Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.49 MB, 20 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
)
)(
<b>DANH CHO </b>
eHue DANH eONG eHire
KHU yVe TRUNG DU, MIEN NiH
<i>(Ban hanh kern theo Quyit ajnh s6: 348IQD-BNV ngay 19 thang 4 nam 2012 </i>
<i>eua Bp truc7ng Bp Npi v¥) </i> <i>/ </i>
\-'
"'!!Ii
I .
\:
~;,
BAI
1. Khai ni~m, d6i tUQllg th6ng kS
, . ~ tong to e uc tong e
1.
~ " ,
1.2. TBng hqp th6ng ke 6
1.3 . Phan tich
2. PhUOllg phap phan tich rnQt s6 chi tieu th6ng ke...•.•... 7
, ,
, ,
, ,
2.3. S6 trung binh (s6 binh quan)...•...100
,
3. PhUOllg phap trinh bay s6li~u
3.2.
BAI 2: NOI DUNG
I. Chi tieu baa cao th6ng kS xa 22
. 1tleu . " tong e xa 'hI. k" - : . .22
2 N "'· d "J... h?·" hJ... k""" 24
1 Ch?
. 91 ung rnQt so c 1 tleu tong e xa .
02. Kinh
03. Xa hQi, moi truO'ng 42
1. " .... TT "
I
BA.Il
.- ? <i>J:. </i> , ,
-
I. Khai ni~m, d8i tU'Q'ng th8ng
I.Khai ni~m
<i>1.1. Klta; nifm: </i>
Th6ng ke co thS duQ'c hiSu theo hai nghia:
- Nghia 1: Thpng ke la cac con s6 duQ'c quan sat, thu th?p, ghi chep nh~m phan
anh cac hi~n tuqng tv nhien, kinh t~, xii hQi (VD: s6 tr?n biio di qua mQt vung,
l~ m~c b~nh viem gan B trong toan qU6c ...)
- Nghia 2: Th6ng ke la khoa hQc nghien Clm h~ th6ng cac phuong phap dS ghi
chep, thu th?p va phan dch cac con s6 vS hi~n tuqng tv OOien, kinh t~, xii hQi s6
IOn dS tim ra bfm ch:1t va tiOO quy lu?t Clla chung trong OOUng diSu ki~n thai
gian va dia diSm C\l thS.
<i>1.2. Bai tlrf/ng nghien </i>
Th6ng ke hQC la mQt mon khoa hQc xii hQi, ra dai va phat triSn do nhu cc1u
eua eae ho~t dQng th\Ic tiSn xii hQi.
Th6ng ke hQc nghien Clm cac hi~n tuqng va qua trinh kinh t~ xii hQi. Bao
g6m: Cac hi~n tuqng vS dan s6 (nhu s6 nhan kh~u, c:1u thanh clla OOan khfiu,
giai c:1p, gio-i tinh, tu6i tac, nghS nghi~p, dan tQc...), tinh hiOO bi~n dQng cua
nhan kh~u; Tinh hinh phan ph6i dan cu theo liinh th6; Cac hi~n tuqng vS dai
s6ng V?t ch:1t va van hoa Clla OOan dan (nhu: muc s6ng V?t ch:1t, triOO d9 van
hoa, suc khoe...); Cac hi~n tUQ'ng vS sinh ho~t chinh tri, xii hQi (nhu: c:1u t~o cac
co quan Nha nuo-c,.doan thS, s6 <i>nguai </i>tham gia tuySn cu , mit tiOO...) ...
Khi nghie.n Clm hi~n tuqng kiOO t~ - xii hQi, th6ng ke khong thS khong xet
d~n anh huemg Clla cac y~u t6 t\1' OOien (thai ti~t, khi h?u, dia ly) va cac y~u t6
ky thu?t (phat minh sang ki~n, cai ti~n cong C\l, ap d\lng cac ky thu?t mo-i).
MQi hi~n tuqng kinh t~ - xii hQi bao gia cling co hai m~t ImJng va ch:1t
khong th~ tach ra\ nhau. M~t luqng Clla hi~n tm;mg giup th:1y dw;rc hi~n tUQ'ng 6
muc dQ nao. M~t ch:1t clla hi~n <i>tw;mg </i>giup phan bi~t gifra hi~n tm;mg ll<ly v6i
hi~n tuqng khac. M~t ch:1t Clla hi~n tuqng kinh t~ xii hQi khong t6n t~i dQc l?p
ma duQ'c bi~u hi~n qua luqng v6i nhfrng cach thuc xu ly m~t lUQ'ng do mQt cach
"''"''• I
•
#
...
\...
t
~
"\~"
khoa hQc. Do do, th6ng ke nghien Clm m~t lUQng g~n v&i m~t ch~t eua hi~n
tUQl1g kinh tS -
DS co thS phan anh duQ'c ban chftt va quy lu~t phai triSn cua hi~n tUQllg,
cac con s6 th6ng ke phai duQ'c t~p hQ1J, thu th~p tren mQt s6 Ion cac hi~n tuqng
trong ph~m vi rQng 100 ho~c l~p di l~p l~i. Co nhu v~y m&i lo~i tru duQ'c cac ySu
t6 ng~u nhien, khong 6n diOO dS tim ra ban chftt, tiOO quy lu~t va qua triOO v~
<b>d9ng eua </b>hi~n <b>tugng. </b>
~6i tu<;mg nghien Clm cua th6ng ke hQc bao gia cung t6n t~i trong diSu
ki~n thai gian va dia diSm C\l thS.
Nhu v~y: D6i tUQl1g nghien Clm cua th6ng ke hQc la m~t IUQllg trong rn6i
lien h~ m~t thiSt v&i m~t ch~t cua hi~n tugng va qua triOO kinh tS -
trong diSu ki~n thai gian va dja diSm C\l thS.
<b>2. </b>H~ <b>thBng ta chu-c thBng ke </b><i><b>it </b></i>Vi~t <b>Nam </b>hi~n <b>nay. </b>
Can eu Lu~t T6 ehuc ChiOO phu ngay 25 thang 12 nam 2001;
Can eu Lu~t Th6ng ke ngay 17 thang 6 nam 2003;
Can eu Nghi diOO s6 178/2007/ND-CP ngay 03 thang 12 nam 2007 eua
Chinh phu quy diOO ehue nang, OOi~m V\l, quySn h~n va co c~u t6 ehue eua BQ,
<b>co quan ngang BQ; </b>
Can eu Nghi dinh s6 116/2008/ND-CP ngay 14 thang 11 nam 2008 eua
Chinh phu quy diOO chue nang, nhi~m V\l, quySn h~n va co eftu t6 chue cua BQ
K~ ho~ch
<i>QuySt dinh s6: 54/201 O/QD-TTg cua Thu tuOOg ehiOO phil vS Quy dinh </i>
chile nang, nhi~m V\l, quySn h~n va co e~u t6 chuc eua T6ng C\lC Th6ng ke tn,re
thuQe BQ KS ho~eh va D~u tu. ·
H~ th6ng t6 ehue th6ng ke dUQ'e t6 ehue thanh h~ th6ng dQe tu Trung
<i>uang </i>dSn dja' phuong thea don vi hanh ehiOO, bao dam nguyen t~c t~p trung
th6ng nhftt, g6m co:
T6ng <i>eve </i>Th6ng ke;
<i>thuQe CVe </i>Th6ng ke tinh, thanh ph6 tn,re thuQc Trung uong;
I
T6ng cvc Th6ng kS la <i>ca </i>quan trvc thuQc BQ k~ hoe;tch va d~u tu, thvc
hi~n chilc nang tham muu, giup BQ tru6ng BQ k~ hoe;tch va d~u tu qmin ly Nha
nu6c vS th6ng kS; Thvc hi~n ho~t dQng th6ng kS va cung d.p thong tin th6ng kS
lu~t. ,
Cvc th6ng kS la <i>ca </i>quan trvc thuQc T6ng cvc thdng kS, giup C\lC tru6ng
T6ng cvc th6ng kS th6ng OO~t quan ly Nha nu6c vS hoe;tt d(>ng th6ng kS
Phong th6ng kS qu~, huy~n la dan vi tIVC thuQc Cvc Th6ng kS, giup Cvc
Th6ng kS t6 chilc triSn khai cac cUQc diSu tra th6ng kS, thvc hi~n ch~ dQ bao cao
th6ng kS v6i C\lC Th6ng kS va laOO de;to c~p huy~n thee quy diOO.
Chilc daOO chuyen mon th6ng kS va van phong UBND
ch~ dQ bao cao th6ng kS thea quy dinh cua Nha nu6c.
<b>3. </b>Nhi~m <b>v\I ehll </b>y~u <b>ella thBng ke xii. </b>
Cong tac th6ng kS xa co y nghia quan trQng cung c~p sd li~u ban dAu tir
<i>ca </i>
Cong tac th6ng kS xa vua phai dam bao nhu c~u thong tin cua c~p tren
vua phai bao dam OOu c~u thong tin cua lanh de;to va nhan dan dia phuang v6i
ySu c~u, h~ th6ng chi tiSu th6ng ke thi~t thvc phil hgp v6i tinh hinh t6 <i>chuc </i>va
diSu ki~n chuySn d6i cO' ch~ quan ly hi~n nay.
fliSu 31, Lu~t Thdng ke xac dinh: " <i>VBND </i>
<i>phuemg, thi trein; Thvc hi¢n cac cu<;5c di~u tra th6ng ke </i>
Th6ng ke xa co cac nhi~m vv sau day:
- Thl,l'c hi~n cac cUQc diSu tra va bao cao th6ng kS thea chuang triOO cong
tac cua phong Th6ng kS huy~n va cung c~p s6 li~u ph\lc V\l ySu c~u lanh de;to cua
<b>UBNDxa. </b>
- LUll trfr co h~ thdng va cung c~p s6 li~ll
- Cong b6 sd li~u
:
-... ;
t:' ..
~
{J
- ThuOng xuyen cung c6, gift m6i quan h~ m~t thiSt vO'i cac nganh chuyen
mon cua xa va m:;mg lu6i cac hQ diSu tra m&u (nSu co)
- <sub>UBND </sub><sub>xa, phuOng, thi </sub>tr~n <sub>co trach </sub>nhi~m <sub>t6 chuc cong tac th6ng ke va b6</sub>
I "'
tri nguai co du tieu chufrn chuyen mon, nghi~p Vl,l lam cong tac th6ng ke thea
chuc danh quy dinh hi~n hanh vS can bQ, cong chuc xa, phuOng, thi trein.
1..
'"
1. Qua trinh nghien cuu th3ng ke
Cay-ho:;lt dQng th6ng ke dSu phai tdi qua ffiQt qua trinh gbm nhiSu giai
I
dO:;ln, nhiSu bu&c cong vi~c kS tiSp nhau, co lien quan ch~t nhe v6i nhau. Co thS
khai quat qua trinh nay b~ng ffiQt sa db nhu sau:
Thu th~p thong tin Xli ly thong tin Di~n giai, phan tich thong tin
, , - > ? , -> ,
(Dieu tra thong ke) (Tong hqp thong ke) (Phein tich va dl! doan thong ke)
1.1. Di~u tra thBng ke
DiSu tra th6ng ke la vi~c t6 chuc mQt cach khoa hQc v6i ffiQt kS hO:;lch
th6ng nh~t vi~c thu th~p, ghi chep ngubn tai li~u th6ng ke ban d~u vS hi~n tU9'llg
nghien Clm trong diSu ki~n C\l thS vS thai gian, khong gian.
DiSu tra th6ng ke la giai do~ dAu cua qua trinh nghien Clm th6ng ke
nh~ffi: thu th~p s6 li~u mQt cach khoa hQc, co kS hO:;lch vS hi~n tUQng nghien
Clm thea h~ th6ng chi tieu da dugc xac dinh tru6c.
Tai li~u thu th~p dugc la co sa dS tiSn hanh cac bu6c tiSp theo.
Dung lam co sa dS danh gia, dl)' bao...
-D~c diSm cua diSu tra th6ng ke:
Quan sat s6 <i>Ian: </i>cung hk quan sat, ghi chep nhiSu hi~n tugng, cac dan vi
rieng Ie ca bi~t rbi t6ng hqp rut ra kSt lu~n chung
Jt.
~
TiSn .hahh thea nQi dung, phuong phap khoa hQc th6ng nh~t
ThuOng co ph:;lm vi rQng, quan h~ trl)'c tiSp dSn qu~n chung
- Yeu c~u cua diSu tra th6ng ke:
~\:;
Cung c~p thong tin th6ng ke trung th\fc, chinh xaC,khaCfl quan, d~y du,
L
kip thai
Cac yeu c~u tren cua s6 li~u th6ng ke co quan h~ m~t thiSt v&i nhau,
<i>trg nhau khong thS thiSu mQt yeu </i>c~u nao.
- Cac IO:;li diSu tra th6ng ke:
I
a. Bao cao th6ng ke dinh
- <sub>La hinh thuc diSu tra khong thuemg xuyen </sub>
<i>Truac </i>khi diSu tra phai c6 Phuang an diSu tra (la van ban quy dinh nhiing
v~n dS ckn giai qu~t ho~c ccln duqc th6ng nh~t, nhiing v~n dS vS chuful bi va t6
chuc trong toan bQ cUQC diSu tra). Phuang an g6m co: M\lc dich diSu tra, d6i
+ Can cu vao tinh lien wc hay khong lien t\lC khi thu th~p s6 li~u chia ra:
a. DiSu. tra thuemg xuyen: La thu th~p tai li~u mQt cach lien t\lc, dinh
<b>thea thai gian. </b>
b. DiSu tra khong thuong xuyen: Khong quy dinh vao mQt thai gian OO~t
dinh rna ph\l thuQc vao yeu celu m6i cUQc diSu tra;
<b>toan be) </b>
a. DiSu tra toan bQ: La thu th~p tai li~u cua t6ng thS diSu tra khong 10':1i tm
mQt don vi nao, tuy OOien lo~i diSu tra nay doi hoi chi phi 1611.
VD: T6ng diSu tra dan s6, t6ng diSu tra nong thon, nong nghi~p va thuy
<b>san. </b>
b. DiSu tra khong toan bQ: La thu th~p tai li~u cua mQt s6 don vi duqc
chQn ra trong t6ng thS chung OO~m daOO gia d~c diSm cua hi~n tUqhg nghien
cuu, chi phi diSu tra th~p han OOiSu so vai diSu tra toan bQ.
DiSu tra khong toan bQ chia ra: DiSu tra ch9n mftu; DiSu tra tn;mg di~m;
DiSu tra chuyen dS.
- Cac phuong phap thu th~p tai li~u trong diSu tra th6ng ke:
- Nhfrng sai s6t thuemg g~p trong diSu tra th6ng ke:
- MQt s6 kinh nghi~m khi ph6ng v~n cae hQ (dan vi) diSu tra
5
;J t
~ ..
~'
i~
T i"li"1111 V ~11!:>. ~~\,;rl ~l pnle"Q. ~le~ lf~ ~C llU:U11C UCUI "'~'" ~Ull V ~ ~~, AJ.~Q.J.,
+ C6 phu<1I1g phap phong van thich hqp dBi vo; m8i dan vi di~u ~;
.,.: 1.2. TAng h(}1J th8ng ke
Sau k~t qua clia qua trinh di~u tra th6ng ke nguCri ta thu dugc OOiing tai
,.-. li~u
tren. m8i dan vi tAng thS. Da c6 thS neu len m{>t sB djc tnmg chung clia tAng
th8 thi phai tAng hqp cac tai li~u do.
TAng hgp ;hBng ke la giai do~ thll' 2 clia qua triOO nghien CUu th6ng ke
., ., .,
thanh cac d~c diem chung cua tUng be} ph~
Phuang phap chli ySu dS tAng hgp tiLi lieu- th6ng ke Ia phan tA thBng ke.
., " <i>I </i> •." "'~' _-;.. " '.;::-" _ ' ,... , .... :.,~.. ..-',"',;..<~: .."<' .·~I . ' _ . , ' . ,
Phan to thong
A h :.. A ' A. ~ , ~ 4-L ., A h h ~ , .
Tong gp thong ke·co the ben hanh hang IUU c,ong .,ay va.flg J1lay.. .... ...
TAnghgp h~g thli cong la vi~c phan lo~i, ghi dAu, aSm,...
"'--TAng hgp h~g may vi tiOO la viec nh~p thong tindi~u tra dugc vao may
vi tinh, sau do may se <i>tg </i>dQng phan lo~i, tAng hgp theQ mQt chuang triOO phful
m~m dti duQ'c I~p va cai vao may.
HiOO thll'c tA chll'c tAng hgp thBng ke co tha tAng hgp timg cAp tir dum len
tren ho~c giao cho mQt sB trung tam may tiOO ~p trung theo khu vgc ho~c kSt
hgp cahai.
KSt qua tAng hgp thBng ke duqc trinh hay hfutg hang thBng ke.
A 1.3. Phao tich ya d., doao th80g ke
,.~ Phantich va dv hao thBng ke duQ'c hiSu Ia vi~c neu len mQt cach tBng hgp
han chAt va tiOO quy lu~t cua hi~n tugng va qua trinh kiOO tS - xti hQi va tinh toan
cac Inuc<dQ trong tuang laL nh~m dua ra OOihlg can cu cho quySt djnh quan IY.
Phful tich thBng ke liL giai
- NQi dung phan dch thBng ke ' - . 4 >
co me pnan tIcn tong nqp t1nh -h1nn noap tnann Ke no~cn, t1nn hlnhphat
triSnkinh tS,'xiihQi cua'mQt dia
- Nhiing vfut dS co
+ Phai dlJa van
+ Phai xay d\lllg C\l thS yeu cdu nghien Cll'll khi phan dch.
+ Phai can cu vao sB li~u thBng ke co dQ tin c~y cao da thu th~p dugc va
phan'dch trong mBi ring bUQc giita cac hi~n tirqng.
+ Phai I\la chQJ1 phuong phap va tai Ii~u thich hqp vai m\lC dich phan tich.
+ Phai xac dinh va tinh toan h~ thBng chi tieu phan tich thich hqp v6i nQi
dung _phan tich.
<i>+ D\l </i>bao triSn vQng cua hi~n tUQ1lg, rUt ra kSt h$l, kiSn nghi.
2. Phuong phap phan ncb <i>mi}t </i>
2.1.
, , , ,
<i>- ]\.1·ai </i>so tuy~t doi trol1g thOIlg
thS trong diSu ki~~ thai gian va dia diSm nhdt dinh.
-Cac
,
CUll trong dQ dfli thm gian nhdt dinh. No hinh thanh thong qua <i>S\l </i>dch lily vS
luQl1g cua hi~n tUQl1g trong
VD: San luQl1g lua do xii A san xUdt ra trong nam 20091a 30.000 tfut.
" ' . , . , , ' ""
dinh thai diem l1Q'P ly va phai
VD: TBng
nguoi.
2.2.
7
=
~
I .
*Khai ni~m: 86 tuong d6i trong th6ng ke bi~u hi~n quan h~ so sanh gifra hai
mue dQ ella hi~n tuqng nghien eUu. Do la kSt qua cua vi~e so sanh gifra hai chi
tieu th6ng ke cung 10:;li nhung khac nhau v~ di~u ki~n thcri gian hay khong gian,
ho~c gifra hai chi tieu th6ng ke khae 10:;li nhung co lien quan dSn nhau.
VD: Gia tri san xu~t Nang nghi~p eua xa A nam 2010 so v6i nam 2009 bing
115%
<i>Q. </i> S6 <i>tuang iloi ar}ng thai </i>
La kSt qua so sanh hai mue dQ cung 10:;li cua hi~n tuqng
C6ng thue: <i>t= </i>
<i>Yo </i> <i>Yo </i>
t: 86 tuong d6i dQng thai
Yl: Mire dQ ky nghien elm.
Yo: Mue dQ ky g6c.
VD : Di~n tich gieo tr6ng cay hang nam ella mQt dia phuong nam 2009 la
200.000 ha, nam 2010 la 220.000 ha. Ta tinh dugc s6 tuong d6i d(>ng thai:
-
1
<i>b. </i>
hinh thge hi~n kS ho?eh. Co hai 10:;li s6 tuong d6i kS hO:;leh: .
b<i>1. 86 tuang d6i </i>nhi~m V\l kS ho?ch: la kSt qua so sanh gifra mlfe d(> efut d:;tt t6'i
eua chi tieu nao do trong kY kS hO:;lch v6i mue d(> thge tS eua chi tieu ~y
Cong thuc: <i>K </i> ==
17 <i>YK </i>xIOO
))0
~ K<sub>n : </sub>86 tuang d6i nhi~m <sub>V\l </sub>kS hO:;lch
Yk : Mue d(> kS hO:;leh
Yo: Muc d(> thgc tS ky g6c so sanh
VD : Di~n tieh gieo tr6ng cay hing nam eua
k~ ho~eh vS di~n tieh gieo tr6ng cay hing nam Ii:
<i>K </i>= 210.000 <i>xlOO </i>= 105% hay <b>1 05 </b>l~n
<i>n </i> <b>200.000 </b> <b>' </b>
b2. S6 tuang d6i hoan thinh k~ ho~eh: k~t qua so sanh gifra mile dQ
t~ vi mile dQ
~
(
<b>Cong thuc: </b> <i>K </i><b>== </b>
.
<i><b>Yk </b></i>
KT : S6 tuang d6i th1,fe hi~n (hoin thinh) k~ ho~eh
YI : Mile dQ
Yk : Mile dQ ky k~ ho~eh.
VD : Gia S11 k~t thue nam 2011, di~n tieh gieo tr6ng cay hang nam eua
<i>K </i>
<b>(210.000 </b> <b>' </b>
<i>c. </i>
ph~n vai trj s6 tuy~t d6i eua ea t6ng thS.
S6 tuang S6 tuy~t d6i eua bQ ph?n
== <b>x </b> <b>100 </b>
d6i k~t e~u(%)
S6tuy~td6ieuat~ngth~
VD: T6ng dan s6 ea nu6e (vio 0 gia ngiy 01/4/2009) Ii 85.846.997 ngl.lai,
trong do nam Ii 42.413.143 nguai, nil Ii 43.433.854 nguai => ta
Ty I~ nam trong t6ng 42.413.143
x <b>100 </b> <b>49,4%</b>
<b>dan </b>
x <b>100 </b>
T6ng eQng cae s6 tuong d6i k~t c~u trong eung mQt t6ng thS phai b~ng 100%
~
<b>6;: </b> <b>'i </b>
~
?
."
<i>d. </i>
<b>,"'; </b>
j
\~
-'\.
<b>d<) eua hai </b>hi~n <b>tUQ11g </b>
Hinh thuc bieu hi~n cua 86 tuong d6i cUOng dQ la don vi kep ( do don vi cua
til va m~u s6 hgp thanh)
~
S6tuong
d6i cUOng dQ
S6 tuy~t d6i cua hi~n
<b>tUQ11g A </b>
S6 tuy~t d6i cua hi~n
<b>tUQ11g B </b>
VD: M~t dQ dan 86,86 bac sy tren 1000 dan, ...
<i>d.S6 tuang d6i kh6ng gian: </i>bieu hi~n quan h~ so sanh giua cac hi~n tUQ11g
VD: So smh gifra di~n tich d~t gieo tr6ng cay hang nam cua xa A so v&i xa
B; so sanh di~n tich gieo tr6ng cay hang nam v\l xuan so vai V\l he thu
<i><b>2.3. </b><b>SB </b></i><b>truog bloh </b><i><b>(sB </b></i><b>blob quao) </b>
S6 binh quan trong th6ng ke bieu hi~n muc dQ d~i bi~u theo mQt tieu thuc
nao do trong mQt dan vi t6ng th~.
a. <i>Trung binh ce}ng giim dan: </i>Tinh b~ng cong thuc s6 hung binh cQng trong
---t-oan fiQc---~--~t+-*r+-=+xn
<i>n </i> i=l
Trong do: ~ la s6 binh quan
Xi ( i
n: 1a s6 dan vi t6ng th~
VD: Cho tai li~u v~ nang suftt lao dQng (NSLD) eua cong nhan lTIQt t6 g6m 7
<b>cong nhan nhu salt: </b>
<b>Cong nhan </b> A B C D E <b>. f' </b> G
NSLD (san ph~m) <b>50 </b> <b>51 </b> <b>53 </b> <b>55 </b> <b>60 </b> <b>63 </b> <b>67 </b>
<i><b>x= 50 </b></i>+ 51 + 55 + 60 + 63 + 67 =57 <b>san phim</b>
f)i~u ki~n v~ dVng: dung d~ tinh muc dO binh quan gian don cua cac
chi tieu khi tai li~u thu th~p chi co it, khong co phan t6, t~n s& cua cac Iuqng
~
- bi~n d~u bfulg mot ho~c b~ng nhau.
I
<i>b. Trung binh c¢ng gia </i>quy~n: Su dVng khi cac Iugng bi~n co thS g~p nhi~u
'";' 4
l~n, v&i
~ <i>n </i>
<i>-</i> x]~ + <i>x,J; </i>+ ... + <i>xnfn </i>
<i>x </i>
~+f2+···+fn
<i>i=l </i>
Trong do:
Xi ( i = 1,2, n) Ia cac Iuqng bi~n
~ Ia s6 binh quan
-> Binh quan cQng giim don Ia mot truang hQ'P cua binh quan cong gia quySn
khi f] == f2 == •••
VD: Co tai Ii~u vS di~n tfch va nang su~t thu ho~ch t~i xa K trong thing 6/2010
nhu sau:
Ten than Nang suat thu ho~ch (tan/ha) Di~n tich (ha)
A 5
B 7 400
C 6 500
D 6,5 300
E 8,5
T6ng 2.000
Tinh nang su~t thu ho~ch binh quan cua xa K trong thang 6/2010.
Giai: Sir dVng congthuc tren ta tinh duQ'c nang su~t Ilia thu ho~ch binh quan Ia:
~ -= <i>5x200 </i>+ 7<i>x400 </i>+ <i>6x500 </i>+ <i>6,5x300 </i>+ <i>8,5x600 </i>= 6 925 t~n/ha
2.000 '
If
?
c. <i>Trung binh c¢ng </i>di~u <i>hod </i>
Do khong co s~n tai Ii~u vS s6 don vi t6ng th~ => phai dva vaG cac tai Ii~u
khac d~ dnh (khong co £1. chi co Xi, xiii)
<i>n </i>
<i>X </i> = All <i>+M<sub>2 </sub>+ ... +M<sub>n </sub></i> - IA1;
M <i>Al? </i> <i>M </i> hay <i>x </i>
_+ __<i><b>+ ... </b><b>+_n </b></i> <i>n </i> <i>1 </i>
-1
<i>n </i> <i>X</i>
Xl <i>X? <sub>_ </sub></i> <i>X </i>
Xi (i=l ,2,...,n) cae luqng biSn
~: s6 binh cn:an
VD: Co tai li~u v~ san luqng va nang su~t thu ho~eh t~i xa A trong thang 6/2010
<b>nhu sau: </b>
<b>Ten thon </b> Nang su~t thu ho~eh (tfuvha)
A 5 <b>1.000 </b>
B 7 <b>2.800 </b>
C 6 <b>3.000 </b>
D <b>6,5 </b> <b>1.950 </b>
E <b>8,5 </b> ~ <b>100 </b>
I
<b>Tinh nang suat thu </b>ho~eh <b>binh quan eua xa A trong thang 6/2010. </b>
<b>Sir d\lng cong </b>
<b>N--</b> ~t <b>b'nh </b> <b>" -</b> <b>1.000+2.800+3.000+1.950+5.100 -</b> <b>6 02 </b>t~n/h
<b>ang sua </b> <b>1 </b> <b>quan -</b> <b>1.000 </b> <b>2.800 </b> <b>3.000 </b> <b>1.950 </b> <b>5.100 -</b> <b>, </b> <b>a</b> <b>a </b>
- - + - - + - - + - - . + -
5 7 <b>6 </b> <b>6,5 </b> <b>8,5 </b>
Trong truong hqp M1 = M2 = ....= Mn (Mi b~ng nhau) thi ta co:
<i>n </i>
<i>x </i>
<i>1=1 </i> <i>X, </i>
~ : s6 binh quan
<i>Xi </i>
Vi dV: Hai t6 eong nhan cling sim xu~t mQt lo~i san phc1m trong thai gian
nhu nhau. Trong t6 1m6i eong nhan san xu~t ffiQt san phc1m hSt 15 phut,
=~
' " ,
m6i eong nhan san xu~t ffiQt san phc1m hSt 18 phut. Hay tinh thai gian hao phi
-\;j
binh quan d@ san xu~t mQt san phc1m eua eong nhan 2 t6.
<b>Giiii: vi d\l tren cho ta biSt </b>
LUQ'ng biSn Xi : 18. thai gian hao phi eua m6i eong nhan d@ san xu~t ra 1 don
vi san phc1m.
¢ Chua bi~t fi: s6 lUQng san phc1m m6i cong nhan san xu~t. Ap dVng cong
<b>thuc ta co: </b>
:;
<i>x </i>
- + - :lI_
::: l~
<b>15 </b> <b>18 </b>
<i>d. </i>
Trong do: Xi (i = 1,2,...,n) cac lUQ'llg hiSn
~: s6 hinh quan
VD: T6c dQ phcit triSn cua mQt xa vS t6ng s6 nhan khc1u hinh quan ca nfun
<b>nhu sau: </b>
<b>Nam 2004 so v6'i nam 2003 = 116% </b>
<b>Nam 2005 so v6i nam 2004 = </b> <b>111 </b>%
<b>Nam 2006 so v&i nam 2005 = 112% </b>
<b>Nam 2007 so v6i nam 2006 == 113% </b>
<b>Naill 2008 so v&i nam 2007 == 112% </b>
<b>NalTI 2009 so v&i nam 2008 == 111 % </b>
Hay tinh t6c dQ phcit triSn hang nam vS s6 nhan khc1u binh quan ca nam.
Ap d\lng cong thuc trcn ta co:
~ = <i>V1,16x1,11x1,12x1,13x1,12x1,11 </i> = 1, 125 hay 112,5%
Khi cac luqng hi~n Xi co cac t~n s6 fj khac nhau, ta co cong thuc s6 binh quan <sub>::</sub>
nhan gia quySn:
<i>X l · </i>2 • <b>3 ••• </b> <i><b>n </b></i> <i><b>i </b></i>
~.
<b>2.4. Day </b>
<i><b>2.4.1. KI,lii </b><b>ni?m </b></i>
Day s6 thai gian la day cac s6 li~u th6ng kc cua hi~n tuqng nghicn cuu
duQ'c s~p x~p thea thu t\I thai gian. Day s6 thai gian cho ta hi~t hinh anh bi~n
<b>dQng eua </b>hi~n <i><b>tuqng </b></i><b>nghien clru. </b>
VD 1: C6 tai li~u
qua cae nalTI nhu sau:
..
San lUQTIg lila (t~n)
-=
~~
Day so thai gian <i>gam </i>2 phan:
- Ph~n ehi tieu: Quy rno, kh6i luqng, t6e dq phat tri~n ella hi~n tUQTIg qua
thai gian. Mile d<) cua chi tieu dugc
- Ph§.n thai gian: Ngay, thang narn
YSu t6 thai gian du<)'e 5~P xSp thea thil t\! thai gian kS tiSp nhau, e6 th~ la
ngay, tu~n, thang, quy, nam.
<i>2.4.2. Phlin IOf!.i day </i>
- Day 56 thai k)r: Bi~u hi~n quy rno, kh6i lUQTIg eua hi~n tUQTIg trong tUng
khoang thai gian nh~t dinh
- Day 56 thai di~m: Bi~u hi~n quy rno, kh6i lUQTIg eua hi~n tUQTIg t?i nhfrng
thai diSm nh~t dinh.
VD2: C6 tai li~u
<i>2.4.3. Cae cfti tieu pftlin tich day </i>
<i>2.4.3.1. Mute </i>
mile dq tuy~t d6i eua day thai gian
<i>• nJi </i>
<i>n</i>
~"J
<i>YI </i> + <i>Y2 </i> + ... + <i>Yn </i>
<i>-</i> <i>1=]</i>
<i>y </i> == == - - -
<i>n </i> <i>n </i>
\
-..
\~ Trang d6 Yi (i = 1,2,...,n) la eae mile <1q ella day 56 th.ai k5'
..~
n: 56 eae mile dq nghien elm .
<i>y : </i>lTIUC dQ binh quan thea thai gian
VD: Tu VD 1ta co :
Ngay/thang 1-1
Gia <i>tri </i>hang ton kho
(tri~u d6ng)
<i>3 r </i>
<i>}</i>
<i>y</i>
5
<i>• lJai vOi diiv </i>
~.
<i>Diiv </i>
,
thuc <i>a </i>rnQt <i>thai </i>di~ln
n-l
1=2
<i>n-l </i> n-l
<i>y : </i>tuue dQ binh quan thea thai gian
Yi: la cac muc dQ cua day s6 thai diSm co thai gian bllng nhau
n: s6 cac muc dQ nghien cUu.
<i>- Vai diiy </i>
biSn
<i>y </i>
11
<i>11 </i>
'"'
<i>L-./ t.1 </i>
1
(trong
VD: Co tai li~u v~ s6'lao dQng cua mQt h9P tac xa trong thang 4/2010nhu sau:
Ngay 1/4
Ngay 10/4 nh~n thelTI 5 nguai
Ngay 15/4 nh~n thelTI 3 ngu'O'i
Ngay 21/4, 2 nguai thoi vi~c va
¢ Yeu c~u: tinh s6 lao dQng binh qWln thang 4/2010.
Giili: Tir bai cho ta
Thai gian
Til 1/4 d~n 9/4/2010 9 400
~ y~y
<i>400 x9 </i>
<i>2.4.3.2. Llf(1ng tling giam tuy?t ilai </i>
<i>a. Llf(1ng tling (giam) tuy?t itai lien Itoan: </i>Phim anh S\l biSn dQng
Trong do: Yi Ii muc dQ
Yi-l : La lTIUC de)
NSu Yi > Yi-l thi
VD:
<i>b. Llf(1ng tling (giam) tuy?t itai itinh gac: </i>Phan aOO mue dQ tuY~t'd6i trong
nhfing khoang thai gian dai
V'··
Trong do: Yi: la mue dQ tuy~t d6i
~i: luqng tang giam tuy~t d6i diOO g6e &thai gian i so
v6i <i>thai </i>gian d~u eua day s6.
Til VD A ta co: ~2 = Y2 - YI
~4
~s= Ys- Yl
<i>.J </i> <i>• </i>
<i>c. LU'f/1'lg tling (giam) tUYit itai binll qulin: </i>pharr anh mue dQ d~i di~n ella
cae luc;mg tang (ho~e giam) tuy~t d6i lien hoan va duge tinh theo eong thue
<b>sau: </b>
8
<b>-</b> <b>3500 - 2080 </b> ,
Tu VDl tren ta co: 8 = 5 -1 = 355 tan
Tue la trong giai do~n tir 2006 d~n 2010 sfm lugng Ilia dfi tang binh quan
hang nam la 355 t&n.
<i>2.4.3.3. Tac itv phat triin </i>
T6e dQ phcit triSn la lo~i chi tieu tuang d6i dQng thai, biSu hi~n <i>S\l </i>thay d6i
eua hi~n tugng thea thm gian. Tuy thea m\le dich nghien elm co hai lo~i t6e dQ
phat triSn sau:
a. <i>Tac av phat triJn lien hoan </i>(tj): Phan anh t6e dQ va xu hu6ng bi~n dQng
ella hi~n tugng giiia 2 thai ky liSn nhau (tinh bfutg Ifrn ho~e %)
<i>Yi </i> <i>Yi</i>
( <sub>, </sub> = <b>hay (, </b> == <b>xlOO (vai i == 2,3, ... ,n) </b>
<i>Y i - I </i> <i>Y i - I </i>
Yj: mue dQ tuy~t d6i thai gian i
tj: t6e dQ phcit triSn lien hoan thai gian i so v6i thai gian i-I
Tir VDl ta co: t2 = <i>Y2/Yl </i>= <i>2410/2080 </i>
t3 :=;. <i>Y3/Y2 </i>= <i>2800/241 </i>0 = 1,162 lfin hay 116,2%
t4 = <i>Y4/Y3 </i>= <i>3030/2800 </i>= 1,082 1fin hay 108,2%
ts = <i>Ys/Y4 </i>= <i>3500/3030 </i>= 1,155 lfin hay 115,5%
b. <i>Tac itV pl'llit triJn itjnll gac </i>(Tj) : Phan anh t6e dQ va xu hu6ng bi~n:dQng
<b>eua </b>hi~n <i><b>tugng </b></i><b>gifra </b>nhUng <b>khoang thai gian dai </b>
<i>T, </i> = ~hay <i>T 1 </i>
<i>Yl </i> <i>Yl </i>
<i>Til VDl </i>ta co: T2= <i>Y2/Yl </i>= 2410 <i>I </i>2080 = 1,159 IAn hay 115,9%
T3
T<sub>s </sub>
c. <i>rae </i>
tri~n lien hoim
3500
- - 5_1/
Tit VDI ta co: <i><sub>t -</sub></i> <sub>• </sub> <sub>2080 </sub>
T6c dQ phat triBn biOO quan himg nam v~ san Iuqng Ilia
<i>2.4.3.4. rae </i>
Chi tieu nay phan anh qua thai gian hi~n tuqng dti tang ho~c giam bao nhieu
IAn ho~c bao OOieu phAn tram. Tuy thea m\lC dich, co thB tinh cac t6c dQ tang
ho~c giam sau:
<i>a. rae </i>
gian i so vm thai gian i-I
<i>Yi-l </i> <i>Yi-l </i>
<i>b. rae </i>
<i>Ai </i>= A; = <i>Y; - Yl </i> = <i>T; </i>-1
<i>Yl </i> ~ <i>Yl </i>
<i>e. rae </i>
di~n cho cac tBc dQ_tang ho~c giam lie.? holm
<i>2.4.3.5. </i> <i>Gid tTi tUYft ilai eua </i>1% <i>tae </i>
Chi tieu nay phan 3nh cu 1% tang (giam) cua tBc dQ tang (ho~c giam) lien
hoim thi tuong tcng v6"i mQt tri sB tuy~t dBi Ia bao OOieu.