Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Âm nhạc đi vào cõi sâu thẳm trong trái tim, tác động vào trái tim mỗi
con người chúng ta, từ khi ta cịn nằm trong nơi qua tiếng ru ầu ơ của bà,
của mẹ. Chính cái bắt đầu ấy đã đưa tâm hồn trẻ thơ hòa vào âm nhạc, âm
nhạc với trẻ thơ là một thế giới kì diệu, đầy cảm xúc. Tâm hồn trẻ thơ luôn
trong sáng, luôn vui vẻ, do đó việc tiếp xúc với âm nhạc khơng thể thiếu
đối với trẻ. Bởi chính âm nhạc được coi như một cơng cụ giáo dục tồn
diện nhân cách, tâm hồn trẻ thơ.
Âm nhạc là ngôn ngữ chung của nhân loại. Nếu cuộc sống mà thiếu âm
nhạc thì chẳng khác gì thiếu ánh sáng mặt trời. Đặc biệt đối với trẻ mầm
non thì những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi, trong
trẻo của các tác phẩm âm nhạc như là dịng sữa ngọt ngào ni dưỡng cho
tâm hồn trẻ thơ, qua đó giúp trẻ phát triển tồn diện nhân cách của mình.
Thật đúng như vậy mơn giáo dục âm nhạc là một hoạt động nghệ thuật ln
gần gũi với trẻ mầm non nói chung, trẻ 4-5 tuổi nói riêng rất u thích, âm
nhạc là nguồn hứng thú để trẻ cảm nhận nghệ thuật. Hoạt động này cịn là
phương tiện thiết thực, kết nối các mơn học khác luôn sinh động.
Do đặc điểm trường mầm non Cư Pang nằm trên địa bàn mà tôi đang
công tác, với đời sống kinh tế khó khăn, phụ huynh chưa thật sự quan tâm
đến việc học của trẻ em đặc biệt trong độ tuổi mầm non, đa số các cháu còn
theo bố mẹ lên nương rẫy, trong quá trình dạy lớp chồi 2 năm học 20172018 ở trường mầm non Cư Pang về các kĩ năng hoạt động giáo dục âm
nhạc của trẻ còn chưa cao. Trẻ vẫn còn nhút nhát, chưa mạnh dạn thể hiện
mình trong giờ học và giờ ngoại khóa. Khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ
chưa được tốt hát chưa đúng giai điệu lời ca của bài hát, vận động theo
nhạc còn rụt rè, ngại với cơ giáo và các bạn trong lớp.
Nhận thấy những lí do bất cập trên với mục đích giúp trẻ học tốt môn
giáo dục hoạt động âm nhạc, đem đến cho học sinh lớp mình những giờ
giáo dục hoạt động âm nhạc thật hấp dẫn và thú vị. Năm học 2018 – 2019
1
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
tôi tiếp tục nghiên nghiên cứu thêm những giải pháp mới và tiếp tục áp
dụng tại lớp chồi 2 trường mầm non Cư Pang. Dựa trên cơ sở chỉ đạo, triển
khai, hướng dẫn giáo viên chuẩn bị các tiết dạy theo phương pháp lấy trẻ
làm trung tâm của Phịng Giáo dục và Đào tạo huyện Krơng Ana, cụm
chun mơn số 2.
Tơi ln mong muốn mình phải làm thế nào để giúp trẻ học thật tốt
bộ môn giáo dục hoạt động âm nhạc tại lớp chồi 2, tôi đã không ngừng suy
nghĩ và sáng tạo, việc học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp, để tìm ra những
giải pháp, biện pháp mới trong công tác giảng dạy và tạo ra môi trường học
tập tốt nhất cho trẻ. Bằng tất cả sự nỗ lực, truyền đạt thật nhiều kiến thức
cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết khả năng vốn có của mình nói chung và khả
năng cảm thụ âm nhạc nói riêng.
Chính vì lí do đó mà tơi đã tích lũy được một số kinh nghiệm và tiếp
tục nghiên cứu, áp dụng đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt
môn giáo dục hoạt động âm nhạc”tại lớp chồi 2 trường Mầm non Cư Pang.
II. Mục đích nghiên cứu
Giúp trẻ phát triển giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, góp phần phát
triển trí tuệ và có sự tác động lớn đến sự phát triển tâm sinh lý trẻ.
Giúp trẻ 4 -5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp chồi 2 trường
mầm non Cư Pang, giáo dục theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.
Giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp trong thiên nhiên, cuộc sống. Có khả
năng thể hiện cảm xúc, sáng tạo trong các hoạt động âm nhạc. Để góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục, cải tiến các phương pháp học truyền thống
đàm thoại, luyện tập.
Tạo nhiều cơ hội cho trẻ phát huy tính tích cực và hứng thú khi được
tham gia các hoạt động âm nhạc như hát, múa, vận động theo nhạc, chơi trò
chơi âm nhạc hay khi tham gia biểu diễn văn nghệ chào mừng các ngày hội,
ngày lễ được tổ chức tại trường.
Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lí luận của vấn đề
2
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
Theo module 5 về đặc điểm phát triển thẩm mỹ cho trẻ thì:
Giáo dục âm nhạc là một trong năm mặt giáo dục nhằm phát triển
toàn diện cho trẻ mầm non góp phần hình thành những yếu tốt đầu tiên của
nhân cách, thẩm mỹ cho trẻ. Việc nắm vững những đặc điểm này sẽ giúp
cho người giáo viên có được kiến thức và kĩ năng tốt nhất trong quá trình
hỗ trợ trẻ phát triển thẩm mỹ, đặt ra những phương pháp phù hợp, linh hoạt
để đạt được những mục tiêu.
Theo tiêu chí 6. kế hoạch giáo dục tháng/ chủ đề phù hợp với thực
tiễn. Chỉ số 14. kế hoạch có nội dung phản ánh các nét văn hóa, truyền
thống, tập qn, ngơn ngữ của gia đình và địa phương.
- Khi trong lớp có trẻ đến từ các địa phương khác thì giáo viên cần
chú ý đến các nét văn hóa, truyền thống, tập qn và ngơn ngữ của trẻ đó
để trẻ có thể được tiếp cận thêm về một nền văn hóa, một truyền thống, một
ngơn ngữ khác.
Về mặt sinh lý: Trẻ ở lứa tuổi này tim phát triển nhanh, Khi bước vào
tuổi mẫu giáo nhất là từ lớp chồi trở lên trẻ đã cảm nhận những bài hát
những điệu nhạc khác nhau tuy nhiên mỗi trẻ lại có một mức độ u thích
khác nhau có trẻ say mê có trẻ lại thờ ơ vì mỗi trẻ có một mơi trường sống
khác nhau và sự giáo dục của người lớn cũng khác nhau. Vì giáo dục âm
nhạc là giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, giáo dục trí tuệ và có tác động
lớn đến sự phát triển tâm sinh lí cho trẻ.
Hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi, sẽ giúp trẻ chủ động,
tích cực suy nghĩ, sáng tạo, phát triển ở trẻ về các mặt nhận thức, tình cảm
xã hội, tính tự lực, khả năng diễn đạt bằng ngơn ngữ của mình: mạnh dạn,
tự tin, trong giao tiếp với mọi người. Từ đó trẻ sẽ có tác phong nhanh nhẹn,
tinh thần vui vẻ, là động lực thôi thúc trẻ thi đua, cố gắng vươn lên. Song
song với các hoạt động khác, trẻ sẽ rèn được nhiều kĩ năng trong sinh hoạt
hàng ngày, trong các hoạt động học và chơi như: biết nhún nhảy, vận động
sáng tạo theo nhạc, tự nghĩ, sáng tạo ra vận động, biểu cảm nét mặt, cử chỉ,
điệu bộ khi ca hát, biết nghe và cảm thụ được lời ca, bản nhạc chính xác và
3
Người thực hiện: H’ Dun Bkrơng
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
tập tưởng tượng, lựa chọn các kĩ năng vận động đa dạng, chơi các trò chơi
âm nhạc nhanh, nhạy, tất cả đều bắt nguồn từ cuộc sống hàng ngày mà trẻ
đã biết.
2. Thực trạng vấn đề:
Trường Mầm non Cư Pang là một đơn vị trường đóng trên địa bàn xã
Ea Bơng thuộc xã đặc biệt khó khăn, là xã nằm trong khu vực đặc biệt khó
khăn. Tổng số học sinh là 26 cháu trong đó dân tộc thiểu số là 100%. Do
nằm trong địa bàn khó khăn, điều kiện thiếu thốn nên sự quan tâm của phụ
huynh đến trẻ chưa cao, đa số trẻ mới lần đầu đến trường, chưa học qua lớp
3 tuổi. Vì vậy khi giáo viên giáo tiếp với trẻ đều rất khó khăn hầu hết trẻ
chưa nói rõ Tiếng Việt, giao tiếp với nhau chủ yếu sử dụng tiếng mẹ đẻ
tiếng Êđê, rụt rè trước cô và các bạn cho nên hoạt động âm nhạc đối với trẻ
còn khá xa lạ.
Việc cho trẻ hoạt động âm nhạc hiện nay chưa mang lại kết quả như
mong muốn, những biện pháp đã sử dụng trước đây như tạo mơi trường,
tích hợp lồng ghép, thơng qua hoạt động vui chơi chưa đạt hiệu quả cao,
các phương pháp cịn mang nặng tính một chiều những yếu tố khách quan
làm cho thực trạng của đề tài còn tồn tại nhiều hạn chế trong việc cho trẻ
hoạt động với âm nhạc. Phụ huynh còn chưa thực sự chú trọng việc học của
con em, chưa có kiến thức kĩ năng để hướng dẫn trẻ phát huy khả năng phát
triển thẫm mĩ của mình.
Bản thân tơi đã áp dụng những giải pháp biện pháp đã nghiên cứu
phù hợp sẽ giải quyết được một số vấn đề khó khăn trong q trình trẻ tham
gia hoạt động giáo dục âm nhạc tại lớp chồi 2 trường mầm non Cư Pang
theo hướng lấy trẻ làm trung tâm. Thời gian nghiên cứu năm học 2017 –
2018 và đến tháng 4 năm học 2018 – 2019. Qua kết quả của đề tài này mà
đồng nghiệp tôi đã thực hiện thì tơi thấy khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ
cũng có bước cải tiến rõ rệt như: Trẻ hát đúng lời và giai điệu bài hát, trẻ đã
có sự hứng thú khi tham gia hoạt động âm nhạc nhưng cịn hạn chế cịn gặp
phải đó là trẻ chủ động sáng tạo tham gia hoạt động âm nhạc, trẻ thể hiện
4
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
cảm xúc trong âm nhạc thì trẻ thực hiện chưa tốt thể hiện kết quả của năm
học 2017 – 2018, tôi chủ động kiểm tra, khảo sát, thống kê trẻ lớp chồi 2
với sĩ số 30 trẻ, dân tộc thiểu số là 30, với kết quả như sau.
Xếp loại cuối năm
Nội dung
Số trẻ đạt
20/30
Trẻ hứng thú tham gia các hoạt
động âm nhạc
Trẻ chủ động sáng tạo tham gia
hoạt động âm nhạc
Trẻ hát đúng lời và giai điệu bài hát
Trẻ thể hiện cảm xúc trong giai
điệu bài hát
Số trẻ chưa đạt
10/30
6%
18/30
4%
12/30
60%
22/30
6,6%
16/30
4,8%
40%
8/30
3,4%
14/30
4,2%
- Nguyên nhân thuận lợi
Được sự đầu tư của cơng ty DakMan trường có cơ sở vật chất đầy
đủ. Có phịng học rộng rãi thống mát, trang thiết bị đồ dùng đồ chơi phục
vụ hoạt động âm nhạc cho trẻ tương đối đầy đủ
Được sự quan tâm sâu sắc của các cấp, chính quyền địa phương, hội
cha mẹ học sinh và đặc biệt là sự quan tâm chỉ đạo của bộ phận chun
mơn Phịng giáo dục và đào tạo cũng như Ban giám hiệu nhà trường đầu tư
về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, các chị em bạn bè đồng nghiệp luôn sẵn
sàng hỗ trợ giúp đỡ tơi hồn thành tốt cơng tác của mình.
Tổ chun môn luôn tạo mọi điều kiện cho giáo viên tham gia
chun đề do phịng, cụm chun mơn, tổ chức tiết dạy mẫu, chuyên đề cấp
trường phổ biến những phương pháp hình thức đổi mới trong chương trình
mầm non lấy trẻ làm trung tâm.
Từ khi sử dụng các biện pháp lên lớp một cách linh hoạt, sáng tạo
trong tiết dạy, đồ dùng trực quan sinh động với giọng hát nhuần
nhuyễn, chịu khó học hỏi kinh nghiệm từ bạ bè, đồng nghiệp, khơng
ngừng sự rèn luyện bản thân và biết tìm ra những giải pháp hay nhất
5
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
nên tôi đã đem lại kết quả cao trong giờ dạy đặc biệt là môn “Giáo
dục âm nhạc”
Bản thân tôi được trao đổi kiến thức và kinh nghiệm dạy trẻ
qua các môn học, các hoạt động, được phụ huynh và đồng nghiệp yêu mến
và tin giúp tôi có nghị lực trong cơng tác. Đã tun truyền có hiệu quả của
việc đưa trẻ đến trường.
- Nguyên nhân khó khăn
Trường nằm trên địa bàn kinh tế đặc biệt khó khăn, đời sống dân cư
còn nghèo nàn nên ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập của trẻ.
Buôn Knul 100% là dân tộc Êđê trình độ dân trí thấp, chưa đảm bảo
được mức sống cho người dân nên quá trình chăm sóc giáo dục trẻ gặp
nhiều khó khăn trong giao tiếp, truyền đạt giữa cơ và trẻ. Vì thế trong tổ
chức hoạt động cũng có nhiều khó khăn
Trẻ cịn nhút nhát, chưa mạnh dạn, chưa tự tin vào bản thân do nhu
cầu tiếp xúc với mọi người chưa nhiều khả năng giao tiếp kém nên cũng
ảnh hưởng một phần nào đó trong q trình cảm thụ âm nhạc của trẻ.
- Nguyên nhân của hạn chế
Đa số cha mẹ học sinh chưa xác định được tầm quan trọng của việc
cho con em đến trường mầm non theo đúng độ tuổi, chưa nhận thức được
tầm quan trọng của việc cho trẻ đến lớp. Kiến thức về chăm sóc cũng như
kĩ năng ni dạy con của phụ huynh cịn hạn chế.
Cha mẹ trẻ thường cho trẻ lên rẫy cùng, không cho trẻ đến lớp theo
đúng độ tuổi, các hộ gia đình cách xa nhau làm hạn chế quá trình giao tiếp
của trẻ với mọi người xung quanh, bên cạnh đó trẻ cịn nhút nhát, chưa
mạnh dạn, chưa tự tin vào bản thân.
- Qua thực trạng cấp bách của vấn đề và theo hướng dẫn thực hành
quan điểm lấy trẻ làm trung tâm thì rõ ràng nhiệm vụ đặt ra đối với người
giáo viên đó là phải giúp trẻ mạnh dạn, tự tin. Phát triển cho trẻ khả năng
cảm thụ âm nhạc cả về phần nghe, phần hát và biểu diễn. Và nhiệm vụ đặt
6
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
ra đó là phải làm sao để trẻ phát triển lĩnh vực thẫm mĩ một cách có hiệu
quả đúng với kết quả mong đợi mà độ tuổi trẻ cần đạt được đó là nhiệm vụ
mà giáo viên cần đưa ra các giải pháp phù hợp với đặc diểm tình hình thực
tế của lớp. cho nên tơi đưa ra các nhiệm vụ để giải quyết vấn đề như sau:
- Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý, đặc điểm phát triển thẫm mĩ của trẻ, lập kế
hoạch giáo dục phù hợp với độ tuổi của trẻ.
- Tạo môi trường âm nhạc trong và ngồi lớp và xây dựng mơi trường vật
chất ngoài lớp học
- Nâng cao chất lượng, làm đồ dùng đồ chơi, tạo môi trường phong phú.
- Lập kế hoạt hoạt động chia lớp thành nhiều nhóm, dạy nhiều lần luân
phiên nhóm.
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
Từ những nguyên nhân, các yếu tố thực trạng nêu trên tôi lựa chọn
các giải pháp, biện pháp phù hợp. những giải pháp biện pháp đó nhằm mục
đích giúp trẻ học tốt mơn hoạt động âm nhạc theo hướng lấy trẻ làm trung
tâm. Kích thích sự hứng thú, sáng tạo trong quá trình trẻ tham gia hoạt
động âm nhạc.
- Giải pháp1:Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, lập kế hoạch
giáo dục phù hợp với độ tuổi của trẻ lớp chồi 2 theo nguyên tắc lấy trẻ làm
trung tâm:
Khi nghiên cứu vào đề tài đầu tiên là phải hiểu được đặc điểm tâm
sinh lý của trẻ, để biết trẻ cần gì và mong muốn gì. Trong quá trình đi phổ
cập được trực tiếp trao đổi với phụ huynh, là cơ hội để tìm hiểu về mơi
trường sống, tính cách của trẻ từ đó lập kế hoạch hoạt động cho trẻ.
Ngay từ đầu năm học được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp chồi
2, học sinh đa số con em dân tộc thiểu số nên tôi đã đi sâu tìm hiểu đặc
điểm tâm sinh lý từng trẻ nhu cầu học của trẻ suy nghĩ hằng ngày qua biểu
hiện của trẻ tại lớp.
Từ những đặc điểm tâm sinh lý đó, bản thân nhận ra rằng: để trẻ u
thích mơn hoạt động âm nhạc thì việc lựa chọn biện pháp dạy xây dựng
7
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
theo hướng lấy trẻ làm trung tâm là rất quan trọng. Tôi luôn cố gắng làm
cho trẻ cảm thấy hoạt động giáo dục âm nhạc trở nên thú vị.
Đặc điểm của trẻ dân tộc thiểu số là rất thích hát, múa, khả năng cảm
thụ âm nhạc tốt. Tận dụng được ưu điểm đó mà trong giờ hoạt động âm
nhạc tôi đã đưa bài thơ, bài đồng dao lồng ghép vào hoạt động, các em
tham gia một cách rất say mê, giáo viên dạy cho các em hát những bài hát
theo chủ đề cũng như những bài hát trong chương trình mầm non.
Dựa vào tiêu chí thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm.
Cô lên kế hoạch cụ thể cho năm, tháng, tuần những cơng việc phải làm
để hồn thành mục tiêu đề ra. Chú trọng nhất vào kế hoạch giáo dục tuần,
ngày.
Trong kế hoạch giáo dục năm học tôi bám vào các tiêu chí như tiêu chí
1: Mục tiêu phù hợp với sự phát triển của trẻ. Tiêu chí 3 với chỉ số 3: Có dự
kiến chủ đề. Tiêu chí 2 chỉ số 3,5,6 về dự kiến chủ đề và mốc thời gian thực
hiện các chủ đề.
Ví dụ: Theo tiêu chí 1, chỉ số 1: trong năm học áp dụng biện pháp vào
trẻ mục tiêu đề ra cuối năm: 100% trẻ hứng thú khi học môn giáo dục âm
nhạc, 90% trẻ hát đúng giai điệu vận động linh hoạt như: vỗ tay theo nhịp,
vận động trên cơ thể, hát đúng lời, thể hiện đúng cảm xúc
Ví dụ: Kế hoạch tháng 8: Cơ tìm hiểu, làm quen với trẻ giúp trẻ có
cảm giác gần gũi, thân thiện hơn, Hát những bài hát “Lại đây với cô” để tạo
mối quan hệ mặt thiết với trẻ, để trẻ tự tin hơn, trao đổi với phụ huynh về
tính cách, sinh hoạt của trẻ để hiểu rõ hơn về tâm sinh lí.
Tháng 9, tháng 10: Cơ tiến hành chọn những đề tài giúp trẻ học tốt
môn giáo dục âm nhạc phù hợp với tình hình của lớp.
Ví dụ: Về lời ca: chọn các bài hát có nội dung giáo dục phù hợp với
chủ đề trong năm học, các bài hát nhẹ nhàng tình cảm, vui nhộn, dễ nhớ dễ
thuộc.
Lập kế hoạch giáo dục 35 tuần/năm lấy trẻ làm trung tâm đảm bảo
mỗi trẻ đều được hoạt động với mơn giáo dục âm nhạc tích cực sáng tạo:
Dựa vào tình hình thực tế ở từng địa phương, ở lớp tơi tự xây dựng
kế hoạch cho lớp của mình, vì vậy trước khi bắt đầu bất cứ hoạt động âm
8
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
nhạc nào với từng nhóm trẻ, tơi luôn vạch sẵn một loạt các hoạt động giúp
cân bằng giữa yên tĩnh và ồn ào, giữa động và tỉnh. Nhận ra trạng thái của
nhóm và sẽ sẵn có trong tay đầy đủ các nội dung, hình thức lựa chọn phù
hợp hơn.
Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt trẻ khác nhau về thể chất tình cảm
trí tuệ, hồn cảnh gia đình. Vì vậy đặc điểm tâm sinh lí cũng khác nhau. Do
đó việc lựa chọn bài hát để dạy cho trẻ cũng khác nhau, kể cả trò chơi âm
nhạc cũng vậy. Với trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi, trẻ hát một cách tình cảm, âm
thanh tuy vẫn chưa mềm mại, nhẹ nhàng ở từng âm vực biết giữ hơi trước
lúc bắt đầu hát hoặc giữa các đoạn nhạc. Hát rõ ràng, bắt đầu và kết thúc
bài hát đúng lúc, bắt đầu vào giai điệu một cách chính xác. Hát to dần, nhỏ
dần với các tốc độ khác nhau một cách tự tin khi có nhạc đệm hoặc khơng
có nhạc đệm cùng với người lớn. Hát đơn ca những bài hát quen thuộc.
Chính vì vậy giáo viên cần hiểu biết về hướng lựa chọn bài hát có chất
lượng nghệ thuật, phù hợp với tuổi đi sâu vào thế giới của trẻ, điều này giúp
trẻ hứng thú hơn khi tham gia hoạt động âm nhạc và đạt kết quả tốt hơn.
Ví dụ: Như bài hát “Cô giáo em” – với giai điệu vui tươi nhộn nhịp,
ngơn ngữ dễ hiểu và có nội dung giáo dục cao phù hợp chủ đề nói về cô
giáo rất xinh sắn, dễ thương cũng như đề cao cảnh đẹp quê hương của mình
đồng thời cũng phù hợp với chủ đề “Những nghề bé biết”
Về giai điệu: Các bài hát có giai điệu vui tươi, trong sáng, nhẹ nhàng
thu hút trẻ. Chọn những bài hát có giai điệu phù hợp với chủ đề nội dung
bài hát cần truyền tải cho trẻ.
Ví dụ: Bài hát “Em đi qua ngã tư đường phố” phù hợp với chủ đề:
“Bé đi đường an toàn” về giai điệu vui tươi hồn nhiên giúp trẻ hiểu đặc
điểm một số phương tiện giao thông.
Về nội dung bài hát: Chọn những bài hát phù hợp với chủ đề trẻ đang
học có tính nhân văn cao giáo dục trẻ biết yêu thương ông bà cha mẹ .
Ví dụ :bài hát “Cháu u cơ chú cơng nhân” phù hợp với chủ đề:
“Những nghề bé biết” về giai điệu vui tươi hồn nhiên nội dung thì sâu sắc
nhắc trẻ công việc hằng của cô chú công nhân yêu thương quý trọng công
9
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
việc của mọi người trong cuộc sống giáo dục trẻ sâu sắc về nhân văn qua
hoạt động âm nhạc
Việc lựa chọn bài hát phù hợp cho trẻ rất quan trọng, nó giúp trẻ cảm
nhận được âm nhạc tốt hơn, hứng thú hơn và mang đến kết quả cao hơn.
Biện pháp 2: Tạo môi trường âm nhạc trong lớp và xây dựng mơi
trường vật chất ngồi lớp học, để kích thích trẻ tích cực tham gia hoạt động
âm nhạc.
-Trong lớp:
Cô thường xuyên chú ý lồng ghép âm nhạc vào các môn học khác ở
các bài phù hợp để trẻ được ôn luyện ở mọi lúc mọi nơi, mặt khác qua nội
dung lồng ghép này các môn học khác cũng trở nên phong phú sinh động
hơn.
Vì thế việc tạo môi trường âm nhạc trong lớp rất cần thiết, môi
trường có tác dụng tốt đến q trình giáo dục âm nhạc cho trẻ. Để trẻ được
hoạt động âm nhạc ở mọi lúc mọi nơi mọi góc trong và ngồi lớp, tôi luôn
tạo môi trường thật đẹp để cuốn hút trẻ đặc biệt là trẻ lớp Chồi 2 học sinh
đồng bào dân tộc thiểu số 100% ngồi ra tơi cịn chú trọng xây dựng môi
trường Tiếng Việt cho trẻ.
Tạo môi trường âm nhạc xung quanh trẻ tất cả các hoạt động hằng
ngày của trẻ là điều rất cần thiết đối với trẻ mẫu giáo, trẻ rất nhạy cảm với
những đồ dùng đồ chơi màu sắc sặc sỡ. Do đó tạo mơi trường đồ dùng đồ
chơi phong phú, đa dạng và ở trạng thái mở là giúp trẻ mạnh dạn thể hiện
khả năng âm nhạc của mình cũng đồng thời giúp trẻ học hỏi nhau và sửa
cho nhau những câu hát chưa đúng lời, đúng giai điệu.
Ví dụ: cho trẻ thực hiện các kỹ năng cần thiết như: vỗ, gõ múa với
những vận động cơ bản, trẻ có cảm giác tự tin, mạnh dạn, nhanh nhẹn và
linh hoạt qua việc thực hiện hoạt động âm nhạc.
- Ngoài lớp:
Ở hoạt động ngoài trời buổi sáng cô cho trẻ dạo chơi hát những bài
về chủ đề. Tìm hiểu một số âm thanh như: thìa, đủa, nắp vung, soong nồi,
10
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
chén bát, cồng chiên các loại lon, thùng thiếc, hột hạt, gạo, các loại đá, các
dụng cụ nhà bếp, khối gỗ, chén bằng nhơm......bài trí thật đẹp và hấp dẫn
ngồi sân.
Khơng gian trong lớp ở góc âm nhạc trang trí nhiều hình ảnh, đồ chơi
thật đẹp mắt thu hút trẻ, kích thích tính tị mị, ham hiểu biết, lơi cuốn trẻ
vào góc chơi âm nhạc, phải ln chú ý thay đổi chất liệu, những thiết bị tạo
âm thanh khác nhau định kỳ để trẻ không nhàm chán qua các chủ đề trong
năm, tạo điều kiện cho trẻ hoạt động âm nhạc tốt nhất.
Ln thay đổi trang trí góc âm nhạc thật sinh động theo chủ đề để
gây sự thu hút với trẻ. Góc âm nhạc là nơi trẻ có điều kiện để thể hiện khả
năng âm nhạc của mình, trẻ có thể làm quen, ơn luyện , củng cố và vận
dụng phát triển những kỹ năng âm nhạc qua các tṛò chơi, các họat động
sáng tạo làm phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. Tại đây, trẻ tự hát hay tự
vận động theo nhạc, biểu diễn một mình hay một nhóm trẻ một cách thích
thú và sáng tạo.
Biện pháp 3: Nâng cao chất lượng, làm đồ dùng đồ chơi, tạo môi
trường phong phú.
- Đồ dùng dạy học được sử dụng trong tiết học đóng vai trị quan
trọng của việc thành công và hiệu quả giáo dục của tiết dạy. Có đồ dùng để
trẻ vừa quan sát vừa cảm nhận và được thực hành chắc chắn sẽ tạo hứng
thú cho trẻ tham gia tích cực trong giờ học. Bên cạnh đó trẻ cịn khắc sâu
được kiến thức đã được học trong tiết dạy. Chính vì vậy giáo viên ln cố
gắng tìm tịi, sưu tầm tranh ảnh có nội dung liên quan đến bài dạy. Luôn tận
dụng những nguyên vật liệu có sẵn ở địa phương, những phế phẩm như
chai dầu gội đầu, tờ lịch cũ, bìa cứng, chai nhựa, xốp vụn, vải, len,… Trẻ
mẫu giáo là giai đoạn rất nhạy cảm, dễ cảm xúc với những sự vật, sự việc
xung quanh. Do đó, việc tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ phải tự nhiên
và lôi cuốn. Đồ dùng đồ chơi âm nhạc đa dạng sử dụng nhiều nguyên vật
liệu khác nhau lôi cuốn trẻ rất hứng thú và thích được tham gia, giáo viên
11
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
có thể sử dụng nhạc baet để dạy cho trẻ qua trình chiếu màn hình ti vi hay
PowerPoint
Đồ dùng tự tạo giúp trẻ hứng thú hơn trong hoạt động âm nhạc, vì
vậy, giáo viên phối hợp với phụ huynh cung cấp nguyên vật liệu phế thải
hay nguyên vật liệu có địa phương như tre, trúc, lon ,chai nhựa , vỏ dừa….
Tạo nhiều đồ dùng, đồ chơi đẹp, hấp dẫn xung quanh lớp như đàn, thanh gõ,
dàn trống, trống lắc, … để thu hút trẻ vào góc chơi và thể hiện được khả
năng âm nhạc của mình. Trẻ có thể làm quen, ơn luyện, củng cố và vận dụng
phát triển những kỹ năng âm nhạc qua các trò chơi và hoạt động sáng tạo
làm phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. Do đó. cần chú ý tận dụng diện tích
phịng học, góc âm nhạc một cách phù hợp và chú ý bố trí, sắp xếp các dụng
cụ, đồ dùng âm nhạc để tạo môi trường học gần gũi, thoải mái cho trẻ.
Đồ dùng phục vụ âm nhạc giúp trẻ hứng thú hơn trong hoạt động âm
nhạc như: Trống lắc, phách tre, trống trịn….
Ví dụ: Trống lắc có thể làm từ vỏ lon nước cắt đôi ra bỏ hạt đá hay
sỏi vào trong dán keo cẩn thận trẻ cầm không bị thương, hay cây tre trúc cắt
ra đoạn hai thanh đập vào nhau tạo ra tiếng kêu làm phách tre, trống từ hộp
bánh bằng nhơm hay sắt…
Có thể để giấy bao hay những loại giấy phế liệu có kích cỡ lớn, tạo
điều kiện cho trẻ sáng tạo ra các kiểu áo váy... theo ý tưởng cá nhân, phục
vụ cho biểu diễn văn nghệ và nhảy múa tự do. Tạo điều kiện cho trẻ tự làm
đồ dùng âm nhạc cho mình như: Làm hoa cầm tay để múa, làm nơ cài tóc
để biểu diễn, làm váy bằng giấy, váy bằng hoa, váy từ lá, áo mưa, ........
Tất cả những đồ dùng, đồ chơi bài trí ở trạng thái mở, trẻ dễ dàng lấy
và sử dụng. Và bố trí góc âm nhạc cần chú ý sao cho ở nơi đó tiếng ồn ào
trẻ tạo ra tại góc khơng ảnh hưởng, làm phiền đến những hoạt động yên
tĩnh ở góc khác
Mỗi chúng ta nói chung và trẻ em nói riêng được mặc đẹp, diện đẹp
sẽ làm cho chúng ta tự tin hơn. Do đó, để trẻ yêu âm nhạc, hứng thú học âm
nhạc thì ngồi phương pháp linh hoạt thì việc giáo viên kết hợp cho trẻ
12
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
được sử dụng trang phục trong quá trình tham gia hoạt động cũng góp phần
cho hoạt động sôi nổi, đạt kết quả hơn.
Biện pháp 4: Phát huy tính tích cực của trẻ trong hoạt động âm nhạc.
Để khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ được tốt hơn, thì điều đầu tiên giáo
viên nên làm là giúp trẻ hứng thú, tích cực khi được tham gia vào các hoạt
động âm nhạc. Việc đưa âm nhạc đến với trẻ, giáo viên khơng nhất thiết
phải có biệt tài gì lớn lao, mà hơn hết là giáo viên phải tạo cho trẻ cơ hội
được cảm thụ âm nhạc và thể hiện năng khiếu của bản thân. Bởi trẻ ở lứa
tuổi mầm non là "Học bằng chơi - chơi mà học" theo chương trình giáo dục
Mầm non. Do đó chúng ta cho trẻ cảm nhận âm nhạc bằng nhiều hình thức
khác nhau. Cụ thể:
- Hoạt động âm nhạc có chủ đích:
Cho trẻ tiếp xúc với âm nhạc thông qua hoạt động có chủ đích, là các
hoạt động nhằm cho thể hiện hát, múa, vận động, chơi các trò chơi âm nhạc
để nâng cao khả năng âm nhạc cho trẻ thì quá trình tổ chức hoạt động có
chủ đích cần có sự linh hoạt để trẻ hứng thú tham gia, từ đó hiệu quả trẻ
tiếp thu được sẽ tốt hơn.
Lựa chọn một hoạt động âm nhạc, dựa vào mục đích yêu cầu để lựa
chọn kỹ năng cần thực hiện, tiến hành thiết kế hình thức đổi mới để đạt
được kĩ năng đã đề ra, đảm bảo “ học bằng chơi, chơi mà học – lấy trẻ làm
trung tâm”.
- Bước1: Gợi ý cho trẻ cùng cô lựa chọn đề tài hoạt động âm nhạc
trong phạm vi chủ đề đang học
- Bước 2: Cô chuẩn bị một số đạo cụ cho các cháu:
- Bước 3: Lựa chọn các kĩ năng dựa vào các hoạt động sinh hoạt
như: tư thế, tác phong, thần thái nét mặt, … để gắn với các kĩ năng mà trẻ
sắp vận động trong bài hát.
- Bước 4: Lập kế hoạt hoạt động chia lớp thành nhiều nhóm, dạy
nhiều lần luân phiên nhóm. Cơ đã nắm được khả năng của trẻ rồi, trong kế
hoạt động cô tập trung vào khai thác các vận động đa dạng của trẻ
13
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
- Bước 5: Chọn hoạt động trọng tâm phù hợpvới trẻ của lớp mình
Tiến hành tổ chức thực hiện hoạt động âm nhạc
- Trong hoạt động trọng tâm là dạy hát:
Chọn phần trọng tâm là ca hát thì nội dung chính là tập cho các cháu
hát thuộc, rõ lời bài hát và đúng nhịp. Tuy nhiên phương pháp tổ chức cho
trẻ cần được cô giáo lựa chọn phù hợp với khả năng của trẻ, không áp đặt,
không gò ép trẻ mà cần phải nhẹ nhàng, linh hoạt và tạo sự hứng thú cho
trẻ.
Nếu trẻ hoàn toàn chưa biết bài hát này thì giáo viên sẽ hát mẫu rồi
tập cho trẻ hát từng câu rõ lời và đúng giai điệu, cịn như có một số trẻ đã
biết thì giáo viên nên đồng thời khuyến khích trẻ hát cùng và cần chú ý
trong khi trẻ hát đoạn nào chưa đúng lời hoặc giai điệu thì giáo viên sẽ sửa
cho trẻ ở đoạn đó bằng cách cơ giáo hát trước trẻ hát sau. được học mọi lúc
mọi nơi nhất môn hoạt động âm nhạc, trẻ được học, ơn bài tìm hiểu bài hát
trong mọi lúc mọi nơi tất cả các hoạt động. Cô hướng trẻ tham gia hoạt
động âm nhạc theo nhiều hình thức: vận động theo nhịp bài hát, vỗ tay theo
nhịp, vận động sáng tạo trên cơ thể trẻ…..Cơ giáo cần thay đổi hình thức
như sử dụng nhạc không lời từ mạng internet cùng hát với cô theo tiếng
đàn, cịn khơng cơ có thể tải nhạc rồi mở cho trẻ hát cùng cơ theo nhạc…
Với trẻ khi có thêm âm thanh vui nhộn trẻ sẽ hứng thú hơn, không nên để
trẻ trong một tư thế lâu là ngồi hát, đứng hát. Mặt khác giáo viên cần tổ
chức thi đua, có khen thưởng để kích thích trẻ hứng thú hơn.
Tuy nhiên việc làm này giáo viên không nên lặp đi lặp lại trong tất cả
các giờ hoạt động âm nhạc, trẻ sẽ nhàm chán cho trẻ. Dạy hát theo nhịp bài
hát nhưng hơm sau giáo viên có thể khơng sử dụng đàn mà có thể cho trẻ sử
dụng thêm dụng cụ âm nhạc cho trẻ em như xắc xô, thanh gõ, trống lắc …
để kết hợp khi trẻ đã nhớ lời có thể hát cùng cơ kết hợp sử dụng các dụng
cụ âm nhạc mà trẻ tự tạo ra.
Hay khi dạy trẻ hát giáo viên cũng phải linh hoạt. Tùy theo nội dung
lời ca và tính chất và tốc độ của bài để lựa chọn sao cho phù hợp. Giáo viên
14
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
cho trẻ đứng thành vòng tròn hay vịng cung hoặc đội hình thể dục và giữ
khoảng cách nhất định giữa giáo viên và trẻ để có thể bao quát được và trẻ
cũng đễ theo dõi
- Hoạt động trọng tâm là vận động:
Cô gợi ý bằng lời để trẻ tự chọn vận động. Cô chọn ý tưởng của từng
trẻ cho lớp vận động trước, sau đó gợi cho từng nhóm trẻ sử dụng các đạo
cụ đã chuẩn bị để vận động, tạo cơ hội cho trẻ vận động theo những gì đã
chuẩn bị một cách sáng tạo. Cùng với đó, giáo viên chọn những trẻ có năng
khiếu lên vận động hoá thân vào nhân vật . Giáo viên có thể kích thích tính
sáng tạo cho trẻ, đặt các câu hỏi và tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện mình
như: Mời trẻ làm và khi tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện rồi giáo viên có
thể dẫn dắt vào hoạt động mình muốn hướng tới. Chính những điều đó trẻ
sẽ hứng thú hơn, vừa được thể hiện theo sáng tạo đồng thời có thêm một
cách thể hiện mới là cô chỉ dẫn..
Khi trẻ đã thực hiện thành thạo rồi cơ cho trẻ tự vận động theo sở
thích của trẻ dưới hình thức tổ, nhóm hoặc dùng các dụng cụ gỗ đệm. Bên
cạnh đó cơ có thể gợi ý cho trẻ cách thể hiện vận động theo nhạc trên các
bộ phận trên cơ thể.
Ví dụ: Bài hát “Rửa mặt như mèo ” trẻ có thể vừa hát vừa mô phỏng
động tác méo rữa mặt. Hoặc bài hát: “Đố bạn” trẻ vừa hát vừa mô phỏng
dáng điệu của các con vật phù hợp với nhịp điệu của bài hát.
- Hoạt động trọng tâm là nghe hát:
Cô gợi ý cho trẻ nghe lời ca và tưởng tượng các động tác vận động,
các điệu múa theo giai điệu, lời ca của bài hát. Cho trẻ nghe ca sỹ trong đĩa
hát, tiếp đó, cơ hát lần 2 , khuyến khích trẻ đứng lên múa, vận động minh
họa cho cô theo ý tưởng sáng tạo cuả trẻ. Khuyến khích trẻ sử dụng đạo cụ
như Quạt múa, hoa, khăn, nón…, lá giao lưu cùng cơ khi hát, để thể hiện,
sự gắn bó, thân thiết giữa cô và trẻ.
Cô tập cho trẻ nêu cảm nhận của mình khi nghe lời ca và giai điệu bài hát,
bản nhạc như: Hay, buồn, vui, êm dịu, vui nhộn, rộn ràng, lời bài hát tình
15
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
cảm…để mỗi khi hỏi, trẻ có thể lựa chọn cách nêu cảm nhận của mình về
bài hát, bản nhạc vừa nghe chính xác, phù hợp.
Ngồi các vận động trên giáo viên cần có thể gợi mở, sáng tạo
khuyến khích trẻ những trị chơi như: nhảy rum ba, cha cha…để cho tiết
dạy được phong phú hơn.
Ví dụ: Trị chơi “Tai nhanh hơn” Giáo viên xếp 4 cái ghế trẻ đứng
xung quanh chọn 6 trẻ lên chơi lần lượt trẻ đi vòng tròn hát bài hát chủ đề
khi nghe hiệu lệnh cảu cô vỗ tay hay lắc sắc xô trẻ chon cho mình một cái
ghế để ngồi bạn nào nhanh hơn sẽ có chỗ ngồi bạn nào chậm hơn sẽ mất
quyền chơi tiếp về chỗ cứ như vậy đến bạn cuối cùng
Tất cả các hoạt động đều phải được triển khai một cách liên hoàn nhịp
nhàng và linh hoạt. Giữa một hoạt động nhỏ cần có sự liên kết hợp lí tránh
nhàm chán, đơn điệu, tẻ nhạt.
Một trong những cách cho trẻ làm quen với âm nhạc là tổ chức các
trị chơi âm nhạc cho trẻ tham gia.Thơng qua trò chơi trẻ trực tiếp thực hiện
và cảm nhận sự nhanh chậm, cao thấp to nhỏ của âm thanh một cách tự
nhiên nhất. Bên cạnh đó tổ chức cho trẻ tham gia chơi không những giúp
trẻ cảm nhận về âm thanh tốt mà còn giúp trẻ phát triển trên nhiều lĩnh vực
khác nhau. Khi tổ chức chơi giáo viên giới thiệu trò chơi, phổ biến cách
chơi một cách ngắn gọn, rõ ràng.
Khi tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động âm nhạc để trẻ luôn hứng thú
người giáo viên phải hết sức linh hoạt, không nhất nhất là dạy hát hay dạy
vận động chỉ đúng từng đó thời gian, mà tùy thuộc vào sự hứng thú của trẻ
để kéo dài hơn hay nên dừng tại đó hoặc đi đủ ba hoạt động dạy hát (hoặc
vận động) rồi nghe hát, chơi trò chơi âm nhạc. Tất cả tùy vào trẻ để giáo
viên có thể linh hoạt lựa chọn hoạt động và phương pháp phù hợp.
Khi tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động âm nhạc để trẻ luôn hứng thú
người giáo viên phải hết sức linh hoạt, không nhất nhất là dạy hát hay dạy
vận động chỉ đúng từng đó thời gian, mà tùy thuộc vào sự hứng thú của trẻ
để kéo dài hơn hay nên dừng tại đó hoặc đi đủ ba hoạt động dạy hát (hoặc
16
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
vận động) rồi nghe hát, chơi trò chơi âm nhạc. Tất cả tùy vào trẻ để giáo
viên có thể linh hoạt lựa chọn hoạt động và phương pháp phù hợp.
Biện pháp 5: Lồng ghép hoạt động âm nhạc mọi lúc mọi nơi:
- Đón trẻ:
Sáng sớm khi vừa đến lớp, giáo viên cần mở nhạc theo chủ đề để
cho trẻ cảm thấy vui tươi, phấn khởi khi được đến trường. Nhạc cất lên
ngày mới cho trẻ là phải vui, rộn ràng kích thích sự hứng thú của trẻ, tạo
cảm giác an toàn cho trẻ, để trẻ quên đi cảm giác xa bố mẹ. Cụ thể là các
bài hát như “Vui đến trường” chủ đề: Trường mầm non “Cô giáo em” chủ
đề: Nghề dạy học.
- Hoạt động thể dục buổi sáng:
Để khởi động một ngày mới cho trẻ, vào buổi tập thể dục sáng cô mở
nhạc cho trẻ trong quá trình đi, chạy, tập các động tác là rất quan trọng, nó
kích thích trẻ vui vẻ, tự tin hơn khi thực hiện các động tác cùng cô. Đồng
thời, khi tập với nhạc trẻ cảm nhận được nhịp điệu của bài hát, những bài
hát dành cho trẻ tập thể dục thường là nhạc vui có tiết tấu nhanh, mạnh. Cụ
thể như: “Tập thể dục buổi sáng”, cơ giáo có thể cho trẻ tập các động tác cơ
bản theo nhạc sau đó cơ mở nhạc nền hoặc kết hợp bài hát cho trẻ nhảy hay
các vũ điệu tự do mà trẻ yêu thích.
Ví dụ: Bài “trời nắng trời mưa” chủ đề: Hiện tượng tự nhiên cho trẻ
nghe nhạc hát theo bài hát vận động múa các động tác chú thỏ trong bài hát.
Việc tạo cơ hội cho trẻ được tiếp xúc và cảm nhận âm nhạc ở mọi
lúc, mọi nơi là điều rất cần thiết. Trẻ nghe nhiều, tai nghe của trẻ sẽ phát
triển và cảm nhận chính xác hơn giai điệu để từ đó hát đúng lời, đúng giai
điệu và hay hơn, tự tin thể hiện trước đám đông nhiều hơn.
Âm nhạc đến với trẻ không nhất thiết là vào giờ hoạt động âm nhạc
mà âm nhạc có thể đến với trẻ bất cứ lúc nào. Trẻ càng được tiếp xúc nhiều
với âm nhạc thì sẽ hình thành dần trong trẻ tình u âm nhạc, từ đó khả
năng âm nhạc cũng được nâng cao. Hơn thế nữa âm nhạc còn là phương
tiện hữu hiệu để tổ chức các hoạt động học khác.
17
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
- Hoạt động ngồi trời:
Khơng những thế trong các hoạt động ngồi trời; hoạt động góc hay
hoạt động có chủ đích khác; có thêm một chút nhạc, trẻ được hát, được vận
động theo nhạc sẽ kích thích trẻ tích cực hơn để tiếp tục hoạt động, nếu
khơng có âm nhạc hoạt động học trở nên khơ khan, chưa khơi dậy được sự
hứng thú của trẻ vì vậy việc lồng ghép tích hợp âm nhạc vào các hoạt động
là một điều khơng thể thiếu đối với trẻ.
Ví dụ: Khi cho trẻ ra hoạt động ngoài trời khám phá vườn cổ tích với
chủ đề: “Sắc hoa mùa xuân” giáo viên cho trẻ hát bài “Ra vườn hoa em
chơi”, vừa kích thích trẻ hứng khởi hơn khi được ra sân, và cũng là giáo
dục trẻ khi vào vườn cổ tích của trường không được bứt hoa bẻ cành, …
đồng thời qua việc hát đó trẻ thuộc lời bài hát hơn, cảm nhận được niềm vui
ở trong giai điệu của bài hát.
Phối hợp với các môn học khác:
Việc dùng các phương tiện diễn tả âm nhạc như một công cụ hữu
hiệu để kết hợp với các hoạt động giáo dục khác như làm quen với tốn,
mơi trường…đã trở nên phổ biến trong các hoạt động giáo dục.
Trong hoạt động làm quen với tốn: giáo viên có thể sử dụng âm
nhạc giúp trẻ làm quen với các con số một cách tự nhiên, nhẹ nhàng thơng
qua với các trị chơi với lời ca có số, số người tham gia…Nếu như hoạt
động thể chất có thêm phần âm nhạc thì các vận động của trẻ sẽ trở nên dễ
dàng và giúp trẻ học hứng thú.
Ví dụ: Đang học chủ đề: “Gia đình của bé” mơn làm quen với tốn,
để thay đổi đội hình cô bật nhạc bài hát: “ba ngọn nến” trẻ lấy đồ dùng
chuyển đội hình một cách linh hoạt. Như vậy trẻ hứng thú không nhàm
chán trong việc lồng ghép giáo dục âm nhạc mọi lúc mọi nơi.
Trong hoạt động làm quen văn học: Để trẻ cảm thụ văn học tốt nhất
hiểu sâu sắc hơn nội dung câu chuyện bài thơ giáo viên cần lựa chọn lồng
ghép tích hợp âm nhạc để tổ chức cho hoạt động làm quen văn học hấp dẫn
hơn hứng thú hơn.
18
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
Trong tiết tạo hình: Kích thích sáng tạo trí tưởng tượng của trẻ trong
q trình tham gia hoạt động tạo hình cần lồng ghép hoạt động âm nhạc
vào.
Ví dụ: Tạo hình “Vẽ tơ màu con cá” cơ cho trẻ hát bài “cá vàng bơi”
nhẹ nhàng kích thích hứng thú gợi nhớ hình ảnh đàn cá.
Trong tiết giáo dục thể chất: Hoạt động chủ đích trẻ vận động cơ mở
nhạc nhẹ khơng lời kích thích trẻ hưng phấn sơi động hơn trong tiết dạy.
Ví dụ: Chủ đề: “Bé đi đường an tồn” cơ có thể mở nhạc khơng lời
bài: “Em đi qua ngã tư đường phố” cho trẻ nghe kích thích trẻ tham gia âm
nhạc làm sơi động cho tiết dạy.
Trong tiết khám phá khoa học: Gây hứng thú cho trẻ trong q trình
hoạt động học cơ có thể dùng âm nhạc bài hát trong chủ đề để chuyển đổi
đội hình hay hoạt động này qua hoạt động khác.
Ví dụ: Trị chuyện về nghề dạy học cơ kết hợp cho trẻ hát bài: Cô
giáo em phù hợp với chủ đề.
Âm nhạc trong hoạt động chiều:
Ngoài ra ở hoạt động chiều trước khi vào ôn luyện kiến thức buổi
sáng giáo viên mở nhạc cần cho trẻ được thể hiện khả năng âm nhạc của
mình, đó là tạo cơ hội cho trẻ được nghe nhạc, nghe hát, được vận động với
nhạc theo ý muốn của mình, hay tổ chức cho trẻ chơi một trị chơi âm nhạc.
Đây chính là lúc giáo viên củng cố lại các bài hát, múa, trò chơi âm nhạc
trẻ đã được học, trẻ được ôn luyện trẻ sẽ hát đúng lời hơn, múa dẻo đẹp hơn
và chơi trị chơi thành thạo hơn … Giáo viên khơng gị bó trẻ và có khích lệ
tích cực đến trẻ, có cổ vũ trẻ kịp thời khi trẻ có ý thức sáng tạo không
những trong âm nhạc mà ở tất cả các hoạt động khác. Chính những quan
tâm nhỏ đó của cô giáo sẽ giúp trẻ tự tin học hỏi và lĩnh hội được nhiều
kiến thức hơn trong đó có âm nhạc.
Tổ chức âm nhạc cuối tuần, cuối chủ đề: Ôn lại các bài hát được học
trong tuần, cuối chủ đề bằng hình thức cho trẻ hát bài hát trẻ đã học khi
19
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
cuối tuần được cắm cờ nhận phiếu bé ngoan tuyên dương dùng âm nhạc
khuyến khích, tuyên dương, động viên trẻ trong học tập.
Âm nhạc không chỉ đến với trẻ thông qua các giờ học, mà ngay cả
trong giờ ăn, giờ ngủ cũng cần mang âm nhạc đến cho trẻ. Những giai điệu
nhẹ nhàng, những câu hát ru của các vùng miền sẽ là phương tiện rất hữu
hiệu giúp trẻ sớm đi vào giấc ngủ ngon. Những giai điệu dân ca, bài hát tiết
tấu nhẹ nhàng như lời ru của mẹ nên trẻ yên tâm và sớm đi vào giấc ngủ.
Âm nhạc luôn luôn gần gũi với trẻ và trẻ sẽ cảm nhận nó một cách tự nhiên
khơng cần giáo viên phải ép buộc trẻ. Trong giờ trả trẻ lồng ghép lễ giáo
chào hỏi dạy trẻ nhắc nhở trẻ qua bài: “ Đi học về” giúp trẻ vui tươi nhưng
vẫn giúp trẻ biết chào hỏi ông bà cha mẹ khi đi học về
Giáo dục âm nhạc qua các ngày hội ngày lễ.
Thông qua các ngày hội, ngày lễ của trường, của ngành giáo viên tạo
cơ hội cho trẻ được tham gia biểu diễn văn nghệ như “Ngày hội bé đến
trường”, “Vui hội trăng rằm”, “Bé với an toàn giao thông” hay “Chào
mừng ngày nhà giáo, ngày 22/12 …”. Trẻ được mặc quần áo đẹp, trang
điểm đẹp, được các bạn cổ vũ, … sẽ hình thành dần cho trẻ sự tự tin thể
hiện mình trước đám đơng.
Ngồi ra các ngày hội, ngày lễ cô giáo biểu diễn cho trẻ xem trẻ cũng
sẽ thích được cổ vũ cho cơ của mình, thể hiện điệu bộ theo giai điệu bài hát.
Qua các tiết mục văn nghệ, trẻ nghe xem, cảm nhận giai điệu, lời ca
và thể hiện cảm xúc của mình, từ đó trẻ u âm nhạc hơn, thích xem và
mong muốn được tham gia giống bạn.
IV. Tính mới của giải pháp
Sau khi nghiên cứu và kế thừa sáng kiến kinh nghiệm của đồng
nghiệp với đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 4 -5 tuổi học tốt môn âm
nhạc” tại lớp chồi 2 trường mầm non Cư Pang tôi nhận thấy sáng kiến của
mình có những tính mới như sau.
Giải pháp 1:Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý, đặc điểm phát triển thẫm
mĩ của trẻ, lập kế hoạch giáo dục phù hợp với độ tuổi của trẻ.
20
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
Biện pháp: Tìm hiểu về hồn cảnh gia đình trẻ thì tơi áp dụng tiêu
chí quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Cô lên kế hoạch cụ thể cho
năm, tháng, tuần những công việc phải làm để hoàn thành mục tiêu đề ra.
Chú trọng nhất vào kế hoạch giáo dục tuần, ngày.
Trong kế hoạch giáo dục năm học tơi bám vào các tiêu chí 1, chỉ số 1:
trong năm học áp dụng biện pháp vào trẻ mục tiêu đề ra cuối năm: 100%
trẻ hứng thú khi học môn giáo dục âm nhạc, 90% trẻ hát đúng giai điệu vận
động linh hoạt như: vỗ tay theo nhịp, vận động trên cơ thể, hát đúng lời, thể
hiện đúng cảm xúc, theo tài liệu hướng dẫn thực hành quan điểm giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non cơng tác phối hợp với phụ
huynh đã có sự gắn bó, trao đổi và tương tác đặc biệt cơng tác vận động gia
đình trẻ đặc biệt là phụ huynh đồng bào dân tộc thiểu số ngoài việc đến nhà
trẻ tham gia các buổi họp của thôn, buôn để tuyên truyền cho phụ huynh
thấy được tầm quan trọng của việc đưa con em mình đến lớp. Chú ý đến
những trẻ có gia đình có hồn cảnh đặc biệt từ đó kêu gọi các nguồn lực hỗ
trợ trẻ
Biện pháp 2: Tạo môi trường âm nhạc trong lớp và xây dựng mơi
trường vật chất ngồi lớp học. Ở giải pháp này áp dụng tiêu chí 3: có đa
dạng đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu cho trẻ hoạt động, kích thích sự
phát triển của trẻ và được sắp xếp hấp dẫn, hợp lí. Chỉ số 6: có đa dạng đồ
dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu cho trẻ chơi và hoạt động sáng tạo và lồng
ghép tiêu chí xây dựng mơi trường tiếng việt cho trẻ người dân tộc thiểu số.
Tiêu chí 7: Có đồ dùng đồ chơi gần gũi với bản sắc dân tộc của trẻ. Đồ chơi
vật thật có nguồn gốc từ nguyên vật liệu có sẵn. Các đồ dùng đồ chơi cô và
trẻ cùng làm để cung cấp cho trẻ những trải nghiệm và trẻ cùng trang trí các
đồ dùng lên kệ cùng cô. Đồ dùng, đồ chơi để ở trạng thái mở để trẻ dễ quan
sát, dễ lấy. Giáo viên khuyến khích những đồ dùng, đồ chơi mang đậm bản
sắc dân tộc người ê đê.
Giải pháp 3: Nâng cao chất lượng, làm đồ dùng đồ chơi, tạo môi
trường phong phú.
Đồ dùng dạy học được sử dụng trong tiết học đóng vai trị quan trọng
của việc thành cơng và hiệu quả giáo dục của tiết dạy. Có đồ dùng để trẻ
vừa quan sát vừa cảm nhận và được thực hành chắc chắn sẽ tạo hứng thú
21
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
cho trẻ tham gia tích cực trong giờ học. Bên cạnh đó trẻ cịn khắc sâu được
kiến thức đã được học trong tiết dạy. Chính vì vậy giáo viên phối hợp với
phụ huynh cung cấp nguyên vật liệu phế thải có sẵn ở địa phương, những
phế phẩm như chai dầu gội đầu, tờ lịch cũ, bìa cứng, chai nhựa, xốp vụn,
vải, len,...Trẻ mẫu giáo là giai đoạn rất nhạy cảm, dễ cảm xúc với những sự
vật, sự việc xung quanh. Đồ dùng đồ chơi âm nhạc đa dạng sử dụng nhiều
nguyên vật liệu khác nhau lôi cuốn trẻ rất hứng thú và thích được tham gia,
giáo viên có thể sử dụng nhạc baet để dạy cho trẻ qua trình chiếu màn hình
ti vi.
Trẻ có thể làm quen, ôn luyện, củng cố và vận dụng phát triển những kỹ
năng âm nhạc qua các trò chơi và hoạt động sáng tạo làm phát triển khả năng
sáng tạo của trẻ. Do đó. cần chú ý tận dụng diện tích phịng học, góc âm
nhạc một cách phù hợp và chú ý bố trí, sắp xếp các dụng cụ, đồ dùng âm
nhạc để tạo môi trường học gần gũi, thoải mái cho trẻ.
Đồ dùng phục vụ âm nhạc giúp trẻ hứng thú hơn trong hoạt động âm
nhạc như: Trống lắc, phách tre, trống trịn….
Biện pháp 4: Phát huy tính tích cực của trẻ trong hoạt động âm nhạc.
Để khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ được tốt hơn, thì điều đầu tiên giáo
viên nên làm là giúp trẻ hứng thú, tích cực khi được tham gia vào các hoạt
động âm nhạc. Việc đưa âm nhạc đến với trẻ, giáo viên không nhất thiết
phải có biệt tài gì lớn lao, mà hơn hết là giáo viên phải tạo cho trẻ cơ hội
được cảm thụ âm nhạc và thể hiện năng khiếu của bản thân. Do đó chúng ta
cho trẻ cảm nhận âm nhạc bằng nhiều hình thức khác nhau.
Tính mới ở đây là trẻ được hoạt động dưới hình thức “chơi bằng
học, học mà chơi” tổ chức tiết học dưới hình thức chơi. Tận dụng mơi
trường sẵn có trẻ có thể học ở trong lớp hay các khu vực trong sân trường
tùy vào hoạt động mà cô giáo thiết kế phù hợp. Cho trẻ tiếp xúc với âm
nhạc thông qua hoạt động có chủ đích, là các hoạt động nhằm cho thể hiện
hát, múa, vận động, chơi các trò chơi âm nhạc để nâng cao khả năng âm
22
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
nhạc cho trẻ thì quá trình tổ chức hoạt động có chủ đích cần có sự linh hoạt
để trẻ hứng thú tham gia, từ đó hiệu quả trẻ tiếp thu được sẽ tốt hơn.
Đồng thời lồng ghép qua các hoạt động khác trong tất cả các hoạt
động giáo viên chỉ là người gợi mở, hướng dẫn trẻ, tạo mơi trường cho trẻ
quan sát, trải nghiệm. Khuyến khích trẻ sáng tạo trong các hoạt động.
Sáng kiến kinh nghiệm mang tính khả thi cao do những giải pháp đưa ra
hoàn toàn phù hợp với thực tế năng lực, tâm lí và nét đặc thù của trẻ.
V. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm:
Sau khi áp dụng các giải pháp biện pháp trên áp dụng tại lớp chồi 2 có
sự chuyển biến một cách rõ rệt và kết quả có sự chênh lệch giữa tỉ lệ cụ thể
như sau.
- Ước lượng bảng so sánh kết quả năm học 2017 – 2018 và ước lượng
kết quả năm học 2018 – 2019
Kết quả đạt được
trong năm học:
Nội dung
2017 - 2018
Số
trẻ
đạt
Ước lượng kết quả đạt
Ghi chú
được năm học:
2018 - 2019
Tỉ lệ Trẻ
(%) chưa
đạt
Tỉ
lệ
%
Số
trẻ
đạt
Tỉ lệ Trẻ
(%) chưa
đạt
Trẻ hứng thú tham gia
các hoạt động âm nhạc 20/30 67% 10/30 33% 28/30 93% 2/30
Trẻ chủ động sáng tạo
tham gia hoạt động âm 18/30 60% 12/30 40% 27/30 90%
nhạc
Trẻ hát đúng lời và giai
22/30 73% 8/30 27% 29/30 97%
điệu bài hát
Trẻ thể hiện cảm xúc
trong giai điệu bài hát 20/30 67% 10/30 33% 27/30 90%
23
Tỉ
lệ
(%)
Tăng
Trẻ đạt
tăng
7%
26%
3/30
Trẻ đạt
10% tăng
30%
1/30
Trẻ đạt
tăng
3%
24%
3/30
Trẻ đạt
10% tăng
23%
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
- Dự kiến kết quả đạt được trong năm học 2018 - 2019
Từ kết quả cho thấy việc tạo hứng thú cho trẻ tham gia vào các hoạt
động ở trường nói chung và giáo dục âm nhạc nói riêng, đã góp phần thực
hiện tốt nhiệm vụ năm học 2018 – 2019.
Từ những cố gắng nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm của bản thân, sự
đồng thuận hợp tác của tập thể sư phạm, sự ủng hộ tích cực của các bậc cha
mẹ học sinh đã giúp tôi đạt được kết quả cao trong quá trình tổ chức hoạt
động âm nhạc cho trẻ
Phần ba: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1.Kết luận
Từ những kết quả nghiên cứu trên tôi rút ra kết luận sau:
Việc giúp trẻ học tốt môn giáo dục âm nhạc tại trường mầm non Cư
Pang là trọng tâm quan trọng trong chương trình chăm sóc giáo dục
trẻ từ đó hình thành nhân cách phát triển tồn diện về mặt thẩm mỹ
cho trẻ.
Để làm tốt giải pháp giúp trẻ học tốt môn giáo dục âm nhạc tại
trường mầm non Cư Pang trước hết phải nắm được đặc điểm tâm
sinh lý của trẻ trong độ tuổi này, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của
cha mẹ trẻ.
Tích cực sáng tạo nhiều cách dạy mới lạ, thay đổi thường xuyên
cách trang trí lớp và làm đồ dùng, đồ chơi sinh động hấp dẫn từ
những nguyên vật liệu sẵn có ở từng địa phương.
Cô cần mẫu mực yêu thương, tôn trọng đối xử cơng bằng với trẻ,
coi trẻ như con mình, cơ cần phải tạo hứng thú cho trẻ trong mọi hoạt
động. chính vì vậy, tạo hứng thú cho trẻ, giúp trẻ phát huy được năng
khiếu và khả năng âm nhạc của mình là một vấn đề rất quan trọng và
cần thiết, , điều này không phải là việc làm đơn giản mà các nhà giáo
dục cần có sự đầu tư suy nghĩ tìm tịi, cần phải dành thời gian cho
việc học cách sử dụng các dụng cụ âm nhạc thành thạo.
24
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học tốt môn giáo dục âm nhạc tại lớp Chồi 2 trường Mầm non Cư Pang
Một điều quan trọng nữa là cần tạo điều kiện để trẻ được thể hiện khả
năng, năng khiếu biểu diễn có phong cách của trẻ trên sân khấu hoặc
trước đám đơng.
2. Kiến nghị.
b. Về phía nhà trường:
Nhà trường trang bị thêm nhiều trang phục biểu diễn văn nghệ phù
hợp với âm hưởng vùng miền, chủ đề.
Mua thêm các dụng cụ âm nhạc cho trẻ, loại băng đĩa bài hát với
nhiều thể loại của mọi vùng miền phù hợp với trẻ.
Trên đây là một số kinh nghiệm mà bản thân tơi rút ra được từ tình
hình thực tế bản thân tôi sẽ cố gắng tiếp tục học hỏi nâng cao chuyên môn
nghiệp vụ nhằm đáp ứng yêu cầu cao hơn trong việc phát triển toàn diện
cho trẻ mầm non. Rất mong nhận được sự góp ý giúp đỡ của Hội đồng sáng
kiến các cấp, của bạn bè đồng nghiệp để tơi có kinh nghiệm tốt hơn trong
cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Xin chân thành cảm ơn !
Người viết sáng kiến:
H Duyên Bkrông
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………….
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
HIỆU TRƯỞNG
25
Người thực hiện: H’ Duyên Bkrông