Bài 26. Thuế máu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (245.65 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

TUẦN 28
NS: 04/3/2018
 ND: 07/3/2018

TIẾT 105

THUẾ MÁU

(Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp”)

( Nguyễn Ái Quốc)

A/ MỤC TIÊU CẦN ĐẠT :

1- Kiến thức :Giúp HS :

- Hiểu được bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp qua việc dùng người
dân các nước thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của mình trong các cuộc chiến tranh tàn
khốc. Hình dung ra số phận bi thảm của những người bị bóc lột “thuế máu” , bị làm bia đỡ đạn
trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong vb.

- Nghệ thuật lập luận sắc bén, trào phúng sâu cay của Nguyễn Ái Quốc trong văn chính luận.
2-Kĩ năng :

- Đọc – hiểu văn chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén
trong một vb chính luận.

- Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận.
3- Thái độ :

Giáo dục học sinh lòng yêu nước, căm thù giặc ngoại xâm.
B. CHUẨN BỊ :

- GV : Giáo án, soạn bài giảng điện tử, tài liệu tham khảo, tranh minh hoạ của NAQ sgk trang

87, tài liệu tích hợp tư tưởng HCM.

- HS : Soạn bài theo hướng dẫn.
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :

1. Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số HS (1’)

2. Kiểm tra kiến thức cũ :(3’) (GV cho HS tìm hiểu về các tác phẩm của Hồ Chí Minh, có thể 
cho điểm khuyến khích)

? Chúng ta đã học những văn bản nào của Hồ Chí Minh trong chương trình Ngữ văn 8? Qua 
những tác phẩm đó em hiểu thêm gì về con người của Bác?

Hs trả lời, gv nhận xét.
 3. Bài mới :

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

HĐ1:Giới thiệu bài :(2’)

- GV giới thiệu một số tranh ảnh về cuộc chiến tranh thế
giới thứ nhất trên máy chiếu.

- GV vào bài: Rời bến Nhà Rồng năm 1911, Nguyễn Ái
Quốc bơn ba khắp năm châu bốn biển tìm đường cứu
nước. Người đã đi nhiều nơi, tận mắt chứng kiến nỗi khổ
nhục của người dân nô lệ khắp thế giới cũng như tội ác
tày trời của thực dân đế quốc. Bằng nhiều hành động cụ
thể, trong đó có sáng tác văn chương, Người đã góp
phần to lớn vào việc vạch trần bộ mặt thật của kẻ thù,

phơi bày nỗi thống khổ của người dân bị áp bức, kêu gọi
nhân dân thuộc địa đoàn kết đứng dậy đấu tranh lật đổ

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

ách thực dân đế quốc. Bản án chế độ thực dân Pháp là 
một tác phẩm văn học đã hoàn thành xuất sắc sứ mạng
đó .

HĐ 2 :HD tìm hiểu bài. (36’)
I. Đọc, tìm hiểu chung:

1/ Tìm hiểu chú thích :Gv gọi 1 hs đọc chú thích .
a/ Tác giả, tác phẩm:

+ GV y/c hs đọc chú thích * sgk.

? Em hãy giới thiệu những nét chính về Nguyễn Ái Quốc và

Bản án chế độ thực dân Pháp (gồm Thuế máu).

GV củng cố, chốt:

- NAQ là tên gọi khác của CTHCM trong thời kì hoạt c/mạng
trước năm 1945.

(H1. Chân dung Nguyễn Ái Quốc)

- Bản án chế độ thực dân Pháp viết = tiếng Pháp, gồm 12
chương, in lần đầu tiên bằng tiếng Pháp tại Pari năm 1925,
xuất bản đầu tiên ở VN năm 1946.

- Thuế máu là chương đầu tiên của Bản án chế độ thực dân
Pháp.

(H2. Trang bìa cuốn Bản án chế độ thức dân bằng tiếng Pháp

- HS đọc và dựa vào chú thích
giới thiệu những nét chính về
Nguyễn Ái Quốc và Bản án
chế độ thực dân Pháp .

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

của Nguyễn Ái Quốc)

- Đầu thế kỉ XX, các nước đế quốc thi nhau xâm lược nhiều
nơi trên thế giới nhằm vơ vét của cải và nhân lực khiến đời
sống của nhân dân ở các nước thuộc địa vơ cùng khổ nhục. Làn
sóng cách mạng đang lên mạnh mẽ ở khắp nơi.

- Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ, các nước đế quốc tranh
giành nhau quyền lợi, đẩy nhân dân lao động ở nhiều nơi vào
lò lửa chiến tranh thảm khốc.

? Bản án chế độ thực dân Pháp đưa ra những vấn đề gì?
- Tố cáo, kết án tội án tày trời của chủ nghĩa thực dân Pháp.
- Tình cảnh khốn cùng của người dân nô lệ các xứ thuộc địa.
- Giáng đòn quyết liệt vào chủ nghĩa thực dân. Vạch con
đường đấu tranh cách mạng cho các dân tộc bị áp bức.

? Qua phần tìm hiểu về con người NAQ, tác phẩm mà người 
viết ta nhận thấy đối với đất nước, con người nói chung thì 
Người ln có tình cảm ntn?

=> u nước thương dân, có tính thần quốc tế vơ sản.
b. T ừ kh ó

GV cho hs đọc giải nghĩa các từ khó

GV nhấn mạnh một số từ: Bản xứ, An-nam-mit, vòng nguyệt
quế, chiếc gậy của ngài thống chế…

2. Đọc văn bản:

- GV hướng dẫn HS cách đọc : Kết hợp nhiều giọng điệu : khi
mỉa mai, châm biếm, khi đau xót, đồng cảm, khi căm hờn,
phẫn nộ, khi giễu nhại, tráo phúng, khi bác bỏ mạnh mẽ.
GV đọc mẫu một đoạn, sau đó gọi 3 HS đọc hết 3 phần trong
văn bản.

Gv nhận xét cách đọc của hs – uốn nắn ,bổ sung.
3. Thể loại:

? Xác định thể loại của văn bản?

- văn nghị luận
4. Bố cục :

? Em có nhận xét gì bố cục của đoạn trích?

- 3 phần :

+ Phần 1 : Chiến tranh và “người bản xứ”.

+ Phần 2 : Chế độ lính tình nguyện.
+ Phần 3 : Kết quả của sự hi sinh.
* Ý nghĩa nhan đề:

? Em có nhận xét gì về cách đặt tên cho đoạn trích (Thuế máu)

và cách đặt tên cho 3 phần trong đoạn trích Thuế máu?

- Thuế máu : thuế đóng bằng xương máu, tính mạng của con 
người -> Gợi số phận thảm thương của người dân các nước
thuộc địa, lịng căm thù, tố cáo tính vơ nhân đạo của thực dân
Pháp.

- Trình tự cách đặt tên các phần trong chương gợi lên quá trình
lừa bịp, bóc lột của bọn thực dân cai trị. Từ “chiến…: đến “
chế độ…” rồi chỉ ra kết quả của sự hi sinh, các phần nối tiếp

- HS liên hệ

- Đọc từ khó

- Đọc – lắng nghe

-HS xác định thể loại

- HS dựa vào văn bản xác định 
bố cục .

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

như thế chứng tỏ tinh thần chiến đấu mạnh mẽ, sự phê phán
triệt để của NAQ.

II.Đọc –hiểu văn bản

1. Chiến tranh và “người bản xứ” :
* Thái độ của các quan cai trị thực dân.

? So sánh thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người 
bản xư trong hai thời điểm trước và khi chiến tranh xảy ra?
Gợi ý: ?Trước chiến tranh ,bọn thực dân gọi dân thuộc địa 
như thế nào?Cách gọi đó chứng tỏ bản chất gì của thực dân ?

Gv nhận xét :
- Trước chiến tranh :

Gọi An –nam –mít là tên da đen bẩn thỉu , chỉ biết kéo xe và ăn
đòn của các quan cai trị ->Tàn ác .

- Gv cho hs xem bức tranh của NAQ .

H3. Tranh của NAQ về số phận của người dân thuộc địa
? Nhưng khi chiến tranh vừa xảy ra thì họ được gọi là gì ?

- Khi chiến tranh xảy ra: + con yêu 
+ bạn hiền

+ chiến sĩ bảo vệ cơng lí và tự do.

? Vì sao có sự thay đổi đó ?

+ GV nhận xét , bổ sung .( Đó là thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi của

chính quyền thực dân để bắt đầu biến họ thành vật hi sinh)

Thủ đoạn mánh khóe, nham hiểm thay đổi đột ngột, có tính
chất lừa bịp dân chúng, độc ác, tàn bạo.

H4. Hình ảnh những người lính thuộc đia trong chiến tranh
? Biện pháp nghệ thuật (giọng điệu, cách sử dụng từ ngữ)?

Hs theo dõi đoạn 1 trả lời câu
hỏi .

- HS phát hiện các chi tiết .
nghe - hiểu

- Xem tranh

- HS trình bày .

- HS nêu nhận xét.
Nghe

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Gv : Mâu thuẫn trào phúng và giọng điệu trào phúng được thể
hiện ngay những dòng đầu tiên rất rõ nét và sắc sảo những từ
ngữ đó buộc người nghe phải hiểu ngược lại .

*

Số phận của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến

tranh phi nghĩa :

? Em hiểu “cuộc chiến tranh vui tươi” ở đây có nghĩa là gì?

Tại sao tác giả lại gọi như vậy?

Gv nhận xét – bổ sung .

- Là chiến tranh thế giới lần thứ nhất (1914 – 1918).

- Cách nói mỉa mai, đả kích của tác giả đối với tội ác tày trời
của thực dân Pháp (chỉ vui tươi với Pháp thôi).

?Cái giá mà người dân thuộc địa phải trả trong cuộc c/tranh 
vui tươi ấy là gì?

→ +Phải đột ngột xa rời vợ con, đem mạng sống để đánh đổi
những vinh dự hão huyền.

+Bị biến thành vậtt hi sinh cho lợi ích vinh dự của những kẻ
cầm quyền, bỏ mạng trên những chiến trường….

+ Những người phục vụ chịu bệnh tật cái chết rất đau đớn.
+ Các con số: 8 vạn người chết trong tổng số 70 vạn.

?Em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ và giọng điệu của tác

giả khi nói về thái độ của bọn thực dân? Qua đó, thể hiện 
dụng ý gì của tác giả?

Gv nhận xét bổ sung :

- Dùng những danh từ, tính từ rất mĩ miều, kêu vang, hào
nhoáng.

- Kết cấu tương phản

=> Vạch trần thủ đoạn lừa bịp vụng về để che giấu bản chất
độc ác, tàn bạo của thực dân Pháp.

? Việc nêu hai con số ở cuối đoạn văn có tác dụng gì?

- Càng góp phần tố cáo mạnh mẽ tội ác của bọn thực dân, gây
lòng căm thù, phẫn nộ cho các dân tộc thuộc địa.

* Nghệ thuật:

? Em có nhận xét gì về giọng điệu?

? Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ và hình ảnh biểu cảm trong
phần 1?

? Về các biện pháp nghệ thuật chủ yếu?

?Qua đó, cho thấy số phận của người thuộc địa như thế nào?

- GV củng cố.

- Giọng vừa giễu cợt, vừa xót xa.

- Các từ ngữ biểu cảm: tên da đen bẩn thỉu, an-nam-mit
bẩn thỉu, con yêu, bạn hiền, chiến sỹ bảo vệ cơng lí và tự do…
- Các hình ảnh biểu cảm: phơi thây, bảo vệ các loài thủy
quái, lấy máu tưới vòng nguyệt quế, lấy xương chạm khắc
chiếc gậy của các ngài thống chế…

- Các biện pháp nghệ thuật: so sánh, ẩn dụ, kết cấu tương
phản…

Nghe

- HS tìm hiểu sự mâu thuẫn và
phát hiện các chi tiết tiếp theo.

- HS bàn luận –suy nghĩ trả
lời .

Nghe

- HS trao đổi, trình bày.

- Hs dựa vào văn bản giải thích
.

- Hs nhận xét.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

 Số phận bi thảm,đáng thương, cay đắng-> Nạn nhân của
chính sách cai trị tàn bạo của chính quyền thực dân.

Bài tập tổng kết: GV cho HS thảo luận nhóm

?Hãy vẽ sơ đồ lập luận của phần 1 Chiến tranh và người bản 
xứ?