bài 25 tự cảm vật lý 11 thiện tâm thư viện giáo án điện tử

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Bài 25: T C M

Ự Ả

<b>I. M C TIÊUỤ</b>

<b>1. V ki n th cề ế</b> <b>ứ</b>

- Phát bi u để ược đ nh nghĩa t thông riêng và vi t đị ừ ế ược công th c đ t c m c a ngứ ộ ự ả ủ ố
dây hình tr .ụ

- Phát bi u để ược đ nh nghĩa hi n tị ệ ượng t c m và gi i thích đự ả ả ược hi n tệ ượng t c mự ả
khi đóng và ng t m ch.ắ ạ

- Vi t đế ược cơng th c tính su t đi n đ ng t c m.ứ ấ ệ ộ ự ả

- Nêu được m t s ví d v ng d ng c a hi n tộ ố ụ ề ứ ụ ủ ệ ượng t c m.ự ả
<b>2. V kĩ năngề</b>

- Bi t v n d ng công th c đã h c đ làm m t s bài đ n gi n.ế ậ ụ ứ ọ ể ộ ố ơ ả
<b>II. CHU N BẨ</b> <b>Ị</b>

<b>1. Giáo viên:</b>

- B d ng c thí nghi m hi n tộ ụ ụ ệ ệ ượng t c m.ự ả
- Giáo án, các tài li u liên quan.ệ

<b>2. H c sinh:ọ</b>

- Ôn t p l i hi n tậ ạ ệ ượng c m ng đi n t , t thông, su t đi n đ ng c m ng.ả ứ ệ ừ ừ ấ ệ ộ ả ứ
<b>III. TI N TRÌNH D Y H CẾ</b> <b>Ạ</b> <b>Ọ</b>

<b>1. n đ nh l pỔ</b> <b>ị</b> <b>ớ</b>

<b>2. Ho t đ ng d y h cạ</b> <b>ộ</b> <b>ạ</b> <b>ọ</b>

<b>Ho t đ ng 1: Ki m tra bài cũạ</b> <b>ộ</b> <b>ể</b>

<b>Câu h i: ỏ</b> Nêu đ nh nghĩa su t đi n đ ng c m ng trong m ch kín. Vi t bi u th c tínhị ấ ệ ộ ả ứ ạ ế ể ứ
su t đi n đ ng c m ng. Phát bi u đ nh lu t Faraday.ấ ệ ộ ả ứ ể ị ậ

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>Chu n KT-KNẩ</b> <b>Ho t đ ng c aạ</b> <b>ộ</b> <b>ủ</b>

<b>giáo viên</b> <b>Ho t đ ng c aạh c sinhọ</b> <b>ộ</b> <b>ủ</b> <b>N i dungộ</b>
<b>- </b>Giáo viên ti nế

hành làm thí
nghi m nh ví d 1ệ ư ụ
SGK.

- Cho h c sinh nh nọ ậ
xét v hi n tề ệ ượng
khi đóng khóa K
- Nh chúng ta đãư
bi t, khi có s bi nế ự ế
thiên t thơng quaừ
m ch kín thì trongạ
m ch xu t hi nạ ấ ệ
dòng đi n c m ng.ệ ả ứ
Hi n tệ ượng xu tấ
hi n dòng đi nệ ệ
c m ng nh v yả ứ ư ậ
g i là hi n tọ ệ ượng
c m ng đi n t .ả ứ ệ ừ

Hôm nay, chúng ta
sẽ cùng đi xét m tộ
hi n tệ ượng c mả
ng đi n t đ c

ứ ệ ừ ặ

bi t v a x y raệ ừ ả
trong thí nghi mệ
trên, đó là hi nệ
tượng t c m. V y,ự ả ậ
hi n tệ ượng t c mự ả
là gì? Đ tìm hi uể ể
chúng ta sẽ cùng đi
vào bài hôm nay
<b>BÀI 25: T C MỰ Ả</b>

<b>- </b>Quan sát giáo viên
ti n hành thíế
nghi m.ệ

- Nh n xét: Khiậ
đóng khóa K thì đèn
1 sáng ngay cịn đèn
2 sáng t t .ừ ừ

- H c sinh l ngọ ắ
nghe, nh n th c vậ ứ ề
v n đ c n tìmấ ề ầ
hi uể <b>.</b>

<b>Bài 25: T C MỰ Ả</b>

<b>Ho t đ ng 3: Tìm hi u t thông riêng c a m t m ch kínạ</b> <b>ộ</b> <b>ể</b> <b>ừ</b> <b>ủ</b> <b>ộ</b> <b>ạ</b>
<b>Chu n KT-KNẩ</b> <b>Ho t đ ng c aạ</b> <b>ộ</b> <b>ủ</b>

<b>giáo viên</b> <b>Ho t đ ng c aạh c sinhọ</b> <b>ộ</b> <b>ủ</b> <b>N i dungộ</b>
- Phát bi u để ược

đ nh nghĩa t thôngị ừ
riêng và vi t đế ược
công th c đ tứ ộ ự
c m c a ng dâyả ủ ố

- Xét m ch kín (C) ,ạ
trong đó có dịng
đi n cệ ường đ i.ộ
Dòng đi n i gây raệ

- L ng nghe, ti pắ ế
thu ki n th cế ứ

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

hình tr .ụ m t t trộ ừ ường, từ
trường này gây ra
m t t thông quaộ ừ Φ
(C) được g i là tọ ừ
thông riêng c aủ
m ch. ạ

- Ta th y ~ B vàấ Φ

B ~ i nên ~ iΦ
- Ta có th vi t =ể ế Φ
L.i

Trong đó:

L: là đ t c m c aộ ự ả ủ
(C) đ n v là Henriơ ị
(H)

- Hướng d n, yêuẫ
c u h c sinh th cầ ọ ự
hi n câu C1 ệ

- Chú ý: Công th cứ
này áp d ng đ i v iụ ố ớ
ng tr có chi u

ố ụ ề

dài l khá l n so v iớ ớ
đường kính ti tế

- H c sinh suy nghĩ,ọ
hoàn thành yêu c uầ
c a giáo viênủ

C m ng t B trongả ứ ừ
lòng ng dây chi uố ề
dài l, ti t di n Sế ệ

g m N vòng dây,ồ
trong đó có dòng
đi n i ch y quaệ ạ
được tính b i :ở

<i>B</i>=4<i>π .</i>10−7<i>N</i>

<i>l</i> <i>i</i>

T thông qua ngừ ố
dây N vòng là:

<i>Φ</i>=<i>NBS</i>=4<i>π .</i>10−7<i>N</i>

2

<i>l</i> <i>iS</i>=<i>Li</i>

Đ t c m:ộ ự ả

<i>L</i>=<i>Φ</i>

<i>i</i> =4<i>π .</i>10

−7 <i>N</i>2

<i>l</i> <i>S</i>

- H c sinh l ngọ ắ
nghe, ghi nh .ớ

là t thông gây raừ
b i t trở ừ ường do
dòng đi n trongệ
m ch sinh ra. ạ

 = Li

L: là đ t c m c aộ ự ả ủ
(C) đ n v là Henryơ ị
(H)

- Đ t c m c aộ ự ả ủ
m t ng dây:ộ ố

L = 4.10-7..

<i>N</i>2
<i>l</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

di n S. ng có đệ Ố ộ
t c m L đáng kự ả ể
được g i là ng tọ ố ự
c m hay cu n c mả ộ ả
- Hướng d n h cẫ ọ
sinh cách làm để
tăng đ t c m c aộ ự ả ủ

ng dây
ố

- L u ý h c sinh vư ọ ề
đ t th mộ ừ ẩ

<b>Ho t đ ng 4: Tìm hi u hi n tạ</b> <b>ộ</b> <b>ể</b> <b>ệ</b> <b>ượng t c mự ả</b>
<b>Chu n KT-KNẩ</b> <b>Ho t đ ng c aạ</b> <b>ộ</b> <b>ủ</b>

<b>giáo viên</b> <b>Ho t đ ng c aạh c sinhọ</b> <b>ộ</b> <b>ủ</b> <b>N i dungộ</b>

- Nêu được hiện
tượng tự cảm là gì.
- Gi i thích đả ược
hi n tệ ượng t c mự ả
khi đóng và ng tắ
m ch.ạ

- Ti n hành l i thíế ạ
nghi m 1, yêu c uệ ầ
h c sinh gi i thíchọ ả
k t qu thí nghi m.ế ả ệ
G i ý: xét s bi nợ ự ế
thiên t thơng quaừ
ng dây khi khóa K
ố

đóng, dịng đi n tệ ự
c m tác d ng lênả ụ
đèn 2 nh th nào?ư ế

- Nh n xétậ

- Ti p t c ti n hànhế ụ ế
thí nghi m 2. Yêuệ
c u h c sinh quanầ ọ
sát hi n tệ ượng x yả
ra.

- Yêu c u h c sinhầ ọ
suy nghĩ, gi i thíchả
hi n tệ ượng.

- Suy nghĩ, tr l iả ờ
Khi đóng khóa K
dòng đi n qua ngệ ố
dây và đèn 2 tăng
đ t ng t, t thôngộ ộ ừ
qua ng dây tăngố
đ t ng t, trong ngộ ộ ố
dây x y ra hi nả ệ
tượng c m ngả ứ
đi n t , dòng đi nệ ừ ệ
c m ng có tácả ứ
d ng ch ng l i sụ ố ạ ự
tăng t thơng đóừ
nên dịng đi n quaệ
cu n dây và quaộ
đèn 2 sẽ tăng t từ ừ
khi n đèn 2 sángế
lên t t .ừ ừ

- H c sinh quan sát,ọ
nh n xét hi nậ ệ
tượng x y raả

Khi đ t ng t ng tộ ộ ắ
khóa K, đèn Neon
sáng b ng lên trừ ước
khi t t.ắ

- H c sinh suy nghĩ,ọ
tr l iả ờ

Khi ng t khóa K,ắ

<b>II. Hi n tệ</b> <b>ượng tự</b>
<b>c mả</b>

<b>1. M t s ví d vộ ố</b> <b>ụ ề</b>
<b>hi n tệ</b> <b>ượng tự</b>
<b>c mả</b>

<b>a. Thí nghi m 1ệ</b>
SGK

<b>b. Thí nghi m 2ệ</b>
SGK

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

- Yêu c u h c sinhầ ọ
hoàn thành câu C2

- Nh n xétậ

- Khi i trong (C)
bi n thiên thì tế ừ
thơng riêng c aủ
m ch bi n thiên,ạ ế
khi đó trong m chạ
x y ra hi n tả ệ ượng
c m ng đi n tả ứ ệ ừ
g i là hi n tọ ệ ượng tự
c mả

- Yêu c u 1 h c sinhầ ọ
đ c đ nh nghĩa hi nọ ị ệ
tượng t c m trongự ả
SGK

- Hi n tệ ượng tự
c m có gi ng nhauả ố
v i m ch đi n m tớ ạ ệ ộ

dòng đi n qua đènệ
gi m đ t ng t, tả ộ ộ ừ
thông trong ngố
dây gi m đ t ng t,ả ộ ộ
trong ng dây x yố ả
ra hi n tệ ượng tự
c m, dòng đi n tả ệ ự
c m có tác d ngả ụ
ch ng l i s gi mố ạ ự ả

t thơng đó, do đóừ
dịng đi n qua đènệ
tăng lên đ t ng tộ ộ
làm đèn sang b ngừ
lên trước khi t t.ắ
- Suy nghĩ, tr l iả ờ
Khi chuy n khóa Kể
t a sang b thì dịngừ
đi n qua cu n dâyệ ộ
gi m đ t ng t làmả ộ ộ
t thông trong cu nừ ộ
dây gi m đ t ng t.ả ộ ộ
Lúc này, trong cu nộ
dây xu t hi n dòngấ ệ
đi n t c m, dòngệ ự ả
đi n này gây ra tácệ
d ng nhi t lên R vàụ ệ
làm R nóng lên
- L ng nghe, ti pắ ế
thu

- Đ c đ nh nghĩaọ ị
trong SGK, ghi nh nậ
đ nh nghĩaị

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

chi u và xoay chi uề ề
hay không?

- Nh n xét câu trậ ả
l i c a h c sinh,ờ ủ ọ

đ a ra k t lu nư ế ậ

chi u: hi n tề ệ ượng
t c m thự ả ường x yả
ra khi đóng m ch (iạ
tăng đ t ng t) vàộ ộ
khi ng t m ch (iắ ạ
gi m đ t ng t).ả ộ ộ
- Đ i v i m ch xoayố ớ ạ
chi u: luôn x y raề ả
hi n tệ ượng t c m.ự ả

<b>Ho t đơng 5: Tìm hi u su t đi n đ ng t c mạ</b> <b>ể</b> <b>ấ</b> <b>ệ</b> <b>ộ</b> <b>ự ả</b>
<b>Chu n KT-KNẩ</b> <b>Ho t đ ng c aạ</b> <b>ộ</b> <b>ủ</b>

<b>giáo viên</b> <b>Ho t đ ng c aạh c sinhọ</b> <b>ộ</b> <b>ủ</b>

<b>N i dungộ</b>
- Vi t đế ược cơng

th c tính su t đi nứ ấ ệ
đ ng t c m.ộ ự ả

- Khi có hi n tệ ượng
t c m x y ra trongự ả ả
m t m ch đi n thìộ ạ ệ
su t đi n đ ngấ ệ ộ
c m ng xu t hi nả ứ ấ ệ
trong m ch đạ ược
g i là su t đi nọ ấ ệ

đ ng t c m.ộ ự ả

- Su t đi n đ ng tấ ệ ộ ự
c m đả ược tính
b ng cơng th cằ ứ
t ng quát :ổ

<i>e_tc</i>=−<i>∆Φ</i>

<i>∆ t</i>

Trong đó <i>Φ</i> là từ
thông riêng

- Hướng d n h cẫ ọ
sinh xây d ng côngự
th c:ứ

<i>e_tc</i>=−<i>L</i> <i>∆i</i>

<i>∆ t</i>

Trong đó: i là độ
bi n thiên cế ường
đ dòng đi n trongộ ệ

- Chú ý l ng ngheắ

- Xây d ng côngự
th cứ

<b>- </b>L ng nghe, ti pắ ế
thu.

<b>III. Su t đi n đ ngấ</b> <b>ệ</b> <b>ộ</b>
<b>t c mự ả</b>

<b>1. Su t đi n đ ngấ</b> <b>ệ</b> <b>ộ</b>
<b>t c mự ả</b>

Su t đi n đ ngấ ệ ộ
c m ả ứng trong
m ch xu t hi n doạ ấ ệ
hi n tệ ượng t c mự ả
g i là su t đi nọ ấ ệ
đ ng t c m. ộ ự ả

Bi u th c su t đi nể ứ ấ ệ
đ ng t c m:ộ ự ả

etc = - L
<i>Δi</i>
<i>Δt</i>

<b>2. Năng lượng t ừ</b>
<b>trường c a ng ủ ố</b>
<b>dây t c mự ả</b>

<i>W</i>=1
2<i>L i</i>

2

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

kho ng th i gianả ờ
t.

- Su t đi n đ ng tấ ệ ộ ự
c m có đ l n t lả ộ ớ ỉ ệ
v i t c đ bi nớ ố ộ ế
thiên c a củ ường độ
dòng đi n trongệ
m ch.ạ

- D u (-) trong côngấ
th c phù h p v iứ ợ ớ
đ nh lu t Len-x .ị ậ ơ
- Yêu c u h c sinhầ ọ
t đ c sách đ tìmự ọ ể
hi u v năng lể ề ượng
t trừ ường c a ngủ ố
dây t c m.ự ả

<b>Ho t đ ng 6: ạ</b> <b>ộ</b> <b>Tìm hi u ng d ng c a hi n tể ứ</b> <b>ụ</b> <b>ủ</b> <b>ệ</b> <b>ượng t c mự ả</b>
<b>Chu n KT-KNẩ</b> <b>Ho t đ ng c aạ</b> <b>ộ</b> <b>ủ</b>

<b>giáo viên</b> <b>Ho t đ ng c aạh c sinhọ</b> <b>ộ</b> <b>ủ</b> <b>N i dungộ</b>
- Nêu được m t sộ ố

ng d ng c a hi n

ứ ụ ủ ệ

tượng t c m.ự ả

- Hi n tệ ượng tự
c m có nhi u ngả ề ứ
d ng trong cácụ
m ch đi n xoayạ ệ
chi u. Cu n c m làề ộ ả
m t ph n t quanộ ầ ư
tr ng trong cácọ
m ch đi n xoayạ ệ
chi u có m ch daoề ạ
đ ng và các máyộ
bi n áp.ế

<b>- </b>L ng nghe, ti pắ ế

thu. <b>IV. ng d ngỨ</b> <b>ụ</b>

<b>IV. Rút kinh nghi mệ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8></div>

<!--links-->