Bài 25. Biến dạng của lá

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (164.16 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn: 23-11
Ngày dạy: 29-11

Lớp dạy : 6B Trêng THCS DÜnh KÕ- TPBG

TiÕt 28 : ThùC HàNH QUAN SáT Biến dạng của lá
I. Mục tiêu

1. Kiến thøc

- Qua quan sát mẫu vật và tranh ảnh học sinh xác đinh đợc một số loại lá biến dạng.
- Học sinh nắm đợc đặc điểm hình thái và chức năng của một số lá biến dạng, từ đó hiểu
đợc ý nghĩa biến dạng của lá.

- Học sinh nhận dạng đợc 1 số lá biến dạng trong tự nhiên.
2. Kĩ năng

+ Rèn kĩ năng quan sát, phân tích mẫu vật thật, nhận biết kiến thức qua quan sát, so
sánh, phân loại, tổng hợp kiến thức, rèn kỹ năng thuyết trình qua hoạt động nhóm.
3. Giáo dục

+ Giáo dục HS u thích, đồng tình với kiến thức trong nội dung bài và biết bảo vệ
tính tồn vẹn , phong phú của cây xanh, hạn chế việc làm vô thức làm hại cây xanh,
chăm sóc và bảo vệ các giống cây trồng, giáo dục ý thc bo v thc vt.

II. Đồ dùng dạy và học
1- GV: Bảng phụ các loại

Khay ng mu vt, mẫu vật điển hình, chuẩn:

- GV: MÉu cµnh cây mây, củ hành còn lá xanh, củ dong ta( củ riềng), cành xơng rồng,

cây nắp ấm.

Tranh, cõy bốo t, cây đậu Hà Lan( cành cây gấc,),
- Máy, đầu chiếu đa vật thể, phấn màu, thớc kẻ...

2- HS lớp 6B: Chuẩn bị, su tầm mẫu theo nhóm đã phân công:
- Chuẩn bị :khăn lau.

- Kẻ bảng SGK trang 85 vào vở.
III. Tiến trình bài giảng
1. ổn định tổ chức :1p

- KiÓm tra sÜ sè: ..../43 HS

2. Kiểm tra bài cũ và khởi động: 6p
*Khởi động:

Các bạn( 3 bạn) đã đợc tổ cử theo số thứ tự lần lợt đứng dọc dãy thành 4 hàng, các bạn
nhận câu hỏi suy nghĩ thảo luận trong thời gian 30s, sau đó lên bảng hoàn thành câu trả
lời TG 1.5 phút, các bạn nhận xét các câu trả lời, gv đánh giá hoạt động các nhóm

+ Nhãm 1: c¸c c¸c quan cđa cây xanh có hoa, chỉ rõ các bộ phận của cơ quan sinh dỡng,
cơ quan sinh sản.?

Thc vt cú hoa gồm 2 loại cơ quan:

- Cơ quan sinh dưỡng gồm: Rễ, thân, lá  Có chức năng ni dưỡng cây.

- Cơ quan sinh sản gồm: Hoa, quả, hạt  Có chức năng duy trì và phát triển nịi giống(
S2).

+Nhóm 2: các loại rƠ biÕn d¹ng

c i m hình thái c a các lo i r bi n d ng

Đặ đ ể

ủ

ạ ễ ế

ạ

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

1 Rễ củ Củ cải
Cà rốt

Rễ phình to Chứa chất dự trữ cho
cây khi ra hoa

2 Rễ
móc

T.khơng
Hồ tiêu

Rễ phụ mọc từ thân và cành
trên mặt đất, móc vào trụ bám.

Giúp cây leo cao.
3 Rễ thở Bụt mọc Sống trong điều kiện thiếu kk.

Rễ mọc ngược lên trên mặt đất.

Lấy ôxi cung cấp cho

các phần rễ dưới đất
4 Giác

mút

Tơ hồng
Tầm gửi

Rễ biến đổi thành giác mút đâm
vào thân hay cành của cây khác

Lấy thức ăn từ cây
chủ.

+ Nhóm 3: các loại thân biến dạng

c i m, ch c n ng c a 1 s lo i thân bi n d ng

Đặ đ ể

ứ

ă

ủ

ố ạ

ế

ạ

TT Tên vật mẫu Đ2 của thân biến dạng C/n đối với cây Tên thân b.d

1 Củ su hào Thân củ nằm trên mặt
đất.

Dự trữ chấtdinh dưỡng Thân củ.
2 Củ khoai tây Thân củ nằm dưới mặt

đất.

Dự trữ chấtdinh dưỡng Thân củ.
3 Củ gừng Thân rễ nằm trong đất. Dự trữ chấtdinh dưỡng Thân rễ.
4 Củ dong ta

(hoàng tinh)

Thân rễ nằm trong đất. Dự trữ chấtdinh dưỡng Thân rễ.
5 Xương rồng Thân mọng nước, mọc

trên mặt đất.

Dự trữ nước,
Quang hợp

Thân mọng
nc.

Kiểm tra bài cũ:

Câu 1: các bộ phận bên ngoài của lá, chức năng chính của lá?

Mụ hỡnh lỏ c in trên giấy hoặc ( lấy 01 chiếc lá thật – lá ổi, hoặc lá…..)

Lá gồm có cuống và phiến, trên phiến lá có nhiều gân, phiến lá là phần bản rộng nhất 
của lá, có màu lục, dạng bản dẹt

=>Hứng được nhiều ánh sáng nhất thực hiện chức năng quang hợp.
3. Bµi häc: 1p

- Lá cây là bộ phận quan trọng thuộc cơ quan sinh dỡng của cây xanh có hoa, lá

gồm có phiến lá và cuống, trên phiến có nhiều gân, phiến lá màu lục dạng bản dẹt là
phần rộng nhất giúp hứng đợc nhiều ánh sáng để quang hợp chế tạo chất hữu cơ, Tuy
nhiên trên thực tế cũng giống nh rễ biến dạng và thân biến dạng ta thấy rằng một số
tr-ờng hợp lá cây khơng thực hiện chức năng chính ấy mà chúng có thể thực hiện những
chức năng khác, khi đó lá bị biến dạng khơng, biến dạng của lá có ý nghĩa gì, trong bài
hơm nay chúng ta cùng tìm hiểu.

TiÕt 28 : ThựC HàNH QUAN SáT Biến dạng của lá

Nh những bài thực hành trớc cô sẽ giúp các em tìm hiểu bài để đạt mục tiêu bài học:
5(p)

I.Mơc tiªu

- Qua quan sát mẫu vật và tranh ảnh xác đinh đợc một số loại lá biến dạng.

- Biết đợc đặc điểm hình thái và chức năng của một số lá biến dạng, từ đó hiểu đợc ý
nghĩa biến dạng của lá.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Để đạt mục tiêu đó cơ mời lớp trởng báo cáo sự chuẩn bị bài giao về nhà, đồ dùng, mẫu
vật của các nhóm.

II.Chn bÞ

Lớp trởng báo cáo sự chuẩn bị của các bạn so với hớng dẫn và giao việc về nhà?
- Lớp trởng báo cáo: các bạn đã chuẩn bị đủ mẫu vật, dụng cụ thực hành:

6 nhóm: Mẫu cây mây, cây đậu Hà Lan( cây...), cây hành còn lá xanh, củ dong
ta( củ riềng), cành xơng rồng.

Chuẩn bị : khăn lau.

K bng xanh trang 85 vào vở đầy đủ.
GV ghi tên các mu vt luụn

III. Tiến trình thực hành

Gv: nhắc nội quy chính trong giờ thực hành (nghiêm túc thực hiện theo nội dung bài,
khơng cời nói và đi lại tự do, tích cực thực hành đảm bảo an toàn và ý thức học tập cao),
các bạn thực hiện tốt đợc tuyên dơng khen thởng điểm, các bạn cha nghiêm túc bị phê
bình ghi sổ đầu bài

Hoạt động 1: Tìm hiểu về một số loại lá biến dạng( 14 p )

PHIÕU Sè 1

Phiếu học tập cá nhân

Tìm hiểu các thông tin về lá biến dạng

Họ và tên HS:...
Tổ:...nhóm...

Đánh giá chung

NhËn xÐt chung

Quan s¸t mẫu vật và hình ảnh theo hình 25.1- 25.7 SGK trang 83, tìm các thông 
tin về lá biến dạng theo các câu hỏi mục 1 trang 83 và trả lời các câu hỏi dới đây 
bằng cách điền vào chỗ trống.

1. Quan sát cây xơng rồng hoặc H.25.1, cho biÕt:

- Lá của cây xơng rồng có đặc điểm gì?:...
...
- Vì sao đặc điểm đó giúp cây có thể sống ở những nơi khơ cạn thiếu 
n-ớc?:...

2. Quan s¸t H.25.2 H 25.3 và mẫu vật cành mây, đoạn cành cây gấc cho biết:
- Một số lá chét của cây đậu Hà Lan và lá ở ngọn cây mây có gì khác với lá bình 
thờng?:...

...
- Nhng lỏ bin i nh vậy có chức năng gì?:...
 ...
 3. Quan sát củ dong ta ( H.25.4)

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

chúng:...
- Những vảy đó có chức năng gì với các chồi của thân rễ:...
...

PHIÕU Sè 2

PhiÕu häc tËp cá nhân
 Tìm hiểu các thông tin về lá biến dạng

Họ và tên HS:...

Tổ:...nhóm...

Đánh giá chung

NhËn xÐt chung

Quan s¸t mÉu vật và hình ảnh theo hình 25.1- 25.7 SGK trang 83, tìm các thông tin 
về lá biến dạng theo các câu hỏi mục 1 trang 83 và trả lời các câu hỏi dới đây bằng 
cách điền vào chỗ trống.

4. Quan sát củ hành ( H.25.5) cho biết:

- Phn phình to thành củ là do bộ phận nào của lá biến đổi 
thành:...

- Có chức năng gì:...
5. Quan sát cây nắp ấm và cây bèo đất( H.25.6 và H.25.7)

- Lá của cây bèo đất có các ...
 có chức năng...vì vậy cây này có thể sống 
nơi đất cát thiếu chất khống.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

1.Quan s¸t cây xơng rồng hoặc H.25.1, cho biết:

- Lỏ ca cõy xơng rồng có đặc điểm gì? : lá khơng có màu xanh, cứng, có dạng gai
nhọn.

- Vì sao đặc điểm đó giúp cây có thể sống ở những nơi khơ cạn thiếu nớc?: giảm 
sự thốt hơi n c

2. Quan sát H.25.2 H 25.3 và mẫu vật cành mây, ảnh lá cây đậu Hà Lan cho biết:
- Một số lá chét của cây đậu Hà Lan và lá ở ngọn cây mây có gì khác với lá bình

thờng?: lá chét dạng tua cuốn, tay móc, quấn vào giá thể

( giàn, cây khác....)

- Những lá biến đổi nh vậy có chức năng gì?:giúp cây leo lên

3. Quan s¸t cđ dong ta ( H.25.4)

- Tìm những vảy nhỏ có ở trên thân rễ, hÃy mô tả hình dạng và màu sắc của chúng:

vẩy mỏng màu nâu nhạt

- Nhng vy đó có chức năng gì với các chồi của thân rễ: che chở cho chồi của thân 
rễ.

4. Quan sát củ hành ( H.25.5) cho biết:

- Phn phỡnh to thành củ là do bộ phận nào của lá biến i thnh: b lỏ phỡnh to

- Có chức năng gì:.chứa chÊt dinh d ìng dù tr÷.

5. Quan sát cây nắp ấm và cây bèo đất( H.25.6 và H.25.7)
- Lá của cây bèo đất có các: lơng tuyến

có chức năng: tiết ra chất dính bắt sâu bọ vì vậy cây này có thể sống nơi đất cát 
thiếu chất khống.

- Cây nắp ấm có một số lá mà gân chính kéo dài và phát triển thành bình có nắp đậy,
trong bình có chất dịch hấp dẫn sâu bọ. Các tuyến tiết ra dịch tiêu hóa ở thành bình 
sẽ tiêu hóa những sâu bọ đã chui vào bình.

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

- GV yêu cầu HS hoạt động học tập
ngồi theo nhóm: 6 nhóm

+Hớng dẫn học sinh quan sát từng mẫu
vật thật kết hợp với ảnh trên màn chiếu.
Hồn thiện phiếu học tập cặp đơi, hoặc
cá nhân nếu lẻ( 6p)

- gäi HS ph¸t biĨu và chỉ trên mẫu vật
về từng loại lá biến dạng ( 5p)

+ Mẫu vật

+ Đặc điểm lá biến dạng
+ ý nghÜa:

-xác định được lá nào là lá biến dạng
,lá nào là lá bình thường trên mẫu vật.

1. Có những loại lá biến dạng nào?
- HS hoạt động nhóm cùng quan sát
mẫu kết hợp với các hình 25.1....25.7
SGK trang 84

- HS tự đọc mục  và trả lời các câu hỏi
mục

SGk trang 83.

Mẫu vật Cây xơng rồng:
Đặc ®iĨm

l¸ BD

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

- HS ph¸t biĨu nhËn xÐt

-GV đánh giá, nhận xét chung. ( 2p)
GV lồng ghép giáo dục tình yêu thiên
nhiên yêu khoa học, giáo dục hớng
nghiệp nghề cho HS.

2. Hoạt động 2 : biến dạng của lá có
ý nghĩa gì : ( 17p)

GV u cầu các nhóm thảo luận hồn
thành bảng xanh SGK trên bảng hoạt
động nhóm: ( 6p)

- Nhóm 1, 3, 5 hoạt động tìm hiểu bảng
số 1. Nhóm 2, 4, 6 hoạt động theo bảng
số 2.

GV quan sát các nhóm, có thể giúp đỡ
động viên nhóm yếu, nhóm học khá thì
u cầu có kết quả nhanh và đúng.
GV cho nhóm 1,4 treo lên bảng chữa
nhận xét kết quả, các nhóm dổi bài cho
nhau cùng chữa và cho điểm nhóm làm
tốt. ( 7p)

GV đánh giá hoạt động các nhóm
Gv : biến dạng của lá có ý nghĩa gì:
(4p)

? Nhận xét gì về đặc điểm hình thái của
các lá biến dạng so với lá thờng?

? Những đặc điểm biến dạng đó có tỏc
dng gỡ i vi cõy?

GV khắc sâu kiến thức

Trong tự nhiên với những điều kiện
môi trờng sống khác nhau sinh vật có
biến đổi để thích nghi, phù hợp với
chức năng,với MTS, đây cũng là một
h-ớng phát triển của SV. Trong thời đại
ngày nay thời đại CNH, HĐH hội nhập
thế giới các em trau dồi kiến thức hịa

+ Tua cn

+ Cha cht dinh dỡng dự trữ
- Lá cây bèo đất, cây nắp ấm
+ Có nhiều lơng và tuyến
+ tiết dịch bắt và tiờu húa mi

2. Biến dạng của lá có ý nghĩa gì?
- Trong nhóm thống nhất ý kiến, hoàn
thành b¶ng SGK trang 85 vào bảng
phụ

Chỳ ý:phi xác định đợc lá biến dạng
và so sánh với lá bình thờng.

- HS nhắc lại các loại lá biến dạng, đặc
điểm hình thái và chức năng chủ yếu
của nó.

* Lá của một số loại cây biến đổi hình
thái thích hợp với chức năng ở những
điều kiện sống khác nhau.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

nhập với TG nhng không bị hòa tan.

Yêu cầu:

Nôi dung bảng SGK tr 85
ST

T

Tên vật
mẫu

Đặc điểm hình thái của
lá biến dạng

Chức năng của lá
biến dạng

Tên lá
biến dạng
1 Xơng rồng - Dạng gai nhọn - Làm giảm sự thoát

hơi nớc

- Lá biến
thành gai
2 Lá cây đậu

Hà Lan

- L¸ nhän cã dạng tua
cuốn

- Giúp cây leo cao

- Tua cuốn
3 Lá cây mây - Lá ngọn cã d¹ng tay

mãc

- Gióp cây leo cao

- Tay móc
4 Củ giềng - Lá phủ trên thân rễ, vảy

mỏng, nâu nhạt

- Che chở và bảo vệ

cho chồi của thân rễ - Lá vảy
5 Củ hành - Bẹ lá phình to thành

vảy, màu trắng

- Chứa chất dù tr÷

- Lá dự trữ
6 Cây bèo đất

- Trên lá có rất nhiều
lông, tuyến tiết chất dính,
thu hút và hiêu hóa mồi.

- Bắt và tiêu hoá

mồi - Lá bắt

mồi

7 Cây nắp ấm

- Gân lá phát triển thành
cái bình có nắp đậy. Có
tuyến tiÕt chÊt dÞch thu
hót và tiêu hóa mồi.

- Bắt và tiêu hoá sâu
bọ khi chúng chui
vào bình.

- Lá bắt
mồi.

4. Củng cố; 6p

- HS tr lời các câu hỏi dạng trắc nghiệm, đố vui.
Câu 1: lá biến thành gai có chức năng?

a.Quang hỵp b. Hô hấp c. Thoát hơi níc d. Gi¶m sự thoát hơi nớc
Câu 2: lá vẩy có chức năng

a. Che chở, bảo vệ cho chồi của thân rễ b. Che chở, bảo vệ cho chồi mầm
c. Che chở, bảo vệ cho rễ mầm d. Che chở, bảo vệ cho thân mầm
Câu 3: đố vui tìm hiểu các loại lá bin dng.

Cây xơng rồng, cây mây, cây nắp ấm, củ hµnh.

- Tìm hiểu ở địa phơng hay qua các tài liệu về lá biến dạng.

GV yêu cầu HS đọc mục “Em có biết” để biết thêm 1 loại lá biến dạng nữa (lá của cây
hạt bí).

5. Híng dÉn häc bµi VN: 1p

- Học bài và trả lời câu hỏi SGK trang 85

- Chuẩn bị theo nhóm các mẫu: đoạn rau má, củ khoai lang có mầm, củ gừng,
nghệ có mầm, lá cây thuốc bỏng.

</div>