Bài 11. Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.38 MB, 31 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Trường THCS Tôn Đức Thắng

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

Tiết 44

I.

I. Vai trò và đặc điểm chung của văn bản Vai trò và đặc điểm chung của văn bản 
thuyết minh

thuyết minh:: 
I. Vai trò và đặc điểm

I. Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh

minh

Đọc các văn bản sau và trả lời câu hỏi
a. Cây dừa Bình Định

b. Tại sao lá cây có màu xanh lục ?
c. Huế

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3></div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

Tiết 44

I. Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản 
thuyết minh

thuyết minh::

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh:

Đọc các văn bản sau và trả lời câu hỏi
a. Cây dừa Bình Định

b. Tại sao lá cây có màu xanh lục ?
c. Huế

?

Mỗi văn bản trên trình bày, giới thiệu, 
giải thích điều gì

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5></div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Tiết 44

Đọc các văn bản sau và trả lời câu hỏi
a. Cây dừa Bình Định

b. Tại sao lá cây có màu xanh lục ?
c. Huế

?

Mỗi văn bản trên trình bày, giới thiệu, 
giải thích điều gì

-

- Giải thích Giải thích về tác dụng của chất diệp lục về tác dụng của chất diệp lục 
làm cho người ta thấy lá cây có màu xanh

làm cho người ta thấy lá cây có màu xanh..

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh:

I. Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản 
thuyết minh

thuyết minh::

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Sơng núi hài hịa

Cơng trình văn hóa nghệ thuật n

Cơng trình văn hóa nghệ thuật nổiổi tiếng tiếng

Văn bản

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Tiết 44

Đọc các văn bản sau và trả lời câu hỏi
a. Cây dừa Bình Định

b. Tại sao lá cây có màu xanh lục ?
c. Huế

?

Mỗi văn bản trên trình bày, giới thiệu, 
giải thích điều gì

-- Giới thiệu Giới thiệu Huế như là một trung tâm văn Huế như là một trung tâm văn 
hóa nghệ thuật lớn của Việt Nam.

hóa nghệ thuật lớn của Việt Nam.

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh:

I. Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản 
thuyết minh

thuyết minh::

- Trình bày : Lợi ích của cây dừa gắn với 
người dân Bình Định

-

- Giải thích Giải thích về tác dụng của chất diệp lục về tác dụng của chất diệp lục 
làm cho người ta thấy lá cây có màu xanh

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Tiết 44

- Trình bày lợi ích của cây dừa gắn với người 
dân Bình Định.

-

- Giải thích Giải thích về tác dụng của chất diệp lục về tác dụng của chất diệp lục 
làm cho người ta thấy lá cây có màu xanh.

làm cho người ta thấy lá cây có màu xanh.

-

- Giới thiệuGiới thiệu Huế như là một trung tâm văn Huế như là một trung tâm văn 
hóa nghệ thuật lớn của Việt Nam.

hóa nghệ thuật lớn của Việt Nam.

Ba văn bản trên đã cung cấp cho em kiến thức

về những lĩnh vực nào?Em thường gặp các loại văn bản đó ở đâu ?

Hãy kể một vài văn bản cùng loại mà em biết ?

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh:

I. Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản 
thuyết minh

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Tiết 44

Một số văn bản cùng loại:
Một số văn bản cùng loại:

-Giới thiệu về một danh lam thắng cảnh:

Vịnh Hạ Long

-Trình bày tiểu sử của một danh nhân:-Trình bày tiểu sử của một danh nhân: 
Hồ Chí Minh.

Hồ Chí Minh.

-Giới thiệu một đồ vật:-Giới thiệu một đồ vật:

Cây bút bi.

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh:

I. Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản 
thuyết minh

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Tiết 44

Văn bản thuyết minh có đặc điểm như thế 
Văn bản thuyết minh có đặc điểm như thế 
nào?

nào?

Văn bản thuyết minh cung cấp tri thức

khách quan về mọi lĩnh vực của đời sống.

-Văn bản thuyết minh

cung cấp tri thức khách

quan về mọi lĩnh vực

của đời sống.

Văn bản thuyết minh được sử dụng như thế 
Văn bản thuyết minh được sử dụng như thế 
nào trong đời sống?

nào trong đời sống?

Thông dụng, phổ biến trong đời sống.

-Phạm vi sử dụng:

Thông dụng, phổ biến

Thơng dụng, phổ biến

trong đời sống.

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh:

I. Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản 
thuyết minh

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Tiết 44

Thảo luận nhóm (2 phút)

Câu1: Các văn bản trên có thể xem là văn

bản tự sự (hay miêu tả, nghị luận, biểu cảm) 
không ? Tại sao ? Chúng khác với các văn bản 
ấy ở chỗ nào ?

Câu 2: Các văn bản trên có những đặc điểm 
chung nào làm chúng trở thành một kiểu 
riêng ?

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh:

I. Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản 
thuyết minh

thuyết minh::

-Văn bản thuyết minh

cung cấp tri thức khách

quan về mọi lĩnh vực

của đời sống.

-Phạm vi sử dụng:

Thông dụng, phổ biến

trong đời sống.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

PHÂN BIỆT VĂN BẢN THUYẾT MINH

VỚI CÁC THỂ LOẠI VĂN BẢN KHÁC

PHÂN BIỆT VĂN BẢN THUYẾT MINH

VỚI CÁC THỂ LOẠI VĂN BẢN KHÁC

TỰ SỰ

TỰ SỰÏÏ

MIÊU TẢ
MIÊU TẢ
BIỂU CẢM
BIỂU CẢM
NGHỊ LUẬN
NGHỊ LUẬN

- Trình bày sự việc, diễn biến, nhân vật. Có

cốt truyện…

- Trình bày chi tiết cụ thể, cho ta cảm nhận

sự vật, con người…

- Bộc lộ cảm xúc chủ quan của người viết về

đối tượng…

- Trình bày ý kiến, luận điểm, thể hiện quan

điểm của người viết…

- Trình bày đặc điểm tiêu biểu của sự vật,

THUYẾT MINH

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14></div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Thân cây làm máng. Cọng lá làm chổi. Lá làm nhà tranh.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16></div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Sông núi hài hịa

Sơng núi hài hịa

Cơng trình văn hóa nghệ thuật n

Cơng trình văn hóa nghệ thuật nổiổi tiếng tiếng

Văn bản

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Cơm hến bánh bèo Huế bún bị Huế

Món ăn đặc sản

Huế

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Tiết 44

Từ những phân tích và so sánh trên em 
hãy rút ra đặc điểm chung của văn bản 
thuyết minh về những phương diện sau:

-Tác dụng

-Tính chất

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh:

I. Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản 
thuyết minh

thuyết minh::

-Văn bản thuyết minh

cung cấp tri thức khách

quan về mọi lĩnh vực

của đời sống.

-Phạm vi sử dụng:

Thông dụng, phổ biến

trong đời sống.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Tiết 44

-Tác dụng: Giúp người đọc hiểu về sự vật, 
hiện tượng trong đời sống một cách đúng 
đắn, đầy đủ.

-Tính chất: Khách quan, chân thực, hữu ích.

-Tác dụng: Giúp người 
đọc hiểu về các sự vật, 
hiện tượng trong đời 
sống.

- Tính chất: Khách 
quan, chân thực, hữu 
ích.

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh:

I. Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản 
thuyết minh

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Tiết 44

- Em có nhận xét gì về ngơn ngữ của các văn 
bản trên?

-Phương thức thuyết minh: Trình bày, giải 
thích, giới thiệu.

- Các văn bản trên đã thuyết minh về đối 
tượng bằng những phương thức nào?

-Ngôn ngữ: Trong sáng, rõ ràng.

-Ngôn ngữ: Trong sáng, 
rõ ràng.

-Tác dụng: Giúp người 
đọc hiểu về các sự vật, 
hiện tượng trong đời 
sống.

- Tính chất: Khách 
quan, chân thực, hữu 
ích.

-Phương thức thuyết 
minh: Trình bày, giải 
thích, giới thiệu.

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh:

I. Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản Vai trò và đặc điểm chung cảu văn bản 
thuyết minh

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22></div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Tiết 44

II.

II. Luyện tậpLuyện tập::

II.

II. Luyện tậpLuyện tập::

Bài tập 1: Các văn bản sau đây có phải là 
văn bản thuyết minh không ? Vì sao ?

a) Khởi nghĩa Nơng Văn Vân.

b) Con giun đất..

Các văn bản trên là văn bản thuyết minh. Các văn bản trên là văn bản thuyết minh.

Vì:

a/ Văn bản cung cấp kiến thức về lịch sử.

b/ Văn bản cung cấp kiến thức khoa học sinh

vật.

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Tiết 44

Bài tập 2: Hãy đọc lại và cho biết “Thông tin 
về Ngày Trái Đất năm 2000” thuộc loại văn 
bản nào. Phần nội dung thuyết minh trong 
văn bản này có tác dụng gì?

Văn bản “Thông tin về Ngày Trái Đất măm Văn bản “Thông tin về Ngày Trái Đất măm 
2000” thuộc văn bản nghị luận đề xuất một

2000” thuộc văn bản nghị luận đề xuất một

hành động tích cực bảo vệ mơi trường nhưng

đã sử dụng yếu tố thuyết minh để nói rõ tác

hại của bao bì ni lơng làm cho lời đề nghị có

sức thuyết phục cao.

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh: 
II.

II. Luyện tậpLuyện tập::

II.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Tiết 44

Bài tập 3: Các văn bản khác như tự sự,nghị 
luận, biểu cảm, miêu tả có cần yếu tố thuyết 
minh khơng ? Vì sao?

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh: 
II.

II. Luyện tậpLuyện tập::

II.

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

ĐỌC CÁC ĐOẠN VĂN SAU:

a) Một hôm có hai chàng đến cầu hơn. Một người ở vùng núi 
Tản Viên có tài lạ: vẫy tay về phía đơng, phía đơng nổi cồn bãi; 
vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi. Người ta 
gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng 
khơng kém : gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về. Người ta gọi

chàng là Thủy Tinh. 
 (Sơn Tinh, Thủy Tinh)

b) Sự thực ở nước ta, hải đường đâu chỉ mọc nơi sân nhà 
quyền quý, nó sống khắp các vườn dân, cả đình, chùa. nhà thờ 
họ. Dáng cây cũng vậy, lá to thật khỏe, sống lâu nên cội cành 
thường sần lên những lớp rêu da rắn màu rỉ đồng, trông dân dã

như cây chò đất đỏ.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

Tiết 44

Các văn bản khác như tự sự, nghị luận, Các văn bản khác như tự sự, nghị luận, 
biểu cảm, miêu tả cần yếu tố thuyết minh

biểu cảm, miêu tả cần yếu tố thuyết minh

như một phương tiện diễn đạt rất có hiệu

quả.

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

I.Vai trò và đặc điểm

chung của văn bản thuyết

minh:

minh: 
II.

II. Luyện tậpLuyện tập::

II.

II. Luyện tậpLuyện tập::

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

Đáp án:

Câu hỏi: 1) Văn bản thuyết minh có tính chất gì?

Đây là một tính chất tiêu biểu của văn bản thuyết 
minh để phân biệt với các văn bản khác?

Khách quan, chân thực, hữu ích

Từ khóa:

/

1

2

3

4

5

2) Để thuyết minh cho một đối tượng 
thường dùng những phương thức nào?

Trình bày, giới thiệu, giải thích

3) Văn bản “Tại sao lá cây có màu xanh 
lục?” cung cấp kiến thức về lĩnh vực nào?

Khoa học sinh vật

4) Đoạn văn sau thuộc loại văn bản nào?

Đêm Trung thu các em rước đèn, múa 
sư tử. Ngoài Bắc gọi là múa sư tử, trong 
Nam gọi là múa lân. Lân còn gọi là kì lân. Kì 
là tên con đực, lân là tên con cái. Tục truyền 
lân là con vật hiền lành, chỉ có người tốt mới 
nhìn thấy nó được. Thoạt nhìn, đầu lân 
giống đầu sư tử. Do vậy, người ta gọi múa 
lân thành múa sư tử.

Thuyết minh

5) Muốn có tri thức cho văn bản thuyết 
minh “Huế”, trước hết em phải làm gì?

Tham quan, quan sát
III.

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

Hướng dẫn chuẩn bị bài ở nhà:

1. Bài vừa học :

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH

-Nắm được vai trò và đặc điểm của văn bản thuyết

minh.

-

Phân biệt văn bản thuyết minh với các kiểu văn bản đã

học.

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Hướng dẫn chuẩn bị bài ở nhà:

2.

Bài sắp học

: Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ

- Đọc trước văn bản, xác định kiểu văn bản, yếu tố

thuyết minh có vai trị như thế nào trong văn bản.

-

Tác hại của hút thuốc lá đối với sức khỏe con người và

môi trường.

-

Tại sao tệ nghiện hút thuốc lá gọi là ôn dịch? Biện pháp

Tại sao tệ nghiện hút thuốc lá gọi là ơn dịch? Biện pháp

phịng chống ôn dịch này.

phòng chống ôn dịch này.

-

Sưu tầm tranh ảnh, tài liệu về tác hại của tệ nghiện hút

thuốc lá và khói thuốc lá đối với sức khỏe con người và

môi trường.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31></div>

Bài 11. Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

<b>Trường THCS Tôn Đức Thắng</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>?</b>

<b>?</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>Văn bản </b>

<b>?</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>PHÂN BIỆT VĂN BẢN THUYẾT MINH </b>

<b>PHÂN BIỆT VĂN BẢN THUYẾT MINH </b>

<b>VỚI CÁC THỂ LOẠI VĂN BẢN KHÁC</b>

<b>VỚI CÁC THỂ LOẠI VĂN BẢN KHÁC</b>

<b>PHÂN BIỆT VĂN BẢN THUYẾT MINH </b>

<b>PHÂN BIỆT VĂN BẢN THUYẾT MINH </b>

<b>VỚI CÁC THỂ LOẠI VĂN BẢN KHÁC</b>

<b>VỚI CÁC THỂ LOẠI VĂN BẢN KHÁC</b>

<b>Văn bản </b>

<b>Món ăn đặc sản </b>

<i><b>Huế</b></i>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>/</b>

<b>1</b>

<b>2</b>

<b>3</b>

<b>4</b>

<b>5</b>

<b>Hướng dẫn chuẩn bị bài ở nhà:</b>

<b>Hướng dẫn chuẩn bị bài ở nhà:</b>

<b>1. Bài vừa học :</b>

<b>1. Bài vừa học :</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH</b>

<b>-Nắm được vai trò và đặc điểm của văn bản thuyết </b>

<b>-Nắm được vai trò và đặc điểm của văn bản thuyết </b>

<b>minh.</b>

<b>minh.</b>

-

<b><sub>Phân biệt văn bản thuyết minh với các kiểu văn bản đã </sub></b>

<b><sub>Phân biệt văn bản thuyết minh với các kiểu văn bản đã </sub></b>

<b>học. </b>

<b>học. </b>

<b>Hướng dẫn chuẩn bị bài ở nhà:</b>

<b>Hướng dẫn chuẩn bị bài ở nhà:</b>

<b>2. </b>

<b>2. </b>

<b>Bài sắp học</b>

<b>Bài sắp học</b>

<b>: Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ </b>

<b>: Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ </b>

<b>- Đọc trước văn bản, xác định kiểu văn bản, yếu tố </b>

<b>- Đọc trước văn bản, xác định kiểu văn bản, yếu tố </b>

<b>thuyết minh có vai trị như thế nào trong văn bản. </b>

<b>thuyết minh có vai trị như thế nào trong văn bản. </b>