Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại XNLH

Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại XNLH
1. Nhận xét đánh giá chung về tình hình tài chính của XNLH
Xí nghiệp liên hợp Vận tải biển pha sông có bề dày lịch sử hình thành và phát
triển lâu dài. Mô hình thành lập XNLH Vận tải biển pha sông lúc đầu là thử nghiệp
Đề tài khoa học vận tải biển pha sông với nhiệm vụ chính trị là khai thông tuyến vận
chuyển bằng tàu pha sông biển từ đồng bằng sông Cửu Long ra Hà Nội. XN cũng đã
từng trải qua thời kỳ khó khăn kể từ sau khi Liên Xô tan rã, Trong điều kiện hoạt động
sản xuất - kinh doanh gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là "Sự kiện tàu Hy Vọng" đã thực
sự đưa XNLH đến bờ phá sản. Được sự ủng hộ, giúp đỡ của Tổng công ty Hàng hải
Việt Nam trong việc đầu tư phương tiện, thiết bị, con người và những ý kiến chỉ đạo
trong chiến lược kinh doanh, tổ chức bộ máy điều hành. Đến nay, sau 3 năm (1999,
2000, 2001) CBCNV toàn XNLH đã thực hiện thành công chương trình hai năm
chống phá sản. Sản xuất ổn định, đời sống CBCNV không ngừng được cải thiện. Hiện
nay, XN đang từng bước chuẩn bị vay vốn cho việc đóng mới tàu, bên cạnh đó vẫn
tiếp tục hoạt động với sự hỗ trợ của nhà nước, của Tổng công ty Hàng hải Việt nam và
các cơ quan ban ngành nhằm tạo thế đứng vững chắc trên thị trường vận chuyển,
Qua nghiên cứu tình hình hoạt động, tình hình tài chính của XNLH cho thấy,
mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng XNLH Vận tải biên pha sông cho thấy bước phát
triển trong tương lai. Ta có những nhận định cụ thể sau:
XNLH là một pháp nhân kinh tế trong đó bao gồm các Xí nghiệp thành phần có
tư cách pháp nhân không đầy đủ hoạt động trên các lĩnh vực đa dạng. Nhìn chung,
hoạt động dịch vụ của XNLH Vận tải biển pha sông có bề dày trên 10 năm hoạt động
và tham gia nhiều lĩnh vực hoạt động khác nhau, nổi bật nhất là làm dịch vụ đại lý vận
tải hàng hoá Bắc - Nam bằng đường biển..., ngoài ra XNLH còn tham gia vào các hoạt
động kinh doanh khác như cho thuê kho, bãi chứa hàng, kinh doanh, tư vấn xây dựng
và dịch vụ xuất khẩu lao động..., qua đó cho thấy lĩnh vực kinh doanh của XNLH là
rất đa dạng, điều này sẽ tạo cho XN tăng doanh thu, tạo thêm thu nhập. Như vậy,
XNLH không chỉ có sự đa dạng trong các lĩnh vực kinh doanh mà còn hoạt động trên
một quy mô rộng như vậy sẽ tạo ra nhiều tiềm năng cũng như những thách thức cho
XN trong việc sử dụng nguồn vốn của mình một cách hiệu quả nhất. Việc phân tích
tình hình tài chính của XNLH là rất cần thiết, từ đó tìm ra những điểm mạnh, điểm

yếu của XN nhằm đưa XN ngày càng phát triểm hơn.
Cùng với sự phát triển của XN, tổ chức bộ máy kế toán cũng khẳng định vai trò
của mình trong việc quản lý và điều hành XN. Với đội ngũ kế toán có trình độ, kết
hợp với việc sử dụng kế toán máy, thực sự đã đem lại hiệu quả cao cho công ty trong
công tác quản lý và phân tích hoạt động tài chính tại XNLH.
Thông qua việc tiếp cận với tình hình tài chính của đơn vị, trên cơ sở bảng cân
đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh năm 2000 và năm 2001, em có một số nhận
xét đánh giá chung về tình hình tài chính của đơn vị như sau:
Thứ nhất: Trong một số năm gần đây XNLH luôn làm ăn có lãi, doanh thu và
tổng lợi nhuận trước thuế tăng hàng năm. Năm 2001 doanh thu tăng so với năm 2000
tăng 147,26 %, trong khi đó lợi nhuận thuần tăng 247,639 %. Điều này còn được thể
hiện ở chỗ tỷ suất giữa lợi nhuận với tổng tài sản, TSCĐ, TSLĐ năm 2001 đều tăng so
với năm 2000, chứng tỏ sức sản xuất của tổng tài sản, TSCĐ, TSLĐ ngày càng tốt lên.
Thứ hai: Năm 2001 so với năm 2000 quy mô nguồn vốn của XNLH đã có
bước tăng trưởng đáng kể và ngày càng biến đổi theo xu hướng tăng mạnh tỷ trọng
nguồn công nợ ( đặc biệt là nợ dài hạn ) và giảm tỷ trọng nguồn vốn chủ sở hữu.
Nguyên nhân là do XNLH đang đẩy mạnh mở rộng quy mô và năng lực sản xuất của
mình bằng nguồn vốn vay. Cụ thể là trong năm 2001, tổng trị giá tài sản cố định đầu
năm so với cuối năm tăng 43.351.407.051 đồng, tương ứng với mức tăng tương đối là
171,9 %, và đến cuối năm 2001 chiếm tỷ trọng 79,65 % trong tổng tài sản. Nợ dài hạn
của XN cuối năm 2001 so với đầu năm tăng 34.245.166.200 đồng tương ứng với mức
tăng 232,5 %. Điều này chứng tỏ mặc dù tính tự chủ về mặt tài chính của XNLH giảm
song lại thể hiện chiều hướng phát triển hơn nữa trong tương lai.
Thứ ba: Khả năng thanh toán.
Theo kết quả phân tích ở phần II, thì năm 2001 so với năm 2000, hệ số thanh
toán hiện hành giảm 0,206 lần; hệ số thanh toán nợ ngắn hạn giảm 0,14 lần; hệ số
thanh toán nhanh trong cả hai năm đều nhỏ hơn 0,5, tuy nhiên đã tăng lên 0,067 lần.
Nhìn chung, khả năng thanh toán của XNLH năm 2001 kém hơn so với năm 2000 và
không có khả năng thanh toán nợ ngắn hạn và tức thời, dẫn đến tình hình tài chính của
XN vẫn còn gặp khó khăn..

2. Kiến nghị góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và hoàn thiện công tác kế
toán tại XNLH.
XNLH là doanh nghiệp nhà nước hạch toán độc lập, để duy trì và phát triển
hoạt động sản xuất - kinh doanh của mình, XN phải đảm bảo một tình trạng tài chính
lành mạnh, nghĩa là XN cần phải tự tổ chức và huy động và sử dụng vốn có hiệu quả
nhất mà vẫn đảm bảo đầy đủ các nguyên tắc tài chính. Hiện tại XNLH đang trong quá
trình đẩy mạnh đầu tư mua, đóng tàu chủ yếu từ các nguồn vốn vay dài hạn từ ngân
hàng. Để tạo niềm tin cho những đối tượng cho vay, đòi hỏi XN phải lành mạnh hoá
tình hình tài chính của mình. Qua việc phân tích tình hình tài chính tại Xí nghiệp liên
hợp Vận tải biển pha sông cho thấy, mặc dù tình hình tài chính của doanh nghiệp vẫn
còn gặp nhiều khó khăn song đã có đà phát triển đi lên. Qua thời gian thực tập ngắn
tại XNLH tôi xin đề xuất một số kiến nghị sau:
Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại XNLH Vận tải
biển pha sông
Thứ nhất: Về cơ cấu nguồn vốn
Thực trạng tại XNLH cho thấy, cơ cấu nguồn vốn tại XNLH đang có xu hướng
biến đổi theo chiều hướng tỷ suất nợ ngày càng cao, chủ yếu là do sự tăng mạnh của
khoản nợ dài hạn. Đây là một xu hướng biến đổi tốt, cho phép XNLH đáp ứng được
nhu cầu đầu tư mua sắm TSCĐ hiện tại nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất - kinh doanh
tại XN. Hơn nữa theo lý thuyết ta có công thức sau:
Tỷ lệ sinh lời
trên vốn
chủ sở hữu

=
Lợi nhuận sau thuế
Vốn chủ sở hữu

=
Lợi nhuận sau thuế

x
Tổng tài sản
Tổng tài sản Vốn chủ sở hữu

=
Hiệu suất sử dụng
tổng tài sản

x
Tổng tài sản
Tổng tài sản - Nợ phải trả

=
Hiệu suất
sử dụng
tổng tài sản

x
1

1

-
Nợ phải trả
Tổng tài sản
Thông qua công thức trên ta có thể thấy rằng nếu hệ số công nợ càng cao sẽ
làm khuyếch đại hoá lợi nhuận và ngược lại. Như vậy, cơ cấu nguồn vốn của XNLH
hiện nay là rất tốt do vậy XNLH nên có biện pháp để tiếp tục phát huy đà phát triển
này.

Thứ hai: Vế chính sách hạch toán đối với các khoản vốn và đầu tư từ các nguồn
vốn.
Về chính sách hạch toán đối với các khoản vốn và đầu tư từ các nguồn vốn đối
với các đơn vị thành viên phải nhất quán, tức là XNLH nên tổ chức hạch toán vốn cho
các đơn vị trực thuộc giống như nhau (ví dụ như có thể hạch toán vốn của đơn vị trực
thuộc đối ứng với TK 1361, thông qua đó, có thể thực hiện việc điều tiết vốn giữa các
đơn vị một cách dễ dàng hơn). Thêm nữa, công tác quản lý vốn và trích khấu hao, sử
dụng quỹ khấu hao để lại cần phải được theo dõi một cách chặt chẽ .Vì doanh nghiệp
có nhiều đầu mối, vốn vay đầu tư từ nhiều nơi và đầu tư cho nhiều tài sản nên cần
phải ước lượng cụ thể mức khấu hao cho phù hợp trong năm, nguồn khấu hao nào của
tài sản dùng để trả nợ vay đầu tư và đâu là nguồn dùng để tái đầu tư. Nếu cân đối
được thì sẽ giảm được tình trạng sử dụng nguồn vốn ngắn hạn để thanh toán nợ dài
hạn.
Hiệu quả sử dụng vốn là vấn đề then chốt gắn liền với sự tồn tại và phát triển
của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp được đánh giá có chất lượng quản lý vốn tốt,
chất lượng công tác quản lý kinh doanh cao khi vốn được sử dụng hiệu quả. Do vậy,
nâng cao hiệu quả sử dụng vốn là mục tiêu mà Xí nghiệp liên hợp Vận tải hướng tới.
Việc sử dụng vốn rất phức tạp, do vốn bao gồm vốn cố định và vốn lưu động, mỗi loại
vốn lại có cách thức quản lý và sử dụng khác nhau. Vốn chỉ được đánh giá là có hiệu
quả khi kết hợp được hiệu quả từng loại vốn.
Thứ ba: Kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định
Để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định ta dựa vào công thức sau:
H
iệu quả sử dụng vốn cố định

=
Kết quả đầu ra
Nguyên giá TSCĐ bình quân
Kết quả đầu ra có thể là doanh thu, lợi nhuận trước thuế, lợi nhuận sau thuế.
Theo công thức này, để nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ có thể thực hiện hai biện

pháp: Thứ nhất là nâng cao kết quả đầu ra như tăng doanh thu, tăng lợi nhuận; thứ hai
là giảm nguyên giá TSCĐ. Biện pháp thứ hai là không khả thi, vì nó đi ngược lại chủ
trương của XNLH là đẩy mạnh đầu tư trạng thiết bị, vật chất nhằm nâng cao năng lực
sản xuất - kinh doanh trong toàn Xí nghiệp. Như vây, đồng thời với giải pháp thứ
nhất, XNLH vẫn nên tiếp tục đầu tư mua sắm TSCĐ song phải đảm bảo sao cho tốc
độ tăng của TSCĐ nhỏ hơn tốc độ tăng của kết quả đầu ra.
Như ta đã biết : Lợi nhuận = Doanh thu - Chi phí
= Cước giá x sản lượng - Chi phí
Rõ ràng, để nâng cao kết quả đầu ra ta phải áp dụng đồng thời các biện pháp
nhằm làm cho tốc độ tăng của doanh thu luôn lớn hơn tốc độ tăng của chi phí. Việc
tăng doanh thu có thể tiến hành thông qua việc tăng sản lượng vận tải, tăng cước giá.
Trong điều kiện hiện nay, sức ép cạnh tranh trên thị trường vận tải biển nội địa từ phía
các công ty tư nhân và cả từ một số doanh nghiệp thành viên khác trong Tổng công ty
ngày càng tăng, xu thế container hoá là những nguy cơ làm giảm cơ hội kinh doanh
và khả năng cạnh tranh mở rộng thị trường của XNLH ở thị trường trong nước. Hơn
thế nữa giá nguyên vật liệu trong nước tăng cao và tăng nhiều lần trong năm, mức thu
phí và lệ phí hàng hải theo Quyết định số 48/2001/QĐ/BTC, ngày 28/05/2001 của Bộ
Tài Chính tăng 25%; giá cước mất ổn định và có xu hướng giảm liên tục. Trước thực
trạng trên, tôi xin đưa ra các giải pháp sau nhằm góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng
vốn cố định :


Đẩy mạnh hoạt động vận tải trên tuyến nước ngoài
Trong tình hình thị trường vận tải trong nước gặp nhiều khó khăn như vậy,
XNLH nên đầu tư đội tàu theo xu hướng để thực hiện dịch vụ vận chuyển tuyến nước
ngoài. Nguyên nhân là do so với tuyến vận chuyển trong nước thì tuyến vận chuyển
nước ngoài có cước phí vận chuyển cao hơn, nguồn nhiên liệu giá rẻ hơn, không phải
nộp thuế GTGT, dẫn đến lợi nhuận thu được từ tuyến hoạt động này cao hơn nhiều
so với tuyến trong nước.
 Giảm chi phí sản xuất kinh doanh .

Như đã phân tích ở phần II, tuy doanh thu tạo ra rất lớn song chi phí sản xuất -
kinh doanh lại rất cao, dẫn đến lợi nhuận thu được chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong doanh
thu đạt được. Tiền lương cho đội ngũ sĩ quan, thuyền viên cũng là một khoản chi phí
lớn trong chi phí hoạt động của XN. Nếu XN có thể sử dụng tối đa thuyền viên Việt
Nam làm việc thay cho việc phải thuê thuyền viên nước ngoài với chi phí cao hơn sẽ
góp phần làm giảm đáng kể chi phí kinh doanh của Xí nghiệp.
 Chính sách đối với các tàu biển cũ
Đối với các tàu biển cũ, là tài sản có giá trị thu hồi lớn và giá trị còn lại không
còn nhiều thì doanh nghiệp nên có biện pháp để xử lý, vì theo chuẩn mực kế toán
TSCĐ hữu hình ban hành và có hiệu lực từ 01/01/2002 thì giá trị phải khấu hao bằng
chênh lệch giữa nguyên giá và giá trị thu hồi ước tính nên khi đó doanh nghiệp sẽ
không được trích khấu hao những tàu đã hết giá trị phải khấu hao, nên sẽ không có
nguồn khấu hao để bù đắp cho các nhu cầu trả nợ nên:
 Phải tính toán hiệu quả kinh doanh thực tế của các tàu đó, từ đó so sánh và
đưa ra biện pháp như:
- Cổ phần hoá từng phần.
- Bán hoặc chuyển nhượng để lấy vốn tái đầu tư.
 Về mặt xã hội thì phải có chiến lược lâu dài đối với việc sử dụng loại tàu
như cỡ tàu, đào tạo thuyền viên và các chuyên viên để quản lý cho phù hợp.
Như vậy, doanh nghiệp sẽ không mất nhiều thời gian để phát huy tác dụng
của việc đầu tư trang bị các tàu biển hiện đại, đáp ứng nhu cầu vận chuyển
ngày càng tăng trên các tuyến quốc tế.
 Đối với việc đầu tư tàu, do tàu mới và tàu cũ so sánh về mức doanh thu
tương đối so với cỡ tàu không khác nhau nhiều, mặt khác, khi đầu tư mới thì
giá thành rất cao, doanh nghiệp phải vay vốn thương mại trong thời gian
kinh doanh dài nên không thể lường trước được rủi ro và sự biến động của
thị trường, do vậy nên khi đầu tư doanh nghiệp nên chú ý đến việc mua các
tàu đã qua sử dụng với giá thấp và tận dụng khai thác kéo dài thời gian, tạo
nguồn lợi nhuận và giải quyết lao động xã hội ở XNLH, từ đó tích luỹ để
đầu tư lớn. Như vậy, sẽ tăng được khả năng tự cân đối về tài chính, hay tỷ

suất tự tài trợ.