VIÊM AMIĐAN và VIÊM VA (TAI mũi HỌNG)

VIÊM AMIĐAN & VA

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

1


MỤC TIÊU BÀI GIẢNG
1. Định vị amiđan và VA
2. Viêm amiđan cấp-mạn và các biến chứng
3. Phân độ amiđan quá phát
4. Chỉ định cắt amiđan và VA

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

2


Hệ thống mơ lymphơ vùng họng: Vịng Waldeyer

Amiđan: Amygdale (Pháp), Tonsilla (Latin), Tonsil (Anh)

VA (Vegetation Adenoide)
• Tạo miễn dịch 12th-10 tuổi
• Khối tân bào của vịm mũi họng, xếp thành lá, diện tiếp xúc rộng
• Nhiều bạch cầu bắt & diệt vi khuẩn
• Trung tâm mầm, kháng thể

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

3


CHẨN ĐOÁN VA
 Bộ mặt VA, chảy & nghẹt mũi
 Dùng loa otoscope qua mũi hơn
là:
• Ống nội soi cứng/ mềm
• Sờ vịm, soi vịm qua gương
• X quang sàn sọ trước nghiêng

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

4


BIẾN CHỨNG VA
 Viêm tai giữa thanh dịch, nghe kém
 Viêm mũi xoang
 Viêm amiđan
 Viêm thanh quản cấp
 Rối loạn tiêu hóa
 Thể lực kém, da xanh, biến dạng mặt

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

5


CHẨN ĐỐN PHÂN BIỆT VA
1.U sọ họng
2. U xơ vịm
3.Pơlýp đơn độc
4.U độc

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

6


ĐIỀU TRỊ VA
1. Nội khoa
 Hỉ, hút, rửa, xịt mũi
 Tắm nắng
 Kháng sinh, kháng viêm
2. Chỉ định Nạo VA
 VA to
 Biến chứng

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

7


Ảnh mô amiđan khẩu cái cắt ngang

 Biểu mô lát tầng
 Các hốc nhỏ phân nhánh
 Các nang với các trung tâm mầm
 Vỏ bao mỏng bao quanh

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

8


1. Cuốn giữa
2. Cuốn dưới
3. Xương khẩu cái
4. Tuyến khẩu cái
5. Trụ trước amiđan
(Cung khẩu cái lưỡi)
6. Mặt lưng của lưỡi
7. Amiđan họng
8. Gờ vịi
9. Lỡ vịi

10. Ngách họng
11. Nếp họng vòi
12. Màn hầu
13. Trụ sau (Cung khẩu cái
hầu)
14. Amiđan khẩu cái
(thành bên họng miệng)
15. V lưỡi
16. Amiđan lưỡi
11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

9


AMIĐAN

1. Bình thường
2. Có cuống
3. Xơ teo

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

10


Viêm amiđan cấp

Sốt cao đột ngột
Đau họng, khó nuốt, chảy nước
bọt
Amiđan đỏ, to, dịch nhờn, hốc mủ
Lưỡi gà phù nề

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

11


Viêm amiđan cấp do liên cầu
 Viêm họng-amiđan cấp lan rộng
 Đột ngột sốt cao, rét run
 Đau họng, khó nuốt
 Đau nhức đầu & cơ khớp
 Amiđan to, niêm mạc họng đỏ  xuất tiết bựa trắng
  đốm xuất huyết (petechiae) trên màn hầu
 Hạch dưới cằm to

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

12


Viêm amiđan mạn

• Điều trị chưa đúng, viêm amiđan cấp → mạn
• Nuốt vướng, ho húc hắc, Khơng sốt & đau họng
• Đánh giá:
- Mức độ quá phát/ xơ teo
- Hốc mủ
- Cơn bộc phát cấp

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

13


Phân độ amiđan quá phát
theo Brodsky, Leove và Stanievich

Độ
Độ
Độ
Độ
11/ 09/ 2015

I:
II:
III:
IV:

hẹp eo họng < 25 %

hẹp eo họng 25 - 50 %
hẹp eo họng 50 - 75 %
hẹp eo họng >75 %
GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

14


BIẾN CHỨNG VIÊM AMIĐAN
 Áp-xe quanh amiđan: há miệng hạn chế, sốt cao,
vẻ mặt nhiễm trùng, amiđan to, màn hầu đỏ, lưỡi gà
lệch bên lành

 Nhiễm trùng huyết: sốt cao-rét run, cấy máu có vi
khuẩn

 Thấp khớp-tim: liên cầu tan huyết β nhóm A
09/ 2015
11/Viêm
cầu thận

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

15


CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT

U Amiđan (lành, ác): Amiđan to 1
bên

Giải phẫu bệnh

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

16


ĐIỀU TRỊ NỘI KHOA
 Bệnh căn: viêm mũi xoang
trào ngược dạ dày thực quản
 Kháng sinh, giảm ho, hạ sốt
 Súc họng

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

17


CHỈ ĐỊNH CẮT AMIĐAN

LOẠI
CHỈ ĐỊNH

Amiđan quá phát tắc hẹp hô hấp trên:
 Rối loạn giấc ngủ (ngáy, ngưng thở...)
 Rối loạn nuốt

1
 Bất thường phát âm
 Bệnh lý tim do phổi (tâm phế)
 Chậm phát triển

Tuyệt đối

2 Áp xe quanh amiđan

Tuyệt đối

Viêm A kèm sốt thấp khớp, bệnh van tim
Tuyệt đối
3 hoặc viêm cầu thận cấp
11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

18


CHỈ ĐỊNH CẮT AMIĐAN
4

5

6
7

LOẠI

CHỈ ĐỊNH

Viêm A tái hồi > 3 đợt/năm, > 3 năm

Tương đối

Viêm A mạn không đáp ứng điều trị:
 Đau họng, nuốt vướng kéo dài
 Viêm sưng hạch cổ kéo dài
 Hơi thở hôi

Tương đối

A quá phát không cân xứng, to một bên.

Tương đối

Bất thường khớp cắn & tăng trưởng sọ mặt

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

Tuyệt đối
19


CHỐNG CHỈ ĐỊNH CẮT AMIĐAN & NẠO VA
Tuyệt đối
Bệnh về máu:

- Cơ địa chảy máu,
- Thiếu máu,
- Rối loạn yếu tố đông máu…
 Vùng có dịch: cúm, sởi, sốt xuất huyết…
Tương đối
 Bệnh toàn thân chưa kiểm soát, có nguy cơ
cao khi gây mê
 Đang nhiễm khuẩn cấp tính
Tiền sử suyễn cần dự phòng trước
 Chẻ vòm hầu, hàm ếch cần thận trọng

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

20


KẾT LUẬN VIÊM AMIĐAN & VA
 Bệnh thường gặp
 Dễ điều trị
 Dễ tái phát

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

21

11/ 09/ 2015

GIẢNG VIÊN TRẦN THỊ MAI PHƯƠNG

22