(Luận văn thạc sĩ) Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao năng lực trong đấu thầu các dự án sử dụng nguồn vốn vay ODA, áp dụng với dự án khôi phục, nâng cấp hệ thống thủy lợi bắc Nghệ An

B

GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NG

B

NÔNG NGHI P VÀ PTNT

I H C TH Y L I


NGUY N C NH BIÊN

NGHIÊN C U
XU T GI I PHÁP NÂNG CAO N NG
L C TRONG
U TH U CÁC D ÁN S D NG NGU N
V N VAY ODA, ÁP D NG V I D ÁN KHÔI PH C, NÂNG
C P H TH NG TH Y L I B C NGH AN

LU N V N TH C S

HÀ N I, N M 2016


B

GIÁO D C VÀ ÀO T O

B NÔNG NGHI P VÀ PTNT
TR
NG
I H C TH Y L I
L I CAM OAN

Tác gi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tác gi .
Các s li u, k t qu nghiên c u trong lu n v n là trung th c và

tháng 08 n m 2016

Hà N i, ngày ....

NGUY N C NH BIÊN
Tác gi

NGHIÊN C U
XU T GI I PHÁP NÂNG CAO N NG
L C TRONG
U TH U CÁC D ÁN S D NG NGU N
C nh Biên
V N VAY ODA, ÁP D NG V I D Nguy
ÁN nKHÔI
PH C,
NÂNG C P H TH NG TH Y L I B C NGH AN

Chuyên ngành: Qu n lý xây d ng
Mã s : 60.58.03.02

NG

IH

NG D N: PGS.TS.

NG KIM H NH

HÀ N I, N M 2016


L I CAM OAN
Tác gi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tác gi .
Các s li u, k t qu nghiên c u trong lu n v n là trung th c và ch a t ng
đ

c công b

các nghiên c u khác.

T t c các thơng tin trích d n trong lu n v n đã đ

c ch rõ ngu n g c.

Hà N i, ngày 18 tháng 10 n m 2016
Tác gi

Nguy n C nh Biên

i

L IC M

N

c s giúp đ t n tình và ch b o c a PGS.TS.

ng Kim H nh, trong quá trình

nghiên c u và th c hi n lu n v n, cùng v i nh ng ý ki n v chuyên môn quý báu
c a các th y cơ giáo trong khoa Cơng trình, khoa Kinh t và Qu n lý - Tr

ng

i

h c Th y l i, s tham gia góp ý c a các nhà khoa h c, các nhà qu n lý, b n bè,
đ ng nghi p cùng s n l c c a b n thân tác gi lu n v n. Cùng v i đó là vi c t o
đi u ki n thu n l i, và cung c p các tài li u c n thi t v d án ODA c a Ban Qu n
lý d án Nông nghi p và PTNT (NAPMU), thu c S Nông nghi p và PTNT t nh
Ngh An.
Tác gi xin bày t lòng kính tr ng và lịng bi t n sâu s c t i nhà giáo
PGS.TS.
h

ng Kim H nh ng

ih

ng d n khoa h c tr c ti p đã t n tình ch b o

ng đi c ng nh cung c p các thông tin và c n c khoa h c c n thi t cho lu n

v n.
Do trình đ , kinh nghi m c ng nh th i gian nghiên c u còn h n ch nên
Lu n v n khó tránh kh i nh ng thi u sót, tác gi r t mong nh n đ

c nh ng ý ki n

đóng góp c a quý đ c gi .
Cu i cùng xin trân tr ng c m n H i đ ng ch m lu n v n t t nghi p đã t o
m i đi u ki n thu n l i đ tác gi đ

c trình bày lu n v n này.

Xin trân tr ng c m n!
Hà N i, ngày 18 tháng 10 n m 2016
Tác gi

Nguy n C nh Biên
ii


M CL C
U ................................................................................................................... 1

M

1. Tính c p thi t c a đ tài .........................................................................................1
2. M c đích nghiên c u ...............................................................................................2

3.

it

ng và ph m vi nghiên c u ..........................................................................2

4. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài ...............................................................2
5. N i dung chính c a lu n v n ..................................................................................3
CH

NG I T NG QUAN V TÌNH HÌNH
U TH U TRONG N
C
I V I CÁC D ÁN CÓ S D NG NGU N V N VAY ODA ....................4

1.1. Tình hình chung v đ u th u các d án đ u t công ...........................................4
1.1.1. Th c tr ng công tác đ u th u hi n nay ...........................................................4
1.1.2. Tính t t y u c a đ u th u và Vai trò c a đ u th u đ i v i doanh nghi p xây
d ng ............................................................................................................................6
1.2. Công tác qu n lý đ u t s d ng ngu n v n vay ODA t i Vi t Nam ..............11
1.2.1.

c đi m v qu n lý d án ODA ...................................................................11

1.2.2. Nguyên t c qu n lý và s d ng v n vay ODA ...............................................14
1.3. Hi u qu s d ng ngu n v n vay khi s d ng đ u t xây d ng k t c u h t ng
n c ta hi n nay .......................................................................................................16
1.3.1. Hi u qu s d ng v n vay ODA đ i v i an sinh xã h i và s phát tri n kinh t
c a đ t n c .............................................................................................................16
1.3.2. M t s d án đ u t xây d ng c b n có s d ng v n ODA .........................17

1.4. Kinh nghi m qu n lý đ u th u c a m t s n
1.4.1. Kinh nghi m đ u th u xây d ng

n

c và t ch c qu c t ................18

c Nga ................................................18

1.4.2. Kinh nghi m đ u th u c a Hàn Qu c ............................................................18
1.4.3. Kinh nghi m đ u th u c a Campuchia ..........................................................19
1.4.4. Kinh nghi m đ u th u c a Ngân hàng Th gi i (WB) ..................................19
1.4.5. Kinh nghi m đ u th u c a Ngân hàng Phát tri n châu Á (ADB ....................22
1.4.6. Kinh nghi m đ u th u c a Ngân hàng H p tác Qu c t Nh t B n (JBIC) ...23
K T LU N CH

NG I ....................................................................................... 24

iii


CH
NG II C S LÝ LU N TRONG
U TH U CÁC D ÁN
UT
CÔNG S D NG NGU N V N VAY ODA .................................................... 25
2.1. Nh ng yêu c u c a các nhà tài tr trong vi c khai thác s d ng các ngu n v n
vay ODA .................................................................................................................. 25
2.1.1. Ngân hàng phát tri n châu Á (ADB) ............................................................. 25
2.1.2. Các ph

ng th c đ u th u c nh tranh c a ADB .......................................... 26

2.1.3. Ngân hàng th gi i (WB) ............................................................................... 29
2.2. Quy đ nh pháp lý v đ u th u t i Vi t Nam ..................................................... 33
2.2.1. Các v n b n pháp lý liên quan v đ u th u hi n nay ................................... 33
2.2.2. Các hình th c l a ch n nhà th u c a ch đ u t : ........................................ 35
2.2.3. Các nhân t

nh h

ng đ n đ u th u xây l p .............................................. 41

2.3. Nh ng h n ch , t n t i và m t s gi i pháp kh c ph c c a công tác qu n lý đ u
th u đ i v i các d án s d ng ngu n v n vay u đãi ODA .................................. 43
2.3.1. Nh ng h n ch , t n t i c a công tác qu n lý đ u th u các d án s d ng
ngu n v n vay ODA ................................................................................................ 43
2.3.2. Công tác qu n lý đ u th u các d án s d ng ngu n v n vay ODA ............. 45
2.3.3. M t s v n đ b t c p c a các v n b n pháp lý v đ u th u ........................ 50
2.3.4. Các tình hu ng ng x trong đ u th u ........................................................ 53
K T LU N CH
NG II ......................................................................................55
CH
NG III NÂNG CAO CÔNG TÁC
U TH U T I BAN QU N LÝ
D ÁN NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN (NAPMU), ÁP
D NG V I D ÁN KHÔI PH C, NÂNG C P H TH NG TH Y L I B C
NGH AN .............................................................................................................. 56
3.1. Tình hình đ u th u các d án s d ng ngu n v n vay ODA S Nông nghi p
và Phát tri n nông thôn Ngh An ............................................................................ 56

3.1.1. M t s mơ hình qu n lý d án c a các Ban qu n lý S nông nghi p và
PTNT Ngh An ......................................................................................................... 56
3.1.2. Tình hình chung v đ u th u các ban qu n lý d án th c s Nông nghi p và
PTNT qu n lý ........................................................................................................... 57
3.2. c đi m trong qu n lý đ u th u c a d án Khôi ph c, nâng c p h th ng th y
l i b c Ngh An ....................................................................................................... 59
3.2.1. Gi i thi u v d án và các gói th u .............................................................. 59

iv


3.3. Th c tr ng c a vi c qu n lý d án và qu n lý đ u th u t i ban qu n lý d án
khôi ph c nâng c p h th ng th y l i b c Ngh An ................................................61
3.3.1. Th c tr ng công tác qu n lý d án t i ban QLDA Nông nghi p và PTNT ...61
3.3.2. Th t c đ u th u và trách nhi m th c hi n ...................................................63
3.4.
xu t các gi i pháp nâng cao n ng l c qu n lý đ u th u trong th i gian t i
t i ban Qu n lý d án ...............................................................................................68
3.4.1. Gi i pháp v m t c c u t ch c nhân s ......................................................68
3.4.2. Gi i pháp v các tiêu chí l a ch n nhà th u t i ban qu n lý d án ..............70
3.4.3. Gi i pháp v qu n lý đ u th u c a Ch d án và Ban QLDA .......................78
3.4.3. T ng c

ng n ng l c Ban QLDA ..................................................................79

K T LU N CH
NG III .................................................................................... 79
K T LU N VÀ KI N NGH ............................................................................... 80
DANH M C TÀI LI U THAM KH O .............................................................. 85
PH L C 1 ............................................................................................................. 86

v


DANH M C CÁC HÌNH V

Trang
Hình 1.1 Khái qt ho t đ ng đ u th u xây l p
Hình 1.2

6

c đi m chính d án ODA

11

Hình 1.3 Các giai đo n th c hi n d án ODA

14

Hình 2.1 S đ chi ti t các b

35

Hình 3.1

c trong th c hi n đ u th u

Mơ hình Ban QLDA ngu n l i ven bi n vì s phát tri n b n
v ng (CRSD)

56

Hình 3.2

Mơ hình Ban QLDA ngành nơng nghi p và PTNT

56

Hình 3.3

Mơ hình Ban QLDA b n M ng

57

Hình 3.4

Ph i c nh cơng trình đ u m i Bara ơ L

Hình 3.5

Hình 3.6

Hình 3.7

ng

Mơ hình qu n lý t i Ban qu n lý d án nông nghi p và PTNT
(NAPMU)
S đ qu n lý v m t t ch c

59

61

68

S đ qu n lý đ u th u t i BQLDA nông nghi p và PTNT
(NAPMU)

vi

69


DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH

VI T T T

1. ADB: Ngân hàng Phát tri n Châu Á
2. WB: Ngân hàng th gi i
3. UBND: U ban nhân dân
4. BQL: Ban qu n lý
5. BQLDA: Ban qu n lý d án
6. CPO: Ban qu n lý trung

ng các d án thu c B Nông nghi p và PTNT (Thu

l i, Lâm nghi p, Nông nghi p)
7. PTNT: Phát tri n nông thôn

8. LIFSAP: D án C nh tranh n ng l c ngành ch n nuôi
9. QSEAP: D án Nâng cao ch t l
ch

ng, an toàn s n ph m nơng nghi p và Phát tri n

ng trình khí sinh h c

10. ODA: Ngu n v n h tr phát tri n chính th c
11. NSNN: Ngân sách nhà n

c

12. XDCB: Xây d ng c b n
13. XDCT: Xây d ng cơng trình
14. KTKT: Kinh t k thu t
15. HCSN: Hành chính s nghi p

vii



M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Trong xu h
các n

ng hi n nay qu c t hoá n n kinh t th gi i đang là đi u ki n b t bu c

c đang phát tri n ph i tìm m i cách nâng cao hi u qu , tính c nh tranh c a n n

kinh t và v n đ thi u v n đang là tr ng i l n nh t trên con đ
tri n c a các n

ng tìm ki m s phát

c này. Hàng n m, v i tinh th n nhân đ o cao c , các n

đã cung c p m t kh i l
đang phát tri n. kh i l

c phát tri n

ng ODA đáng k tr giá hàng tr m t USD cho các qu c gia
ng ODA đó có vai trị r t quan tr ng đ i v i các n

c này, nó

cho phép h có m t kho n ti n đ gi i quy t m t s v n đ c p thi t, và đ u t vào h
t ng c s , các cơng trình cơng c ng.
Có th nói, m t h th ng c s h t ng t t s là n n t ng cho s phát tri n c a m t đ t
n

c. Tuy nhiên, h u h t các n

không đáp ng đ
n

c đang phát tri n có h th ng c s h t ng l c h u,

c nhu c u cho phát tri n kinh t . Hi n nay, xu th chung c a các

c đang phát tri n là tìm cách thu hút ngu n v n đ u t n

b sung cho ngu n v n eo h p trong n
(FDI), có u đi m là kh i l

c. Ngu n v n đ u t tr c ti p n

ng v n đ u t l n và n

gánh n ng n n n. Nh ng n u mu n thu hút đ
n

c ngoài (FDI và ODA),

c ti p nh n không ph i ch u

c nhi u ngu n v n FDI thì địi h i các

c đang phát tri n ph i có m t h th ng c s h t ng t t, m t môi tr

doanh thu n l i.

ây là nh ng y u t mà các n

c ngoài

ng kinh

c đang phát tri n còn thi u. N u ch

thu hút riêng v n FDI thì khơng đ nhu c u ngày càng cao v v n cho phát tri n kinh
t - xã h i. Vì v y, ph i thu hút ngu n v n ODA đ b sung nhu c u v v n. ODA có
u đi m là n

c ti p nh n đ

c ch đ ng trong vi c s d ng ngu n v n này vào

nh ng l nh v c mà mình quan tâm. Ngồi vi c s d ng v n ODA đ gi i quy t các
v n đ khác c a đ t n
làm cho mơi tr

c thì ODA có th t p trung cho vi c xây d ng c s h t ng,

ng kinh doanh thu n l i h n. i u này s góp ph n tích c c t ng kh

n ng thu hút ngu n v n FDI c a các n

c đang phát tri n.

Vì v y qu n lý và s d ng ng n v n vay ODA h p lý, hi u qu , không b th t thốt,
khi đ u t cơng vào các d án phát tri n h t ng đòi h i các nhà qu n lý ph i ki m soát
m t cách ch t ch nh t. L nh v c đ u th u đ l a ch n nhà th u có n ng l c v chuyên
1

mơn k thu t và tài chính đ tham gia đ u th u đang là v n đ c p nóng trên các di n
đàn v xây d ng, phòng ch ng tham nh ng, l m phát…v…v, trong vi c đ u t công
c an

c ta hi n nay. Xu t phát t các v n đ v t m quan tr ng c a công tác đ u th u

và l a ch n nhà th u xây d ng, tác gi lu n v n ch n đ tài: “Nghiên c u đ xu t gi i
pháp nâng cao n ng l c trong đ u th u các d án s d ng ngu n v n vay ODA, áp
d ng v i D án khôi ph c, nâng c p h th ng th y l i b c Ngh An”
2. M c đích nghiên c u
Góp ph n giúp nâng cao hi u qu trong vi c qu n lý đ u th u các d án có s d ng
ngu n v n vay ODA nói chung, và d án khơi ph c, nâng c p h th ng th y l i B c
Ngh An nói riêng. Là c s khoa h c giúp s Nông nghi p và PTNT Ngh An qu n
lý và đ u th u các gói th u có s d ng v n ODA trong th i gian t i.

xu t các gi i

pháp hoàn thi n các đi u ki n v tuân th các th t c pháp lý giúp ch đ u t l a ch n
các nhà th u khách quan và ch t l
3.

it
it

ng

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u: Công tác qu n lý đ u th u các d án s d ng ngu n v n vay

ODA đã, đang th c hi n t i Ban QLDA thu c S NN & PTNT t nh Ngh An và D án
khôi ph c, nâng c p h th ng th y l i B c Ngh An.
Ph m vi nghiên c u: Các d án đ u t cơng có s d ng ngu n v n vay u đãi n

c

ngồi (ODA) nói chung và D án khôi ph c, nâng c p h th ng th y l i b c Ngh An
nói riêng.
4. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài
Ý ngh a khoa h c: Góp ph n h th ng hóa và c p nh t nh ng v n đ t ng quan v
công tác qu n lý đ u th u trong vi c th c hi n đ u t xây d ng các cơng trình s d ng
v n ODA thu c S Nông nghi p và Phát tri n nơng thơn Ngh An. T đó có c s
phân tích, đánh giá và đ xu t gi i pháp qu n lý hi u qu c a công tác đ u th u đo n
th c hi n đ u t xây d ng cơng trình. K t qu c a lu n v n có giá tr tham kh o cho
vi c h c t p và nghiên c u sâu v công tác qu n lý đ u th u các cơng trình xây d ng
nói chung và cơng trình có s d ng v n ODA trong ngành nơng nghi p nói riêng.

2


Ý ngh a th c ti n: T k t qu nghiên c u, phân tích đánh giá và đ xu t c a lu n v n,
s làm c s cho Ban qu n lý d án Nông Nghi p và PTNT (NAPMU); S Nông
nghi p và Phát tri n nông thôn Ngh An t ng b

c t ng c

ng công tác qu n lý đ u

th u trong giai đo n th c hi n đ u t xây d ng các cơng trình s d ng v n ODA do
đ n v qu n lý, áp d ng cho các cơng trình Khơi ph c, nâng c p h th ng th y l i B c

Ngh An trong giai đo n t i.
5. N i dung chính c a lu n v n
Ngồi ph n m đ u, k t lu n và ki n ngh , lu n v n đ
Ch

ng I: T ng quan v tình hình đ u th u trong n

c chia làm 3 ch

ng nh sau:

c ta hi n nay đ i v i các d án

có s d ng ngu n v n vay ODA
Ch

ng II: C s lý lu n trong đ u th u các d án đ u t công s d ng ngu n v n vay

ODA
Ch

ng III: Nâng cao công tác đ u th u t i Ban qu n lý d án Nông nghi p và Phát

tri n Nông thôn (NAPMU) đ i v i d án khôi ph c, nâng c p h th ng th y l i B c
Ngh An

3


CH

NG I T NG QUAN V TÌNH HÌNH
U TH U TRONG N
I V I CÁC D ÁN CÓ S D NG NGU N V N VAY ODA

C

1.1. Tình hình chung v đ u th u các d án đ u t công
1.1.1. Th c tr ng công tác đ u th u hi n nay
N

c ta là m t n

c đang phát tri n, m i

trong giai đo n c a q trình th c hi n

cơng nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t n

c. Trong b i c nh đó đ th c hi n thành cơng,

cơng nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t n

c thì c s h t ng ph i đi tr

c u xây d ng c a n

cm tb

c. Nhu

c ta ngày càng t ng v i t ng m c đ u t hàng n m chi m t l

không nh trong GDP. Bên c nh s t ng lên c a đ u t n

c ngoài đã làm t ng m c

đ c nh tranh trong l nh v c xây d ng, đ th c hi n các d án đ u t xây d ng c b n
m t cách hi u qu c n thi t ph i t o ra môi tr

ng c nh tranh t t. Trên th c t đ u

th u là hình th c thúc đ y s c nh tranh gi a các doanh nghi p t o ra hi u qu cao.
Theo lu t đ u th u s 43/2013/QH13 ngày 26/11/2013 c a Qu c h i thì

u th u là

quá trình l a ch n nhà th u đ ký k t và th c hi n h p đ ng cung c p d ch v t v n,
d ch v phi t v n, mua s m hàng hóa, xây l p; l a ch n nhà đ u t đ ký k t và th c
hi n h p đ ng d án đ u t theo hình th c đ i tác cơng t , d án đ u t có s d ng đ t
trên c s b o đ m c nh tranh, công b ng, minh b ch và hi u qu kinh t . Bên m i
th u: Là là c quan, t ch c có chuyên môn và n ng l c đ th c hi n các ho t đ ng
đ u th u, bao g m: Ch đ u t ho c t ch c do ch đ u t quy t đ nh thành l p ho c
l a ch n;

n v d toán tr c ti p s d ng ngu n v n mua s m th

mua s m t p trung; C quan nhà n
quan nhà n
Nhà th u n

ng xuyên;

nv

c có th m quy n ho c t ch c tr c thu c do c

c có th m quy n l a ch n. [1]
c ngoài là t ch c đ

nhân mang qu c t ch n
Nhà th u trong n

c thành l p theo pháp lu t n

c ngoài ho c cá

c ngoài tham d th u t i Vi t Nam.

c là t ch c đ

c thành l p theo pháp lu t Vi t Nam ho c cá nhân

mang qu c t ch Vi t Nam tham d th u.

4


Nhà th u chính là nhà th u ch u trách nhi m tham d th u, đ ng tên d th u và tr c
ti p ký, th c hi n h p đ ng n u đ

c l a ch n. Nhà th u chính có th là nhà th u đ c

l p ho c thành viên c a nhà th u liên danh.
Nhà th u ph là nhà th u tham gia th c hi n gói th u theo h p đ ng đ

c ký v i nhà

th u chính. Nhà th u ph đ c bi t là nhà th u ph th c hi n cơng vi c quan tr ng c a
gói th u do nhà th u chính đ xu t trong h s d th u, h s đ xu t trên c s yêu
c u ghi trong h s m i th u, h s yêu c u.
T đó ta th y th c ch t đ u th u là vi c ng d ng ph
trong vi c l a ch n các ph
có ý ngh a c n ph i đ t đ

ng th c xét hi u qu kinh t

ng án t ch c th c hi n ta th y m t ph

ng án xây d ng

c 2 yêu c u c b n: Th nh t là d án c n đ

c hoàn thành

trong khn kh ngân sách c p th hai là nó ph i hoàn thành đúng ti n đ và phù h p
v i các thông s k thu t đã qui đ nh. Vì v y đ u th u là ph
ph

ng án t ch c trên cùng m t ph

hài hoà gi a các ph
đ

c m t ph

ng pháp so sánh các

ng di n nh (k thu t hay tài chính) hay là s

ng di n đ ch n l y m t nhà th u có kh n ng. T đó s ch n

ng án t ch c th c hi n t t nh t.

u th u c ng là m t ho t đ ng mua bán nh ng nó khác nh ng v mua bán thơng
th

ng

t ) là ng

ch hàng hố mua bán
i mua, nhà th u là ng

đây là công vi c. Ng

i t ch c đ u th u (ch đ u

i bán.

Vi c xây d ng c s h t ng k thu t là r t c n thi t cho s phát tri n t ng th c a n n
kinh t qu c dân.
ng
và

th c hi n m t d án đ u t xây d ng c b n theo c ch m i

i ta có th áp d ng m t trong ba ph
u th u. Trong đó, ph

ng th c ch y u là: T làm, Ch đ nh th u

ng th c đ u th u đang đ

các d án đ u t xây d ng c b n. N u đ ng

c áp d ng r ng rãi v i h u h t

m i góc đ khác nhau s có nh ng

cách nhìn khác nhau v đ u th u trong xây d ng c b n.
ng trên góc đ ch đ u t : đ u th u là m t ph
nh m l a ch n ng

i nh n th u đáp ng đ

xây d ng cơng trình.

5

ng th c c nh tranh trong xây d ng

c yêu c u kinh t k thu t đ t ra cho vi c


ng trên góc đ c a nhà th u: đ u th u là m t hình th c kinh doanh mà thơng qua
đó nhà th u nh n đ

c c h i nh n th u kh o sát thi t k , mua s m máy móc thi t b

và xây l p cơng trình.
ng trên góc đ qu n lí nhà n

c: đ u th u là m t ph

án đ u t mà thơng qua đó l a ch n đ

ng th c qu n lí th c hi n d

c nhà th u đáp ng đ

c các yêu c u c a bên

m i th u trên c s c nh tranh gi a các nhà th u .
1.1.2. Tính t t y u c a đ u th u và Vai trò c a đ u th u đ i v i doanh nghi p xây
d ng
Yêu c u
Ch đ u t

Các nhà th u

N ng l c, gi i pháp
ánh giá
Ký k t h p đ ng

L a ch n

Hình 1.1 Khái quát ho t đ ng đ u th u xây l p
1.1.2.1. Tính t t y u c a đ u th u
Giai đo n đ u th u và giao th u thi t l p c s cho vi c xây d ng d án b ng cách
khuy n khích tinh th n chân th t c a các nhà th u, nó có th cung c p m t c h i l n
cho vi c c i thi n và ti t ki m chi phí cho d án.

khâu này s tham gia c a ch cơng

trình và nhà thi t k v i nhà qu n lý xây d ng là m t y u t quan tr ng đ ra quy t
đ nh đ u th u và giao th u là giai đo n h t s c quan tr ng trong ti n trình th c hi n
đ u t c a ch đ u t và trong c ch th tr
hi n. So v i ph

ng th c t làm và ph

ng nó có vai trị ngày càng l n đ

ng th c giao th u, ph

c th

ng th c đ u th u có

nh ng u đi m n i tr i, mang l i l i ích to l n v i c ch đ u t và nhà th u. Vi c v n
d ng r ng rãi ph
còn
d

nhi u n

ng th c đ u th u trong xây d ng c b n không nh ng

c trên th gi i là vai trò to l n c a nó. Vai trị đó đ

i ba góc đ sau :

6

n

c ta mà

c đánh giá c th


a.

i v i ch đ u t

Thông qua đ u th u ch đ u t s l a ch n đ

c nhà th u có kh n ng đáp ng đ

c

t t nh t các yêu c u v kinh t k thu t, ti n đ đ t ra c a cơng trình. Trên c s đó
giúp cho ch đ u t v a s d ng hi u qu , ti t ki m v n đ u t ; đ ng th i v n đ m
b ođ

c ch t l

ng c ng nh ti n đ cơng trình.

Thơng qua đ u th u, ch đ u t c ng s n m b t đ
qu và gi m thi u đ

c quy n ch đ ng qu n lý có hi u

c các r i ro phát sinh trong qua trình th c hi n d án đ u t do

tồn b q trình t ch c đ u th u và th c hi n k t qu đ u th u đ

c tuân th ch t

ch theo quy đ nh c a pháp lu t và sau khi ch đ u t đã có s chu n b k l

ng đ y

đ v m i m t.
đánh giá đúng các h s d th u đòi h i đ i ng cán b th c hi n công tác đ u th u
c a ch đ u t ph i t nâng cao trình đ c a mình v các m t nên vi c áp d ng
ph

ng th c đ u th u còn giúp cho ch đ u t nang cao trình đ và n ng l c c a cán

b công nhân viên.
b.

i v i các Nhà th u

Ho t đ ng đ u th u đ

c t ch c theo ngun t c cơng khai và bình đ ng, nh đó các

nhà th u s có đi u ki n đ phát huy đ n m c cao nh t c h i tìm ki m cơng trình và
kh n ng c a mình đ trúng th u, t o công n vi c làm cho ng

i lao đ ng phát tri n

s n xu t kinh doanh.
Vi c tham gia đ u th u, trúng th u và th c hi n d án đ u t theo h p đ ng làm cho
nhà th u ph i t p trung v n c a mình và l a ch n tr ng đi m đ đ u t đ nâng cao c
s v t ch t k thu t, công ngh nhân l c theo yêu c u c a cơng trình. Qua đó, giúp cho
các nhà th u nâng cao n ng l c v m i m t c a mình.
Cơng vi c th c t s giúp cho các nhà th u hoàn thi n v t ch c qu n lý, t ch c s n
xu t, nâng cao trình đ và n ng l c c a cán b công nhân viên c a mình.

7


c.

i v i Nhà n

c

u th u góp ph n nâng cao hi u qu c a công tác qu n lý Nh n

c v đ u t và xây

d ng, qu n lý và s d ng v n m t cách có hi u qu h n ch và lo i tr đ

c các tình

tr ng nh : th t thốt lãng phí v n đ u t , đ c bi t là v n ngân sách, các hi n t

ng tiêu

c c khác phát sinh trong xây d ng c b n.
u th u t o lên s c c nh tranh m i và lành m nh trong l nh v c xây d ng c b n,
thúc đ y s phát tri n c a n n kinh t hàng hoá trong ngành c ng nh trong n n kinh
t qu c dân
Vì nh ng l i ích trên nên vi c th c hi n công tác đ u th u là m t địi h i t t y u.

u

th u góp ph n nâng cao hi u qu ho t đ ng c a n n kinh t .
u th u xây l p góp ph n nâng cao hi u qu công tác qu n lý nhà n

c v đ u t và

xây d ng, h n ch và lo i tr các tình tr ng nh th t thốt lãng phí v n đ u t và các
hi n t

ng tiêu c c khác trong xây d ng c b n.

u th u xây l p góp ph n nâng cao hi u qu s d ng v n c a các d án, nâng cao
hi u qu s n xu t kinh doanh c a ngành xây d ng n

c ta.

u th u là đ ng l c, đi u ki n đ cho các doanh nghi p xây d ng c nh tranh lành
m nh trong c ch th tr

ng, thúc đ y s phát tri n c a ngành công nghi p xây d ng.

ng th i đ u th u giúp ch đ u t l a ch n đ
Thông qua đ u th u xây l p, ch đ u t s tìm đ

c đ i tác phù h p nh t.
c các nhà th u h p lý nh t và có kh

n ng đáp ng t t nh t các yêu c u c a d án.
Thông qua đ u th u xây l p và k t qu ho t đ ng giao nh n th u c a ch đ u t s
t ng c

ng đ

c hi u qu qu n lý v n đ u t , tránh tình tr ng th t thoát v n đ u t

t t c các khâu c a q trình thi cơng xây l p.
u th u s giúp ch đ u t gi i quy t đ

c tình tr ng l thu c vào nhà th u duy nh t.

u th u t o c h i nâng cao trình đ và n ng l c c a đ i ng cán b kinh t , k thu t
c a các bên m i th u và nhà th u.

8


Bên c nh nh ng l i ích trên đ u th u t o môi tr

ng lành m nh giúp các nhà th u

nâng cao kh n ng c nh tranh c a mình, t o s cơng b ng và hi u qu cao trong xây
d ng. Nh ngun t c cơng khai và bình đ ng trong đ u th u, các doanh nghi p xây
d ng phát huy đ n m c cao nh t c h i tìm ki m d án, tham gia đ u th u và ký k t
h p đ ng (n u trúng th u), t o ra công n vi c làm cho ng

i lao đ ng, phát tri n s n

xu t kinh doanh.
th ng th u m i nhà th u ph i ch n tr ng đi m đ đ u t v các m t k thu t, cơng
ngh và lao đ ng. T đó s nâng cao n ng l c c a doanh nghi p không ch trong m t
l n tham gia đ u th u mà cịn góp ph n phát tri n m r ng qui mô doanh nghi p d n
d n.
th ng th u doanh nghi p xây d ng ph i hoàn thi n v m t t ch c qu n lý nâng cao
trình đ , n ng l c c a đ i ng cán b trong vi c l p h s d th u c ng nh tồn cán
b cơng nhân viên trong doanh nghi p.
Thông qua đ u th u, các doanh nghi p xây d ng s t nâng cao hi u qu cơng tác
qu n tr tài chính, làm gi m chi phí và thúc đ y nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh
c a doanh nghi p.

Trong xây d ng hi n nay, hình th c đ u th u là hình th c cơng b ng nh t, b t bu c
các doanh nghi p tham gia mu n th ng th u đ u ph i t nâng cao n ng l c c a mình.
Nhà th u nào có s c c nh tranh cao s th ng th u. Ch đ u t d a trên các tiêu chu n
đ

c xác đ nh tr

c đ so sánh, l a ch n nhà th u, có s giám sát c a c quan có th m

quy n. Trong s cơng b ng khách quan nh v y s t o ra s c nh tranh lành m nh, s
giúp cho vi c nâng cao hi u qu kinh t c a ngành xây d ng nói riêng và hi u qu
kinh t nói chung.
1.1.2.2. Vai trị c a đ u th u đ i v i doanh nghi p xây d ng
Trong c ch th tr

ng ngày nay đã h t th i mà doanh nghi p xây d ng nh n các

cơng trình xây d ng t c p trên giao mà mu n t n t i, mu n duy trì ho t đ ng s n xu t
kinh doanh c ng nh các lo i hình doanh nghi p khách, doanh nghi p xây d ng c ng
ph i tham gia vào th tr

ng xây d ng đ tìm ki m và giành l y các d án. Nh ng

không gi ng nh các doanh nghi p kinh doanh trong các l nh v c khác mà đ i t
9

ng


s n xu t kinh doanh c a các doanh nghi p xây d ng là các cơng trình xây d ng. Do

v y doanh nghi p xây d ng mu n duy trì ho t đ ng s n xu t kinh doanh khơng có
cách nào khác là tìm ki m thông tin v các d án đ u t và tham gia đ u th u. N u
không tham gia đ u th u ho c tr
ng

t th u thì s khơng t o đ cơng n vi c làm cho

i lao đ ng, ho t đ ng s n xu t kinh doanh có th b đình tr . V y có th nói đ u

th u là ti n đ c s và n n t ng c a quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
Nh chúng ta đã bi t d th u là hình th c tham gia c nh tranh trên th tr
d ng. S c nh tranh này r t quy t li t và m nh m th hi n

nh ng khía c nh:

Mu n tham gia đ u th u thì doanh nghi p ph i có uy tín nh t đ nh trên th tr
n

ng xây

ng, b i

c ta m i áp d ng đ u th u không lâu mà ph n l n áp d ng hình th c đ u th u h n

ch . Nh v y khi tham gia đ u th u doanh nghi p xây d ng có th th y đ

c kh n ng

và n ng l c c a mình so v i đ i th nh th nào đ có bi n pháp duy trì và nâng cao
h n n a n ng l c c a mình. T đó uy tín c a doanh nghi p ngày càng đ

v th c a doanh nghi p ngày càng đ

c nâng cao,

c c i thi n.

Khi tham gia đ u th u các doanh nghi p xây d ng có đi u ki n nâng cao trình đ
chun mơn, kinh nghi m cho cán b công nhân viên, t o đi u ki n hoàn thi n v m t
t ch c.
Khi tham gia đ u th u nhi u và th ng th u, doanh nghi p t o thêm m i quan h v i
các ch đ u t , c quan nhà n

c t o ti n đ cho s phát tri n c a doanh nghi p.

Nh v y ta th y đ u th u có vai trị h t s c quan tr ng, nó là c s , n n t ng là nhân t
không th thi u đ

c trong quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Chính

vi c tham gia đ u th u thành cơng là ph i có s tích lu kinh nghi m, tìm ki m thơng
tin đa d ng, và đi u quan tr ng h n là ph i d a vào n ng l c và v th c a công ty.
Vi c tham gia đ u th u và giành th ng l i đóng vai trị tích c c trong vi c t o ra cơng
n, vi c làm, duy trì ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
V y ta có th nói đ u th u là t t y u khách quan mà m i chúng ta không th ph nh n.

10


1.2. Công tác qu n lý đ u t s d ng ngu n v n vay ODA t i Vi t Nam
1.2.1.

c đi m v qu n lý d án ODA

1.2.1.1. Khái ni m v d án ODA
D

án là m t t p h p các ho t đ ng có liên quan đ n nhau nh m đ t đ

m t ho c m t s m c tiêu xác đ nh, đ

c

c th c hi n trên đ a bàn c th , trong kho ng

th i gian xác đ nh, d a trên nh ng ngu n l c xác đ nh. S n ph m chuy n giao do d
án t o ra là h ng m c cu i cùng c a d án. D án có th đ
nhi m v nh h n, đ

c ph i h p v i nhau nh m đ t đ

ví d v d án nh : làm đ

c chia ra thành nh ng

c m c tiêu c a d án. M t s

ng, xây b nh vi n, c i cách sách giáo khoa, ...

D án bao g m d án đ u t và d án h tr k thu t. D án đ u t là d án t o m i,
m r ng ho c c i t o nh ng c s v t ch t nh t đ nh nh m đ t đ

s l
đ

ng ho c duy trì, c i ti n, nâng cao ch t l
c th c hi n trên đ a bàn c

c s t ng tr

ng v

ng c a s n ph m ho c d ch v

th , trong kho ng th i gian xác đ nh. D án h tr

k thu t là d án có m c tiêu h tr phát tri n n ng l c và th ch ho c cung c p các
y u t đ u vào k thu t đ chu n b , th c hi n các ch

ng trình, d án thơng qua các

ho t đ ng cung c p chuyên gia, đào t o, h tr trang thi t b , t li u và tài li u, tham
quan kh o sát, h i th o.
Các d án H tr phát tri n chính th c (sau đây g i t t là d án ODA) đ
d án thu c khuôn kh ho t đ ng h p tác phát tri n gi a Chính ph n
h i ch ngh a Vi t Nam và nhà tài tr .
1.2.1.2. M t s đ c đi m chính c a d án ODA nh sau

Hình 1.2

c đi m chính d án ODA
11

c hi u là các
c C ng hòa xã


Ngu n v n: Toàn b ho c m t ph n ngu n v n th c hi n d án ODA là do các t ch c
ho c chính ph n
n

c ngồi, các t ch c song ph

ng tài tr . C ch tài chính trong

c đ i v i vi c s d ng ODA là c p phát, cho vay (toàn b ho c m t ph n) t ngân

sách Nhà n

c. Các d án ODA th

ng có v n đ i ng là kho n đóng góp c a phía

Vi t Nam b ng hi n v t và giá tr đ chu n b và th c hi n các ch
th d

ng trình, d án (có

i d ng ti n đu c c p t ngân sách ho c nhân l c, c s v t ch t). Ngu n v n là

đi m khác bi t l n nh t gi a d án ODA v i v i các d án khác; kèm theo nó là các
yêu c u, quy đ nh, c s pháp lý v qu n lý và th c hi n c a nhà đ u t và nhà tài tr .

Tính t m th i: Tính t m th i có ngh a là các d án ODA có kh i đi m và k t thúc
xác đ nh. D

án không ph i là lo i công vi c hàng ngày, th

ng ti p di n, l p đi

l p l i theo quy trình có s n. D án có th th c hi n trong m t th i gian ng n ho c có
th kéo dài trong nhi u n m. V m t nhân s , d án khơng có nhân cơng c đ nh, h
ch g n bó v i d án trong m t kho ng th i gian nh t đ nh (m t ph n ho c toàn b
th i gian th c hi n d án). Khi d án k t thúc, các cán b d án có th ph i chuy n
sang ho c tìm ki m m t công vi c ho c h p đ ng m i.
Duy nh t: m c dù có th có nh ng m c đích t
m t v i nh ng v n đ v ngu n l c, môi tr

ng t , nh ng m i d án ODA ph i đ i
ng và khó kh n khác nhau. H n th n a,

m c đ nh t đ nh, m i d án đem l i các s n ph m, d ch v “duy nh t”, khơng gi ng
hồn tồn v i b t k d án nào khác. Ví d nh đ u v i m c đích xây nhà nh ng các
d án có s khác bi t v ch đ u t , thi t k , đ a đi m, vv. Khi s d ng kinh nghi m
c a trong vi c l p k ho ch các d án t

ng t nhau, c n ph i hi u rõ các đ c tr ng

riêng c a m i d án. H n th n a, c n ph i phân tích th t k l
ho ch chi ti t tr

ng c ng nh có k

c khi b t đ u th c hi n.

“Phát tri n và chi ti t hoá” liên t c:

c tính này đi kèm v i tính t m th i và duy nh t

c a m t d án ODA. Trong su t quá trình th c hi n d án,
có s phát tri n và liên t c đ

m ib

c th c hi n c n

c c th hoá v i m c đ cao h n, k l

ng, cơng phu

h n. Ví d nh :
M c đích ban đ u đ t ra c a d án ”
nh ng ng

i nông dân nghèo

m b o an ninh l

t nh X” có th đ
12

ng th c và n

c s ch cho

c c th hoá là “ u tiên t p trung


nâng cao n ng su t, s n l
s ch cho ng

ng l

ng th c và ti p th và ti p đ n cung c p ngu n n

c

i dân” khi nhóm th c hi n d án phát tri n các hi u bi t c a mình v

m c đích, ph m vi, s n ph m c a d án.
M t d án có m c đích “xây d ng nhà máy ch bi n th c n gia súc” s đ
b ng xem xét quy trình k thu t c a vi c bi n th c n gia súc.
thi t k các phân x

ng ch bi n đ xác đ nh đ

k thu t c a m i phân x

cb tđ u

ây là c s c a vi c

c các đ c đi m ph c ph cho thi t k

ng. Ti p đó, các b n v chi ti t s đ

c ti n hành, thông

qua, làm c s cho vi c th c hi n, ki m sốt q trình xây d ng nhà máy. S n ph m
s đ

c thông qua trên c

s

các b n thi t k và nh ng đi u ch nh khi v n hành

th .
Gi i h n: M i d án ODA đ

c th c hi n trong m t kho ng th i gian, ngu n l c và

kinh phí nh t đ nh. Các nhà qu n lý c n ph i liên t c cân b ng v nhu c u, tài chính,
ngu n l c và l ch trình đ hồn thành d án, đ m b o yêu c u c a nhà đ u t và nhà
tài tr .
Vòng đ i c a d án, ng
án.

i ta còn g i v i tên khác là “Chu k ” (hay Chu trình) c a d

ó là qng th i gian đ hồn thành q trình đ u t (k t b

đ u t , đ n các b

c th c hi n đ u t và b

c xác đ nh d án

c khai thác, v n hành d án đ đ t đ

c

m c tiêu đã đ nh).
Chu k c a d án chia làm ba giai đo n:
Chu n b đ u t (Preparation) hay còn g i là giai do n kh i đ ng g m nghiên c u c
h i, nghiên c u ti n kh thi và nghiên c u khá thi;
Th c hi n đ u t (Implementation) g m thi t k và xây d ng;
K t thúc đ u t , đ a d án vào khai thác s d ng (Terminate and handover) g m v n
hành, khai thác, đánh giá sau d án và k t thúc d án.
M i giai đo n c a d

án đ

c đánh d u b ng s

qu công vi c.

13

k t thúc c a m t ho c vài k t


Trong th c hành, có nhi u cách th c xác đ nh các giai đo n trong vòng đ i d án, ph

thu c vào quy ch qu n lý và s d ng ODA c a m i qu c giat ch c.
Vòng đ i d

án cung c p khung và “ngôn ng ” chung cho vi c th c hi n d

án, làm cho công vi c d án rõ ràng và d d đoán h n, c ng nh th i đi m đ a ra các
quy t đ nh, m c rõ ràng h n. Ho t đ ng c a cán b liên quan t i qu n lý d án luôn
g n li n v i vòng đ i d án.
Nh ng k t qu công vi c c a giai đo n tr

c th

ng đ

c thông qua tr

c khi

công vi c c a giai đo n ti p theo b t đ u. Giai đo n sau đôi khi đ

c b t đ u cùng lúc

v i lúc thông qua k t qu c a giai đo n tr

c xác đ nh và ch p

nh n. S n i ti p c a các giai đo n th

c khi các r i ro đã đ

ng bao g m m t vài d ng chuy n giao

công ngh , s n ph m ho c trao tay.
M i giai đo n c a vịng đ i d án có th đ

c chia ra nhi u giai đo n hay quy trình

ph , chi ti t h n v i m c đích nâng cao kh n ng ki m sốt q trình qu n lý. M t s
cơng vi c đ

c hồn thành hay các m c đánh d u ranh gi i gi a các giai đo n ph .

ây là c s cho vi c xem xét, đánh giá ti n đ d án.
Hình thành thi t k ,
th m đ nh và phê
duy t

Thành l p ban
qu n lý d án

Chu n b th c hi n
và l p k ho ch, khi
đ cc pv n

Xây d ng c u trúc,
t ch c quy trình

ánh giá, k t
thúc d án

Tri n khai k
ho ch, và th c
hi n

L p k ho ch và l ch
trình cho d án

Hình 1.3 Các giai đo n th c hi n d án ODA
1.2.2. Nguyên t c qu n lý và s d ng v n vay ODA
V n ODA vi n tr không hoàn l i đ

c u tiên s d ng đ th c hi n ch

án h tr xây d ng chính sách, phát tri n th ch , t ng c

ng n ng l c con ng

tr tr c ti p c i thi n đ i s ng kinh t , v n hóa, xã h i, mơi tr
nh t là ng

i nghèo

ng trình, d

ng cho ng

i; h
i dân,

các vùng nông thôn, mi n núi, vùng đ ng bào dân t c; phát tri n

14


y t , giáo d c, nghiên c u khoa h c, công ngh , đ i m i sáng t o; chu n b ch

ng

trình, d án s d ng v n vay ODA, v n vay u đãi và d án đ u t theo hình th c đ i
tác công t (PPP).
V n vay ODA đ

c u tiên s d ng đ chu n b và th c hi n ch

khơng có kh n ng thu h i v n tr c ti p; ch
ngân sách nhà n

ng trình, d án

ng trình, d án thu c nhi m v chi c a

c có kh n ng t o ngu n thu đ ph c v l i ích kinh t - xã h i.

V n vay u đãi đ

c u tiên s d ng đ th c hi n ch

ng trình, d án có kh n ng thu

h i v n.
Vi c vay theo ph

ng th c ch đ nh nhà cung c p, nhà th u c a nhà tài tr n

c ngoài

áp d ng đ i v i: Kho n vay h tr gi i quy t các v n đ kh n c p v thiên tai, th m
h a, đ m b o an ninh, qu c phòng, an ninh n ng l
minh hàng hóa, thi t b c a nhà tài tr n
giá c ; Các tr

ng; Tr

ng h p ch d án ch ng

c ngồi có u th v

ng h p c th khác theo quy t đ nh c a Th t

Vi c s d ng v n ODA, v n vay u đãi cho các tr
đ nh c a Th t

ng Chính ph .

V n đ i ng đ

c u tiên b trí cho ch

u đãi thu c di n đ

c ngân sách nhà n

t tr i v công ngh ,

ng Chính ph .

ng h p khác th c hi n theo quy t

ng trình, d án s d ng v n ODA, v n vay
c c p phát toàn b t k ho ch v n đ u t

công trung h n 5 n m và k ho ch v n đ u t công hàng n m theo đúng ti n đ quy
đ nh trong đi u

c qu c t , th a thu n v v n ODA, v n vay u đãi đ i v i ch

ng

trình, d án và th c t gi i ngân các ngu n v n này trong quá trình th c hi n.
V n ODA, v n vay u đãi là ngu n v n thu c ngân sách nhà n
th c hi n các m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i c a đ t n
ngân sách nhà n

cđ

c và đ

c s d ng đ
c ph n ánh trong

c theo quy đ nh c a pháp lu t.

Chính ph th ng nh t qu n lý nhà n

c v v n ODA, v n vay u đãi trên c s b o

đ m hi u qu s d ng v n và kh n ng tr n , th c hi n phân c p g n v i trách nhi m,
quy n h n, n ng l c qu n lý c a B , ngành, đ a ph

ng; b o đ m s ph i h p qu n lý,

giám sát và đánh giá c a các c quan có liên quan theo quy đ nh hi n hành c a pháp
lu t.
15