(Luận văn thạc sĩ) Nghiên cứu giải pháp hoàn thiện quy hoạch khu du lịch biển tại dự án Khu du lịch sinh thái FLC Sầm Sơn, Thanh Hóa

L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan Lu n v n Th c s “Nghiên c u gi i pháp hoàn thi n Quy ho ch khu
du l ch bi n t i d án Khu du l ch sinh thái FLC S m S n, Thanh Hóa” là cơng trình
nghiên c u khoa h c đ c l p c a tôi. Các k t qu nghiên c u và các k t lu n trong
lu n v n là trung th c, không sao chép t b t k m t ngu n nào và d
th c nào. Vi c tham kh o các ngu n tài li u đã đ

i b t k hình

c th c hi n trích d n và ghi ngu n

tài li u tham kh o đúng quy đ nh.
Tác gi lu n v n

Hoàng Ninh Giang

i


L I CÁM

N

Sau g n hai n m h c t p nghiên c u t i Phòng

ào t o Sau đ i h c, Tr

Th y L i và g n sáu tháng th c hi n đ tài lu n v n t t nghi p.

ng

ih c

c Nhà tr

ng và

các th y cô giáo gi ng d y l p Cao h c Qu n lý Xây d ng 22QLXD22 chuyên ngành
Qu n lý xây d ng t o đi u ki n, t n tình gi ng d y truy n đ t ki n th c chun mơn
và đ

c s t n tình h

ng d n ch b o c a th y giáo h

ng d n, đ n nay lu n v n t t

nghi p đ tài “Nghiên c u gi i pháp hoàn thi n Quy ho ch khu du l ch bi n t i d
án Khu du l ch sinh thái FLC S m S n, Thanh Hóa” đã hồn thành.
Tr

c tiên cho phép tơi đ

đã t n tình h

c bày t lòng bi t n sâu s c đ n PGS.TS. Lê Xuân Roanh

ng d n tôi trong su t quá trình tìm hi u, nghiên c u và th c hi n lu n

v n này.
Tôi c ng xin bày t lòng bi t n chân thành t i các Th y Cô trong b môn Công ngh

và Qu n lý xây d ng - Khoa Cơng trình, Tr

ng

i h c Th y L i đã dành nhi u th i

gian góp ý giúp tơi hồn thành lu n v n c a mình.
Xin c m n gia đình, b n bè và đ ng nghi p đã t o đi u ki n, đ ng viên giúp đ tơi
trong su t q trình h c t p và nghiên c u.
Xin trân tr ng c m n!

ii


M CL C
DANH M C CÁC HÌNH NH......................................................................................v
DANH M C CÁC T
M

VI T T T VÀ GI I THÍCH THU T NG ........................ vii

U .........................................................................................................................1

CH

NG 1

T NG QUAN V QUY HO CH KHU DU L CH BI N .................3

1.1.

Tình hình phát tri n đô th

1.2.

Phát tri n và qu n lý quy ho ch đô th

1.2.1. Quy ho ch và qu n lý đô th

n

c ta trong th i gian qua ....................................3
m ts n

c trên th gi i .....................5

Nh t B n .............................................................5

1.2.2. Quy ho ch đô th c a Hàn Qu c ...........................................................................6
1.2.3. Quy ho ch và phát tri n đô th c a Singapore ....................................................10
1.2.4. Kinh nghi m mơ hình qu n lý c a Malaysia ......................................................12
1.2.5. T ng quát chung kinh nghi m qu c t ...............................................................13
1.3.

Th c tr ng công tác quy ho ch đô th khu du l ch sinh thái ven bi n ................13

1.3.1. S phân b đô th d c tuy n b bi n ....................................................................13
1.3.2. Phân lo i các đô th và các c u trúc đô th bi n.....................................................14
1.3.3. Vài nh n đ nh v hi n tr ng .................................................................................15
1.3.4. Nh ng xu h

ng c i t o và phát tri n ..................................................................15

1.3.5. Nh ng v n đ trong phát tri n đơ th bi n ............................................................16
1.3.6. C n có chi n l

c qu c gia v s d ng tài nguyên b bi n...................................17

1.3.7. ô th du l ch ngh mát và sinh thái v i t cách m t lo i hình phù h p và đ c tr ng
trong h th ng đô th bi n Vi t Nam ...............................................................................17
1.3.8. Nh ng b t l i c a thiên nhiên đang tr thành l i th ............................................18
1.3.9. H

ng bi n trong quy ho ch và ki n trúc các đô th bi n .....................................18

1.4.

Nh ng v n đ đ t ra trong nghiên c u ...............................................................19

CH

NG 2

2.1.
2.2.

C S LÝ LU N V QUY HO CH KHU DU L CH BI N .........21

c đi m và vai trò c a công tác quy ho ch đô th ...............................................21
Nh ng nhân t

nh h

ng đ n quy ho ch đô th [10] ...........................................22

1.2.1. Nh ng nhân t khách quan ..................................................................................22
1.2.2. Nh ng nhân t ch quan ......................................................................................24
2.3.

Qu n lý Nhà n

c v quy ho ch đô th ................................................................26

2.3.1. Khái ni m qu n lý quy ho ch đô th .....................................................................26

iii


2.3.1. Nh ng quy đ nh hi n hành quy ho ch đô th ........................................................ 29
2.3.2. N i dung thi t k quy ho ch đô th [12] ............................................................... 36
2.4.

Nh ng u đi m và nh

c đi m c a quy ho ch khu đô th hi n nay..................... 43

CH NG 3
CÁC GI I PHÁP HOÀN THI N QUY HO CH T I D ÁN KHU
Ô TH DU L CH SINH THÁI FLC S M S N ........................................................ 47
3.1.

c đi m hi n tr ng t nhiên và kinh t xã h i khu v c nghiên c u....................... 47

3.1.1.

c đi m t nhiên .............................................................................................. 47

3.1.2.

c đi m kinh - t xã h i ................................................................................... 55

3.2.

Th c tr ng th xã S m S n nói chung và xã Qu ng C nói riêng ........................... 56

3.2.1. Hi n tr ng th xã S m S n.................................................................................. 56
3.2.2. Hi n tr ng xã Qu ng C ..................................................................................... 61
3.3.

Th c tr ng quy ho ch không gian ki n trúc c nh quan khu ven bi n S m S n ...... 62

3.4.

Phân tích t n t i c a Quy ho ch tr

3.5.

Hoàn thi n Quy ho ch d án khu đô th du l ch sinh thái FLC S m S n ................ 64

c ................................................................... 63

3.5.1. C c u t ch c quy ho ch .................................................................................... 64
3.5.2. Quy ho ch s d ng đ t đai ................................................................................... 65
3.5.3. Thi t k đô th ...................................................................................................... 68
3.5.4. T ch c không gian ki n trúc c nh quan ............................................................... 72
3.6.

Hoàn thi n quy ho ch h t ng k thu t khu đô th du l ch sinh thái FLC ................ 75

3.7.

M t s gi i pháp k thu t b o v c nh quan, môi tr

3.7.1. Gi i pháp b o v môi tr

ng vùng quy ho ch tr

3.7.2. Gi i pháp b o v ch ng s t l b bi n do nh h

ng ....................................... 80
c s bi n đ i khí h u khu v c . 80

ng bi n đ i khí h u tồn c u...... 82

3.7.3. Qu n lý đô th du l ch sinh thái bi n theo đ án quy ho ch chi ti t xây d ng .......... 86
3.8.

Ki n ngh m t s gi i pháp h tr ......................................................................... 87

K T LU N VÀ KI N NGH ....................................................................................... 90

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................................. 92

iv


DANH M C CÁC HÌNH NH
Hình 1-1: Thành ph hi n đ i Singapore v i nhi u nhà cao t ng .................................10
Hình 1-2: i m nh n tháp đơi c a thành ph Kuala Lumpur (Malaysia).....................12
Hình 2-1: S đ qu n lý nhà n

c v đơ th .................................................................28

Hình 3-1: V trí khu v c l p quy ho ch .........................................................................47
Hình 3-2: M i liên h đơ th du l ch S m S n v i các khu du l ch t nh Thanh Hóa ....48
Hình 3-3:

a hình khu v c l p quy ho ch ...................................................................49

Hình 3-4: Các h dân c bám d c theo đ

ng Thanh Niên ..........................................53

Hình 3-5: Khu v c ven bi n xã Qu ng C khi ch a quy hoach ...................................54
Hình 3-6: M t s cơng trình ki n trúc hi n tr ng ..........................................................63
Hình 3-7: Ph i c nh t ng th khu v c quy ho ch .........................................................72
Hình 3-8: Sân golf FLC S m S n .................................................................................73
Hình 3-9: Nhà Clubhouse FLC S m S n ......................................................................73
Hình 3-10: Khách s n Alacarte .....................................................................................74
Hình 3-11: Bi t th

bi u tr ng c a S m S n ...............................................................74

Hình 3-12: Bungalow - Fusion resort ............................................................................75
Hình 3-13: R ng phi lao b n

c bi n xâm th c ...........................................................83

Hình 3-14: Các bi n pháp gia c ch ng s t l đ u khơng có hi u qu .........................83
Hình 3-15: B kè b ng đá b sóng bi n đánh v sau bão s 3 n m 2010 .....................83
Hình 3-16: Khu đơ th du l ch sinh thái đ
Hình 3-17: T

ng kè v ng vàng tr

c b o v b i tuy n kè b bi n hi n đ i ...86

c bi n ..................................................................86

v


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1: So sánh m c đ đơ th hóa (đ n v tính %) [5] .............................................. 8
B ng 3.1: M c n

c trung bình tháng trên sơng Mã (

B ng 3.2: Th ng kê các tr s n
B ng 3.3:

n v cm) ............................... 51

c dâng trong bão .................................................... 51

i u tra t ng h p đ t đai th xã S m S n (

n v tính: ha) ........................ 56

B ng 3.4: i u tra t ng h p dân s , lao đ ng c a th xã S m S n ............................... 57
B ng 3.5: Th ng kê các c s l u trú theo lo i hình kinh doanh ................................. 59
B ng 3.6: Th ng kê các c s l u trú theo ch t l
B ng 3.7: T ng k t l

ng d ch v .................................... 59

ng khách, ngày l u trú qua các giai đo n và các n m ............. 60

B ng 3.8: Doanh thu du l ch S m S n t n m 1991 – 2008 ......................................... 60
B ng 3.9: Th ng kê hi n tr ng s d ng đ t .................................................................. 61
B ng 3.10: T ng h p hi n tr ng s d ng đ t ................................................................ 62
B ng 3.11: C c u s d ng đ t Quy ho ch chi ti t 1/500................................................. 66
B ng 3.12: T ng h p s d ng đ t ................................................................................. 67

vi


DANH M C CÁC T

HTL :
T

VI T T T VÀ GI I THÍCH THU T NG

i h c Th y l i

: ô th

TM : ô th m i
DA T : D án đ u t
DL

: Du l ch

DLST : Du l ch sinh thái
HTKT : H t ng k thu t
HTXH : H t ng xã h i
KDL

: Khu du l ch

KTCQ : Ki n trúc c nh quan
KT T : Ki n trúc đô th
Q

: Quy t đ nh

QH

: Quy ho ch

QL T : Qu n lý đô th
QLNN : Qu n lý Nhà n

c

TDTT : Th d c th thao
TP

: Thành ph

TX

: Th xã

UBND : y ban nhân dân

vii



M

U

1. Tính c p thi t c a

tài

Th xã S m S n là đô th du l ch bi n n i ti ng c a t nh Thanh Hóa và c a c n
N i đây đ

c.

c thiên nhiên u đãi v i bãi bi n đ p n i ti ng, là vùng đ t giàu b n s c

v n hóa v i nhi u l h i truy n th ng. Nh ng n m qua, cùng v i s phát tri n c a
ngành du l ch Thanh Hóa, ho t đ ng tham quan, ngh mát
b

S m S n đã có nh ng

c phát tri n m nh m , đa d ng, phong phú v lo i hình, t ng nhanh v quy mô.

Quy ho ch chung th xã S m S n, t nh Thanh Hóa đ n 2025, t m nhìn đ n n m 2035
đã đ

c Ch t ch UBND t nh Thanh Hóa phê duy t t i Quy t đ nh s 1816/Q -

UBND ngày 09/6/2011 v i m c tiêu phát tri n toàn di n đô th du l ch S m S n, t o
ti n đ phát tri n KTXH, phát tri n S m S n thành đô th du l ch có b n s c, th

ng

hi u đ ng c p Qu c t . Trên c s đó, UBND t nh Thanh Hóa phê duy t đ án Quy
ho ch phân khu t l 1/2000 Khu du l ch sinh thái Qu ng C th xã S m S n t i Quy t
đ nh s 1421/Q -UBND ngày 04/05/2013 h

ng t i hình thành khu du l ch sinh thái

cao c p, đi m đ n h p d n du khách.

D án sân golf Qu ng C và các d án t i khu du l ch sinh thái Qu ng C đã đ
UBND t nh Thanh Hóa phê duy t theo quy t đ nh s

c

2784/Q -UBND ngày

28/08/2014. Khi d án hồn thành s góp ph n hình thành khu du l ch sinh thái cao
c p mang t m Qu c gia và Qu c t ; thu hút khách du l ch cao c p đ n S m S n và đa
d ng hóa các lo i hình d ch v du l ch, đóng góp vào s phát tri n du l ch S m S n,
h

ng t i phát tri n du l ch b n mùa.
c đi m hi n tr ng khu v c l p quy ho ch n m

phía ơng - B c th xã S m S n là

khu v c có d ng đ a hình đ ng b ng ven bi n, d c d n t Tây sang

ơng. V phía

ơng là bi n ông, d c b bi n là r ng phòng h , v phía Tây là khu dân c thu c các
thơn xóm c a xã Qu ng C xen l n là ru ng canh tác và m t s ngh a đ a. Phía B c là
khu v c có h l n và ao ni tơm, ngồi ra trong khu v c cịn có m t s xóm dân c
nh . Khu v c này n m

vùng c a bi n, dòng ch y và thu tri u thay đ i th t th

1

ng


đ c bi t là vào mùa m a bão. Vì v y, đ a hình

nh ng ph n di n tích n m sát vùng

c a sơng bi n s b thay đ i ho c b xói mịn, s t l .
H th ng đê sông bi n

khu v c đang b xu ng c p r t nhanh vì v y quá trình th c

hi n d án ph i tính tốn k v h th ng đê kè này đ đ m b o an toàn cho d án.
u t xây d ng m t d án đ ng c p Qu c t trên vùng c a sơng ven bi n có đ a ch t
đ a hình ph c t p là m t bài tốn khó. Xu t phát t nh ng u c u, đi u ki n th c ti n
trên, tác gi l a ch n đ tài “Nghiên c u gi i pháp hoàn thi n Quy ho ch khu du l ch
bi n t i d án Khu du l ch sinh thái FLC S m S n, Thanh Hóa” làm lu n v n t t
nghi p c a mình, v i mong mu n đóng góp nh ng ki n th c và hi u bi t c a mình
trong cơng tác quy ho ch khu đô th du l ch sinh thái ven bi n.
2. M c tiêu nghiên c u
Lu n v n nghiên c u đ xu t m t s gi i pháp nh m hoàn thi n Quy ho ch khu đô th
du l ch sinh thái bi n t i xã Qu ng C , th xã S m S n, t nh Thanh Hóa v i m c tiêu
phát tri n b n v ng, ng phó v i nh h
3.

it

ng bi n đ i khí h u tồn c u.

ng và ph m vi nghiên c u

gi i quy t các v n đ c a lu n v n, đ tài áp d ng ph
ph

ng pháp đi u tra kh o sát; ph

t ng h p; ph

4. Cách ti p c n và ph
it

ng pháp phân tích so sánh; ph

ng pháp phân tích

ng pháp đ i chi u v i h th ng v n b n pháp quy; ph

v n ý ki n chuyên gia và m t s ph

-

ng pháp nghiên c u sau:
ng pháp tham

ng pháp k t h p khác.

ng pháp nghiên c u

ng nghiên c u c a đ tài là công tác quy ho ch khu đô th du l ch sinh thái t i

xã Qu ng C - th xã S m S n, các nhân t
thi n h n n a ch t l

nh h

ng và nh ng gi i pháp nh m hoàn

ng và thành qu c a công tác này.

- Ph m vi nghiên c u v n i dung và không gian: Quy ho ch khu du l ch ngh d

ng

ven bi n t i D án Khu du l ch sinh FLC S m S n, th xã S m S n t nh Thanh Hóa
v i ph m vi di n tích nghiên c u 200ha
- Ph m vi v th i gian: Lu n v n thu th p các s li u t n m 2000 - 2015.
2


CH

NG 1 T NG QUAN V QUY HO CH KHU DU L CH BI N
Tình hình phát tri n đơ th

1.1.

Th c hi n ch tr

ng đ

n

c ta trong th i gian qua

ng l i chính sách c a

ng và nhà n

c trong công cu c đ i

m i, h i nh p, cùng v i s phát tri n nhanh v các m t kinh t – xã h i, h th ng các
đô th

n

c ta đã phát tri n nhanh chóng c v s l

n tháng 9/2015 c n

ng, ch t l

ng và quy mơ.

c có kho ng 788 đơ th trong đó có 2 đơ th đ c bi t (Hà N i,

TP HCM), 15 đô th lo i I, 25 đô th lo i II, 42 đô th lo i III, 74 đô th lo i IV và
kho ng 630 đô th lo i V. T l đơ th hóa đ t x p x 35,2% t o ti n đ cho s phát
tri n đô th t i các vùng ven bi n và biên gi i [1].
V phát tri n đô th g n li n v i du l ch, qua h n 25 n m phát tri n k t khi b t đ u
th c hi n công cu c đ i m i đ t n

n m 1999 t o ra b
1,5 tri u l

c, s ra đ i c a Ban ch đ o Nhà n

c v du l ch

c ngo t quan tr ng cho phát tri n du l ch. N m 1998 v i con s

t khách du l ch qu c t , đ n n m n m 2013, c n

khách qu c t , t ng tr

ng 10,6%; 35 tri u l

c đã đón 7,57 tri u l

t

t khách n i đ a; t ng thu tr c ti p t

khách du l ch đ t 200 nghìn t đ ng, đóng góp trên 6% GDP [2]. B m t đô th Vi t
Nam nói chung và đơ th du l ch, du l ch ven bi n đã có nhi u kh i s c theo h

ng v n

minh, hi n đ i.
Tuy nhiên, th c tr ng t ng tr

ng ch y u v l

ng mà ch a phát huy đ

ti m n ng th m nh v v n hóa và sinh thái v i nh ng giá tr đ c đáo c a đ t n
ng

i Vi t Nam đ đ nh v đi m đ n b ng ch t l

c nh tranh. Nh ng xu h
tr

ng, hi u qu , th

c t i đa
c con

ng hi u và s c

ng và y u t tác đ ng toàn c u đang đ t du l ch Vi t Nam

c nh ng c h i và thách th c trong ti n trình đ a du l ch th c s tr thành ngành

kinh t m i nh n theo m c tiêu Chi n l

c phát tri n du l ch Vi t Nam đ n n m 2020,

t m nhìn đ n n m 2030 đ ra.
Bên c nh nh ng thành t u đã đ t đ
s v n đ t n t i làm nh h

c, th c t phát tri n đô th

n

c ta v n còn m t

ng x u đ n s phát tri n các đơ th nói riêng và kinh t -

xã h i nói chung. Vi c qu n lý, s d ng đ t đai trong đô th cịn nhi u lãng phí. Tình
tr ng ơ nhi m môi tr

ng đô th ch m đ

c c i thi n. Các v n đ v nhà , giao thông
3


đô th đang gây nhi u b c xúc. Ki n trúc đơ th cịn ch p vá, thi u b n s c. Công tác
quy ho ch và qu n lý phát tri n đô th theo quy ho ch còn nhi u b t c p.
Khi thành ph ngày càng đ

c m r ng thì nh ng v n đ liên quan đ n đi l i, ngh

ng i, ti p xúc v i thiên nhiên... c a c dân trong các đô th ngày càng cao. ô th càng
phát tri n và càng l n thì c

ng đ di chuy n c a ng

i dân càng nhi u.

ây là m t

trong nh ng nguyên nhân c b n gây ra nh ng khó kh n trong các đô th hi n đ i (ô
nhi m môi tr

ng t các ph

Các vùng đã đ

ng ti n giao thông c gi i, tai n n giao thông…).

c đô th lôi cu n m t kh i l

ng kh ng l c dân nơng thơn di c .

làm cho tình hình thêm ph c t p (h t ng k thu t quá t i; cây xanh, m t n

c, không

gian tr ng hi m hoi…).
S phát tri n không đ
s a ch a đ

c ki m soát c a các đô th s d n đ n nh ng v n đ khơng th

c l i ích ch r i vào m t nhóm r t ít ng

i trong xã h i còn th c t dành

cho đ i đa s qu n chúng lao đ ng là đô th hóa phát tri n khơng b n v ng: ch t l

nhà

kém, cu c s ng b p bênh do giá c sinh ho t ngày m t cao, ng

ti p c n đ
Ch t l

ng

i dân không

c đ y đ n n giáo d c chung c a xã h i…

ng môi tr

ng và cu c s ng c a c dân đô th ngày càng x u đi khơng ph i

ch vì h u qu c a đơ th hố khơng bài b n mà cịn do nhi u lý do khác n a, trong đó
vi c qu n lý là nguyên nhân c b n và có nhi u b t c p nh t.

n

c ta, qu n lý xã h i

v n còn nhi u h n ch , đ c bi t là trong l nh v c qu n lý đô th .
Do q trình đơ th hố và phát tri n dân s di n ra quá nhanh và quá h n đ n nên
nh ng quy t c quy ho ch không đ
d ng, v h

ng c a các con đ

c tơn tr ng. Ví d nh : vi ph m v m t đ xây

ng và c a các công trình…s làm t ng m t mát nh ng

tia n ng t nhiên có l i cho s c kho con ng

i và ph i tiêu t n thêm n ng l

duy trì ch đ vi khí h u trong các không gian s ng c a con ng

ng đ

i…

Vi c l p quy ho ch còn ch m, ch a đáp ng đòi h i c a th c t xã h i và yêu c u qu n
lý. Nhi u đ a ph

ng ch a quan tâm đúng m c, ch a t p trung các ngu n l c c n thi t

cho công tác l p quy ho ch d n đ n tình tr ng quy ho ch ch a đi tr

c, thi u c s

cho qu n lý phát tri n đô th . Vi c t ch c l p, th m đ nh, phê duy t quy ho ch còn

4


nhi u b t c p, ch a có s ph i h p ch t ch gi a các c p, các ngành d n đ n tình tr ng

không th ng nh t gi a quy ho ch đô th v i các quy ho ch chuyên ngành khác, ch a
b o đ m s k t n i, nh t là s liên thông, đ ng b v h t ng trong đô th và gi a đơ
th v i khu v c lân c n. Tính chuyên nghi p c a đ i ng l p quy ho ch ch a cao.
Trong quá trình l p quy ho ch ch a thu hút đ

c s tham gia r ng rãi c a c ng đ ng,

đ c bi t là c a các nhà chuyên môn. Nh ng v n đ nêu trên d n đ n ch t l

ng quy

ho ch còn th p, thi u tính kh thi khơng phù h p v i xu th phát tri n c a xã h i ch a
thu hút đ

c các t ch c, cá nhân tham gia đ u t phát tri n đô th theo quy ho ch.

Tình hình th c t phát tri n đô th , th c tr ng công tác quy ho ch và qu n lý phát tri n
đô th

n

c ta nh phân tích trên đây địi h i ph i s m ban hành các v n b n h

d n Lu t quy ho ch đô th .

ây c ng là b

ng

c đi quan tr ng, nh m m c đích t o l p

khn kh pháp lý đ ng b , phù h p cho công tác quy ho ch và qu n lý phát tri n đô
th

n

nhà n

c ta hi n nay. T o công c h u hi u đ nâng cao hi u l c, hi u qu qu n lý
c trong xây d ng và phát tri n đô th ; b o đ m phát tri n h th ng các đô th

và t ng đô th b n v ng, có b n s c, v n minh, hi n đ i; đ ng b v i phát tri n kinh t
xã h i và b o v môi tr
1.2.

ng.

Phát tri n và qu n lý quy ho ch đô th

1.2.1. Quy ho ch và qu n lý đô th

m ts n

c trên th gi i

Nh t B n

Nh t B n có lu t quy ho ch đơ th , trong Lu t này có nhi u quy đ nh phù h p v i đi u
ki n, hoàn c nh c a Vi t Nam hi n nay là mơ hình Vi t Nam c n h c t p.
Quy ho ch đ

c xem là m t ch

hoàn ch nh, s đ

ng trình qu ng bá xúc ti n đ u t nên sau khi đ

c

c công b r ng rãi, đ c bi t v quy ho ch s d ng đ t và quy ho ch

h t ng c s đ các nhà đ u t và nhân dân tham gia th c hi n.
trong lu t quy ho ch đô th Nh t B n là trong các ch

i m đ c bi t nh t

ng trình đ u t phát tri n đơ

th , lu t quy đ nh t i thi u 40% d án ph i u tiên cho đ a ph

ng qu n lý th c hi n.

thông qua quy ho ch c n l y ý ki n c ng đ ng r t nhi u l n, đ m b o 70% t
nguy n ch p thu n. Quy ho ch sau khi nh n đ

c s đ ng thu n s đ

thành các quy đ nh g i là chính sách phát tri n đơ th đ
duy t, đây là cơng c pháp lý mang tính b t bu c t

5

ng đ

c chuy n t i

c chính quy n đô th phê
ng m t v n b n d

i lu t.


Quy ho ch đ

c phê duy t s tr thành cơng c chính th c đ th c hi n quy ho ch.

B n chính th c đ
l c t ngày đ

c thông báo và qu ng bá r ng rãi đ n t ng ng

i dân và có hi u

c chính th c cơng b . Sau khi các đ án quy ho ch đ

c phê duy t

th c hi n, các d án này đ u do chính quy n thành ph , chính quy n đ a ph
nhi m. Các d án do B Xây d ng,

ng đ m

t đai, Giao thông và Du l ch phê duy t ho c

th m đ nh trình chính ph phê duy t, t nh s ti n hành tri n khai th c hi n quy ho ch.
Quy ho ch đơ th c a Nh t b n có 3 s n ph m chính: Quy ho ch s d ng đ t, Quy
ho ch h t ng và danh m c các d án phát tri n. Quy ho ch s d ng đ t là n i dung
ch y u trong các đ án quy ho ch đô th , ch y u xác đ nh đ xu t hai khu v c c
b n: khu khuy n khích phát tri n đơ th và h n ch phát tri n. Khu v c h n ch phát
tri n hay khu v c khuy n khích phát tri n l i đ

c chia nh theo t ng lô v i các quy

đ nh ch t ch v thi t k k thu t cơng trình đơ th .
Chính quy n đơ th đ a ph

ng tri n khai các h ng m c trong quy ho ch đ

phù h p v i phân công v qu n lý nhà n

c. Các c s h t ng nh đ

c duy t

ng sá v i ít

nh t 4 làn xe, các d án c i t o nâng c p các khu dân c đơ th có quy mơ ít nh t 50 ha
do c p t nh qu n lý th c hi n. Quy ho ch và l p các d án phát tri n đô th vùng tr c
thu c 2 t nh ho c nhi u h n th s đ

c phê duy t b i B xây d ng,

thông, Du l ch. Cán b tham gia xây d ng chính sách, đ

t đai, Giao

c tuy n d ng t các ban

ngành có liên quan đ n quy ho ch và các phòng xúc ti n đơ th hố ho c phịng qu n
lý xây d ng. Các d án c p Vùng và qu c gia s đ

c th c hi n b i các c quan t m

c qu c gia và ph i k t h p v i t ng công ty l n c a Nh t ví d nh T ng công ty
đ

ng b Nh t đ m nh n.

Các d án khác đ

c th c hi n trên có s có đ ng thu n c a nhà n

t đai, Giao thơng, Du l ch) và chính quy n đ a ph
hi n d án có th là các t ch c nhà n

c (B Xây d ng,

ng. Các đ n v tham gian th c

c, các công ty t nhân và các công ty c ph n

đ ng ký th c hi n [3].
1.2.2. Quy ho ch đô th c a Hàn Qu c
Là m t trong nh ng qu c gia đ
Hàn Qu c đã g t hái đ

c đánh giá có t c đ đơ th hóa cao nh t

c nhi u thành t u c ng nh nhìn ra đ

6

châu Á,

c nh ng m t trái c a


q trình đơ th hóa. ây là nh ng bài h c kinh nghi m đ i v i các qu c gia đang phát
tri n, trong đó có Vi t Nam.
1.2.2.1.

Nh ng thành t u đ t đ

c

T nh ng n m 70, chính ph Hàn Qu c đã đ a ra chính sách đi u ch nh chi n l

c

phát tri n đô th b ng cách m r ng vùng đô th , nâng c p m r ng các đơ th đã có.

M t lo t các thành ph v tinh m i có quy mơ v a và nh l n l

tđ

c xây d ng là

các trung tâm công nghi p l n, t o thành hành lang đô th n i t thành ph trung tâm
thông ra các c ng bi n n m

mi n Nam c a Hàn Qu c.

Nh ng thành ph này có t c đ t ng tr

ng r t nhanh. Ch ng h n nh thành ph Un-

xan vào n m 1960 còn là m t làng chài nh bé v i vài ngàn dân, nh ng sau 20 n m
(đ n n m 1980) đã tr thành thành ph l n th 7 c a Hàn Qu c, n i có cơng ty Hunđai và t l c d u l n nh t Hàn Qu c. Vi c xây d ng các đô th v a và nh m t cách
k p th i đã khi n Hàn Qu c tránh kh i nh ng đ v l n mà các qu c gia khác g p ph i
trong ti n trình đơ th hố nhanh nh
ơ th hóa

châu Á và châu Phi [4].

Hàn Qu c g n li n v i q trình cơng nghi p hoá và là h qu tr c ti p

c a quá trình này. Sau 5 n m đ u th c hi n đơ th hóa nhanh chóng, các thành ph l n
nh X -un, Pu-san c a Hàn Qu c đã thu hút ngu n tài nguyên và lao đ ng t các vùng
mi n khác nhau trên c n

c. Ch trong vòng 15 n m (1975-1990), các thành ph v

tinh c a X -un đã t ng t 4 (Kung-nam,
7.514 ng

-giông-bu, An-yang, Bu-chon) v i s dân là

i lên 11 thành ph (thêm các thành ph Koan-mi-ung, Koa-che-on, Ku-ri,

Si-hung, Kun-po, I-oan, Ha-nam) v i dân s là 13.431 ng
ch a qu c gia châu Á nào đ t đ
tâm 40km, đ

i.

ây là m t k tích mà

c. Các thành ph v tinh c a X -un n m cách trung

c n i b ng h th ng tàu đi n ng m và đ

1990, 45% dân s c a Hàn Qu c t p trung s ng
c m i dành cho t ng l p trung l u đ

ng cao t c. Cho đ n n m

vùng đô th X -un. Nh ng khu đ nh

c hình thành xung quanh X -un t sau n m

1980 nh vùng Bun-dang, I-li-xan, Py-ung-chon, hình thành nên m t khuynh h

m i s d ng các chung c cao t ng [4].

7

ng


B ng 1.1: So sánh m c đ đô th hóa (đ n v tính %) [5]
N m đánh giá
1975
26,68
37,73
34,62
48,04

Khu v c
1950
16,5
28,2
18,4

Các n c kém phát tri n
Các n c t b n phát tri n
Châu Á
Hàn Qu c

2000
40,67
47,52
37,68

86,22

Quá trình cơng nghi p hóa và đơ th hóa

Hàn Qu c đã có nh ng tác đ ng tích c c

đ n s phát tri n kinh t - xã h i và mơi tr

ng, đ n q trình đơ th hóa nơng thơn và

t l dân c đơ th , đánh d u trình đ v n minh hóa c a đ t n
tri n đã góp ph n vào t ng tr

c. Kinh t đô th phát

ng kinh t nông nghi p và nông thôn ven đô c a các đơ

th l n. i u này góp ph n đi u ch nh c c u các ngành kinh t c a các đô th l n theo
h

ng công nghi p hóa và hi n đ i hóa, gi m t tr ng khu v c nông nghi p, t ng t

tr ng khu v c công nghi p và khu v c d ch v trong giá tr t ng s n ph m qu c n i.
Các đô th là đ u tàu phát tri n kinh t c a c n

c, thúc đ y t tr ng GDP ngày càng

t ng. Ch tính riêng m t s vùng đô th l n nh X -un, Pu-san và Kung-nam đã cung
c p 66% vào GDP chung c a c n

c.

Sau h n 35 n m đô th hóa (1970 - 2007), Hàn Qu c đã đ t đ

c nh ng thành t u

đáng k : xây d ng và phát tri n nh ng khu đô th l n, trung tâm công nghi p kh ng l
v i h n 88% dân s s ng
Cùng v i t c đ đơ th hóa

đơ th .
Hàn Qu c là s gia t ng dân s t i các thành ph l n nh

X -un (n m 1960 t ng 2.445 ng
t

ng ng là 1.163 ng

i, đ n n m 1990 t ng 10.613 ng

i, và 3.798 ng

i), Ti-gu (là 676 ng

i), Pu-san (con s

i, và 2.229 ng

i); các

thành ph còn l i t c đ t ng dân s đô th t 3 đ n 5 l n k t n m 1970 [4].
ơ th hóa b n v ng góp ph n vào cơng cu c xóa đói, gi m nghèo, gia t ng xã h i hóa
giáo d c, d ch v y t và v n hố xã h i, m r ng quy mơ và ch t l
c s h t ng

nông thôn. Hàn Qu c đ t đ

ng c a h th ng

c nh ng thành công nh v y, tr

ph i k đ n vai trị ch đ o c a chính ph đã t p h p m i ngu n l c trong n
th hóa đ t n

c. Th hai là chi n l

kh n ng c a t ng đ a ph
tiêu t ng tr

c phát tri n c th đ

ch t

c cho đô

c v ch đ nh phù h p v i

ng, t n d ng m i c h i đ t ng tr

ng kinh t , l y m c

ng và xu t kh u làm nhi m v tr ng tâm c a m i k ho ch kinh t . Th

8


ba là vai trò quan tr ng c a v n hóa truy n th ng đã t o nên m t đ i ng lao đ ng gi i,
tính k lu t cao, m t n n công nghi p đ s có c c u qu n lý chuyên bi t.
1.2.2.2.

Nh ng h n ch

Theo các chuyên gia nghiên c u quy ho ch đô th , h th ng đô th Hàn Qu c b t đ u
b c l nh ng h n ch sau:
- M t cân đ i nghiêm tr ng gi a đô th và nơng thơn. Q trình cơng nghi p hố và đơ
th hố đã d n đ n tình tr ng di dân t nông thôn lên thành th . Vào n m 1960, 78%
lao đ ng Hàn Qu c là

nơng thơn, đ n n m 1990 cịn 19,5% và n m 2000 ch còn

10%. Vi c m t đ t canh tác, thi u lao đ ng nông nghi p là nh ng tr ng i khi n Hàn
Qu c g p khó kh n trong v n đ “an tồn l

ng th c”.

Dân s

các vùng đơ th t ng t 28% (n m 1960) lên 74,4% (n m 1990), t p trung

ch y u

hai thành ph l n X -un và Pu-san. M c đ đơ th hố ngày m t nhanh đã

làm n y sinh m t s v n đ v nhà , giao thông, d ch v và s cân b ng trong phát
tri n kinh t theo lãnh th ; xu t hi n s chênh l ch thu nh p gi a thành th và nông
thôn. Vào đ u nh ng n m 1990, thu nh p trung bình c a nơng tr i ch b ng 81% thu
nh p c a m t h gia đình cơng nhân trên thành th . S chênh l ch này còn th hi n
ch t l

ng giáo d c, c h i nâng cao thu nh p gia đình, ch t l

ng các phúc l i xã h i

và các d ch v công c ng khác gi a vùng nông thôn và thành th . Các y u t này đã
gi i thích vì sao ch trong vòng 5 n m (1985-1990), Hàn Qu c đã có t i 1,2 tri u lao
đ ng nơng thơn đ ra thành ph tìm vi c làm.
- M t cân đ i trong c c u kinh t . Q trình cơng nghi p hố ngành nơng nghi p
trong n n kinh t b gi m d n. Hàn Qu c đã g p ph i các v n đ nh ô nhi m môi
tr

ng sinh thái do ch t th i công nghi p và phân hố h c, n ng su t nơng nghi p th p

do đ t đai b ơ nhi m. Chính sách c gi i hố nơng nghi p đã khi n nông dân lâm vào
c nh n n n do gánh n ng v v n nông nghi p, chi phí th lao đ ng do thi u nhân
cơng

vùng nơng thơn, cùng các chi phí sinh ho t...

- Nhi u thành ph không phát huy tác d ng. T sau n m 1980, s phát tri n đô th và
vi c xây d ng các thành ph m i di n ra nh m t c n s t. B t k t nh hay vùng nào

9


c ng quy ho ch, vay ti n đ xây d ng các đô th m i v i k v ng các thành ph này s
tr thành đòn b y kinh t c a t nh. Nh ng th c t là không ph i thành ph nào c ng
thu hút đ

c đ u t . Do đó đã x y ra tình tr ng mà các chuyên gia g i là các thành ph

“bong bóng” (bubble cities). Nhi u thành ph không t ng dân s mà ch ng l i và b
gi m d n khi không còn kh n ng phát tri n (nh thành ph Chun-chon, Un-du, Kung-du, Xun-chon) [4].
1.2.3. Quy ho ch và phát tri n đô th c a Singapore
Trong các cu c đi u tra khác nhau t nh đ n l n, Singapore đã liên t c đ

c các

chuyên gia hàng đ u th gi i x p h ng là đô th n ng s ng, phát tri n b n v ng và
s ng t t trên toàn c u. Ông Khaw Boon Wan - B tr

ng B Phát tri n Qu c gia

Singapore đã t ng kh ng đ nh: Xây d ng đô th b n v ng ph i t p trung vào y u t
con ng
th y

i - ng

i dân ph i xem Singapore là m t mơi tr

ng t t mà h khơng tìm

b t c n i nào.

Hình 1-1: Thành ph hi n đ i Singapore v i nhi u nhà cao t ng
Các nhà qu n lý đô th Singapore quan ni m đơ th hóa là q trình t t y u, chúng ta
không nên l ng tránh mà ph i xem đó là nh ng thách th c cho các doanh nghi p t o
d ng nên hình nh đơ th th nh v

ng, s ng t t nh ng v n ph i đ m b o y u t b n

v ng v i th i gian. Quy ho ch sáng t o, thi t k thông minh và phát tri n b n v ng là
bài h c th c ti n quý giá c a Singapore mu n g i thông đi p đ n các nhà qu n lý đơ
th trên tồn th gi i.
ó là bài h c v m t qu c gia có t c đ đơ th hóa đ n “chóng m t” nh ng l i mang
10


l i cho ng

i dân m t cu c s ng ch t l

b n v ng.

có đ

ng cao trong khi v n b o toàn vi c phát tri n

c k t qu t t đ p nh v y, các chuyên gia, các nhà qu n lý v a

qua đã đúc k t ra 10 nguyên lý c b n nh t mà Singapore đã ng d ng nh sau:
(1) Quy ho ch dài h n và đ i m i - M t đơ th có m t đ dân s cao th

ng khơng có

nhi u s l a ch n cho m t quy ho ch hồn h o chính vì th mà các nhà quy ho ch c n
ph i tính tốn k l

ng sao cho s d ng hi u qu cao nh t c a t ng t c đ t.

(2) Khuy n khích s đa d ng, phát tri n tồn di n - Không nên “t ch i” s đa d ng
b i đó chính là y u t đ c bi t t o nên s khác bi t và phong phú c a m t đô th đông
dân c . Chính s đa d ng làm nên cá tính c a đô th và làm cho m i ng
g i và t

ng tác l n nhau.

a thiên nhiên g n g i v i con ng

(3)

thiên nhiên vào đô th đ giúp đô th đ
B ng cách áp d ng m t lo t các chi n l
mái”, “v

i s ng g n

n

i – C n ph i tôn tr ng thiên nhiên, hịa quy n

c “m m hóa” khi đô th g m nhi u cao c.
c “v

n trong ph ”, “v

b t c đâu”…. Singapore hi n đang đ

nt

ng”, “v

n

c che ph m t đ cây xanh

thu c h ng cao nh t th gi i.
(4) T o nên khu dân c có m c s ng giá c ph i ch ng – Y u t này r t quan tr ng b i
m t đô th nén ph i có giá c v a ph i đ ng

i dân có ni m tin v thành ph có cu c

s ng t t. Các khu dân c trong đô th m i c a Singapore luôn có s k t h p c a phát
tri n công c ng và t nhân v i đ y đ các c s v t ch t giá c ph i ch ng.
(5) T i u hóa khơng gian cơng c ng - Singapore đã tìm cách phát huy tri t đ ti m
n ng c a không gian công c ng b ng cách k t h p hi u qu gi a các ho t đ ng th
m i và gi i trí đ mang l i s hài lịng cho ng
(6)

i dân c a mình.

ng d ng giao thông xanh và ki n trúc xanh – Singapore đã ng d ng chi n l

n ng l

ng

c

ng th p trong các tòa nhà, phát tri n h th ng giao thông công c ng hi u qu .

(7) T o c m giác b t đông đúc - Singapore có s k t h p r i rác gi a các tòa nhà cao
t ng v i các tòa nhà th p t ng, t o ra m t d i chân tr i nh p nhô nh ng không l n x n
đ t o c m giác b t đông đúc trong m t không gian ch t h p.

11


(8) T o c m giác an toàn - C m giác an toàn và b o m t là y u t làm nên ch t l

ng

c a cu c s ng b i v y Singapore luôn ng d ng thi t k đô th ti n l i, d dàng ti p
c n và an ninh đô th đ ng

i dân có c m giác bình an và không ph i lo l ng ngay c

khi “đi s m v hôm”.
(9)

ng d ng gi i pháp/công ngh sáng t o - Là m t đô th đông dân và m t đ xây

d ng dày đ c, Singapore luôn ph i ph i đ i m t v i khó kh n v tài ngun, vì th
bu c các nhà qu n lý ph i ng d ng các gi i pháp và công ngh sáng t o đ đ m b o
cu c s ng t t cho ng

i dân.

(10) K t h p ch t ch gi a các đ i tác – do khan hi m đ t đai, c ng đ ng ph i s ng
g n nhau, s phát tri n c a m t khu v c có th s

nh h

ng đ n khu v c bên c nh. Vì

th , t t c các bên liên quan c n ph i h p l c cùng nhau đ tìm ra gi i pháp sao tránh
nh ng h u qu đáng ti c làm gi m ch t l

ng cu c s ng c a các bên liên quan [6].

1.2.4. Kinh nghi m mơ hình qu n lý c a Malaysia
Quy trình l p, xét duy t và xây d ng các quy đ nh ki m soát phát tri n đô th không
khác nhi u so v i nh ng n

c khác. i m khác là h th ng xét duy t đ u t xây d ng.

N u nh Singapore có đ c đi m t p trung cao đ thì

Kuala Lumpur là h th ng các

Ban ho c U ban trên c s phân c p, phân quy n qu n lý. H th ng các Ban này làm

vi c trên nguyên t c ph i h p t p th tr

c khi ra quy t đ nh đ u t phát tri n đơ th .

Hình 1-2: i m nh n tháp đôi c a thành ph Kuala Lumpur (Malaysia)
Mơ hình qu n lý Kuala Lumpur th hi n tính dân ch trong các quy t đ nh. Mơ hình
12


này ch th c s ho t đ ng có hi u qu khi các thành viên trong h i đ ng làm vi c công
tâm và trên nh ng nguyên t c, quy đ nh ch t ch . Trong l nh v c phát tri n đô th ,
thành công c n đ

c nh n m nh trong tr

ng h p Kuala Lumpur là v n đ b o t n và

phát tri n làng trong đô th v i c u trúc đô th hi n đ i [7].
1.2.5. T ng quát chung kinh nghi m qu c t
Qua nghiên c u kinh nghi m c a m t s n
cho th y các n

c phát tri n trong khu v c và trên th gi i

c đ u coi quy ho ch đô th là công c quan tr ng đ qu n lý và phát

tri n đô th . Nhi u n
H u h t lu t các n

c có đ o lu t riêng v quy ho ch đô th .

c đ u xác đ nh nguyên t c qu n lý quy ho ch đô th ph i đi t

t ng quát đ n c th , thơng qua quy trình t quy ho ch chung, quy ho ch phân khu
đ n quy ho ch chi ti t. Trong quy ho ch c a t ng đô th , ph i đ nh rõ các khu ch c
n ng, trong đó Nhà n

c đ c bi t quan tâm đ n vi c qu n lý và th c hi n quy ho ch

các khu chính tr - hành chính; đ i v i các khu ch c n ng khác, Nhà n
t o đi u ki n đ các t ch c, doanh nghi p đ

c đ nh h

ng,

c tham gia l p quy ho ch và đ u t phát

tri n các d án theo quy ho ch. Quy ho ch ph i b o đ m cho vi c đ u t phát tri n h
t ng k thu t, d ch v đô th đ ng b và ph i đi tr

c, t o ti n đ cho vi c xây d ng và

th c hi n các d án.
Lu t pháp các n

c đ cao tính cơng c ng, là đ c đi m quan tr ng c a đô th , đ a ra

các nguyên t c qu n lý và s d ng không gian đô th , k c không gian ng m; Thông
qua ki n trúc s tr

ng nh m qu n lý hi u qu c nh quan, ki n trúc đô th , b o đ m

b n s c đô th phù h p v i truy n th ng v n hoá c a dân t c. H u h t các n

cđ u

qu n lý th c hi n quy ho ch thông qua vi c c p gi y phép quy ho ch. Bên c nh đó,
lu t pháp các n

c đ u đ a ra các nguyên t c đ c ng đ ng tham gia có hi u qu vào

vi c xây d ng và th c hi n quy ho ch.
1.3.

Th c tr ng công tác quy ho ch đô th khu du l ch sinh thái ven bi n

1.3.1. S phân b đô th d c tuy n b bi n
S phân b đô th và các c u trúc d ng đô th trên b bi n th hi n rõ 3 đ c đi m: S
phân tán; m t đ th p; thi u liên k t.

13


Nghiên c u b n đ Vi t Nam (T p b n đ hành chính c a Nhà xu t b n b n đ n m
2004), đ m đ

c 28 t nh thành có bi n trên c th y 64 t nh thành, 10 đô th trên b

bi n, 8 khu ngh mát nh và v a trên b bi n, 2 đô th bi n th c th :

à N ng và Nha

Trang, 3 đô th bi n lo i v a là H Long, Quy Nh n, V ng Tàu. M t s đô th t hình
thái k bi n đang chuy n sang ti p c n bi n nh Phan Rang - Tháp Chàm, Phan Thi t,
t

ng lai khơng xa là Thanh Hóa, Vinh, H i Phịng, thành ph H Chí Minh.

Các đơ th bi n phân b không đ u, v i nh ng kho ng cách đôi khi nhi u tr m km.
Các đô th to nh ven b bi n n m trong s liên k t r i r c c v không gian đ a lý l n
giao thông, trên đ t li n và trên bi n. Trên tuy n b bi n kéo dài 3230km, ch hi n h u
m t s thành ph l n nh H i Phòng,

à N ng, Nha Trang và thành ph H Chí

Minh, s cịn l i là thành ph lo i II ho c th xã.
M ng l

i đô th bi n

ta có l là khâu y u trong t ng quy ho ch phát tri n kinh t dài

h n, trong t ng quy ho ch phát tri n đơ th . Do đó, vi c xây d ng quy ho ch m mang
các đô th , các c u trúc dân c trên bi n và duyên h i đang c n đ t ra m t cách nghiêm
túc. Nó ph i đi tr

c, khơng ch m t b

c, v n đ quy ho ch các đô th bi n [8].

1.3.2. Phân lo i các đô th và các c u trúc đô th bi n
Theo tiêu chí c c di n cơng n ng, quy t đ nh tính ch t đơ th bi n phân lo i thành:
- ô th bi n đa n ng, v i t cách là nh ng trung tâm kinh t − hành chính − d ch v ;
- ơ th - trung tâm hành chính trên b bi n;
- Các khu ngh mát.
ô th bi n đa n ng là nh ng thành ph trên b bi n, là trung tâm hành chính, kinh t
và v n hóa c a m t vùng ho c m t t nh, trong đó nhân t bi n v i t cách là đ ng l c
phát tri n, quy t đ nh tính ch t và hình thái đơ th H Long, à N ng, Quy Nh n, Nha
Trang, V ng Tàu....
ô th n m trên b bi n, ch y u là trung tâm hành chính c a t nh, ho c m t đ n v
hành chính nào đó, v i các nhân t kinh t , d ch v và v n hóa phát huy bi n
h n ch , ch a h n là đ ng l c phát tri n. Ví d

14

nh Móng Cái,

m c

ng H i, Tuy Hòa,


Phan Rang − Tháp Chàm, Phan Thi t, R ch Giá, Hà Tiên.
Khu ngh mát trên b bi n, trong q trình phát tri n có kh n ng tr thành nh ng c u
trúc đô th ho c nh ng th xã. ó là

S n, S m S n, C a Lò, M i Né, v.v…

G n đây đang hình thành nh ng h t nhân đơ th bi n m i, mà đ ng l c phát tri n chính
là c ng và cơng nghi p, đi n hình là V ng Áng

Hu , Dung Qu t
mơi tr

Qu ng Ngãi, Nh n H i

Hà T nh, Chân Mây

Bình

Th a Thiên −

nh đi u này nh h

ng x u đ n

ng n u nh qu n lý không t t [8].

1.3.3. Vài nh n đ nh v hi n tr ng
Các đô th và các c u trúc đô th ven bi n có nh ng đ c đi m sau:
- H u h t các đô th c và m i, to và nh , đ u có quy ho ch

d ng phôi thai kéo dài

ho c ch a hồn ch nh; qu ki n trúc đơ th khơng l n và nghèo nàn, trong tình tr ng
xu ng c p, đ c bi t y u kém v h t ng k thu t.
- N m ngay trên b bi n ho c sát k b bi n, các đô th ch a đ nh h

ng và tr c di n

ra bi n; quy ho ch ch a ph n ánh s tác đ ng ch đ o c a nhân t bi n. Ngo i tr các

cơng trình du l ch ngh mát, di n m o ki n trúc nói chung ít th hi n tính ch t đơ th
bi n, mà mang n ng d u n c a nh ng th xã hàng t nh
- Ngoài Nha Trang và V ng Tàu ra, các đô th bi n v n ch a t o d ng cho mình di n
m o đ c tr ng, chúng ch a có đ
1.3.4. Nh ng xu h

c hình nh đơ th bi n đ c tr ng c a riêng mình.

ng c i t o và phát tri n

Hai th p niên g n đây, cùng v i cơng cu c đơ th hóa, các đơ th và các khu dân c
ven bi n hi n đ i hóa nhanh chóng, theo nh ng chi u h

ng sau:

- M r ng quy mô, hi n đ i hóa h t ng k thu t, c i t o và nâng c p qu ki n trúc,
nhân lên g p b i kh i l
- Xu h

ng xây d ng m i.

ng phát tri n kinh t du l ch và d ch v , tr thành nhân t kích thích và thúc

đ y m nh s “đ i đ i”, “đ i h

ng” c a các đô th , t o cho chúng di n m o hi n đ i,

v i nh ng bi u hi n rõ nét h n v tính v n hóa, tính nhân v n và sinh thái.

15

S phát tri n đ t bi n c a

à N ng trong ngót 10 n m qua là m t ví d . S đ u t

u

tiên cho hi n đ i hóa và m r ng h th ng h t ng k thu t, s lan t a v các phía, đ c
bi t vi c m đ

ng n i k t nh ng không gian v n b xé l c a tuy n b bi n, t Nam

chân đèo H i Vân, sang S n Trà, M Khê, Non N
An, cùng v i nh ng chi c c u v

c, đ n huy n

t sông Hàn, đã c b n bi n

i n Ng c và H i

à N ng thành đơ th

bi n đích th c.
Quy Nh n là m t ví d đi n hình v s chuy n đ i l t xác, t v th th xã − t nh l
khép kín sang mơ hình đơ th m và hi n đ i trong t
đ nh h

ng lai g n, chính b i vi c tái

ng d t khoát ra bi n. V i nh ng vi c nh gi i t a và nâng c p c nh quan d i

đ t ven bi n, m toang các không gian đô th , xây c t hàng lo t khách s n, khu ngh
mát sinh thái, các cơng trình khác có ki n trúc hi n đ i, cùng d án khu kinh t Nh n
H i, − Quy Nh n có th tr thành hình m u trong cu c s ng hi n đ i hóa và phát tri n
chu i các đô th bi n

mi n Trung [8].

1.3.5. Nh ng v n đ trong phát tri n đơ th bi n
Nh ng thay đ i tích c c v h

ng hi n đ i hóa

các đơ th và các c u trúc đô th bi n

trong nh ng n m qua n y sinh thách th c nghiêm tr ng:
- Vi c xây d ng t ng quy ho ch phát tri n kinh t − xã h i vùng duyên h i, trong đó
có vi c nghiên c u và quy ho ch h th ng các đô th bi n, ch a đ

c chú tr ng, nh

các vùng mi n khác.
- V n hóa ng x v i tài nguyên thiên nhiên: B bi n n

c ta đ c bi t giàu có và đa

d ng v tài nguyên, trong đó tài nguyên c nh quan là m t th m nh, cho đ n nay ta
đánh giá ch a đúng m c. Trong đà xây d ng các đô th bi n hi n nay, b c l rõ m t

cách thách th c: s l m d ng quá m c đ t đai, s xâm h i các giá tr c nh quan thiên
nhiên và c nh quan ki n trúc, n n ô nhi m môi tr

ng b i xây d ng và ch t th i v.v…

Ví d nh c n nghiêm túc c nh báo vi c h th p đ cao c a đ o Tu n Châu (Qu ng
Ninh) đ l y đ t đ l n bi n, vi c xây d ng v i m t đ quá cao

đây, t n h i đ n c nh

quan c a vùng v nh là th ng c nh t m c th gi i.
- Quy ho ch xây d ng các khu du l ch − ngh mát ho c ch a có ho c có mà ch a đ

16

c


tuân th . B bi n b chia v n thành lô, thành th a.
l ch − ngh mát ch đ

i n hình là M i Né cơng trình du

c n i v i nhau b ng m t tuy n đ

ng h p và dài hàng ch c km.

Bãi bi n vô giá này đang chung s ph n c a các đô th , n i ng
v n quy t đ nh di n m o đô th , thay cho ng

i s h u đ t và đ u t

i qu n lý. Nhà ngh mát thì có, ki n trúc

c a khu ngh mát thì khơng, đô th l i càng không thành đô th bi n [8].
1.3.6. C n có chi n l
Chi n l

c qu c gia v s d ng tài nguyên b bi n

c khai thác b bi n và bi n ch a đ

c v ch ra m t cách toàn di n và đ t m;

đ u t cho s phát tri n đ a bàn này ch a đ t p trung; công cu c c i t o và m mang
các đô th bi n ph n nào mang tính c c b và t phát; nh ng đ nh h
tri n c a chúng ta ch a đ
tri n c a đ t n

c xác đ nh

ng cho s phát

ph m vi qu c gia. Cùng v i công cu c phát

c, đ th c hi n s h i nh p v i nhân lo i, chúng ta c n kh c ph c l i

mòn trong t duy truy n th ng, th c hi n phi l c đ a hóa t duy, c đ i v i qu c gia
nói chung, c đ i v i vùng đ t ven bi n nói riêng.
Ng

i Nh t, s ng trên các hòn đ o gi a bi n kh i, nhi u th k duy trì t duy l c đ a,

t duy co khép vào mình. Th i Minh Tr , th k XIX, h v t b s ràng bu c muôn
ki p đó, h d t khốt phi l c đ a hóa t duy và t đó, − phi l c đ a hóa kinh t cùng
v n minh. H đ t đ

c nh ng gì, ai c ng rõ.

Phi l c đ a hóa xây d ng vùng đ t ven bi n là vi c đ ra trên c s khoa h c m t chi n
l

c thi t l p h th ng các đô th và c u trúc đô th trên b bi n và vùng duyên h i, v i

s xác đ nh các đ ng l c phát tri n là l i th , là nhu c u và là đ c tr ng cho toàn tuy n
b bi n, cho t ng đ i vùng và t ng ti u vùng; v i s phân b h p lý t đ y các th lo i
đô th to và nh trên c s nh ng đ nh h
1.3.7.

ng và đ nh tính c th [8].

ơ th du l ch ngh mát và sinh thái v i t cách m t lo i hình phù h p và đ c
tr ng trong h th ng đô th bi n Vi t Nam

- Các đô th c ng, các đô th th

ng m i và công nghi p, khai thác tr c ti p l i th và

ti m n ng bi n, là th lo i đô th đ

ng nhiên trong phát tri n kinh t .

- Phát tri n kinh t du l ch bi n nh các th m nh c a vùng bi n Vi t Nam nh có tài
nguyên thiên nhiên phong phú và còn t

ng đ i nguyên v n; nh có các đi u ki n khí

h u phù h p và khác bi t, c nh s c thiên nhiên mn hình mn v và hi m th y và di
17