Tuần 21. Đọc thêm: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (trích Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (129.71 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn:
Ngày dạy:

HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA
Thân Nhân Trung 
-I/ Mục tiêu dạy học:

1. Kiến thức :

- Hiểu được tấm lòng của tác giả đối với những người hiền tài.
- Nắm được cách lập luận chặt chẽ của văn bản.

2. Kỹ năng :

- Rèn luyện kỹ năng đọc hiểu văn chính luận theo đặc trưng thể loại.
3. Thái độ :

- Có thái độ yêu mến và quý chuộng những người có tài.

- Tạo cho học sinh động lực phấn đấu học tập để trở thành một người tài.
- Giáo dục tinh thần cầu tiến trong học tập cho học sinh.

II/ Phương pháp và phương tiện dạy học:
1. Phương pháp :

- Phương pháp diễn giảng.
- Phương pháp vấn đáp.
- Phương pháp nêu vấn đề.
- Phương pháp đọc sáng tạo.
- Phương pháp động não, tư duy.
2. Phương tiện dạy học:

- Sách giáo khoa, giáo án
III

/ Nội dung và tiến trình dạy học:
1 Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số.

2.Kiểm tra bài cũ:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

đó trong tác phẩm: HIỀN TÀI LÀ NGUN KHÍ CỦA QUỐC GIA của tác giả
Thân Nhân Trung.

4. Bài mới:

Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung cần đạt
GV: Em hãy nêu những nét cơ bản về

tác giả và tác phẩm?

HS: Đọc và phát hiện trả lời câu hỏi.
Thân Nhân Trung (1418 - 1499), tự là
Hậu Phủ, người làng Yên Ninh, huyện
Yên Dũng ( Bắc Giang), ông đỗ tiến sĩ
năm 1469, là thành viên Hội tao đàn do
Lê Thánh Tông sáng lập. Và đây là một
trong 82 bài văn bia ở Văn Miếu (Hà
Nội ).

GV: Cho xem một số hình ảnh về tác
giả Thân Nhân Trung và hình ảnh về

văn bia ở Văn Miếu Quốc Tử Giám.
GV: Giải thích nhan đề:

“Hiền tài” là người tài cao, học rộng và
có đạo đức. “Nguyên khí” là khí chất 
ban đầu làm nên sự sống còn và phát 
triển của đất nước, xã hội. Vì vậy “Hiền
tài là ngun khí quốc gia” có nghĩa là:
Hiền tài, chính là phần cốt lõi, chất ban
đầu để làm nên sự sống còn và phát 
triển của đất nước. Quốc gia có nhiều 
hiền tài và biết sử dụng hiền tài thì sẽ 
phát triển vững mạnh.

GV: Đoạn trích được viết theo thể loại
nào?

HS: Suy nghĩ và trả lời câu hỏi:
Thể loại: Văn bia.

GV: Văn bia là gì?

Văn bia là thuật ngữ chỉ văn tự khắc
trên đá, dùng để “chí ” hoặc “ký”
những sự việc cần ghi nhớ. Nó là hiện

I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: ( sgk)

Thân Nhân Trung (1418 - 1499), tự là

Hậu Phủ, người làng Yên Ninh, huyện
Yên Dũng (nay là huyện Việt Yên, tỉnh
Bắc Giang), ông đỗ tiến sĩ năm 1469, là
thành viên Hội tao đàn do Lê Thánh
Tông sáng lập.

2.Tác phẩm:

a.Nhan đề: “HIỀN TÀI LÀ NGUN
KHÍ CỦA QUỐC GIA”..

b.Hồn cảnh sáng tác: “Bài kí đề danh
tiến sĩ khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại 
Bảo thứ ba” được soạn năm 1484 và 
được khắc ở một trong 82 bia đá tại Văn
Miếu - Thăng Long - Hà Nội.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

tượng văn hóa nảy sinh từ đời sống xã
hội, nên có tính đặc thù và là hình
thức thơng tin phổ biến thời cổ đại và
trung cổ. Văn bia xuất hiện khá sớm;
truyền thống sáng tạo bắt nguồn từ
Trung Quốc, sau đó được lan truyền
sang các nước dùng chữ tượng hình
như Việt Nam, Nhật Bản, Triều Tiên.
GV: Mời học sinh đọc tác phẩm.
GV: Đoạn trích có bố cục mấy phần?
Nội dung của từng phần?

HS: Đọc và trả lời câu hỏi: Đoạn trích

được chia làm 2 phần.

-“Từ đầu…ra sức báo đáp”: vai trò của
các vị hiền tài đối với quốc gia.

- Phần còn lại: ý nghĩa của việc khắc
văn bia.

GV: Hiền tài có vai trị như thế nào đối
với đất nước? Giải thích?

HS: “Hiền tài là nguyên khí của quốc
gia, ngun khí thịnh thì thế nước mạnh
rồi lên cao, ngun khí suy thì thế nước
yếu rồi xuống thấp”.

GV: Nhận xét về nhận thức của tác giả
về hiền tài.

………

GV: Bác Hồ có câu: “ Người có tài mà
khơng có đức là người vơ dụng, người 
có đức mà khơng có tài thì làm việc gì 
cũng khó” -> Đức và Tài có mối quan 
hệ qua lại, giúp đỡ lẫn nhau.

-Vua Quang Trung đã từng nói: ”Dựng 
nước lấy việc học làm đầu. Muốn thịnh 
trị lấy nhân tài làm gốc”. Dân tộc Việt

II. Đọc – hiểu văn bản:
1.Đọc:

2.

Bố cục : 2 phần

-“Từ đầu…ra sức báo đáp?”-> Tầm
quan trọng của hiền tài đối với quốc gia
đất nước.

- Phần còn lại: Ý nghĩa của việc khắc
bia tiến sĩ.

3.Phân tích:

a) Tầm quan trọng của hiền tài đối với
quốc gia:

- Hiền tài là nguyên khí quốc gia.

+ Là người tài cao, học rộng, có đạo đức
tốt, được mọi người tín nhiệm.

+ Là người làm nên sự phát triển, sự
sống còn của đất nước.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Nam trải qua biết bao cuộc chiến tranh 
ngoại xâm, nhiều người đã phải hi sinh

và ngã xuống. Để có được một đất nước
hịa bình và phát triển như ngày hơm 
nay, khơng chỉ nhờ sức mạnh đồn kết, 
ý chí kiên cường của người dân Việt 
Nam, mà trong đó cịn có sự đóng góp 
khơng nhỏ của những con người tài 
giỏi, hết lịng vì dân, vì nước.

GV: Nhà nước đã làm gì để trọng đãi
hiền tài, để xứng đáng với vai trị, vị trí 
của các hiền tài?

HS: Đọc và trả lời câu hỏi: nêu tên ở
Tháp Nhạn, ban cho chức tước, bày tiệc
Văn hỉ,…

GV: Tại sao phải khắc văn bia tiến sĩ?
HS: Suy nghĩ và trả lời câu hỏi: để lưu
tên những vị hiền tài đã có cơng dựng
nước và giữ nước.

GV: Tác giả đã đưa ra những lí lẻ, dẫn
chứng nào để nói rõ lợi ích của việc 
dựng tấm bia đá khắc tên tiến sĩ?
HS: Đọc và trả lời câu hỏi:

“khiến cho kẻ sĩ trông vào mà phấn
chấn hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng
sức giúp vua”, “ kẻ ác lấy đó làm răn,
người thiện theo đó mà gắng”..

GV: Chốt ý. Liên hệ thực tế chính sách
trọng nhân tài của nước ta hiện nay.
GV: Cho thảo luận nhóm theo tổ:
Bài học được rút ra qua tác phẩm này

b. Những việc đã làm đối với hiền tài:
-Trọng đãi hiền tài, làm đến mức cao
nhất để kích lệ nhân tài: đề cao danh
tiếng “nêu tên ở tháp Nhạn”, phong
chức tước, cấp bậc, ghi tên ở bảng vàng,
ban yến tiệc…

- Những việc đã làm vẫn chưa xứng
đáng với vai trị vị trí của người hiền tài.
- Khắc bia tiến sĩ

* Ý nghĩa của việc khắc văn bia tiến sĩ:
- Khuyến khích nhân tài.

- Noi gương hiền tài, ngăn ngừa điều ác,
“ kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo
đó mà gắng”.

- Làm cho đất nước hưng thịnh, bền
vững dài lâu.

-> Niềm tự hào về truyền thống văn
hiến của dân tộc ta.

4.Bài học lịch sử:

- Phải biết quý trọng hiền tài.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

là gì?

HS: Thảo luận nhóm theo tổ và trả lời
câu hỏi.

GV: Triều đại Lê Thánh Tông rất quý
trọng nhân tài, biết dùng hiền tài vì thế
đây là triều đại hoàng kim nhất trong
lịch sử chế độ phong kiến nước ta....
GV:Hãy lập sơ đồ kết cấu bài văn bia
của Thân Nhân Trung?

HS: Lên bảng lập sơ đồ.

GV: Treo bảng phụ về sơ đồ kết cấu bài
văn bia của Thân Nhân Trung.

Vai trò quan trọng của hiền tài

Khuyến khích hiền tài

Việc đã làm Việc tiếp tục làm: khắc bia
tiến sĩ

Ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia tiến sĩ
GV: Tổng kết:

ta: giáo dục là quốc sách, trọng dụng
nhân tài. Thấm nhuần quan điểm của
chủ tích Hồ Chí Minh: “Một dân tộc dốt
là một dân tộc yếu”.

III/ Tổng kết:
1. Nội dung :

- Khích lệ kẻ sĩ đương thời rèn đức,
luyện tài, đồng thời thể hiện tấm lòng
của tác giả đói với đất nước.

- Đây cũng chính là bài học quý giá cho
thế hệ mai sau.

2. Nghệ thuật :

- Lập luận chặt chẽ, luận điểm, luận cứ
rõ ràng, lời lẽ sắc sảo, thấu tình đạt lý.

5.Củng cố kiến thức:

- Vai trò của hiền tài đối với quốc gia?
- Tại sao phải khắc tên lên bia tiến sĩ?

6. Bài tập về nhà: Viết một bài văn ngắn nghị luận về câu nói “Hiền tài là ngun
khí của quốc gia” của Thân Nhân Trung?

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6></div>

Tuần 21. Đọc thêm: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (trích Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba)

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về