SKKN DDDH TỰ LÀM

Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
A. MỞ ĐẦU
I . LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
rước xu thế phát triển và hội nhập trong khu vực và trên phạm vi toàn cầu đã đòi hỏi
ngành giáo dục phải đổi mới một cách mạnh mẽ , đồng bộ cả mục tiêu, nội dung,
phương pháp và phương tiện dạy học, cũng như phương pháp kiểm tra đánh giá học sinh để
có thể đào tạo ra những lớp người lao động mới mà xã hội đang cần. Trong đó,việc đổi mới
phương pháp và phương tiện dạy học phải được đặc biệt chú ý.
T
Vật lý học là một môn khoa học thực nghiệm, đặc điểm này đòi hỏi giáo viên vật
lý phải tăng cường sử dụng thí nghiệm và các phương tiện trực quan trong quá trình dạy học.
Đó là một yếu tố có tính đột phá đối với chiến lược đổi mới phương pháp dạy học vật lý hiện
nay. Bởi việc sử dụng thí nghiệm và phương tiện trực quan dạy học vật lý sẽ góp phần tích
cực vào đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt động nhận thức của
người học .Vì như chúng ta đều biết , thí nghiệm và phương tiện trực quan giữ vai trò quan
trọng trong dạy học vật lí ở trường phổ thông , bởi nó không chỉ là nguồn cung cấp thông tin,
mà còn là yếu tố kích thích hứng thú, khuyến khích tính tích cực, tự giác và sáng tạo của học
sinh trong học tập bộ môn.
Việc nghiên cứu nhằm khai thác và sử dụng một cách có hiệu quả các thiết bò thí
nghiệm trong dạy học vật lý là một yêu cầu có tính cấp thiết.Thực tiễn dạy học cho thấy vật
lý học là một khoa học thực nghiệm, phần lớn giáo viên dạy vật lý nhưng hiểu biết về thí
nghiệm và phương tiện dạy học chưa thật tinh thông, dạy vật lý nhưng kó năng thực hành
chưa thật nhuần nhuyễn vì thế giáo viên chưa thể trang bò được cho người học kó năng thí
nghiệm hợp lí, khoa học. Do vậy, giáo viên cần có cái nhìn đầy đủ hơn về thí nghiệm. Đồng
thời có khả năng sử dụng chúng một cách có hiệu quả trong quá trình dạy học từ đó giúp cho
người học có được kó năng thí nghiệm ngày một tốt hơn. Đó cũng là một trong những mục
tiêu của việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay trong nhà trường phổ thông đã được
quán triệt trong Nghò quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX : Đổi mới phương pháp dạy
phải theo hướng phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, trong dạy
học cần coi trọng thực hành, tránh kiểu dạy học nhồi nhét, học vẹt dạy chay.
Trong các loại thí nghiệm vật lí mỗi loại có một vai trò riêng mà tùy theo mục

đích mà chúng ta có thể sử dụng sao cho nó có thể phát huy tác dụng cao nhất. Thí nghiệm
vật lí ở nhà là một thí nghiệm rất quan trọng trong việc phát huy tính chủ động tích cực sáng
tạo của người học. Với những dụng cụ đơn giản, dễ kiếm, dụng cụ tự tạo ít tốn kém chi phí
rất phù hợp với tình hình khó khăn về đồ dùng dạy học hiện tại. Mặt khác học sinh có thể tự
mình tạo ra được những thí nghiệm thành công , thí nghiệm vui, lạ…… giúp các em có thể giải
thích những vấn đề, hiện tượng thực tế xung quanh mình, tạo cho học sinh tác phong như
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 1
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
những nhà nghiên cứu vì thế các em sẽ rất thích thú. Do đó, thí nghiệm vật lí ở nhà với
những dụng cụ tự tạo, đơn giản là một trong những nguyên nhân chủ yếu tạo nên sự hứng
thú học tập cho học sinh.
Từ những lí do trên, tôi quyết đònh tìm hiểu biện pháp “ Giúp học sinh hứng
thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền ở
nhà”.
II . MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Trên cơ sở lí luận và thực trạng việc tìm hiểu về thí nghiệm vật lý nói chung, thí
nghiệm đơn giản, rẻ tiền , thí nghiệm tự tạo của học sinh nói riêng. Giáo viên xác lập các
biện pháp giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí
nghiệm đơn giản, rẻ tiền ở nhà. Từ đó áp dụng vào thực tế dạy học ở trường THCS Thò Trấn
Bến cầu.

III . ĐỐI TƯNG NGHIÊN CỨU:
 Khách thể nghiên cứu:
+ Hứng thú của học sinh đối với mơn học vật lí.
+ Việc sử dụng dụng cụ thí nghiệm ở nhà với những dụng cụ đơn giả, tự tạo
của học sinh
 Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp giúp học sinh hứng thú học môn vật lý thông
qua việc tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền ở nhà của học sinh trên đòa bàn trường
THCS Thò Trấn.
IV. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC:

Nếu tất cả giáo viên vật lý đều đồng bộ thấy được vai trò của thí nghiệm vật lý ở
nhà của học sinh và thực hiện đúng yêu cầu, phát huy tác dụng của thí nghiệm vật lý với
dụng cụ đơn giản, rẻ tiền, thí nghiệm tự tạo của học sinh thì học sinh sẽ phát huy được tính
chủ động sáng tạo , nâng cao năng lực thí nghiệm . Từ đó các em sẽ hứng thú với môn vật lý
và yêu thích môn học.
V. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về hứng thú của học sinh, về thí nghiệm vật lý ở nhà, thí
nghiệm với những dụng cụ tự tạo, đơn giản của học sinh.
2. Khảo sát và đánh giá thực trạng về hứng thú của học sinh, về thí nghiệm vật lý ở
nhà, thí nghiệm với những dụng cụ tự tạo, đơn giản của học sinh.
3. Xác lập các biện pháp giúp học sinh hứng thú học môn vật lý thông qua việc tự tạo
dụng cụ thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền ở nhà của học sinh trên đòa bàn trường THCS Thò Trấn.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 2
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1. Nhóm các phương pháp lí luận:
 Phân tích và tổng hợp tài liệu.
 Phân loại và hệ thống hóa lí thuyết .
 Nhằm xây dựng cơ sở lí luận của đề tài
2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
 Phương pháp điều tra.
 Phương pháp quan sát sư phạm.
 Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
 Nhằm khảo sát, đánh giá thực trạng về việc sử dụng dụng cụ thí nghiệm ở nhà và
hứng thú của học sinh đối với mơn học vật lí .
3. Phương pháp thống kê toán học:
 Nhằm xử lí kết quả nghiên cứu.
VII. PHẠM VI ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU:
Nghiên cứu biện pháp giúp học sinh hứng thú học môn vật lý thông qua việc tự tạo
dụng cụ thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền ở nhà của học sinh trên đòa bàn trường THCS Thò Trấn

Bến Cầu.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 3
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN:
1. Những đònh hướng đổi mới phương pháp dạy học
 Nghò quyết Trung ương 4 khóa VII / 1993 đã đề ra nhiệm vụ “ Đổi mới
phương pháp dạy học ở tất cả các cấp học, bậc học”.
 Nghò quyết Trung ương 2 khóa VIII / 1996 nhận đònh : “ Công tác quản lí
GD&ĐT có những mặt yếu bất cập; cơ chế quản lí của ngành GD&ĐT chưa hợp lí… phương
pháp giáo dục đào tạo chậm được đổi mới, chưa phát huy được tính chủ động , sáng tạo của
người học”( 13, tr 27-28 )
 Nghò quyết số 40/2000/QH 10 ngày 9.12.2000 của Quốc hội khóa X Về đổi
mới chương trình giáo dục phổ thông đã khẳng đònh mục tiêu của việc đổi mới chương trình
giáo dục phổ thông lần này là “ Xây dựng nội dung chương trình , phương pháp giáo dục ,
SGK phổ thông mới nhằm nâng cao giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát
triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa , hiện đại hóa đất nước phù hợp với thực tiễn
và truyền thống Việt Nam, tiếp cận trình độ giáo dục phổ thông ở các nước phát triển trong
khu vực và trên thế giới” ( 9, tr 1 )
 Một trong số các giải pháp phát triển giáo dục được đưa ra trong chiến lược
phát triển giáo dục 2001-2010 là “ phát triển đội ngũ nhà giáo, đổi mới phương pháp giáo
dục” ( 6, tr 30 )
 Chỉ thò 40-CT/TƯ về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo
và cán bộ quản lí giáo dục ghi rõ: “ Đặc biệt đổi mới mạnh mẽ và cơ bản phương pháp giáo
dục nhằm khắc phục kiểu truyền thụ một chiều, nặng lí thuyết, ít khuyến khích tư duy sáng
tạo; bồi dưỡng năng lực tự học, tự nghiên cứu, tự giải quyết vấn đề, phát triển năng lực thực
hành sáng tạo cho người học…”( 1, tr 2 )
2. Những căn cứ của biện pháp giúp học sinh hứng thú:
Mỗi lọai thí nghiệm vật lí đều có ý nghóa, tầm quan trọng riêng của nó. Theo
tôi, thí nghiệm vật lí ở nhà với những dụng cụ tự tạo, đơn giản, học sinh tự khám phá, tự làm

thí nghiệm sẽ góp phần phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Các em sẽ tự tin vào
khoa học hơn . Từ đó các em sẽ hứng thú và yêu thích môn học. Vì vậy , tôi đi sâu, tìm hiểu
và đưa ra biện pháp giúp học sinh hứng thú học môn vật lý thông qua việc tự tạo dụng cụ thí
nghiệm đơn giản, rẻ tiền ở nhà
2.1. Thí nghiệm vật lí ở nhà:
 Thí nghiệm ở nhà là một loại bài thực hành mà giáo viên giao cho từng
học sinh hoặc từng nhóm học sinh thực hiện ở nhà với những dụng cụ thông thường , đơn
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 4
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
giản và dễ kiếm, nhằm tìm hiểu một hiện tượng , xác đònh một đại lượng, kiểm chứng một
đònh luật , một quy tắc vật lý nào đó.
 Thí nghiệm ở nhà được tiến hành trong điều kiện không có sự giúp đỡ,
hướng dẫn và kiểm tra trực tiếp của giáo viên. Do đó, nó có tác dụng tốt trong việc phát huy
tính tự giác và tự lực của học sinh trong học tập. Thí nghiệm ở nhà chỉ đòi hỏi học sinh tiến
hành với những dụng cụ thí nghiệm tự kiếm ( lon bia, chai nước khoáng đã dùng, những đồ
chơi bán trên thò trường …) , hoặc những dụng cụ tự tạo từ những vật dụng đơn giản . Chính
đặc điểm này đã tạo nhiều cơ hội cho sự phát triển hứng thú học tập và sự ham mê yêu thích
môn học của học sinh. Thí nghiệm ở nhà là cơ hội tốt để rèn luyện cho học sinh kó năng, kó
xảo thực hành , là điều kiện tốt để giáo dục kó thuật tổng hợp cho học sinh. Ngoài ra, thí
nghiệm ở nhà còn có tác dụng phát triển năng lực sáng tạo của học sinh qua việc đề xuất,
thiết kế , chế tạo các dụng cụ thí nghiệm nhằm thực hiện các nhiệm vụ học tập.
 Thí nghiệm ở nhà có tác dụng mạnh mẽ đối với học sinh trên cả hai mặt
giáo dục và giáo dưỡng thông qua việc tự lực thiết kế các phương án thí nghiệm, chế tạo
hoặc lựa chọn các dụng cụ, bố trí tiến hành thí nghiệm và xử lí kết quả…Thí nghiệm vật lí ở
nhà có tác dụng tiếp tục rèn luyện và phát triển những kó năng, kó xảo thực hành, những thói
quen của người làm thực nghiệm mà học sinh thu được qua thí nghiệm trực diện và thí
nghiệm thực hành vật lí ở lớp.
 Khi tiến hành thí nghiệm ở nhà, đòi hỏi học sinh phải phát huy nhiều
mặt, nhiều năng lực khác nhau, nên nó có tác dụng tốt đối với sự phát triển toàn diện của
học sinh.

 Khi sử dụng loại thí nghiệm này, giáo viên cần lựa chọn những đề tài
phù hợp với khả năng và điều kiện của học sinh, nhất là trong khâu tìm kiếm dụng cụ cũng
như tiến hành thí nghiệm.Kết quả thí nghiệm phải được báo cáo trước lớp và phải nhận được
sự đánh giá của giáo viên, nhằm động viên và khuyến khích học sinh.
 Nội dung của thí nghiệm ở nhà rất phong phú và đa dạng, có thể là đề
xuất các phương án thí nghiệm, chế tạo dụng cụ thí nghiệm , tiến hành thí nghiệm, giải thích
các hiện tượng…Thí nghiệm ở nhà cũng có thể là thí nghiệm đònh tính hoặc thí nghiệm đònh
lượng.
Ví dụ 1: Có thể áp dụng sau khi học bài SỰ NỔI - chương trình vật lí 8
Một bình đong đựng gần đầy nước có một củ khoai tây nằm ở đáy bình. Hãy
đề xuất phương án lấy củ khoai tây ra mà không phải đổ nước đi hoặc nhúng tay vào nước.
Ví dụ 2: Có thể áp dụng sau khi học bài THỰC HÀNH XÁC ĐỊNH KHỐI
LƯNG RIÊNG CỦA MỘT VẬT - chương trình vật lí 6
Dụng cụ thí nghiệm gồm:
 1 bình chia độ.
 1 cân Rô-béc-van
 1 quả cầu bằng đồng có đường kính nhỏ hơn đường kính bình chia độ.
Hãy nêu phương án xác đònh quả cầu đặc hay rỗng ( không được gõ)
2.2. Sử dụng thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền:
* Thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 5
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
Là những thí nghiệm được tạo ra với những dụng cụ thí nghiệm đơn giản,
dễ kiếm trong đời sống hằng ngày hoặc mua nhưng không đắt tiền. Như chúng ta đã biết, thí
nghiệm hiện đại luôn gắn với những thí nghiệm đònh lượng , những thí nghiệm đòi hỏi độ
chính xác cao, trái lại đối với những thí nghiệm đònh tính thì thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền lại
chiếm ưu thế.
* Ưu điểm của thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền:
Những ưu điểm nổi bật của thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền:
+ Dụng cụ cần cho thí nghiệm là những dụng cụ đơn giản, dễ kiếm trong đời

sống hằng ngày, có thể kiếm ở mọi nơi.
+ Dễ thao tác và dễ thành công, vì những thí nghiệm này do chính giáo viên
tự thiết kế, chế tạo và khai thác để sử dụng trong giảng dạy hoặc hướng dẫn cho học sinh
làm ở nhà.
+ Thí nghiệm cho kết quả rõ ràng, thuyết phục ( thường là những thí nghiệm
gắn với những hiện tượng vật lí gần gũi trong đời sống hằng ngày )
+ Thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền không đòi hỏi ở người sử dụng những kó
năng thực hành đặc biệt , nên ai cũng có thể tiến hành được.
+ Thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền không đòi hỏi khắt khe các điều kiện về cơ
sở vật chất như phòng bộ môn, mạng điện, thiết bò…nên ở đâu cũng có thể tiến hành thí
nghiệm được.
+ Hiện tượng và kết quả thí nghiệm có sức hấp dẫn lôi cuốn, vì vậy nó có
tác dụng kích thích hứng thú học tập của học sinh.
Tóm lại thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền có ưu điểm là rất đơn giản, tiện lợi, dễ tiến
hành và cho kết quả thuyết phục, do đó có tác dụng tốt trong việc gây hứng thú học tập cho
học sinh. Bởi vậy, ở nhiều nước trên thế giới, thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền thường chiếm một
vò trí quan trọng trong các loại thí nghiệm và phương tiện dạy học vật lý ở trường phổ thông
hiện nay. Đặc biệt , do nó không đòi hỏi những điều kiện khắt khe về cơ sở vật chất : phòng
ốc, điện… như các thiết bò, máy móc hiện đại , nên nó có thể được khai thác tốt ở mọi nơi,
mọi lúc, nhất là ở vùng nông thôn, miền núi , vùng sâu, vùng xa, những nơi mà cơ sở vật
chất , thiết bò thí nghiệm có thể nói là rất khó khăn.
2.3. Vai trò c ủa hứng thú đối với học tập v à cách phát triển hứng thú của học
sinh:
Hứng thú làm nảy sinh khát vọng hành động, làm tăng hiệu quả của hoạt động
nhận thức, tăng sức làm việc. Vì thế cùng với nhu cầu hứng thú là một trong những hệ thống
động lực của nhân cách.
Trong bất kì hoạt động nào, tạo được hứng thú là điều cực kì quan trọng , làm cho
các em hăng say với công việc của mình, đặc biệt là học tập.
Đối với môn vật lí, có hứng thú các em sẽ có tinh thần học bài, tìm thấy cái lí thú,
cái hay trong môn học, không cảm thấy khô cứng, khó hiểu nữa. Từ đó tạo niềm tin say mê

học tập, đồng thời nó làm cho các em nhận thức đúng đắn hơn.
Học sinh sẽ biết coi trọng tất cả các môn học, có sự đầu tư, phân chia thời gian hợp
lí để kết quả học tập của mình có sự đồng đều, không coi nhẹ môn phụ hay môn chính nào
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 6
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
cả. Khi các em có sự phát triển đồng đều, như vậy sẽ tạo điều kiện để phát triển nhân cách
của các em.
Muốn học sinh hứng thú say mê hoạt động nào thì đối tượng của nó chứa đựng
những nội dung phong phú, hấp dẫn mới mẻ, càng tìm tòi học hỏi sáng tạo, càng phát hiện
trong hoạt động nhiều cái mới mẻ, cái hay có giá trò.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
1. Thực trạng nhận thức, hứng thú của học sinh đối với môn học vật lí
§Ĩ kh¶o s¸t, nghiªn cøu høng thó häc tËp m«n VËt lÝ THCS, ®Çu n¨m häc t«i ®· tiÕn
hµnh lËp phiÕu ®iỊu tra, gåm mét sè c©u hái ( phơ lơc 1 ) t¹i líp 7
3
( 46 hs )vµ lớp 9
1
( 42 hs )
Trêng THCS ThÞ TrÊn. §©y lµ hai líp cã häc lùc tèt nhÊt khèi 7 vµ khèi 9.
Sau khi thu thËp sè liƯu, t«i thu ®ỵc kÕt qu¶ nh sau:
1.1. §Ĩ xem häc sinh cã thÝch häc m«n vËt lÝ kh«ng? T«i ®Ỉt c©u hái sè 1. " Em cã
thÝch häc m«n VËt lÝ kh«ng "
STT Ph¬ng ¸n Sè HS Tû lƯ %
A RÊt thÝch. 15 17
B Kh«ng thÝch l¾m. 69 78.5
C Kh«ng thÝch. 4 4.5
 Qua b¶ng sè liƯu thu thËp: §èi víi m«n vËt lý th× tû lƯ cao nhÊt lµ 78.5%
ý kiÕn "kh«ng thÝch l¾m", tiÕp ®Õn lµ "rÊt thÝch"17%. §iỊu nµy thĨ hiƯn quan ®iĨm cđa häc sinh
vỊ m«n vËt lÝ lµ cha thËt cao. Nhng còng kh«ng ph¶i lµ ®iỊu ®¸ng ng¹i v× tû lƯ "kh«ng thÝch" lµ
4.5%.

 C¸c em ®· cã sù thÝch thó víi m«n VËt lÝ, nhng cha thËt sù thÝch h¼n.
1.2. §Ĩ biÕt møc ®é khã hay dƠ cđa m«n VËt lÝ theo ®¸nh gi¸ cđa HS , th«ng qua c©u
hái 2: "Em thÊy m«n VËt lÝ khã hay dƠ so víi c¸c m«n häc kh¸c" ?
STT Ph¬ng ¸n Sè HS Tû lƯ %
A RÊt khã. 2 2.3
B RÊt dƠ. 0 0
C B×nh thêng. 86 97.7
 Qua sè liƯu trªn ta thÊy r»ng: Theo c¸c em HS ®¸nh gi¸ th× m«n VËt lÝ
kh«ng ph¶i lµ qu¸ khã víi m«n häc kh¸c, bëi tû lƯ ý kiÕn "rÊt khã" chØ cã 2,3%, nhng còng
kh«ng ph¶i lµ m«n häc qu¸ dƠ 0%, 97,7% ý kiÕn "b×nh thêng".
1.3. Xem häc sinh cã chn bÞ bµi khi ®Õn líp? T«i ®Ỉt c©u hái 3, kÕt qu¶ nh sau :
STT Ph¬ng ¸n Sè HS Tû lƯ %
A Chn bÞ kü bµi. 42 47.7
B ThØnh tho¶ng. 23 26.1
C Kh«ng chn bÞ bµi. 0 0
D ChØ lµm bµi tËp. 5 5.7
E ChØ häc lý thut. 18 20.5
 Víi kÕt qu¶ thu thËp 47.7% HS chn bÞ kü bµi tríc khi ®Õn líp ®èi víi
m«n vËt lÝ. §iỊu nµy cã nghÜa : C¸c em ®· cã ý thøc tù gi¸c, tù lùc nghiªn cøu, chn bÞ bµi ë
nhµ. C¸c em ®· nhËn thøc ®ỵc tÇm quan träng cđa viƯc chn bÞ bµi, chn bÞ kiÕn thøc ®Ĩ cã thĨ
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 7
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
tiÕp thu kiÕn thøc míi tèt h¬n, «n vµ nhí l¹i kiÕn thøc ®· häc, phơc vơ cho c¸c ®¬n vÞ bµi häc
tiÕp theo.
 Tû lƯ "thØnh tho¶ng" chn bÞ bµi cò lµ 26.1%. Cã nghÜa những em nµy
b×nh thêng tíi líp kh«ng chn bÞ bµi, hc lµ c¸c em ®· hiĨu ®đ bµi häc hc lµ cha hiĨu. NÕu
hiĨu ®đ bµi häc nhng kh«ng chn bÞ bµi th× ý thøc cđa c¸c em trong häc tËp lµ kh«ng cao, cã
thĨ c¸c em cha hiĨu hÕt tÇm quan träng cđa viƯc chn bÞ bµi. C¸c ý kiÕn nµy cã thĨ g©y khã
kh¨n cho gi¸o viªn khi gi¶ng bµi.
 Tû lƯ chØ lµm bµi tËp 5.7%, lý thut 20.5% sẽ g©y chªnh lƯch trong t¬ng

quan gi÷a d¹y vµ häc.
1.4. §Ĩ xem xÐt møc ®é ®Çu t thêi gian cđa c¸c em cho m«n VËt lÝ, t«i ®Ỉt c©u hái 4,
kÕt qu¶:
STT Ph¬ng ¸n Sè HS Tû lƯ %
A Trong vßng 30 phót. 45 51.1
B Tõ 30-40 phót. 30 34.1
C Tõ 45-60 phót. 8 9.1
D Tõ 60 phót trë lªn. 5 5.7
 Tû lƯ chn bÞ bµi cho m«n VËt lÝ tõ 30-45 phót lµ 51%, cao h¬n c¸c ý
kiÕn kh¸c. §èi chiÕu víi kÕt qu¶ thu thËp cđa c©u hái 2 cã tíi 97.7 % cho r»ng m«n VËt lÝ "b×nh
thêng" so víi c¸c m«n häc kh¸c còng lµ hỵp lý. Vµ so s¸nh víi c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc cđa m«n häc
nh vËy lµ chÊp nhËn ®ỵc.
 Tû lƯ ý kiÕn ph¬ng ¸n B lµ 34.1%, ph¬ng ¸n C lµ 9.1%, ph¬ng ¸n D lµ
5.7% cµng thªm kh¼ng ®Þnh c¸c em chưa có ý thøc tù gi¸c, ®Çu t thêi gian nhiều cho m«n VËt lÝ.
Điều đó kh¼ng ®Þnh c¸c em cha cã høng thó nhiỊu víi m«n VËt lý.
1.5. Ngoµi ra ®Ĩ t×m hiĨu høng thó ë m«n VËt lÝ cđa HS, t«i ®Ỉt c©u hái 5: "§iỊu g×
ë m«n VËt lÝ khiÕn em thÝch thó nhÊt ?"
 §a sè c¸c ý kiÕn kh¼ng ®Þnh: "ThÝch m«n VËt lí nhÊt lµ ®ỵc lµm c¸c thÝ
nghiƯm trùc quan vµ gi¶i thÝch ®ỵc c¸c hiƯn tỵng tõ ®ã". §iỊu nµy cho thÊy: thÝ nghiƯm VËt lÝ cã
søc thu hót c¸c em, t¹o ®ỵc høng thó cho c¸c em; thĨ hiƯn tinh thÇn hỵp t¸c nhãm trong häc tËp,
tinh thÇn ®oµn kÕt, gióp ®ì.
2. Thực trạng về việc sử dụng thí nghiệm vật lí nói chung, thí nghiệm vật lí ở nhà
nói riêng:
2.1. T hực trạng về việc sử dụng thí nghiệm vật lí :
 Giáo viên thực hiện đầy đủ các thí nghiệm theo yêu cầu của
SGK.
 Tận dụng tối đa tính năng của dụng cu thí nghiệïm:
VD: + Một số thí nghiệm trong chương trình vật lí lớp 6, 7, 8 cần sử dụng
nguồn điện là pin, để khỏi phải tốn chi phí mua pin giáo viên sử dụng biến thế nguồn trong
bộ dụng cụ thí nghiệm vật lí 9.

+ Sử dụng nam châm trong bộ dụng cụ thí nghiệm vật lí 9 để làm
một số thí nghiệm trong chương trình vật lí lớp 7………..v.v
 Tích cực làm đồ dùng dạy học bổ sung vào những tiết mà dụng
cụ ở trường không có.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 8
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng giáo viên gặp rất nhiều khó khăn:
 Dụng cụ bò hỏng nhiều nên một số thí nghiệm không đủ dụng
cụ thí nghiệm cho 6 nhóm.
 Không có phòng chức năng nên việc trưng bày cũng như sử
dụng không khoa học.
Mặc dù thí nghiệm vật lí ở nhà của học sinh với những dụng cụ đơn
giản, dễ kiếm, dụng cụ tự tạo của học sinh là một thí nghiệm rất quan trọng đã được phần
lớn giáo viên quan tâm nhưng thực tế việc sử dụng nó thì chưa được thường xuyên và chưa
phát huy hết vai trò của nó trong quá trình giảng dạy.
2.2. T hực trạng về việc sử dụng thí nghiệm vật lí ở nhà của học sinh
Để nắm được thực trạng việc sử dụng thí nghiệm vật lí ở nhà của học sinh
như thế nào ? Tôi tiến hành điều tra lớp 7
3
và lớp 9
1
với câu hỏi như sau:
Câu 6: Có khi nào các em làm thí nghiệm vật lí ở nhà không?Kết quả:
STT Ph¬ng ¸n Sè HS Tû lƯ %
A
Không làm
68 77.2
B
Chỉ làm khi giáo viên yêu cầu
20 22.8

C
Rất thích làm
0 0
 Từ kết quả cho thấy tỉ lệ học sinh làm thí nghiệm ở nhà rất
thấp, mà chỉ làm khi giáo viên yêu cầu ( 22.8% ). Học sinh chưa tích cực trong việc thực hiện
các thí nghiệm ở nhà, chưa hứng thú, chưa phát hiện cái hay của loại thí nghiệm này.
III. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI:
Từ những thực trạng nêu trên cùng với vai trò đặc biệt của thí nghiệm vật lí ở
nhà, tôi thiết nghó, là một giáo viên, chúng ta phải làm thế nào để phát huy tối đa vai trò của
thí nghiệm vật lí ở nhà của học sinhø, giúp học sinh tích cực chủ động, sáng tạo hơn. Từ đó
làm học sinh hứng thú, say mê học môn vật lí.
IV. NỘI DUNG VẤN ĐỀ:
1. Vấn đề đặt ra:
Để giúp học sinh hứng thú học tập môn vật lí thông qua việc tự tạo dụng cụ thí
nghiệm đơn giản, rẻ tiền ở nhà thì :
 Giáo viên cần nhận thức đúng đắn về vai trò, tác dụng của thí nghiệm
vật lí ở nhà và hướng học sinh thực hiện sao cho mang lại hiệu quả cao nhất.
 Giáo viên phải làm như thế nào để thí nghiệm ở nhà của học sinh
mang lại hiệu quả, hứng thú cao đối với học sinh.
+ Những thí nghiệm, bài tập nào cho học sinh làm ở nhà là hợp lí,
kích thích hứng thú của học sinh ?
+ Thí nghiệm yêu cầu học sinh làm nhằm mục đích gì: thí nghiệm để
củng có kiến thức hay thí nghiệm để tìm hiểu kiến thức mới.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 9
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
+ Dụng cụ cần thiết học sinh chuẩn bò là gì ?
+ Chuẩn bò, gia công dụng cụ như thế nào ?
+ Cách tiến hành thí nghiệm như thế nào ?
2. Biện pháp:
2.1. Đối với giáo viên:

 Nhận thức đúng đắn ý nghóa, vai trò, tầm quan trọng của thí nghiệm
vật lí nói chung, thí nghiệm vật lí ở nhà nói riêng.
 Đưa ý kiến ra tổ chuyên môn thảo luận để đi đến thống nhất về vai
trò của thí nghiệm vật lí ở nhà đối với việc giúp học sinh hứng thú học môn vật lí . ( chuyên
đề ở tổ )
 Giáo viên bộ môn thảo luận thống nhất đưa ra chỉ tiêu, hế hoạch
những thí nghiệm vật lí nào cần yêu cầu học sinh làm ở nhà theo từng khối.
 Thành lập câu lạc bộ, nhóm học sinh yêu thích môn vật lí.
 Tích cực đầu tư, suy nghó và chọn lựa để bổ sung ngày càng nhiều
những thí nghiệm gần gũi, lí thú để giao cho học sinh.
 Giao nhiệm vụ cho học sinh, đồng thời phải theo dõi, kiểm tra, đôn
đốc, động viên các em hoàn thành.
 Khuyến khích, khích lệ tinh thần lớp, nhóm nào làm việc tốt.
2.2. Đối với học sinh:
 Tích cực hoàn thành nhiệm vụ mà giáo viên giao cho, có thể làm việc
cá nhân và theo nhóm.
 Ngoài những bài tập, thí nghiệm mà giáo viên giao cho học sinh, có
thể tự mình đưa ra một số phương án thí nghiệm, giải thích một số hiện tượng theo khả năng
của các em. Sau đó báo cáo kết quả cho giáo viên.
 Tích cực suy nghó và đưa ra ý kiến, những câu hỏi , tình huống mà các
em không giải thích được.
2.3. Áp dụng, minh họa trong một số bài học cụ thể ở trường THCS Thò Trấn
Bến Cầu:
Ví dụ 1:
Khi học xong bài Đònh luật phản xạ ánh sáng trong chương trình vật lí 7 giáo
viên có thể giới thiệu với học sinh HỘP ẢO THUẬT
GV vẽ hình ( Chưa có vò trí các gương và đường truyền ánh sáng từ vật đến
mắt ) và nêu vấn đề: thầy có thể ảo thuật nhìn xuyên qua vật chắn sáng. ( Hình dưới )
HS: Tò mò và cảm thấy hứng thú.
HS: Suy nghó , thảo luận và tìm cách giải thích nguyên tắc hoạt động.

GV: Nếu HS không giải thích được thỉ GV vẽ tiếp vò trí các gương và đường
truyền ánh sáng từ vật đến mắt.
HS: Tự giải thích.
GV: Hướng dẫn cách làm HỘP ẢO THUẬT
HS: Theo dõi, làm dụng cụ và thí nghiệm ở nhà và báo cáo kết quả cho GV
trong tiết sau.
* Cách làm:
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 10
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
a/ Dụng cụ:
 04 tấm gương soi bằng mica.
 Một số đoạn ống nhựa PVC,ø 2 khớp nối chữ T và 2 khớp nối chữ L.
 Một hộp kín.
 Một vật chắn sáng.
b/ Chuẩn bò dụng cụ:
 Nối các ống và lắp các kính như hình vẽ.
 Dùng vật chắn sáng chắn giữa hai ống.
c/ Tiến hành:
 Đặt mắt ở vò trí như hình vẽ sẽ thấy vật qua vật chắn sáng.
Ví dụ 2: Trước khi học bài THẤU KÍNH HỘI TỤ phần hướng dẫn học sinh học
ở nhà của bài cũ GV nêu vấn đề: Để chuẩn bò cho tiết học sau, thầy sẽ hướng dẫn lớp chế
tạo một dụng cụ để lấy lửa từ ánh sáng mặt trời.
HS: Tò mò và cảm thấy hứng thú.
HS: Yêu cầu GV hướng dẫn.
GV: Hướng dẫn cách làm ( Hình dưới )
HS: Theo dõi, về nhà làm, tiến hành thí nghiệm và báo cáo kết quả
cho GV trong đầu tiết sau.
* Cách làm:
a/ Dụng cụ :
 01 phần của bóng đèn dây tóc.( Gia công bằng cách dùng một vòng kim

loại có đường kính nhỏ hơn một so với đường kính lớn nhất của bóng
đèn. Lấy vòng kim loại nung nóng đỏ sau đó đặt lên cổ bóng đèn )
 01 cốc nước.
 01 mảnh giấy hoặc vật dễ cháy.
b/ Chuẩn bò dụng cụ:
 Gia công bóng đèn chỉ lấy một phầ bóng đèn.
 Đặt nửa bóng đèn lên giá đở.
c/ Tiến hành:
 Đổ nước vào một phần của bóng bóng đèn ( tạo thành thấu kính hội tụ ).
 Hứng ánh sáng mặt trời để tập trung ánh sáng tại một vò trí thích hợp.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 11
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
 Dùng vật dễ cháy đặt tại điểm tập trung ánh sáng. Quan sát hiện tượng
và nhận xét.
Ví dụ 3: Trước khi học bài SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP phần hướng dẫn
học sinh học ở nhà của bài củ GV nêu vấn đề: Để chuẩn bò cho tiết học sau, thầy sẽ
hướng dẫn lớp chế tạo nam châm.
HS: Cảm thấy thích thú và có nhu cầu muốn biết.
HS: Yêu cầu GV hướng dẫn.
GV: Hướng dẫn cách làm ( Hình dưới )
HS: Theo dõi, về nhà làm, tiến hành thí nghiệm và báo cáo kết quả
cho GV trong đầu tiết sau.
* Cách làm:
a/ Dụng cụ :
 01 cái đinh sắt dài 10 cm.
 01 m dây đồng nhỏ có lớp cách điện ( loại 1mm )
 01 pin loại 1,5 V
 Một ít đinh ghim bằng sắt.
b/ Chuẩn bò dụng cụ:
 Bọc lên đinh sắt một lớp giấy.

 Quấn dây đồng lên đinh khoảng 30 – 40 vòng.
c/ Tiến hành:
 Nối nguồn điện vào hai đầu cuộn dây và đưa một đầu đinh lại gần các
đinh ghim. Yêu cầu học sinh quan sát hiện tượng và nhận xét.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 12
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
Ngoài ra còn một số thí nghiệm mà trong quá trình tìm hiểu, vận dụng tôi nhận
thấy nó sẽ mang lại hiệu quả đáng kể trong việc kích thích óc tò mò, hứng thú của học sinh
góp phần làm học sinh yêu thích môn vật lí hơn nên tôi nêu ra ở phần phụ lục 2
3. Kết quả của việc áp dụng giải pháp vào thực tế:
3.1. Trước khi áp dụng:
 Từ thực tiễn nêu trên đối với học sinh môn vật lí là một môn học
không quan trọng lắm nhưng các em cũng không xem nhẹ môn học này.
 Hứng thú học tập của học sinh đối với môn vật lí không cao, biểu
hiện ở chỗ : thời gian học tập dành cho môn học không nhiều , chuẩn bò bài chưa tốt.Một số
học sinh cho rằng môn vật lí không dễ cũng không khó…Từ đó việc học tập bộ môn chưa tốt
thể hiện học sinh ít trao đổi ý kiến với bạn bè , giáo viên về những khó khăn, thuận lợi ,
những vấn đề thích thú đối với môn học…
 Đối với thí nghiệm vật lí nói chung và thí nghiệm vật lí ở nhà nói
riêng phần lớn học sinh chỉ thực hiện theo yêu cầu của giáo viên . Thí nghiệm chưa làm các
em thích thú , chưa phát huy được tính tích cực , chủ động sáng tạo của các em.
3.2. Sau khi áp dụng:
§Ĩ kh¶o s¸t, nghiªn cøu høng thó häc tËp m«n VËt lÝ THCS, lần hai t«i vẫn
tiÕn hµnh lËp phiÕu ®iỊu tra, gåm mét sè c©u hái ( phơ lơc ) t¹i líp 7
3
( 46 hs )vµ lớp 9
1
( 42 hs )
Trêng THCS ThÞ TrÊn.
Sau khi thu thËp sè liƯu, t«i thu ®ỵc kÕt qu¶:

3.2a. §Ĩ xem häc sinh cã thÝch häc l àm thí nghiệm vËt lÝ ở nhà kh«ng? T«i ®Ỉt
c©u hái sè 7. " Em cã thÝch l àm thí nghiệm vËt lÝ ở nhà kh«ng ? "
STT Ph¬ng ¸n Sè HS Tû lƯ %
A RÊt thÝch. 38 43.2
B Kh«ng thÝch l¾m. 50 56.8
C Kh«ng thÝch. 0 0
 Qua b¶ng sè liƯu thu thËp ta thấy mặc dù tỉ lệ rất thích chỉ chiếm
43.2% nhưng không có học sinh nào là không thích.Qua đó ta thấy c¸c em ®· cã sù thÝch thó
víi m«n VËt lÝ.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 13
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
3.2b. §Ĩ biÕt học sinh thích thí nghiệm vật lí ở nhà như thế nào, tôi đặt câu hỏi
8: “ Vì sao em thích thí nghiệm vật lí được tiến hành ở nhà?”
 Đa số học sinh cho rằng làm thí nghiệm ở nhà được thoải mái, kết
quả thí nghiệm lí thú. Các em tự mình tạo dụng cụ và tự làm thí nghiệm.
 Một số học sinh cho rằng thí nghiệm dễ làm hơn trong lớp mà mang
lại hiệu quả cao.
3.2c. Để biết thái độ của học sinh như thế nào đối với thí nghiệm vật lí ở nhà,
tôi đặt câu hỏi 9: “ Theo em, nếu được giáo viên cho bài tập, thí nghiệm ở nhà thì em thích ?
STT Ph¬ng ¸n Sè HS Tû lƯ %
A
Chỉ làm những thí nghiệm theo yêu cầu SGK.
10 11.4
B
Làm những thí nghiệm gần gũi cuộc sống gắn
liền với kiến thức trong SGK.
48 54.5
C
Làm những thí nghiệm lạ, vui.
10 11.4

D
Tất cả các ý trên.
20 22.7
 Kết quả điều tra cho thấy, mặc dù học sinh thấy được vai trò của thí
nghiệm vật lí nhưng phần lớn các em còn chưa hiểu được hết vai trò của nó ( các đáp án A,
B, C, D, E chiếm tổng cộng 63,7%
 Qua bảng số liệu ta thấy học sinh không những hứng thú với thí
nghiệm vật lí ở nhà mà thí nghiệm trở thành nhu cầu đối với học sinh .
Từ việc các em hứng thú hơn đối với môn vật lí thông qua việc các em làm thí
nghiệm ở nhà thì thái độ của các em đối với bộ môn cũng sẽ khác đi. Sau đây là một số kết
quả về thái độ của học sinh đối với môn vật lí mà tôi điều tra được sau khi áp dụng các biện
pháp
3.2d. Xem møc ®é hiĨu bµi cđa häc sinh khi gi¸o viªn gi¶ng bµi, t«i ®Ỉt c©u hái sè
10, kÕt qu¶ thu ® ỵc :
STT Ph¬ng ¸n Sè HS Tû lƯ %
A Em hiĨu tÊt c¶ c¸c néi dung bµi häc. 40 45.4
B
Trªn líp em thÊy khã hiĨu, vỊ nhµ ®äc thªm
SGK th× em ®· hiĨu.
35 39.8
C
Em hiĨu lý thut nhng kh«ng ¸p dơng ®ỵc vµo
bµi tËp.
13 14.8
D Kh«ng hiĨu g× c¶. 0 0
 Víi c¸c møc ®é ý kiÕn trªn th× viƯc hiĨu ®ỵc tÊt c¶ c¸c néi dung bµi häc
chiÕm 45.4% lµ kh¸ ỉn.
 Tû lƯ 39.8% ph¬ng ¸n B cho thÊy trªn líp c¸c em thÊy khã hiĨu nhng vỊ
nhµ ®äc thªm SGK th× ®· hiĨu thªm. §iỊu nµy nãi lªn r»ng c¸c em ®· cã sù ®Çu t t×m hiĨu m«n
häc, cã sù tù gi¸c t×m tßi kiÕn thøc ®Ĩ hiĨu .

 Nhng ®iỊu ®Ỉc biƯt quan t©m vµ ®¸ng chó ý: 14.8% c¸c em nhËn ®Þnh:
HiĨu lý thut nhng kh«ng ¸p dơng ®ỵc vµo bµi tËp VËt lÝ. §èi víi m«n VËt lÝ th× viƯc hiĨu lý
thut ®Ĩ lµm bµi tËp vËn dơng míi lµ ®iỊu quan träng.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 14
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
3.2e. Kh¶o s¸t viƯc trao ®ỉi häc hái víi b¹n bÌ cđa HS qua c©u hái sè 11. KÕt
qu¶:
STT Ph¬ng ¸n. Sè HS Tû lƯ %
A Cã. 58 65.9
B Trao ®ỉi thêng xuyªn. 25 28.4
C Kh«ng trao ®ỉi. 5 5.7
 ViƯc HS trao ®ỉi kiÕn thøc, häc hái b¹n bÌ lµ ®iỊu hÕt søc quan träng, nã
gióp cho c¸c em cã sù ®oµn kÕt, gióp ®ì lÉn nhau, t¹o t×nh ®oµn kÕt, t¬ng trỵ nhau c¶ trong cc
sèng; bỉ sung cho nhau ®Ĩ cung nhau tiÕn bé.
 Ph¬ng ¸n A lµ 65.9% cho thấy c¸c em đã cã ý thøc tốt vỊ ®iỊu nµy vµ cã
ý thøc víi m«n häc.
3.2f. §iỊu tra høng thó, s¸ng t¹o cđa häc sinh khi gỈp bµi khã, c©u hái khã, qua
c©u hái sè 12 "khi gỈp bµi khã, c©u hái khã em th êng lµm thÕ nµo"?. KÕt qu¶
STT Ph¬ng ¸n. Sè HS Tû lƯ %
A Em sÏ chê gi¸o viªn ch÷a bµi trªn líp. 10 11.4
B Em sÏ hái b¹n bÌ c¸ch gi¶i. 44 50
C Em ®äc l¹i lý thut tù t×m c¸ch gi¶i. 34 38.6
 Tû lƯ ý kiÕn "§äc l¹i lý thut, t×m kiÕm c¸ch gi¶i" chiếm 38.6%vµ "hái
b¹n bÌ" chiếm 50%. ®iỊu nµy cho thÊy c¸c em cũng cã høng thó trong häc tËp, ®ã lµ tù gi¸c vµ
t×m tßi kiÕn thøc. Tuy nhiên ý kiến “ chờ giáo viên giải bài tập ’’ chiếm 11.4% chứng tỏ vẫn
còn một số học sinh còn thụ động, chưa hứng thú với môn học.
3.2g. T×m hiĨu tinh thÇn häc hái, tÝnh tù gi¸c ë møc ®é cao. T«i ®Ỉt c©u hái sè 13:
"Em cã hay lµm thªm bµi tËp ngoµi bµi gi¸o viªn cho ?". KÕt qu¶:
 §a sè c¸c ý kiÕn kh¼ng ®Þnh cã lµm thªm bµi tËp ngoµi bµi c« gi¸o cho.
Víi lý do: N©ng cao kü n¨ng gi¶i bµi tËp, n¾m ch¾c h¬n kiÕn thøc, më réng tÇm hiĨu biÕt. §iỊu

nµy cho thÊy m«n VËt lí ®· t¹o ®ỵc sù cn hót ®èi víi c¸c em.
3.2h. Để tìm hiểu xem thí nghiệm vật lí ở nhà đối với các em như thế nào? Tôi
đặt câu hỏi số 14: theo em thí nghiệm vật lí ở nhà có tác dụng gì ?Kết quả:
STT Ph¬ng ¸n. Sè HS Tû lƯ %
A
Giúp hiểu sâu kiến thức 10 11.4
B
Mở ra nhiều điều mới mẽ cho em 5 5.7
C
Làm cho kiến thức gần gũi, hấp dẫn 5 5.7
D
Làm cho kiến thức dễ hiểu 11 12.5
E
Giúp em nhớ lâu kiến thức 11 12.5
F
Tất cả các đáp án trên 46 52.2
 Ngoài các số liệu thu được ở trên , qua quan sát thực tế trong các giờ
học , học sinh trở nên tích cực hơn, tiết học sôi động hơn .
 Học sinh thường xuyên đặt những câu hỏi về những hiện tượng liên
quan đến kiến thức , yêu cầu giáo viên thường xuyên cho các câu hỏi , bài tập , thí nghiệm
vật lí gần gũi thực tế cuộc sống.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 15
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
 Một số học sinh rất thích môn học nên tham gia nhóm “ Vui học môn
vật lí “ ( Khối lớp 7 và khối lớp 9 mỗi khối được 01 một nhóm ) mặc dù lòch học cách thức
học chưa thực sự khoa học, chưa thường xuyên.
 Tất cả những số liệu, những thông tin nói trên khẳng đònh một lần nữa vai trò quan
trọng của thí nghiệm vật lí ở nhà với những dụng cụ đơn giản, dễ kiếm nhưng lại mang hiệu
quả rất cao, làm cho học sinh trở nên thích thú với môn học. Thí nghiệm vật lí ở nhà trở
thành nhu cầu của một bộ phận học sinh , các em yêu thích môn học vật lí hơn.

C. KẾT LUẬN
I. BÀI HỌC KINH NGHIỆM :
Trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu và vận dụng giải pháp, bên cạnh những vấn đề
làm được sẽ không tránh khỏi những thiếu xót. Vì vậy bản thân nghiêm túc nhìn nhận những
ưu, khuyết điểm trong quá trình tìm hiểu và vận dụng giải pháp này.
1.Những mặt làm được:
 Nêu ra được sự cần thiết của giải pháp phù hợp với quan điểm, chủ trương của
ngành và thực tế đòa phương nơi công tác.
 Nêu ra được cơ sở lí luận, đưa ra được giải pháp cụ thể rõ ràng áp dụng cho việc
giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn
giản, rẻ tiền ở nhà.
 p dụng giải pháp vào việc soạn giảng cũng như trong các tiết dạy.
 Kết quả khi vận dụng giải pháp: làm chuyển biến một cách đáng kể và giải
quyết được phần yêu cầu thực tiễn.
 Qua giải pháp, phát huy được vai trò chủ động, tích cực của học sinh, học sinh
hứng thú hơn với môn học, thí nghiệm vật lí ở nhà trở thành nhu cầu của một số học sinh,
các em thấy được ý nghóa thực tiễn của kiến thức. Đây là vấn đề quan trọng nhất của giải
pháp, phù hợp với chủ trương của phương pháp dạy học mới.
2.Những mặt hạn chế:
 Mức độ áp dụng của giải pháp chưa thực sự sâu, rộng trong học sinh. Do đó đối
với một số học sinh yếu kém, thụ động thì vẫn còn tồn tại những khó khăn nhất đònh, các em
chưa tích cực làm việc, làm các thí nghiệm giáo viên cho về nhà nên có thể chưa thấy hứng
thú nhiều với môn học.
 Việc áp dụng giải pháp vào thực tế cho các nhóm học sinh ở nhà chưa thực sự
mang lại hiệu quả cao. Do các học sinh trong một nhóm học khác lớp nên lòch học không ổn
đònh.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 16
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
Từ những mặt làm được cũng như hạn chế nêu trên, là cơ sở, là bài học kinh nghiệm q
báu cho bản thân trong quá trình giảng dạy, giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua

việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền ở nhà.
II. HƯỚNG PHỔ BIẾN, ÁP DỤNG ĐỀ TÀI:
Trước hết, giải pháp được áp dụng trong các hoạt động học tập nhằm giúp học sinh
trường THCS Thò Trấn Bến Cầu hứng thú học môn vật lí thông qua việc các em tự tạo dụng
cụ thí nghiệm đơn giản, rẻ tiền ở nhà. Ngoài ra, giải pháp này có tính khái quát cao do đó nó
còn có thể được áp dụng cho các trường THCS trong huyện, tùy theo từng trường , từng lớp,
mà chúng ta điều chỉnh sao cho phù hợp.
III. HƯỚNG NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI :
Chính vì giải pháp có tinh chất khái quát, là một phương pháp chung, có thể phát
huy được vai trò tích cực của người học và quan trọng hơn khi nó làm cho kiến thức có ý
nghóa thực tế khi học sinh áp dụng vào cuộc sống, làm cho các em hứng thú, yêu thích môn
học, tin tưởng vào khoa học. Do đó trong tương lai bản thân sẽ đi sâu tìm hiểu, có thể là giải
pháp giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc các em tự tạo dụng cụ thí nghiệm
đơn giản, rẻ tiền ở nhà trong một chương của một khối lớp cụ thể. Nhưng dù có là giải pháp
nào đi nữa thì bản thân cũng sẽ không quên phát huy vai trò chủ động, tích cực của người
học; đưa ra phương pháp dạy học kiến tạo đúng theo chủ trương chương trình cải cách giáo
dục.
Tây Ninh , ngày 10 tháng 03 năm 2009
Người thực hiện
LÊ HOÀNG LONG
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 17
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
PHỤ LỤC 1
C©u 1: Em cã thÝch häc m«n VËt lí kh«ng?
A. RÊt thÝch.
B. Kh«ng thÝch l¾m.
C. Kh«ng thÝch.
C©u 2: Em thÊy m«n VËt lí khã hay dƠ so víi c¸c m«n häc kh¸c?
A. RÊt khã.
B. RÊt dƠ.

C. B×nh thêng.
C©u 3: Em cã chn bÞ bµi tríc khi tíi líp kh«ng?
A. Chn bÞ kü bµi.
B. ThØnh tho¶ng.
C. Kh«ng chn bÞ bµi.
D. ChØ lµm bµi tËp.
E. ChØ häc lý thut.
C©u 4: Em thêng chn bÞ bµi cho m«n VËt lí kho¶ng bao nhiªu thêi gian?
A. Trong vßng 30 phót.
B. Tõ 30 ®Õn 45 phót.
C. Tõ 45 ®Õn 60 phót.
D. Tõ 60 phót trë lªn.
C©u 5: §iỊu g× ë m«n VËt lí khiÕn em thÝch thó nhÊt?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
C©u 6: Có khi nào các em làm thí nghiệm vật lí ở không ?
A. Không làm
B. Chỉ làm khi giáo viên yêu cầu
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 18
PHIẾU LẤY Ý KIẾN HỌC SINH
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
C. Rất thích làm
Câu 7:Em cã thÝch làm thí nghiệm vËt lÝ ở nhà kh«ng ?
A. Rất thích
B. Không thích lắm
C. Không thích
Câu 8: Vì sao em thích thí nghiệm vật lí được tiến hành ở nhà?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Câu 9: Theo em, nếu được đề nghò giáo viên cho bài tập, thí nghiệm ở nhà thì :
A. Chỉ làm những thí nghiệm theo yêu cầu SGK.
B. Làm những thí nghiệm gần gũi cuộc sống gắn liền với kiến thức trong SGK.
C. Làm những thí nghiệm lạ, vui.
D. Tất cả các ý trên.
C©u 10: Khi gi¸o viªn gi¶ng bµi, em cã thÊy hiĨu bµi kh«ng?
A. Em hiĨu tÊt c¶ c¸c néi dung bµi häc.
B. Trªn líp em thÊy khã hiĨu, vỊ nhµ ®äc thªm SGK th× em ®· hiĨu.
C. Em hiĨu lý thut nhng kh«ng ¸p dơng ®ỵc ®Ĩ gi¶i bµi tËp.
D. Kh«ng hiĨu g× c¶.
C©u 11: Em cã thêng xuyªn trao ®ỉi häc hái b¹n bÌ kh«ng?
A. Cã.
B. Trao ®ỉi thêng xuyªn.
C. Kh«ng trao ®ỉi.
C©u 12: Khi gỈp bµi khã, c©u hái khã em thêng lµm nh thÕ nµo?
A. Em sÏ chê gi¸o viªn ch÷a bµi trªn líp.
B. Em sÏ hái b¹n bÌ c¸ch gi¶i.
C. Em ®äc l¹i lý thut, tù t×m kiÕm c¸ch gi¶i.
C©u 13: Em cã lµm thªm bµi tËp ngoµi bµi c« gi¸o cho hay kh«ng ? T¹i sao?
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
C©u 14: Em thÊy nh÷ng thÝ nghiƯm VËt lí cã t¸c dơng g×?
A. Gióp em hiĨu s©u lý thut.
B. Më ra nhiỊu ®iỊu míi mỴ cho em.

C. Em thÊy bµi häc sinh ®éng, hÊp dÉn h¬n.
D. Lµm cho bµi häc dƠ hiĨu h¬n.
E. KhiÕn em nhí l©u c¸c kiÕn thøc h¬n.
F. TÊt c¶ ý kiÕn trªn.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 19
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
PHỤ LỤC 2
Thí nghiệm 1: CHUYỂN ĐỘNG PHẢN LỰC
Mục đích: Sử dụng để mở rộng, gây hứng thú với học sinh sau khi học bài Tìm
hiểu kết quả tác dụng của lực
a/ Dụng cụ:
 Một số quả bóng bay ( loại dài )
 01 sợi dây kẽm dài 3 – 5m
 Một ít giấy màu
 01 cuộn băng dính nhỏ
 01 cái kéo
 01 số ống trúc nhỏ
b/ Chuẩn bò dụng cụ:
 Cho ống trúc nhỏ vào miệng quả bóng bay và buộc chặt.
 Thổi bóng lên và nút chặt.
 Cắt giấy màu và gấp thành dạng cánh tên lửa.
 Dùng băng dính dán các cánh tên lửa đã được cắt vào quả bóng bay.
 Dùng băng dính dán 3 ống trúc nhỏ vào quả bóng bay tạo thành ba khuy
để luồn dây vào. Sau đó, căng dây đã gắn quả bóng bay vào giữa hai
điểm thích hợp .
c/ Tiến hành:
 Tháo nút chặt, thả quả bóng. Quan sát hiện tượng và giải thích
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 20
LỚP 6
MỘT SỐ THÍ NGHIỆM CHO HỌC SINH TIẾN HÀNH Ở NHÀ

Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
Thí nghiệm 2 : SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT KHÍ
Mục đích: Sử dụng để học sinh tìm hiểu kiến thức trước ở nhà trước khi học bài
Sự nở vì nhiệt của chất khí Giúp tiết kiệm thời gian khi học bài mới.
a/ Dụng cụ:
 01 vỏ chai đựng cồn hoặc ôxi già.
 01 ruột bút bi chữ đã dùng, mực còn khoảng 5mm.
b/ Chuẩn bò dụng cụ:
 Tháo bỏ ngòi bút.
 Cắm đầu ngòi bút vào miệng chai đựng cồn hoặc ôxi già.
c/ Tiến hành:
 Xoa hai tay vào nhau, sau đó áp nhẹ vào chai.
 Quan sát hiện tượng và nhận xét.
 Sau đó bỏ tay ra, quan sát hiện tượng và nhận xét.
* Chú ý:
 Không xoa tay quá mạnh và áp tay quá lâu.
 Nếu chỗ cắm ngòi bút vào chai mà không kín thì cần gia công cho kín để
không khí không lọt ra ngoài.
Thí nghiệm
1: SỰ TRUYỀN
THẲNG CỦA
ÁNH SÁNG
Mục đích: Sử dụng để học sinh tìm hiểu kiến thức trước ở nhà trước khi học bài
Sự truyền thẳng của ánh sáng Giúp tiết kiệm thời gian khi học bài mới.
a/ Dụng cụ:
 03 tấm bìa cứng cỡ 20 * 30 cm
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 21
LỚP 7
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
 01 cây nến

b/ Chuẩn bò dụng cụ:
 Đục các lỗ nhỏ trên ba tấm bìa ( sao cho các lỗ có cùng kích thước, cùng
độ cao và cách đều hai cạnh bên ) và kẻ đường thẳng vuông góc từ các
lỗ xuống cạnh đáy.
c/ Tiến hành:
 Đặt ba tấm bìa lên giá nằm ngang sao cho ba lỗ thẳng hàng. Đặt ngọn
nến đang cháy về một phía và đặt mắt để quan sát phía đối diện. Quan
sát ngọn nến, nhận xét và rút ra kết luận.
 Làm lệch một trong ba tấm bìa, quan sát lại và nhận xét.
Thí nghiệm 2 : PHẢN XẠ GƯƠNG PHẲNG – KÍNH VẠN HOA
Mục đích: Sử dụng để mở rộng, gây hứng thú với học sinh sau khi học bài Đònh
luật phản xạ ánh sáng.
a/ Dụng cụ:
 03 tấm gương soi bằng mica, kích thước 2 . 17 cm
 Băng dính cách điện.
b/ Chuẩn bò dụng cụ:
 Ghép ba tấm kính với nhau để tạo thành một lăng trụ tam giác đều mặt
phản xạ hướng vào trong.
 Dùng băng dính cách điện dán các cạnh chúng lại với nhau. Ta được một
kính vạn hoa.
c/ Tiến hành:
 Dùng kính vạn hoa quan sát các vật, các hình vẽ màu. Nhận xét và giải
thích hiện tượng quan sát thấy.

Thí nghiệm 1: SỰ NỔI
Mục đích: Sử dụng để kiểm tra lại kiến thức, gây hứng thú với học sinh sau khi
học bài Sự nổi.
a/ Dụng cụ:
 03 cốc thủy tinh chứa 2/3 nước.
 01 củ khoai tây.

Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 22
LỚP 8
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
 01 con dao.
 Một ít muối ăn.
b/ Tiến hành:
 Dùng dao cắt 3 mẫu khoai tây thả vào 3 cốc đựng nước cho học sinh
quan sát và nhận xét.
 Cho một ít muối vào một trong ba cốc, khuấy đều cho đến khi mẩu khoai
tây nổi lơ lửng.
 Cho một ít muối vào một trong hai cốc còn lại và khuấy đều , vừa khuấy
vừa thêm muối cho đến khi mẩu khoai tây nổi hẳn.
 Quan sát trạng thái của 3 mẩu khoai tây ở trong 3 cốc. Từ đó cho phân
tích lực tác dụng lên từng mẩu khoai tây để đi đến kết luận về điều kiện
của vật chìm và vật nổi. Hoặc giải thích kết quả thí nghiệm .
 Trong thí nghiệm trên, có thể thay các mẩu khoai tây bằng các quả chanh
hoặc các quả trứng.
Thí nghiệm 2: THÍ NGHIỆM VỀ ÁP SUẤT KHÍ QUYỂN
Mục đích: Sử dụng để mở rộng, gây hứng thú với học sinh sau khi học bài Áp
suất khí quyển.
a/ Dụng cụ:
 01 quả trứng
 01 chai thủy tinh
 01 bật lửa ga
 Một ít bông
 Một ít cồn
b/ Chuẩn bò dụng cụ:
 Gia công trứng:
Cách 1: Luộc trứng lòng đào và bóc vỏ.
Cách 2: Dùng một ít dấm ăn để ngâm trứng sống trong vòng một đến

hai ngày, cho đến khi phần vỏ canxi của quả trứng bò mất và quả trứng trở nên mềm
mại.
 Chọn chai thủy tinh: Chọn chai có đường kính miệng chai nhỏ hơn một
chút so với đường kính của quả trứng ( chỗ lớn nhất )
c/ Tiến hành:
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 23
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
 Tẩm cồn vào bông, dùng bật lửa đốt rồi thả vào chai. Đợi cho bông cháy
một lúc, sau đó ta bỏ quả trứng vào miệng chai ( cho đầu nhỏ xuống dưới )
 Yêu cầu học sinh quan sát hiện tượng và giải thích.
Thí nghiệm 1: TỪ PHỔ
Mục đích: Sử dụng để học sinh tìm hiểu kiến thức trước ở nhà trước khi học bài
Từ phổ- Đường sức từ Giúp tiết kiệm thời gian khi học bài mới.
a/ Dụng cụ:
 01 cái đinh sắt dài 10 cm.
 01 m dây đồng nhỏ có lớp cách điện ( loại 1mm )
 01 pin loại 1,5 V
 Một ít mạt sắt.
 Một tấm bìa có rãnh sẻ ở giữa.
b/ Chuẩn bò dụng cụ:
 Bọc lên đinh sắt một lớp giấy.
 Quấn dây đồng lên đinh khoảng 30 – 40 vòng.
 Đặt nam châm điện vào giữa rãnh tờ giấy.
c/ Tiến hành:
 Nối nguồn điện vào hai đầu cuộn dây. Rắc mạt sắt lên tờ giấy xung
quanh đinh và gõ nhẹ. Yêu cầu học sinh quan sát hiện tượng và nhận xét.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 24
LỚP 9
Giúp học sinh hứng thú học môn vật lí thông qua việc học sinh tự tạo dụng cụ thí nghiệm đơn giản,rẻ tiền ở nhà
Thí nghiệm 2: THẤU KÍNH HỘI TỤ

Mục đích: Sử dụng để kiểm tra lại kiến thức, gây hứng thú với học sinh sau khi
học bài Thấu kính hội tụ.
a/ Dụng cụ:
 01 bóng đèn ngủ đã hỏng ( đèn cà na )
 01 hộp nhựa kích thước( 10 *15 *20 )cm
 01 đồng tiền kim loại.
b/ Tiến hành:
 Cho nước vào hộp nhựa ( khoảng 2/3 hộp ). Thả đồng tiền xuống đáy
hộp.
 Đặt bóng đèn nằm ngang và phía trên đồng tiền, sau đó dìm cho nó ngập
trong nước khoảng nửa so với độ dày của bóng đèn.
 Nhìn đồng tiền kim loại qua bóng đèn, nhận xét và giải thích hiện tượng
quan sát được
Thí nghiệm 3 : THẤU KÍNH HỘI TỤ
Mục đích: Sử dụng để kiểm tra lại kiến thức, gây hứng thú với học sinh sau khi
học bài Thấu kính hội tụ.
a/ Dụng cụ :
 01 cốc nước xà phòng.
 Một vài thanh thép hoặc thanh nhôm nhỏ ( : 0,5 mm ; dài khoảng 25 cm )
b/ Chuẩn bò dụng cụ:
 Hòa nước xà phòng vào cốc để có thể thổi bong bóng được.
 Uốn một đầu thanh thép hoặc thanh nhôm thành một vòng tròn có đường
kính khoảng 2 – 2,5 cm.
c/ Tiến hành:
 Cầm thanh thép hoặc nhôm nhúng đầu uốn tròn vào nước xà phòng.
 Từ từ đưa thanh thép ra khỏi mặt nước. Chú ý đưa sao cho mặt tròn gần
như song song với mặt chất lỏng , để khi vòng thép tách khỏi nước xà phòng thì vẫn còn
màng xà phòng, khi đó ta sẽ có một thấu kính hội tụ.
Người thực hiện: LÊ HOÀNG LONG Trang 25