MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CƠ CHẾ HUY ĐỘNG VỐN THÔNG QUA PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ Ở KHO BẠC NHÀ NƯỚC HÀ TÂY

Website: Email : Tel : 0918.775.368
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CƠ CHẾ HUY ĐỘNG VỐN
THÔNG QUA PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ Ở KHO BẠC NHÀ
NƯỚC HÀ TÂY
Mục tiêu của Đảng và Nhà nước đến năm 2010 phấn đấu tăng nhanh tốc độ
phát triển kinh tế khoảng 7,2%/năm, thu nhập quốc dân bình quân đầu người
600&/năm. Để đạt được chỉ tiêu này thì vốn đóng vai trò quyết định.
Nhiệm vụ đặt ra trong chiến lược phát triển kinh tế là phải huy động được
một lượng vốn khoảng 58 tỉ $, dự tính huy động nguồn vốn trong nước chiếm
khoảng 60% - tức khoang 35 tỉ $. Đây là mộ thách thức rất lớn, trong khi vốn
NSNN có hạn thì yêu cầu huy động vốn trong dân, phát huy mọi nguồn vốn trong
nước là vô cùng cấp thiết. Do vậy, nhiệm vụ đặt ra với hệ thống KBNN nói chung
rất nặng nề, KBNN đóng vai trò chủ yếu trong việc huy động vốn mà Chính phủ
giao cho.
Trong quá trình làm việc thực tế tại KBNN Hà Tây, trên cơ sở những thành
quả và những tồn tại của công tác này, tôi xin mạnh dạn đưa ra một số kiến nghị có
thể nâng cao hiệu quả công tác huy động vốn ở KBNN Hà Tây.
I. CÁC QUAN ĐIỂM TRONG CÔNG TÁC HUY ĐỘNG VỐN THÔNG
QUA PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ Ở KHO BẠC NHÀ NƯỚC
HÀ TÂY
Quan điểm huy động vốn ở KBNN Hà Tây cũng hướng theo quan điểm huy
động vốn của ngành KBNN nói chung, đó là:
Xác định công tác huy động vốn dưới hình thức phát hành trái phiếu Chính
phủ là một bộ phận không thể thiếu trong hoạch định chính sách quốc gia
+ Xuất phát từ vai trò quan trọng của công tác huy động vốn thông qua phát
hành trái phiếu Chính phủ của hệ thống KBNN và nhu cầu vốn cho ngân sách và
cho đầu tư phát triển kinh tế ở nước ta trong giai đoạn hiện nay
1
- -
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368

+ Hoạt động huy động vốn thể hiện vai trò quản lý Nhà nước đối với nền
kinh tế thị trường, từ đó coi hoạt động huy động vốn của KBNN là một trong
những nhiệm vụ chính yếu của hệ thống KBNN.
+ Trên cơ sở xác định vị trí trọng yếu của công tác huy động vốn thông qua
phát hành trái phiếu Chính phủ, cần phải có giải pháp có tính thực thi cao để tổ
chức hoàn thành nhiệm vụ được giao một cách triệt để.
Việc phát hành trái phiếu Chính phủ của hệ thống KBNN được đặt trong mối
quan hệ thống nhất với hoạt động huy động vốn của hệ thống Ngân hàng. Từ quan
điểm này giải quyết tốt mối quan hệ giữa KBNN với hệ thống Ngân hàng và góp
phần thực hiện tốt các vấn đề sau:
+ Đảm bảo thực hiện các chính sách Tài chính – Tiền tệ của Nhà nước
+ Đảm bảo sự phát triển ổn định của thị trường vốn.
+ Là nhân tố thúc đẩy sự và phát triển của thị trường chứng khoán.
Cần xác định đúng vị trí, vai trò của trái phiếu Chính phủ, tham gia vào quá
trình phát triển của thị trường chứng khoán ở Việt Nam
+ Cần xác định rõ huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ là
công cụ quan trọng để huy động vốn cho đầu tư phát triển kinh tế và cho NSNN,
đáp ứng nhu cầu chi tiêu cấp bách của Nhà nước.
+ Trái phiếu Chính phủ là hàng hoá chủ yếu cho phép Nhà nước tham gia
quản lý, điều hành thị trường chứng khoán theo định hướng của Nhà nước. Theo
kinh nghiệm của các nước có thị trường chứng khoán phát triển thì “hàng hoá” chủ
yếu trên thị trường chứng khoán phải là cổ phiếu, còn đối với nước ta thì trái phiếu
Chính phủ lại giữ vai trò này, đặc biệt là các loại tín phiếu kho bạc. Đây là “hàng
hoá” chủ yếu cho thị trường chứng khoán hoạt động ở Việt Nam. Trái phiếu Chính
phủ không chỉ trở thành công cụ vay vốn của Nhà nước mà còn là công cụ của
chính sách Tài chính – Tiền tệ.
1. Về mục tiêu chung
2
- -
2

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Công tác huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ ở KBNN
Hà Tây thực hiện theo định hướng, các mục tiêu của KBNN TƯ đề ra.
Để hoàn thiện cơ chế huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu Chính
phủ, hệ thống KBNN cần hướng vào các mục tiêu sau:
Trái phiếu Chính phủ là công cụ chủ đạo tham gia hoạt động thị trường
chứng khoán, thị trường vốn.
Làm lành mạnh hoá nền Tài chính, lành mạnh tình hình tiền tệ, thị trường
vốn trong và ngoài nước, khai thông quá trình lưu thông vốn ra thị trường quốc tế
bằng cách phát hành trái phiếu Chính phủ ra thị trường vốn quốc tế. Để thúc đẩy
quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và quá trình phát triển của thị
trường chứng khoán thì phải tạo được sự hội nhập thị trường vốn trong nước và
quốc tế.
Ở nhiều nước, việc vay nước ngoài qua thị trường vốn ngoài nước là việc
làm đã có từ lâu, thông qua việc phát hành các loại giấy tờ có giá như: trái phiếu
Chính phủ, kỳ phiếu ngân hàng,... tại các thị trường tiền tệ, thị trường vốn quốc tế.
Ở nước ta chưa có hình thức huy động này, có nhiều lý do dẫn đến tình hình
trên. Một trong các lý do đó là nền kinh tế của chúng ta mới trong quá trình vận
hành theo cơ chế thị trường, nền kinh tế còn kém phát triển, uy tín trên trường quốc
tế còn khiêm tốn, thu nhập bình quân đầu người mới đạt trên 200$/năm. Nhưng huy
động vốn trên thị trường quốc tế có nhiều ưu đãi như: chủ động vay và sử dụng vốn
không bị lệ thuộc vào điều kiện của người cho vay (nhất là các điều kiện về chính
trị); có khả năng huy động khối lượng vốn lớn, thời gian vay dài lại có thể mua bán
được trên thị trường.
Hiện nay, theo đánh giá của các nhà đầu tư quốc tế, Việt Nam đang có điều
kiện thuận lợi để phát hành trái phiếu ra thị trường vốn quốc tế. Việt Nam có sự ổn
định về chính trị, có nguồn tài nguyên phong phú, nguồn nhân lực dồi dào, tỉ lệ
tăng trưởng kinh tế khá cao, lạm phát đã được kiềm chế, giá trị đồng Việt Nam và tỉ
3
- -

3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
giá hối đoái tương đối ổn định, tỉ lệ bội chi NSNN so với GDP được thu hẹp. Việt
Nam lại nằm trong khu vực châu Á Thái Bình Dương, là khu vực năng động, có
luật đầu tư nươc ngoài cởi mở. Đặc biệt, Việt Nam là thành viên chính thức của
khối ASEAN và bình thường hoá quan hệ với Mỹ. Quan hệ kinh tế quốc tế của Việt
Nam được mở rộng và có xu hướng phát triển tốt. Đây là nhân tố tạo sự tin tưởng
cho các nhà đầu tư quốc tế thông qua mua trái phiếu của Việt Nam. Hay nói cách
khác, cho tới nay, chúng ta đã có được một số tiền đề thuận lợi tạo điều kiện cho
việc phát hành trái phiếu ra thị trường vốn nước ngoài, mở ra một khả năng mới
cho việc huy động vốn đầu tư gián tiếp, phục vụ cho đường lối phát triển kinh tế
của đất nước trước mắt cũng như lâu dài.
Việc phát hành trái phiếu ra thị trường vốn quốc tế mà trước mắt là trái phiếu
Chính phủ sẽ tạo điều kiện để Việt Nam tham gia vào thị trường vốn nước ngoài,
đẩy nhanh hơn nữa quá trình phát triển của thị trường chứng khoán ở Việt Nam.
Lãi suất trái phiếu Chính phủ dần trở thành chuẩn mực để xác định lãi suất
cho vay và huy động vốn của hệ thống Ngân hàng và các tổ chức tín dụng khá0c.
Hoạt động huy động vốn Chính phủ phải trở thành một hoạt động thường
xuyên, đều đặn và là một cầu nối để đi đến hoạt động của thị trường chứng khoán.
Trái phiếu Chính phủ phải phát hành liên tục, phải là công cụ để thực hiện
chính sách thị trường mở - đây là một trong những công cụ quan trọng nhất của
chính sách Tiền tệ trong cơ chế thị trường. Thực tế trên thị trường vốn ngắn hạn
vẫn chiếm tỉ lệ lớn trong cơ cấu vốn huy động của Ngân hàng và KBNN. Những
người đầu tư gửi vào Ngân hàng hoặc KBNN liên tục sẽ thành trung hạn hoặc dài
hạn. Nếu kiềm chế lạm phát ở mức có thể kiểm soát được thì người mua tín phiếu,
trái phiếu Kho bạc sẽ yên tâm với lãi suất và khoản vốn mà họ đã đầu tư. Sau đó
Nhà nước sẽ đưa dần thành các khoản tiền gửi dài hạn có chế độ ưu đãi và có lãi
suất cao hơn ngắn hạn. Từ đó tạo ra sự sôi động của thị trường tiền tệ, góp phần
thúc đẩy quá trình phát triển của thị trường chứng khoán.
4

- -
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Phát huy thế mạnh của KBNN, ngành kho bạc có hệ thống tổ chức hoàn
chỉnh, có mặt trên khắp cả nước, có cơ sở vật chất tương đối đầy đủ với số nhân lực
đông đảo, đội ngũ cán bộ có khả năng tiếp thu nhanh; cần phát huy năng lực bộ
máy này trong công tác huy động vốn để huy động tối đa tiềm lực về nguồn vốn
trong nước, nước ngoài, các tổ chức kinh tế xã hội, khắc phục các khuyết tật của
nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN.
+ KBNN là cơ quan trực tiếp quản lý quỹ NSNN.
+ Trong điều kiện nươc ta hiện nay, cơ sở vật chất còn nghèo. Vì vậy tiết
kiệm là vấn đề quan trọng, cần phải thực hiện trong mọi lĩnh vực. Trong công tác
huy động vốn cũng vậy, chúng ta cần phải tận dụng tối đa cơ sở vật chất kỹ thuật
của hệ thống KBNN. Có thể phát hành trái phiếu Chính phủ dưới nhiều hình thức
khác nhau như thông qua các đại lý, đấu thầu qua NHNN, các tổ chức Tài chính
song không nên lãng phí năng lực của hệ thống kho bạc, phải phát huy hơn nữa thế
mạnh của ngành, tránh được sự lệ thuộc vào các yếu tố bên ngoài.
2. Mục tiêu công tác huy động vốn cho ngân sách Nhà nước và đầu tư
phát triển giai đoạn 2001 – 2010 của hệ thống kho bạc Nhà nước
+ Mở rộng quy mô và tăng nhịp độ khai thác các nguồn vốn trong nước,
trọng tâm là các nguồn vốn trong dân cư, dưới nhiều hình thức như: phát hành liên
tục các loại trái phiếu Chính phủ (kể cả công trái xây dựng tổ quốc), trái phiếu
doanh nghiệp, cổ phiếu Công ty, mở sổ tiền gửi tiết kiệm trung và dài hạn, phấn
đấu đạt mức huy động tối thiểu 5%/GDP hàng năm (khoảng 15.000 đến 20.000 tỉ
đồng/năm)
+ Nâng dần thời hạn và giảm dần lãi suất trái phiếu Chính phủ. Trong những
năm 2000-2005 chủ yếu phát hành trái phiếu kỳ hạn 5 – 10 năm. Từ năm 2006 trở
đi, khi thị trường chứng khoán hoạt động ổn định, chủ yếu phát hành các loại trái
phiếu trung và dài hạn (10 năm trở lên). Các loại tín phiếu ngắn hạn sẽ được phát
5

- -
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
hành qua NHNN để triển khai nghiệp vụ thị trường mở và phối hợp thực hiện chính
sách tiền tệ.
+ Hoàn thiện cơ chế chính sách và luật pháp thuộc lĩnh vực huy động vốn.
II. CÁC GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CƠ CHẾ HUY ĐỘNG
VỐN THÔNG QUA PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ Ở KHO BẠC
NHÀ NƯỚC HÀ TÂY
Trước tiên tôi xin nêu một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế huy động
vốn Chính phủ của hệ thống KBNN nói chung, đó là:
1. Huy động vốn cho NSNN và cho đầu tư phát triển kinh tế trở thành
chỉ tiêu pháp lệnh
Việc phát hành trái phiếu Chính phủ được thể chế thành văn bản pháp luật ở
mức độ cao hơn hiện nay. Cơ chế tổ chức phát hành phải được quy định bằng các
nghị định, pháp lệnh, thông tư cụ thể. Quyền hạn của các cơ quan phải được quy
định rõ ràng, tránh sự cạnh tranh chồng chéo trong công tác huy động vốn. Hai hệ
thống KBNN và Ngân hàng cần có các văn bản pháp luật quy định rõ quyền hạn,
lợi ích của hệ thống. Ngoài ra, trong từng hệ thống cần có các quy định riêng về
từng quyền hạn, nghĩa vụ của các cơ quan có liên quan như: Chính phủ, chính
quyền địa phương đối với công tác huy động vốn.
Trong năm 1994, chúng ta đã có nghị định 72 CP quy định về việc phát hành
trái phiếu Chính phủ. Ngày 10/02/1995, ban hành thông tư liên bộ số 01 TC-NHNN
của liên bộ Tài chính – Ngân hàng Nhà nước về việc hướng dẫn tổ chức đấu thầu
tín phiếu KBNN qua NHNN, trong đó đã quy định rõ quy chế phát hành cũng như
quyền hạn, trách nhiệm của đối tượng liên quan. Nói chung về mặt Pháp luật,
chúng ta cũng đã từng bước hoàn thiện. Bên cạnh đó cũng còn không ít những sơ
hở, do vậy cần phải có các văn bản chặt chẽ hơn, cụ thể hơn; có như vậy công tác
huy động vốn mới tạo ra khả năng:
6

- -
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+ Đạt được tính Pháp lý về chỉ tiêu huy động vốn, từ đó sẽ giúp cho Bộ Tài
chính phối hợp với NHNN, các bộ, các ngành có liên quan, xây dựng các chính
sách huy động vốn thích hợp trong từng thời kỳ cụ thể.
+ Kế hoạch huy động vốn hàng năm và chủ động thời gian trong công tác
triển khai thực hiện.
2. Về cơ chế phát hành
Cơ chế phất hành cần phải phù hợp với cơ chế đổi mới của nền kinh tế, phù
hợp với các quy luật của nền kinh tế thị trường.
Các loại tín phiếu, trái phiếu phát hành có thể trao đổi mua bán, chuyển
nhượng, thừa kế, thanh toán thuận lợi cho người sở hữu. Nó được mua bán tự do
trên thị trường như một loại hàng hoá thông thường, đối với loại ký danh vẫn tiếp
tục phát hành nhưng cần đơn giản hoá về thủ tục chuyển đổi và thanh toán.
Đa dạng hoá các loại trái phiếu Chính phủ: phát hành các loại trái phiếu
trong và ngoài nước, trái phiếu vô danh, trái phiếu ghi danh, trái phiếu ghi sổ,
chứng chỉ, trái phiếu đầu tư cho các công trình cụ thể. Kết hợp đồng thời hai
phương thức phát hành: bán lẻ các loại trái phiếu có in sẵn mệnh giá với lãi suất cố
định và bán theo phương thức chiết khấu, bảo đảm cho các loại trái phiếu của một
đợt phát hành có cùng một ngày đáo hạn, cùng một mức lãi suất nhằm tạo điều kiện
cho các loại trái phiếu có thể niêm yết, giao dịch trên thị trường chứng khoán.
Phát hành trái phiếu (chủ yếu loại trung hạn và dài hạn) theo phương thức
bán buôn thông qua các tổ chức bảo lãnh, môi giới phát hành hoặc đấu thầu qua
trung tâm giao dịch chứng khoán. Trong tương lai, đây là những kênh phát hành
chủ yếu nhằm tạo ra các hàng hoá đủ tiêu chuẩn để niêm yết trên thị trường chứng
khoán.
Đối với công tác đấu thầu: cần mở rộng phạm vi đấu thầu, không bó hẹp chỉ
là các NHTM, các chi nhánh NHNN như hiện nay mà cần mở rộng ra các quỹ tín
7

- -
7