ BHXH có yêu cầu rất cao đối với những cán bộ làm
công tác này, đòi hỏi ngời cán bộ phải năng động, sáng tạo, nhiệt tình trong
công việc. Do vậy cần có chế độ u đãi đối với họ nh: phơng tiện đi lại, thanh
toán công tác phí theo chế độ riêng phù hợp với hoàn cảnh cụ thể. Bên cạnh
đó chúng ta cũng nên quan tâm đến các tổ chức, đơn vị mà chúng ta quản lý.
Chúng ta có thể tiến hành các hình thức khen thởng, cám ơn tới các đơn vị
luôn thực hiẹn tiến độ thu BHXH. Còn đối với các đơn vị nộp chậm, nộp
thiếu tiền BHXH thì chúng ta nên xem xét tình hình cụ thể của đơn vị. Nếu
đơn vị thực sự gặp khó khăn thì đề nghị các cơ quan chức năng tạo điều kiện
thuận lợi, giúp họ nhanh chóng thoát khỏi tình trạng khó khăn. Nếu đơn vị cố
tình chiếm dụng quỹ trong khi có đủ khả năng nộp tiền BHXH thì phải có
6