Tuần 13. Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới - bài 43)

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Tiết 37 : Đọc văn</b> <b> Ngày soạn: 27/11/2017</b>

<b>CẢNH NGÀY HÈ</b>

<b>(Bảo kính cảnh giới – bài 43)</b>

<b> Nguyễn Trãi </b>

<b>I. MỤC TIÊU </b>
<b>1. Kiến thức</b>

- Cảm nhận được vẻ đẹp độc đáo của bức tranh ngày hè sinh động và tâm hồn nhạy
cảm với thiên nhiên, với cuộc sống đời thường của người dân, luôn hướng về nhân dân,
mong muốn "dân giàu đủ khắp đòi phương".

- Nhệ thuật thơ Nôm độc đáo, những từ láy sinh động và câu thơ lục ngôn tự nhiên .
<b>2. Kĩ năng</b>

- Đọc hiểu một bài thơ Nôm Đường luật theo đặc trung thể loại.
<b>3. Thái độ</b>

<b> - Yêu thêm đất nước, nhân dân mình; quý trọng người anh hùng dân tộc- Nguyễn Trãi.</b>
<b>4. Các năng lực hướng tới</b>

- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực hợp tác, năng lực tự quản,
năng lực giao tiếp, năng lực thưởng thức văn học…

<b>II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS :</b>

<b>1. Giáo viên</b>: SGK, Tài liệu hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức – kĩ năng, Thiết kế
bài dạy.

<b>2. Học sinh</b>: SGK, vở ghi, vở soạn - trả lời các câu hỏi ở sgk
<b>III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC:</b>

<b>1. Phương pháp</b>: nêu vấn đề, đàm thoại gợi mở, bình giảng, thảo luận nhóm….
<b>2. Kĩ thuật:</b> động não, khăn phủ bàn, trình bày một phút….

<b>IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :</b>
<b>1. Hoạt động khởi động</b>

- Đọc thuộc lòng bài Tỏ lòng và nêu nội dung hai câu cuối?
- Kể tên một số bài thơ Nôm mà em biết?

<b> Gv dẫn dắt vào bài mới: NT không những là một nhà chính trị, một nhà quân sự,</b>
<i>một nhà ngoại giao có tầm chiến lược, một nhà văn hố lỗi lạc mà cịn là một nhà thơ,</i>
<i>một nhà nghệ sĩ yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống và con người. Có thể nói ơng là nhà</i>
<i>thơ của thiên nhiên “Non nước cùng ta đã có duyên” (Tự thán, bài 4). Bài “Bảo kính</i>
<i>cảnh giới, 43” là một bài thơ như thế.</i>

2. Hoạt động hình thành kiến thức

<b>Hoạt động của GV & HS</b> <b>Yêu cầu cần đạt</b>
* Tìm hiểu chung

HS đọc phần tiểu dẫn

- Em hãy giới thiệu những nét

<b>I-TÌM HIỂU CHUNG</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

chính về tập thơ “Quốc âm thi
<b>tập”?</b>

Hs trình bày
Gv hoàn thiện

<b>- Cho biết xuất xứ của bài thơ?</b>
- Căn cứ vào nội dung bài thơ, em
hãy nêu hoàn cảnh sáng tác?

<i>Hs trả lời nhanh</i>
<i>Gv hoàn thiện</i>

* Đọc – hiểu

- Gọi HS đọc bài thơ

- Em hãy phân tách bố cục bài thơ?
Nêu nội dung từng phần?

<i>Hs trả lời </i>
<i>Gv hồn thiện</i>
<b>Thảo luận nhóm:</b>

<b>Nhóm 1,3- Bức tranh thiên nhiên</b>
ngày hè được đặc tả trong những
câu thơ nào? Hiện lên với những
hình ảnh nào?

<b> - Những yếu tố nghệ thuật tác giả</b>

dùng để miêu tả bức tranh thiên
nhiên?

<b>Nhóm 2,4- Tác giả cảm nhận về</b>
cuộc sống chủ yếu qua âm thanh.
Đó là những âm thanh nào? Biện
pháp nghệ thuật được sử dụng ở
hai câu thơ này?

Từ âm thanh đó gợi lên một cuộc
sống như thế nào?

<b> Đại diện nhóm trình bày</b>

cho sự phát triển của thơ tiếng Việt.

+ Nội dung: phản ánh vẻ đẹp con người NT
- Tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân

- Tình yêu thiên nhiên quê hương, con người
và cuộc sống.

+ Nghệ thuật: sáng tạo trong thể thơ Nơm
Đường luật, có xen câu lục ngơn với câu thất
ngôn.

+ Kết cấu: gồm bốn phần (SGK).
<b> 2.Bài thơ:</b>

+ Xuất xứ: bài thơ số 43/61 bài trong chùm thơ

“Bảo kính cảnh giới” trích “Quốc âm thi tập”.
+ Hồn cảnh sáng tác: ước đốn bài thơ được
sáng tác trong thời kỳ NT lui về sống ẩn dật ở
Côn Sơn.

<b>II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN </b>
<b>1. Đọc – giải thích</b>

<b>2. Tìm hiểu</b>

<i>2.1/ Bức tranh thiên nhiên, cuộc sống </i>
<i> a.Bức tranh thiên nhên :</i>

+ Hình ảnh, đường nét:
- Hoè lục:  đùn đùn

 rợp trương

- Thạch lựu – phun thức đỏ.
- Hồng liên – tịnh mùi hương.
+ Cách ngắt nhịp:

- Không theo thể thơ Đường.

+ Động từ, tính từ gợi tả, gợi cảm.



Bức tranh thiên nhiên ngày hè hiện lên với
những hình ảnh rất đặc trưng, rực rỡ, đầy sức

sống qua sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ.
<b> b. Bức tranh cuộc sống:</b>

+ Âm thanh: - lao xao
- dắng dỏi

_ Cuộc sống vui tươi , yên ả, thanh bình.

* Tình yêu thiên nhiên và tình cảm gắn bó sâu



Sức sống ứa căng,
tràn đầy



</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i>Các nhóm nhận xét</i>
<i>Gv hồn thiện</i>

<b>- Điểm kết tụ của bức tranh ngày</b>
hè là gì?

GVchuyển ý: bên cạnh đó cịn
<i>là tấm lịng u nước, thương dân;</i>
<i>là lý tưởng hoài bão cao đẹp của</i>
<i>nhà thơ.</i>

- Hoàn cảnh làm thơ của nhà thơ
được nói đến trong câu thơ nào?
Em hãy chỉ ra ý nghĩa của hoàn
cảnh ấy?

<i>Hs suy nghĩ trả lời </i>
<i>Gv hoàn thiện</i>

<b>- Trong hoàn cảnh ấy bài thơ đã ra</b>
đời vậy bài thơ đã cho ta hiểu gì về
tình yêu thiên nhiên của nhà thơ?
<b> Hs suy nghĩ trả lời </b>

<i>Gv hoàn thiện </i>

<b>- Tâm hồn ấy còn biểu hiện ở tình</b>
cảm dân nước? Em hãy cảm nhận
điều đó?

- Câu thơ làm thức dậy nỗi niềm
sâu kín gì của tác giả?

Tư tưởng gì được thể hiện ở
đây?

<i>Hs suy nghĩ trả lời </i>
<i>Gv hồn thiện</i>

<i>GV mở rộng: thời chiến, thời bình</i>
<b>* Tổng kết</b>

- Nêu vài nét chính về nghệ thuật
bài thơ.

- Nêu ý nghĩa bài thơ?
<i>Hs suy nghĩ trả lời </i>
<i>Gv hoàn thiện</i>

đậm với cuộc sống ở quê nhà.

* Điểm kết tụ trong tâm hồn nhà thơ là cuộc
sống của con người, là người dân.

<i>2.2/Tâm hồn nhà thơ:</i>
<i> a. Hoàn cảnh làm thơ:</i>
<b> + Rồi: Rỗi rãi.</b>

+ Hóng mát : dạo chơi, tâm hồn thanh thản.
+ Thuở ngaỳ trường : Ngày dài.



Thời gian đặc biệt, hiếm hoi.
b. Tình yêu thiên nhiên:

<b> + Cảm nhận tinh tế thiên nhiên , cảnh vật</b>
bằng một tâm hồn tinh tế nhaỵ cảm.

+ Thiên nhiên hiện lên sống động , đẹp đẽ,
gợi cảm.

<i> c. Tấm lòng ưu ái với dân , với nước:</i>

<b> </b>_ Ước mong, khát vọng cao đẹp về một cuộc
sống thái bình, hạnh phúc cho muôn dân.
_ Thức dậy nỗi niềm trăn trở sâu kín của tác

giả – suốt đời vì nước, vì dân.

* Tư tưởng nhân nghĩa–điểm kết tụ của hồn
thơ Ức trai_là lý tưởng hoài bão một đời ôm ấp,
canh cánh bên lòng của NT.

<b>III- TỔNG KẾT </b>

<b>1.Nghệ thuật: Từ ngữ giản dị, giàu sức biểu</b>
cảm, tinh tế xen lẫn tữ Hán và điển tích, sử
dụng từ láy hiệu quả.hình ảnh gần gũi, câu chữ
ngắn gọn, dồn nén cảm súc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>3.Hoạt động luyện tập.</b>

- Anh/ chị rút ra được điều gì sau khi tìm hiểu xong bài thơ <i>Cảnh ngày hè</i> của Nguyễn
Trãi?

<b>Gợi ý:</b>

Sống lạc quan, yêu mến thiên nhiên, đất nước con người Việt Nam
Có ý thức xây dựng, bảo vệ đất nước từ những việc làm cụ thể
<b>4. Hoạt động vận dụng, mở rộng( thực hiện ở nhà)</b>

Qua tìm hiểu bài thơ, hãy rút ra cách đọc hiểu một bài thơ Nôm thất ngôn bát cú
Đường luật?

<b>V. Hướng dẫn HS tự học.</b>
<b>1. Hướng dẫn học bài cũ:</b>
<b>- </b>Học thuộc bài thơ

<b>-</b> Nắm vững kiến thức đã học

- Tìm đọc thêm các bài thơ của Nguyễn Trãi
- Làm bài tập vận dụng

<b>2. Hướng dẫn chuẩn bị bài mới:</b>
- Soạn bài: Tóm tắt văn bản tự sự

</div>

<!--links-->