Lý luận chung về kế toỏn bỏn hàng và xỏc định kết quả bán hàng trong doanh nghiệp thương mại.

CHƯƠNG I
LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH
KẾ QUẢ BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP
THƯƠNG MẠI
1.1 Khái niệm, bản chất, ý nghĩa và nhiệm vụ bán hàng.
Khái niệm bán hàng :
Bán hàng hay còn gọi là tiêu thụ thành phẩm, là công đoạn cuối hoàn tất một
quá trình sản xuất kinh doanh, là quá trình trao đổi thành phẩm tức là chuyển hóa
vốn của doanh nghiệp từ trạng thái hiện vật sang hình thái giá trị. Do đó tiêu thụ là
thực hiện giá trị của hàng hóa.
Bản chất của bán hàng :
Là việc chuyển quyền sở hữu về hàng hoá, thành phẩm, dịch vụ cho khách
hàng, doanh nghiệp thu tiền hay được quyền thu tiền. Đó chính là quá trình vận
động của vốn kinh doanh từ vốn thành phẩm hàng hoá sang vốn bằng tiền và xác
định kết quả.
Ý nghĩa của bán hàng :
Chỉ có thông qua việc bán hàng - giá trị sản phẩm dịch vụ mới được thực hiện
do đó mới có điều kiện để thực hiện mục đích của nền sản xuất hàng hoá và tái sản
xuất kinh doanh không ngừng được mở rộng. Doanh thu bán hàng sẽ bù đắp được
các chi phí bỏ ra, đồng thời kết quả bán hàng sẽ quyết định hiệu quả kinh doanh
của doanh nghiệp. Bán hàng tự thân nó không phải là một quá trình của sản xuất
kinh doanh nhưng nó lại là một khâu cần thiết của tái sản xuất xã hội. Vì vậy bán
hàng góp phần nâng cao năng suất lao động, phục vụ sản xuất tiêu dùng và đời
sống xã hội. Nhờ có hoạt động bán hàng, hàng hoá sẽ được đưa đến tay người tiêu
dùng và thoả mãn nhu cầu của người tiêu dùng về số lượng cơ cấu và chất lượng
hàng hóa, việc tiêu thụ hàng hoá góp phần cân đối giữa sản xuất và tiêu dùng.

Kết quả cuối cùng tính bằng mức lưu chuyển hàng hoá mà việc mức lưu
chuyền hàng hoá lại phụ thuộc vào mức bán hàng nhanh hay chậm. Doanh nghiệp
càng tiêu thụ được nhiều hàng hoá thì sức mạnh của doanh nghiệp càng tăng lên.
Như vậy bán hàng sẽ quyết định sự sống còn của doanh nghiệp, có bán được hàng

hoá thì doanh nghiệp mới có khả năng tái sản xuất.
Nhiệm vụ của kế toán bán hàng :
- Ghi chép đầy đủ, kịp thời khối lượng hàng bán ra và tiêu thụ nội bộ, tính
toán đúng đắn giá trị vốn của hàng đã bán, CPBH và CPQLDN nhằm xác
định đúng đắn kế quả bán hàng
- Kiểm tra giám sát tiến độ thực hiện kế hoạch bán nhàng, kế hoạch lợi
nhuận, phân phối lợi nhuận, đôn đốc việc thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà
nước.
- Cung cấp thông tin chính xác, trung thực và đầy đủ về tình hình bán hàng
và xác định KQBH phục vụ việc lập các BCTC đầy đủ kịp thời. Định kỳ
tiến hành phân tích kinh tế đối với việc bán hàng và xác định KQBH.
Nhiêm vụ kế toán doanh thu bán hàng và xác định KQBH phải luôn gắn liền
với nhau và có mối quan hệ mật thiết, không được coi nhẹ bất kỳ nhiện vụ nào.
Thực hiện đúng nhiêm vụ này sẽ là tiền đề cho nhiệm vụ kia thực hiện được và
ngược lại. Thông qua các nhiệm vụ kế toán bán hàng và xác định KQBH đã cho
thấy vai trò quan trọng không thể thiếu trong các doanh nghiệp và đòi hỏi phải
được thực hiện một cách khoa học, hợp lý và được quan tâm thường xuyên trong
doanh nghiệp.
1.2. Các phương thức bán hàng
Trong nền kinh tế thị trường, việc tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa của các doanh
nghiệp được thực hiện bằng nhiều hinhg thức khác nhau, theo đó các sản phẩm
hàng hóa vận động từ doanh nghiệp đên tay người tiêu dùng cuối cùng, tuythuộc
vào đặc điểm sản phẩm, hàng hóa tiêu thụ có thể sủ dụng các hình thức sau đây:
Bán buôn :
Là hình thức bán một khối lượng lớn hàng hóa với một mức giá gốc hoặc giá
đã có chiết khấu ở mức cao nhằm tiêu thụ được nhanh, nhiều hay có bảo đảm cho
khối lượng hàng hóa đó. Bán buôn thường áp dụng, hoặc nhằm vào các trung gian
thương mại như tổng đại lý, đại lý các cấp. Những khách hàng mua với số lượng
lớn như khách mua cho các dự án cũng có thể được áp dụng giá bán buôn. Có hai
hình thức bán buôn chủ yếu :

+ Bán buôn qua kho: là hình thức hàng hóa xuất bán ra từ trong kho của doanh
nghiệp. Theo phương thức này có hai hình thức bán buôn:
Bán buôn qua kho bằng giao hàng trực tiếp : Theo hình thức này bên mua củ
đại diện đến kho doanh nghiệp để nhận hàng. Doanh nghiệp xuất kho hàng hóa ,
giao trực tiếp cho người đại diện bên mua. Sau khi đại diện bên mua ký nhận đủ
hàng bên mua thanh toán bằng tiền mặt hoặc chấp nhận thanh toán nợ, hàng hóa
dược xác định là tiêu thụ. Phòng kế toán xác nhận lập hóa đơn bán hàng thành ba
liên, sau khi xuất hàng thủ kho gữi một liên, khác hàng gữi một liên , phòng kế
toán gữi một liên.
Bán buôn qua kho bằng cách chuyển hàng : theo hình thức này, căn cứ vào
hợp đồng đã ký kết, doanh nghiệp xuất kho hàng bằng phương tiện vận tải của
mình hay đi thuê ngoài chuyển hàng đến giao cho bên mua ở một địa điểm thỏa
thuận trong hợp đồng. Hàng hóa chuyển bán vẫn thuộc quyển sở hữu của doanh
nghiệp, số hàng trên được xác nhận tiêu thụ khi bên mua thanh toán tiền hay chấp
nhận thanh toán. Theo hình thức này giống như bán buôn qua kho giao hàng trực
tiếp nhưng thêm phiếu vận chuyển kiêm xuất kho cho người giao hàng.
+ Bán buôn vận chuyển thẳng : là kiểu bán buôn mà doanh nghiệp thương mai sau
khi mua hàng , nhận hàng không vận chuyển về kho mà chuyển thẳng đến người
mua, phương thức này được thực hiện theo các hình thức.

Bán buôn vận chuyển thằng theo hình thức trực tiếp (tay ba) : theo phương
thức này, doanh nghiệp thương mại sau khi mua hàng, nhạn và giao hàng trực tiếp
cho đại diện bên mua tại kho và điểm điểm người bán. Sau khi giao nhận đại diện
bên mua ký nhạn đầy đủ hàng , bên mua đã thanh toán hàng hay chấp nhận thanh
toán, hàng được bán được xác nhận là tiêu thụ.
Sơ đồ 1.1. Trình tự kế toán xuất kho hàng hóa bán trực tiếp
Giải thích sơ đồ :
(1) Giá thành thực tế ( giá mua) của hàng hóa xuất bán.
TK 111, 131TK
511,512

TK
531,532
TK 1561 TK
632
(2a)
(4)
(1)
TK 911
(5)
(6)
TK 3331
(2b)
(3)
(2a) Doanh thu của hàng bán ( tiêu thụ) chưa có thuế GTGT.
(2b) Thuế GTGT của hàng bán.
(3) Hàng bán bị trả lại.
(4) Cuối kỳ kế chuyển giảm giá hàng bán, doanh thu hàng bán bị trả lại.
(5) Cuối kỳ kế chuyển doanh thu thuần.
(6) Cuối kỳ kết chuyển giá vốn hàng bán.


Bán lẻ :
Là hình thức bán hàng hóa với số lượng nhỏ, hàng hóa được chuyển vào linh
vực tiêu dùng. Bán lẻ thường áp dụng bán cho khác hàng tiêu dung trực tiếp không
qua trung gian hay đại lý … Có các phương thức bán lẻ sau
+ Bán hàng thu tiền tập chung: theo hình thức này nhiện vụ thu tiền của người mua
và giao hàng cho người mua tách rời nhau. Mỗi quầy hàng có một nhân viên là
nhiêm vụ thu tiền của khác hàng, viết hóa đơn hoặc tích kê giao hàng cho khác
hàng, để khác hàng đến nhận hàng ở quầy hàng do nhân viên bán hàng giao. Hết
ca, hết ngày bán hàng, nhân viên bán hàng căn cứ vào hóa đơn hay kiểm kê hàng

tồn quầy để xác định số hàng bán ra trong ngày, trong ca và lập báo cáo bán hàng.
Nhân viên thu tiền, nộp tiều cho thủ quỹ và làm giấp nộp tiền.
+ Bán hàng thu tiền trực tiếp: Theo hình thức này nhân viên bán hàng trực tiếp thu
tiền của khách hàng va giao hàng cho khách. Hết ca, hết nhày bán hàng, nhân viên
bán hàng nộp tiền cho thủ quỹ và lấy giấy nộp tiền bán hàng. Sau đó kiểm kê hàng
tồn quầy để các định số hàng đã bán ra trong ca, trong ngày và lập báo cáo bán
hàng.