Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (494.59 KB, 20 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
i-"'"
---..
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
j
~
~
cf)
<b>MVCLVC </b>
<b>STT </b>
<b>1. </b>
<b>2. </b>
<b>3. </b>
<b>4. </b>
<b>5. </b>
<b>6. </b>
<b>7. </b>
<b>8. </b>
<b>9. </b>
<b>TENBAI </b>
<b>MQt 86 vftn </b>d~ <b>co ban </b>v~ <b>Nha nuac va phap </b>lu~t
<b>MQt 86 vftn </b>d~ v~ Lu~t <b>hiOO </b><i><b>8\l </b></i><b>va </b>Lu~t <b>t6 t\lng hiOO </b><i><b>8\l </b></i>
<b>MQt 86 vftn </b>d~ v~ Lu~t <b>dan </b><i><b>8\l </b></i><b>va </b>Lu~t <b>t6 t\lng dan </b><i><b>8\l </b></i>
<b>MQt 86 vftn </b>d~ v~ Lu~t <b>HaOO chinh </b>
Lu~t <b>Ron nhan va Gia diOO </b>
Lu~t <b>Dftt dai </b>
Lu~t <b>Moi truOng </b>
Nhi~m Vl), <b>quyen </b>h~n <b>cua HQi dong OOan dan, Uy ban OOan dan cap xa </b>
<b>Quan </b>
10. I Cong tac theo doi tiOO hiOO thi haOO phap lu~t I
11. I Cong tac dang
12. I Cong tac chUng thl,lc cua Uy ban OOan dan xa, thi tr§n
13. I Cong tac xay dlJIlg van ban quy phe;trn phap lu~t cua HQi d6ng OOan dan, I
<b>Uy ban OOan dan cftp xa </b>
14. I Cong tac
15. IMQt sf, vAn d~ v~ xu
16. IPh6 bi~n, giao d\lc phap lu~t
17. IHoa giai
18. I Cong tac trQ' giup phap
m~ng
19. I Xay dlJIlg va thl,lc hi~n huang u6'c, quy u6'c cua Ul1lg, ban, thon, ~p, I
<b>c\lm dan cu </b>
<b>TRANG </b>
1
<b>28 </b>
<b>77 </b>
<b>161 </b>
<b>178 </b>
<b>211 </b>
<b>236 </b>
<b>262 </b>
<b>280 </b>
301
310
378
390
419
438
469
503
546
MOT
1. Ban chit Clla nha nuac
Nha nu6c ra dai, t6n t~i va phat tri6n giin li~n v6i xa hQi co giai cAp, no ra dai
khi xa hQi loai nguai phat trien den rnQt trinh dQ nhAt dinh nhfun dap Ung nhOOg doi
hoi cua <i>S\l </i>phat tri6n do. Vi th8, nha nu6c vila mang tinh chAt giai cAp vila mang
tinh chAt xa hQi. Tuc la, nha nu6c vila bao v~ 19i ich cua giai cAp th6ng tri trong xa
hQi, vila duy tri tr~t t1;r xa hQi d6 dam bao <i>S\l </i>6n dinh va thuc dAy <i>S\l </i>phat tri6n cua
xa hQi.
Hi8n phap 1992 cua nu6c ta khfutg dinh: <i>"Nha nuac CQng hoa xii hQi chit </i>
<i>nghia Vi?t Nam Ia Nha nuac phap quyJn xii h(Ji chit nghia cita nhan dim, do nhan </i>
<i>dan va vi nhan dan. Tat ca quyJn fllc nha nuac thuQc </i>
<i>lien minh giua giai cap cang noon vai giai cap nang dan va d(Ji ng/1 tri thitc ". Dieu </i>
do da xac dinh ra ban chAt cua nha nu6c ta va dugc th6 hi~n
Tru6c h8t, nha nu6c ta la nha nu6c cua nhan dan, do nhan dan va vi nhan dan.
Trong nha nu6c CQng hoa xa hQi chu nghia Vi~t Nam, tAt ca quy~n l\lc nha nu6c
thuQc v~ nhan dan. Nhan dful la nguai chu cua dAt nu6c, co quy~n tham gia va
quy8t dinh nhOOg vAn d~ quan trQng cua dAt nu6c. Cac co qllan nha nu6c d~u do
nhan dan tI1Jc ti8p ho~c gicin ti8p l~p ra va chiu <i>S\l </i>ki6m tra gicim sat cua nhan dan.
Nha nu6c dugc t6 chuc d6 th\TC hi~n
Nha nu6c ta la nha nu6c dan chu th\lc <i>S\l, </i>rQng rai. Tinh dan chu cua nha nu6c
ta dugc th6 hi~n mQt cach toOO di~n tren tAt ca cac linh V\lC khac nhau cua dai s6ng
xa hQi. Nha nu6c th\lc hi~n chinh sach kinh t8 hang hoa nhi~u thanh phAn dinh
hu6ng xa hQi chu nghia, dam bao SlJ t1;r do, binh dfutg cua cac chu the san xuAt kinh
doanh, SlJ binh dfutg cua cae thanh phAn kinh te truac phap lu~t. Trong linh VlJC
chinh tri, nha nu6c dam bao cho mQi nguai dan co th6 th\lc hi~n dugc tAt ca cac
quy~n t1;r do dan chu tren co
ciing t~o rnQi dieu ki~n cho nhan dan thlJc hi~n cae quyen t1;r do khac nhu t1;r do
ngon lu~, t1;r do bao chi, t1;r do tu tuOng tin nguO'ng... D6ng thOi, bfulg cac quy dinh
cua phap lu~t, nha nuac ciing bao v~ cae quyen t1;r do khac cua ca nhan nhu quyen
dugc bao dam tinh m~g, suc khoe, quy~n bAt kha xam ph~m thu tin, nha
Nha nuac ta la nha nuac th6ng nhAt cua cac dan tQc. Tinh nhan dan va tinh
xac l~p va th\lc hi~n nguyen t~c d~i dOM k~t toan dan. Di~u nay th~ hi~n 6 chinh
sach d~i doan k8t dan tQc cua Dang va Nha nuac rna nQi dung co ban la t~o di~u
ki~n cho m6i dan tQc co th~ tham gia vao vi~c thi~t l~p, cung cB quy~n l\lc nha
nuac, tham gia vao vi~c t6 chuc bQ may nha nuac. Ben c~ do, nha nuac th\lc
hi~n nhi@u chinh sach un tien d6i vai cac dan tQc it nguai, vUng nui, vung sau, vUng
xa va t~o di~u ki~n cho cac dan tQc
Nha nuac CQng hoa xa hQi chu nghia Vi~t Nam co tinh xa hQi rQng rai. Xudt
phat ill n@n tang la lien minh giai cdp cong nhan v6'i giai cdp nong dan va dQi ngfi
tri thuc, vai m\lc tieu xay d\ffig xa hQi cong bfulg, dan chu, van minh, Nha nuac ta
da ti~n hanh nhi@u ho~t dQng d~ t6 chuc va quan ly cac linh V\lC chu y~u cua dOi
sAng xa hQi nhu kinh t~, chinh tri, van hoa xa hQi nhfun xay d\ffig mQt n8n kinh t~
pMt tri6n, mQt n8n van hoa hi~n d~i mang d~ ban sAc dan tQc. NhA nuac ciing
th\lc hi~n nhi@u bi~n phap nh~m phat tri~n khoa hQc
ki~n cho S\l phat tri~n kinh t~ - xa hQi. M~t khac, Nha nuac ti~n hanh nhi@u ho~t
dQng d~ phat tri~n y t~, cham 10 suc khoe cho nhan dan. Trong di@u ki~n hi~n nay,
v&i vi~c xay d\ffig nen kinh t~ thi truCmg dinh huOng xa hQi chi! nghia, Nha nuac
cling da ti~n hanh cac chinh sach d6 dam bao <i>s\l cong bfulg xa hQi ciing nhu th\lc </i>
hi~n cac chinh sach xa hQi khac d~ giam <i>bat </i>S\l phan hoa giau ngheo.
Nha nuac CQng hoa xa hQi chu nghia Vi~t Nam th\lc hi~n duCmg IBi dBi ngo~i
hoa binh, h91' tac vA hiru nghi. Di8u 14 Hi~n phap 1992 cua nhA nuac ta da xac
dinh: Nha nuac ta th\lc hi~n chinh sach hoa binh, hiru nghj,
NhUng d~c di~m neu tren trong ban chdt cua nha nuac ta do duQ'c th~ hi~n C\l ~
th~ trong cac chinh sach cling nhu cac ho~t dQng cua nha nuac.
2. Cae diu bi~u ella oba omYe ~
Trong xa hQi, ben c~ nha nuac con co th~ co cae t6 chuc khac nhu t6 chuc
chinh tri - xa hQi, t6 chuc xa hQi, dOM th6 qUdn chung.... NhA nuac khac vOi cac t6
chuc khac 6 nhUng ddu hi~u co ban sau:
- NhA nuac thi~t I~p mQt quy8n I\lc cong cQng d~c bi~t. NhA nuac IA mQt t6
chuc quy8n I\lc cong, quy8n I\lc cua no IA cong khai, mQi t6 chuc vA ca nhan trong
ph~m vi lanh th6 qu6c gia deu phai ph\lc tUng. Quyen l\Ic nha nu6c dugc th\Ic hi~n
bai cac cO' quan, t6 chuc nha nu6c ill trung uong t&i dia phuang, cO'
cong cho toim bQ dan cu.
- Nhil nu&c t6 chuc va quan ly dan cu thea khu V\IC hQ cu tN, mc la thea cac
don vi hanh chinh - lanh th6 rna khong ph\l thuQc nghe nghi~p, dQ tu6i ho~c gi6i
tinh... cua dan cu. S\I quan ly cua nha nu&c thea dan vi hanh chinh lanh th6 dam
bao cho cac thanh vien th\Ic hi~n quyen va nghia V\l cua rninh thea nO'i cu tru cua
hQ.
- Nha nu&c la t6 chuc d~i di~n chinh thuc cho toan xa hQi th\Ic hi~n chu quyen
qu6c gia. Vi~c th\Ic hi~n chu quyen qu6c gia cua nha nu6c dugc th~ hi~n
l~p trong quan h~ v6i cac nha nu6c khac.
- Nhil nu6c co quyen ban hanh ra phap lu~t, mc la h~ th6ng cac quy t~c xu S\I
cho rnQi thanh vien cua xa hQi. D~ bao dam cho cac quy t~c Ay dugc th\Ic hi~n, nha
nu&c su d\lng nhieu bi~n phap khac nhau nhu tuyen truyen, ph6 bi~n giao d\lc,
thuy~t ph\lc rnQi nguai ton trQng va
cAn thi~t, nha nu6c co th~ ap d\lng nhUng bi~n phap cUOng ch~ nhAt dinh nhu vi~c
ap d\lIlg cac bi~n phap xu ph~t d6i vrn nhUng nguai vi ph~ phap 1u~t
- Nha nu6c co quyen phat hanh tien, co quyen quy dinh va thu cac lo~i thu~
Nha nhUng dAu hi~u cO' ban tren rna chung ta co th~ phan bi~t dugc nha nu6c
v6i nhUng t6 chuc xa hQi khac trong xa hQi nhu Dang, Cong doim, M~t tr~n t6
qu6c. . .. M~t khac, nha co nhUng d~c di~rn nay rna nhil nu&c
3. Binh thuc Nha nllrrc.
Hinh thtrc Nha nu6c la mQt khai ni~rn chi cach thuc va nhUng phuong phap
th\Ic hi~n quy~n 1\Ic nhit nuac, g6m 3 y~u t6 hgp thanh lit: Hinh th(rc chinh t~, Hinh
thtrc cAu truc nha nu6c va ch~ dQ chinh tri.
<i>3.1. Hinh thuc chinh thi </i>
Hinh thtrc chinh th~ la cach thtrc t6 chtrc, trinh
Chinh th~ cua nha nu&c ta hi~n nay la chinh th~ cQng hoa dan chu. Quyen l\Ic
t6i cao cua nhit nuac thuQc v~ Qu6c hQi. Qu6c hQi do nhan dan bAu ra co nhi~m
- - - . . t . _
<i>3.2. fflnh thue eOu true nhil nu6'e </i>
Hinh thuc cAu trUc nha nuac la <i>S\l </i>cAu t~o nha nuac thanh cac don vi hanh
chinh - lanh th6 va m6i quan h~ giita cac co quan nha nuac 6 trung uong vai cac co
quan nha nuac 6 dia phuong.
Co hai lo~i cAu trUc nha nuac la nhit nu&c don nhAt va nha nuac lien bang.
Nha nuae CQng hoa xii hQi chli nghia Vi~t Nam co cAu trUc don nhAt. NhUng d~c
di~m cila nha nuac dan nhAt dugc phim anh sau s~c trong Hi8n phap, phap lu~t va
th\lc ti~n t6 chuc, ho~t dQng cua nha nuac ta vai cac d~c thiI sau:
<i>Thir nhtit, </i>nuac ta lit mQt nuac dQc l~p, co chli quy~n, th6ng nhAt va toan v~n
lanh th6, bao gAm dAt lien, cac hai dao, vimg bi~n va vimg trai (Dieu 1 Hi8n phap
1992); cac dan vi hanh chinh - lanh th6
<i>Thu hai, </i>
uong xu6ng dia phuong
<i>Thir ba, </i>co mQt h~ th6ng phap lu~t th6ng nhAt ma Hi~n phap lit van bim co gia
tri phap 1y cao nhdt. MQi van ban phap 1u~t khac d~u phai duQ'c ban hanh tren co s6
Hi8n phap, phil hgp v6i Hi8n phap. Cac van bim quy ph~ phap lu~t cila cac co
quan nha nuac cAp du6i phai phil hgp v6i cac van bim quy ph~ phap lu~t cila cac
co quan nha nuac cAp tren.
<i>3.3. chi </i>
Ch~ dQ chinh
--.
Ch~ dQ chinh tri (y nha nuac CQng hoa xii hQi chli nghia Vi~t Nam 1a ch~ dQ
chinh
co quy~n tham gia quim ly nha nuac, xii hQi vit nha nuac co nghia V\l t~o mQi di~u
ki~n d~ hQ thgc hi~n t6t quyen do. Hi8n phap cila nha nuac ta ghi nh~ cac quyen
tg do dan chu cua cong dan nhu: Nhan dan sir d\U1g quyen Igc nha nuac thong qua
Qu6c hQi va HQi dAng nhan dan, Qu6c hQi va HQi dAng nhan dan la nhUng co quan
d~i di~n cho y chi va nguy~n vQng cua nhan dan, do nhan dan bAu ra va chiu trach
nhi~m wac nhan dan (Di~u 6); Quy~n con nguai v~ chinh tri, dan <i>S\l, </i>kinh t~, van
hoa va xa hQi dugc ton trQng, th~ hi~n
trong Hi8n phap va lu~t (Dieu 50); Cong dan co quyen tham gia quim ly nha nuac
va xa hQi, tham gia thito lu~ cac vfu1 d~ chung cua cit nu6'c va dia phuong, kien
nghi v6'i cO' quan nha nu6'c, bi~u quyet khi nha nu6'c t6 chuc tnrng cftu
cua quy~n, tham nhUng (Di~u 8)....
II. MOT
Nganh lu~t Hi~n phap bao g6m cac van ban phap lu~t. Trong do, Hi~n phap la
lu~t cO' ban, co vi tri cao nhAt va dUng tren cac van ban phap lu~t khac. MQi van ban
phap lu~t khac phai phil hqp vai Hi~n phap va n~u trai vai Hi~n phap thi bi bai bo.
Hi~n phap la van ban do Qu5c hQi ban hanh d~ di~u chinh cac quan h~ xa hQi
quan trQng nhdt. Lai noi ddu cua Hi@n phap nam 1992 neu: "Hi~n phap nay quy
dinh ch@ dQ chinh tri, kinh t~, van hoa, xa hQi, qu5c phong, an ninh, qlly~n va nghia
V\l cO' ban cua cong dan, cO' cAu, nguyen t~c t6 chtrc va ho~t dQng cua cac cO' quan
nha nuac".
Hi~n phap la van ban duQ'c ban hanh theo thu 1\1c d~c bi~t. Chi Qu5c hQi mai
co quy~n sua d6i Hien phap. Vi~c sua d6i Hien phap phiti duQ'c it nhdt hai phful ba
t6ng s5 d~i bi~u Qu5c hQi bi8u quy~t tan thanh. Hi~n phap ddu tien cua Vi~t Nam
duQ'c ban hanh nam 1946. Tiep do, chUng ta co Hien phap nam 1959, Hien phap
nam 1980. Hi~n phap hi~n hanh duQ'c Qu5c hQi thong qua nam 1992 va sua d6i, b6
SUl1g nam 2001.
Hi~n phap hi~n hanh dugc Qu5c hQi Khoa VIII thong qua ngay 15 thang 4
nam 1992. Ngay 25 thang 12 nam 2001, Qu6c hQi Khoa X da ban hanh Nghi quyet
51/2001/NQ-QH v~ vi~c sua d6i, b6 sung Hien phap nam 1992. Hien phap nam
1992 (sua d6i) g6m co LOi noi dftu, 12 Chuong, 147 di~u. Sau day la nhfmg nQi
dung cO' ban cua Hi~n phap:
- Hi~n phap quy dinh ch~ d9 chinh tri cua <i>nuac </i>CQng hoa xa hQi chu nghia
Vi~t N am: Chuang I cua Hi~n phap quy dinh v~ hinh thtrc, ban chdt cua Nha <i>nuac </i>
ta; v~ h~ th6ng chinh tri; cac nguyen ilic bftu cu va chinh sach d6i ngo~i cua Nha
<i>nuac. </i>
T~t ea quyen hre nha nuae thuQe ve nhan dan rna nen tang la lien minh gifta giai
e~p eong nhan v61 giai e~p nong dan va dQi ngii tri thue.
Nha <i>nuac </i>CQng hoa xa hQi chu nghia Vi~t Nam la Nha nuac th6ng nh~t cua
cae dan tQe eimg sinh s6ng tren d~t nuae Vi~t Nam. Nha nuae th\Ie hi~n ehinh saeh
blnh dfulg, dooo k~t, tuang trQ' gifta cae dan tQe; th\Ie hi~n ehinh saeh phat triSn ve
mQi m~t, timg <i>buac </i>nang cao dai s6ng v~t ch~t va tinh thAn cua d6ng bao dan tQc
thi~u s6.
chinh
+ ve nguyen t~e t6 ehue va ho~t dQng eua bQ may nha nuae, Hi~n phap quy
dinh cac nguyen t~c: t~p trung dan chu, phap ch~ xii hQi chu nghia; quy dinh trach
nhi~m ph\lc Vl) nhan dan cua <i>cO' </i>quan nha nuac, can bQ, vien chilc nha nu6c.
- Hi~n phap quy dinh eh~ dQ kinh t~ eua Nha nuae, bao gAm ehinh saeh kinh
t~, <i>cO' </i>c~u kinh t~, cac nguyen t~c quan
+ Nha nuae th6ng nh~t quan ly nen kinh t~ qu6e dan b~g phap lu~t, k~ ho~eh,
chinh sach; phan cong trach nhi~m va phan c~p quan ly nha <i>nuac </i>gitia cac nganh,
cae e~p; k~t hqp 19i ieh eua ea nhan, eua t~p thS v61 lQi ieh eua Nha nuae.
- Hi~n phap quy dinh eh~ dQ van hoa, giao d\le, khoa hQe va eong ngh~ bao
gAm cae nQi dung ehinh nhu ehinh saeh phat triSn nen van hoa Vi~t Nam; ehinh
sach phat tri~n giao d\lc, khoa hQc, cong ngh~; chinh sach vB bao v~ suc khoe cua
nhan dan, bao v~ ba m~ va tre em, th\lc hi~n chuang trinh dan s6 va k8 ho~ch hoa
gia dinh.
- Hi~n phap quy dinh eh~ dQ an ninh, qu6e phong bao gAm cae nQi dung ve
nhi~m V\l bao v~ T6 qu6e; ehinh saeh xay d\IIlg nen qu6e phong tooo dan va an
ninh nhan dan; nhi~m V\l cua cac l\lc lugng vii trang nhan dan; trach nhi~m cua <i>cO' </i>
quan, t6 ehue va eong dan trong vi~e th\Ie hi~n nhi~m V\l qu6e phong va an ninh.
+ Bao v~ T6 qu6e Vi~t Nam xa hQi ehu nghia, gift vfmg an ninh qu6e gia la S\I
nghi~p cua tooo dan.
d~t nu6e d~ bao v~ vUng eh~e T6 qu6e.
+ Co quan nha nuac, t6 chuc kinh tS, t6 chuc xii hQi va cong dan phai lam dAy
du nhi~m V\l qu6e phong va an ninh do phap lu~t quy dinh.
- Hi~n phap quy dinh cae <i>quyJn va ngh'ia </i>v¥ <i>cO' ban cua c6ng dan </i>ve ehinh tri,
dan sg, kinh t~, van hoa va xii hQi.
- HiSn phap quy dinh t6 chuc va ho~t dQng cua cac co quan nha nuac bao g6m
Qu6c hQi, Chu tich nuac, Chinh phu, HQi d6ng nhan dan va
an nhan dan va Vi~n ki~m sat nhan dan.
2. MQt
<i>2.1. Quyin va nghia vI' cO' ban cua cong dan </i>
Dieu 49 Hi~n phap quy dinh: Cong dan nu6e CQng hoa xii hQi ehu nghia Vi~t
Nam la nguai co qu6e tieh Vi~t Nam.
Theo Lu~t Qu6e tieh Vi~t Nam ngay 20 thfulg 5 nam 1998, eong dan Vi~t
Nam duge Nha nu6e CQng hoa xii hQi ehu nghia Vi~t Nam bao dam cae quyen
eong dan va phai lam tron nghia V\l eong dan eua minh d6i v6i Nha nu6e va xii hQi
thea quy djnh eua phap lu~t (Dieu 4).
NhUng quyen va nghia V\l eua eong dan duge qlly dinh trong Hi~n phap duge
gQi la nhUng quyen va nghia V\l cO' ban. Cae qllyen va nghia V\l cO' ban eua eong
dan bao g6m:
- Cae quy8n va nghia V\l v8 ehinh tri;
- Cae quy8n va nghia V\l v8 kinh t~, van hoa, xii hQi.
<i>2.1.1. Cac nguyen tac xay dlfn,g h? tht5ng quyJn, ngh'ia </i>v¥ <i>ca him cua cong dan </i>
Cac quyen va nghia V\l co ban cua cong dan dUQ"c quy djnh t~i Chuang V HiSn
phap (m Di8u 49 d~n Di8u 82). Cae quy8n va nghia V\l do duge xay dlJIlg dga tren
cae nguyen t~e sau day:
- Quy8n eong dan khong tach rai nghia V\l eua eong dan: Cong dan co cae
quyen co ban, dUQ"c Nha nuac bao dam th\lc hi~n va phai th\lC hi~n cac nghia V\l
d6i v6i Nha nu6e va xii hQi.
- MQi eong dan d8u bilID dikg tru6e phap lu~t: Cae quy8n va nghia V\l cO' ban
dUQ"c quy djnh cho mQi cong dan. Tit ca cong dan deu binh dikg trong vi~c th\lc
hi~n cae quy8n va trong vi~e thge hi~n cae nghia V\l.
nit va nam co quy~n ngang nhau v~ mQi m~t chinh tri, kinh t~, van hoa, xa hQi va
gia dinh. Nghiem cAm mQi hanh vi phan hi~t d6i xu vai ph\! nit.
VS quySn binh d~g dan tQc, Hien phap quy dinh quySn binh d~g cua cac dan
tQc cimg sinh s6ng tren ddt nuac Vi~t Nam. Nha nuac th\lc hi~n chinh sach binh
d~g, do811 k~t, tuong <i>trg </i>giita cac dan tQc, nghiem cAm mQi hanh vi
dan tQc.
- Cac quySn cong dan dugc Nha nuac bAo diun: Nha nuac bAo diun va khong
ngimg phat huy quySn lam chu mQi m~t cua cong dan, th\lc hi~n m\lc tieu dan giau,
nuac m~ xii hQi cong b§ng, dan chu, van minh, mQi nguai co cUQc s6ng
<i>2.1.2. Cae quyJn va ngh'la </i>v¥ <i>eua eongdan </i>vJ <i>ehinh trj </i>
- Trong linh V\lC chinh tri, cong dan co cac quy~n sau day:
<i>+ QuyJn tham gia quan </i>
quan ly nha nuac va xa hQi, tham gia thao lu~ cac vAn d~ chung cua ca nuac va
dia phuong, kiBn nghi vai cO' quan nha nuac, hi~u quy~t khi Nha nuac t6 chuc
trung cdu y dan.
dAng nhan dan cac cdp.
<i>+ QuyJn khiiu nt;li, t6 CaD: </i>Cong dan co quy~n khi~u n~i, quy~n t6 cao v6i cO'
quan nha nuac co thfun quy~n v~ vi~c lam trai phap lu~t cua cO' quan nha nuac, t6
~.
chuc kinh t~, t6 chilc xa hQi, don vi vCi trang nhan dan ho~c hAt <i>cil </i>ca nhan nao.
hgon lu~,
+ Nghia V\l tuan theo Hien phap, phap lu~t, tham gia bAo v~ an ninh qu6c gia,
tr~t
cong cQng.
<i>2.1.3. Cae quyJn t1!do ea nhan </i>
dinh cua Toa an nhan dan, quy~t dinh ho~c phe chuAn cua Vi~n ki~m sat nhan dan,
trir truOng hgp ph~m tQi qua tang.
trong nuac, ra nu6c ngoai va v@ nu6c thea quy dinh cua phap lu~t.
+ QuySn
19i d\lng tin nguO'ng, ton giao de lam trai phap lu~t va chinh sach cua Nha nu6c.
<i>2.1.4. Cae quyJn va nghza </i>v¥ vJ <i>kinh </i>
- Trong lInh vgc kinh t~, cong dan co cac quy@n va ngh'ia V\l sau day:
ch~ dQ nghi ngO'i va ch~ dQ bao hi~m xa hQi d6i vai vien chuc nha nu6c va nhUng
nguai lam cong
ch~ v@ quy mo ho~t dQng trong nhUng nganh, ngh@ co 19i cho qu6c k~ dan sinh.
Quy@n cua t6 chilc, ca nhan v@ thanh l~p va quan ly doanh nghi~p dugc quy dinh
t~i Lu~t Doanh nghi~p ngay 29 thcing 11 nfun 2005.
+ QuySn
nghi~p ho~c trong cac t6 chuc kinh t~ khac.
- Trong linh V\IC van hoa, cong dan co cac quy~n va nghTa V\l sau day:
dan. Cong dan co quy~n hQc van hoa va hQc ngh~ bfug nhi~u hinh thuc. B~c ti~u
hQc la b~t bUQc, khong phai tra hQc phi. Nha nu6c th\lc hi~n phA c~p giao dvc trung
hQc co s6; co chinh sach hQc phi, hQc bAng; t~o di~u ki~n cho tre em khuyet t~t, tre
em co hoan canh d~c bi~t kho khan khac dugc hQc van hoa va hQc ngh~ phu hqp.
Quyen hQc t~p cua cong dan dugc quy dinh cv th~ ~i Lu~t giao dvc ngay 14 thang
6 nam2005.
tien ky thu~t, hqp ly hoa san xu!t, sang mc, phe binh van hQc, ngh~ thu~t va tham
gia cac ho~t dQng van hoa khac.
- Trong linh V\IC xa hQi, cong dan co cac quy~n va nghTa V\l sau day:
nu6c quy dinh che dQ vi~n phi, che dQ mien gicim vi~n phi; quy dinh che dQ b~t
bUQc cai nghi~n va chila cac b~nh xa hQi nguy hi~m.
Cong dan co nghTa V\l th\Ic hi~n cac quy dinh v~ v~ sinh phong b~nh va v~
sinh cong cQng.
va phap lu~t. Ngay 29 thang 11 nam 2005, Qu6c hQi co ban hanh Lu~t Nha
ngang nhau v~ mQi m~t chfnh trl, kinh te, van hoa, xii hQi va gia dinh. Lao dQng
nam va nil vi~c lam nhu nhau thi ti~n luong ngang nhau. Lao dQng nil co quy~n
huOng che dQ thai san. PhV nu la vien chuc nha nu6c va nguai lam cong an luang
co quy~n nghi tru6c va sau khi de ma vfut huOng luong, ph\! cAp thea quy dinh cua
phap lu~t. Nha nu6c t~o di~u ki~n d~ phV nu nang cao trinh dQ mQi m~t, d~ phV nu
m~.
thea nguyen t~c tl;r nguy~n, ti@n bQ, mQt vg, mQt ch6ng, vg ch6ng binh dfulg. Cha
m~ co trach nhi~m nuoi d~y con; con chau phai kinh trQng va cham soc ong ba, cha
m~.
quy~n dugc giup dO' cua nguai gia, nguai tan t~t, tre m6 coi.
<i>2.2. Cae quy djnh </i>
va HQi d6ng OOan dan cac c~p. Vi~c bAu cli duQ'c quy dinh trong Lu~t bAu cli d~i
bi€u Qu6e hQi ngay 15 thang 4 nam 1997 (duqe sua d6i, b6 sung ngay 25 thang 12
nam 2001) va Lu~t bAu eu d~i bi€u HQi d6ng ooan dan ngay 26 thang 11 nam 2003.
<i>2.2.1. Cac nguyen tac bdu cit </i>
Vi~c bAu cli
dimg, trgc tiep va b6 phieu kin.
- Nguyen t~c ph6 thong: NQi dung cua nguyen t~c nay la "Cong dan, khong
phan bi~t dan tQc, nam nit, thanh phful xff hQi, tin nguOng, ton giao, trinh dQ van
hoa, nghe nghi~p, thai h~n eu trU, du muai tam tu6i
nuae.
- Nguyen t~e binh d~ng: NQi dung eua nguyen t~e nay la eong dan co kha
nang OOu OOau trong vi~c tham gia bAu eli. Cong dan co du tieu ehudn thea quy
diOO cua phap lu~t thi duQ'c ghi ten vao daOO sach cit tri; m6i cit tri chi duQ'c ghi ten
vao mQt danh sach eli tri nO'i eu tm; rn6i cli tri chi co quyen co rnQt phieu bAu; gia
tri phieu bAu la ngang OOau.
- Nguyen t~c bAu eli trgc tiep: Cli tri trgc tiep 19a ehQn nguai rna miOO tin
OOi~m, khong phai thong qlla nguai khac. Cit tri phai tg miOO di bAu, tg tay b6
phieu vao thung phieu, khong OOa nguai khac bAu thay. Nguyen t~e nay bao dam
tiOO khach quan cua bAu cli.
- Nguyen t~e b6 phieu kin: Khi eli tri viet phieu, khong ai dUQ'e xern, ke ea
thaOO vien T6 bAu cu. Nguyen t~c nay bao dam tinh dan ehu cua eUQc bAu cli.
<i>2.2.2. QuyJn bdu cit </i>
<i>- QuyJn bdu cit: Quyen bAu cli la </i>quy~n duQ'c ghi ten vao danh saeh cu tri va
quyen b6 phi~u. Ngum dli muai tam tu6i trO' len eo quyen bAu eu. Chi OOUng nguai
sau day khong co quyen bAu eu:
hi~u 19c phap lu~t;
Trong thai gian l~p danh saeh cu tri, nhUng cong dan co quy~n bAu eu d~u
dUQ'e ghi ten vao danh sach eu tri. N~u danh sach cu tri co sai sot thi mQi nguai co
quyen khieu n¢ bfulg mi~ng ho~e bfulg van ban v6i
<i>- QuyJn </i>
y d~ nguai khac de eu minh. Nguai du hai rnuO'i rn6t tu6i tr6 len co quyen Ung cu.
Nguai <i>(mg </i>cli d~i bi~u H<)i d6ng nhan dan dia phuong nao thi phai la nguai cu trU
ho~e lam vi~e thuOng xuyen 6 dia phuong do.
NhUng nguai sau day khong duQ'c <i>(mg </i>eli:
+ NguOi khong co quyen bAu ell (dii neu tren day) thi khong duqe Ung ell;
+ Nguai dii eh~p hanh xong ban
hanh chinh.
<i>2.2.3. Cac bUGC cua cUQc bdu cit </i>
- Xac dinh s6 don vi bAu cu va s6 d~i bi~u duQ'c bAu cua rn6i don vi bAu cu:
vi~e chia cac don vi bAu cu va s6 lUQ11g d~i bi~u dugc bAu cua rn6i dan vi.
M6i don vi bAu cu duge ehia thanh cac khu V\lC b6 phi~u. Vi~e chia khu v\le
- Thanh l~p cae t6 ehue ph\! traeh bAu ell: Sau khi ngely bAu ell duqe
+ D6i v&i bAu cu d~i bi~u H9i d6ng nhan dan, cac t6 chuc ph\! trach bAu cu
g6m: H9i d6ng bAu cu, Ban bAu cu, T6 bAu cu.
H9i d6ng bAu cu cAp tinh, cAp huy~n, cAp
Ban bAu cli duQ'c thanh l~p
T6 bAu cli duQ'c thanh l~p
Cac t6 chuc ph\! trach bAu cu lam vi~c theo ch~ dQ t~p th~. Cac quy~t djnh
dugc thong qua khi co qua mia t6ng s6 thanh vien bi~u quy~t tan thanh.
d~ t6 chuc hi~p thuang.
Qu6c h<)i di~u chinh IAn thu hai co cAu, thanh phAn, s6 IUQ'Ilg nguai cua co quan, t6
chuc duQ'c b~u d~i bi~u Qu6c h9i. Cu6i cling, HQi nghi hi~p thuang IAn thu ba l~p
danh sach chinh thuc nhUng nguai (rng cu d~i bi~u Qu6c hQi.
+ D6i v6i b~u cu d~i bi~u HQi d6ng nhan dan:
Ch~ nhAt la 90 ngay w&c ngay b~u cu, ThuOng tI1Jc HQi d6ng nhan dan dg
ki~n co cAu, thanh phAn, s6 IUQ'Ilg nguai cua co quan, t6 chuc, dan vi dugc bAu d~i
bi~u HQi d6ng nhan dan.
Ch~ nhAt la 85 ngay wac ngay bAu Cll, H<)i nghi hi~p thuong IAn thu nhAt
Ch~m nhAt la 80 ngay tru&c ngay b~u cu, ThuOng tI1Jc H9i d6ng nhan dan
di~u chinh cO' cAu, thanh phAn, s6 lUQ'Ilg nguai cua cO' quan, t6 chuc, dan vi duQ'c
b~u d~i bi~u H9i d6ng nhan dan.
Sau HQi nghi hi~p thuong IAn thu nhAt, ea quan, t6 ehue, don vi tiSn harm gi6i
thi~u nguai Ung eir (dBi v6i cAp
thi~u nguai Ung cu).
Ch~ nhAt la 55 ngay tru6e ngay bAu eir, HQi nghi hi~p thuong IAn thu hai
m6i cAp dUQ'e tiSn harm, do Ban Thuemg 1r\Ie
Ch~ nhAt la 35 ngay truac ngay bAu cu, HQi nghi hi~p thuong IAn thtc ba
Cae HQi nghi hi~p thuong phai co bien ban ghi ro tharm phAn, sB lUQilg ngum
tham d\l, di€n bien va ket qua HQi nghi.
- Bo phiSu: Bu6e tiSp theo ella eUQe bdu eir la t6 ehue bo phiSu. CUQe bo phiSu
duQ'c tien harm lien tl).c va trong mQt ngay chu nh~t.
Sau khi vi~c b6 phieu ket thuc, phai tien harm ki~m phi€u ngay t~i phong b6
phiSu.
- Cong bB kSt qua bAu eir: NguOi. Ung eir dUQ'e qua nira sB phiSu hqp l~ va
<i>2.3. Bp may Nha nUdc nUdc Cpng hoa Xii hpi chu nghia Viit Nam </i>
<i>2.3.1. Cae nguyen tac t6 chuc va hoq,t a(Jng cua b(J may nha nuac </i>
BQ may nha nuac bao g6m cac cO' quan nha nuac. CO' quan nha nuac duQ'c
thanh l~p theo quy dinh eua phap lu~t dS th\Ie hi~n cae ehue nang, nhi~m V\l eua
Nhanuac.
Toan bQ bQ may nhil nu6c ho~t dQng thea cac nguyen t~c th6ng nhdt. Cac
nguyen tAe t6 ehue va ho~t dQng eua bQ may nha nu6e dUQ'e quy dinh trong HiSn
phap. C\l thS la:
- Nguyen t~c bao dam s\llanh d~o cua Dang d6i vai Nha nuac: Di~u 4 Hi€n
phap quy dinh "Dang CQng san Vi~t Nam, dQi tien phong cua giai cAp cong nhan
Vi~t Nam, d~i biSu trung tharm v6i quy~n lqi eua giai cAp eong nhan, nhan dan lao
dQng va cua dan tQc, thea Chu nghia Mac - Lenin va tu tuOng H6 Chi Minh la l\lC
lUQilg lanh d~o Nha nuac va xa hQi".
T6 ehue va ho~t dQng eua bQ may nha nu6e d\Ia tren ea so duemg lBi, ehinh
sach cua Dang. Phap lu~t cua Nha <i>nuac </i>la <i>S\l </i>th~ chB hoa duemg l6i lanh d~o cua
Dang. Dang th\Ie hi~n vi~e kiSm tra dBi v6i ho~t dQng eua cae ea quan nha nu6e.
- Nguyen t~c quyen llJc nha nu6c la th6ng nhAt, co SlJ phan cong va ph6i hgp
giua cac cO' quan nha nu6c trong vi~c thlJc hi~n cac quyen l~p phap, hanh phap va
tu phap: nguyen t~c nay duQ'c b6 sung t~i DiSu 2 Hi~n phap nam 1992. Cac chile
nang l~p phap, hanh phap va tu phap cua Nha nu6c duqc phan cong cho m6i lo~i
co quan. DS th\Ic hi~n ehilc nang do, m6i co quan co nhfrng nhi~m V\l, quySn h~
rieng hi~t. D6ng thai, giua cac cO' quan co SlJ ph6i hgp ch~t che d~ hao dam hi~u
qua cua ho~t dQng quan ly nha nu6c.
- Nguyen t~c t~p trung dan chu: La nguyen t~c t6 chuc va ho~t dQng cua hQ
may nha nu6c xa hQi chu nghia, duqc quy diM t~i Dieu 6 Hi~n phap. Cac chuc
nang, nhi~m V\l cua Nha nu6c phai duqc tri~n khai th6ng nhAt, thong su6t. Cac cO'
quan cAp du6i phai tuan thu, chiu trach nhi~m va chiu SlJ lanh d~o cua cAp tren.
van han cua cO' quan cAp du6i phai phil hgp v6i van han cua cO' quan cAp tren.
- Nguyen t~c hinh d~g dan tQc: Nha nu6c th\lc hi~n chinh sach hinh d~ng dan
tQc, do3n k~t, <i>tuang trq </i>giua cac dan tQc. Chinh sach nay duqc quan tri~t trong cac
van han, quy~t dinh cua cO' quan nha nu6c. Trong cac cO' quan Qu6c hQi va HQi
d6ng nhan dan phai co
tQc (HQi d6ng Dan tQc cua Qu6c hQi,
- Nguyen t~c phap ch~ xa hQi chu nghia: La nguyen t~c duqc quy dinh t~i Dieu
12 Hi~n phap. MQi cO' quan nha nu6c phai duqc thanh l~p thea dung quy dinh cua
phap lu~t. Trong khi thi hanh nhi~m V\l, cO' quan nha nu6c, can bQ, cong chuc nha
nu6c phai tuan thu nghiem chinh phap lll~t. Nhfrng vi ph~ phap lu~t phai hi xu ly
theo quy diM. DS th\Ic hi~n nguyen t~c noi tren, c§n tang cUOng co ch~ giam sat,
ki~m tra va xu ly vi ph~ phap lu~t.
<i>2.3.2. H¢ th6ng cac cO' quan nhQ nuac </i>
J.. h"e
<b>-</b> Q<b>DOC </b> <b>QI </b>
Qu6e hQi th\Ic hi~n quySn giam sat t6i cao d6i v6i to3n bQ ho~t dQng eua Nha
nu&c.
sach nha nuac va phan b6 ngan sach trung uang, phS chuful quy8t toan ngan sach
nha nuae; quy djnh, sua d6i ho~e bili h6 cac thu thu~;
Thu wOng Chinh phu, Chanh an Toa an nhan dan t6i cao, Vi~n truOng Vi~n kiem
sat nhan dan t6i cao; phS chuful d~ nghi cila Thil tuOng Chinh phil v~ vi~c b6
nhi~m, mi~n nhi~m, cach chuc Ph6 Thu wOng, BQ truOng va cae thanh vien khac
cila Chinh phil; phe chuftn d~ nghj clia Chil tjch nuac v~ danh sach thanh viSn HQi
d6ng qu6c phong va an ninh; b6 phi8u tin nhi~m d6i vai nhUng nguai gill' cac chtcc
V\l do Qu6c hQi bAu ho~c phS chuful;
ham, cAp ngo~i giao va nhUng ham, cAp nha nuac khac, quy djnh huan chuang, huy
chuang va cac danh hi~u vinh d\l nha nuac;
cac hi~n phap d~c bi~t khac bao dam qu6c phong va an ninh qu6c gia;
+
~
., .
'~-+
d~n ho~t dQng cua HQi d6ng nhan dan, b§j b6 nghi quy8t sai trai cua HQi d6ng nhan
dan cAp tinh; giai tan HQi d6ng nhan dan cAp tinh trong truOng hQ'P HQi d6ng nhan
dan d6 lam thi~t h~i nghiem trQng d8n 19i ich cua nhan dan va thgc hi~n cac nhi~m
V\l khac thea quy dinh cua phap lu~t.
<b>- Chu tjch ntrO'c </b>
chu nghia Vi~t N am v~ d6i nQi va d6i ngo~i.
vao quyet djnh cua Qu6c hQi b6 nhi~m, mi~n nhi~m, cach chilc Ph6 Thu tuOng, BQ
tnrOng va cac thanh vien khac cua Chinh phu; b6 nhi~m, mi~n nhi~m, cach chilc
Ph6 Chanh an, thAm phan Toa an nhall dan t6i cao, Ph6 Vi~n truOng, Ki~m sat vien
Vi~n ki~m sat nhan dan t6i cao; ql1y8t dinh d~c xa.
<b>- Chinh phu </b>
hQi,
(Di~u 112) va Lu~t t6 chilc Chinh phil. Chinh phu lanh d~o cong tac cua cac BQ, cO'
quan ngang BQ va cac cO' quan thuQc Chinh phu,
quy~n h~ theo lu~t djnh; dao t~o, b6i dUOng, s~p x~p va sir d\IDg dQi ngu vien chuc
nha nu6c. Chinh phu quySt dinh di~u chinh dia gim cac dan vi hanh chinh dum cAp
tilm, thanh ph6 tl1JC thuQc trung <i>uang. </i>
<b>- Toft an nhan dan </b>
Nam.
+ Toa an co nhi~m V\l bao v~ philp eh~ xa hQi ehu nghia, bao v~ eh~ dQ xa hQi
ehu nghia va quy~n lam ehu eua nhan dan; bao v~ tai san eua Nha nuae, eua t~p
+ H~ th6ng Toa an nhan dan bao g6m:
t6 ehue Toa an nhan dan ngay 02 thang 4 nam 2002. ~
- Vi~n ki~m
phap lu~t, th\lc hanh quy~n cong t6 trong phl;UIl vi trach nhi~m do lu~t dinh. <sub>'"""" </sub>
~
dan ngay 02 thang 4 nam 2002, Vi~n ki€m sat nhan dan th\le hanh quy~n eong t6 va
ki€m sat cac ho~t dQng tu phap.
""''''''''.
I
~
+ Vi~n Kiem sat nhan dan t6i cao th\lc hanh quy~n cong t6 va kiem sat cac
ho~t dQng ttl phap, gop phAn bao dam cho phap lu~t duQ'c chAp hanh nghiem chinh
va th6ng nhAt. <sub>--, </sub>
I
I
cac ho~t dQng tu phap
18