Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 1 đến 20 - Năm học 2011-2012 - Lê Thị Hồng Hải

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 TiÕt 1. i. môc tiªu:. T«i ®i häc (Thanh TÞnh). Ngµy so¹n: 16/8/ 2011 Ngµy gi¶ng:. 1. KiÕn thøc:. Gióp HS: - C¶m nhËn ®­îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt "T«i" ë buæi tùu trường đầu tiên. - Thấy được thái độ, cử chỉ yêu thương và trách nhiệm của người lớn đối với thế hệ tương lai. - ThÊy ®­îcc ngßi bót v¨n xu«i giµu chÊt th¬ cña nhµ v¨n Thanh TÞnh. 2. KÜ n¨ng: Rèn cho HS kĩ năng đọc diễn cảm, sáng tạo, kĩ năng phân tích, cảm thụ tác phẩm văn xuôi giµu chÊt tr÷ t×nh. 3. Thái độ: Giáo dục HS biết rung động, cảm xúc với những kỉ niệm thời học trò và biết trân trọng, ghi nhí nh÷ng kØ niÖm Êy. ii. chuÈn bÞ: 1.Gi¸o viªn: nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi 2. Häc sinh: §äc kÜ v¨n b¶n, so¹n bµi theo hÖ thèng c©u hái sgk iii. tiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña hs 2. Giới thiệu bài: Trong cuộc đời mỗi con người, những kỉ niệm của tuổi học trò thường được lưu giữ bền lâu trong trí nhớ. Đặc biệt là những kỉ niệm về buổi đến trường đầu tiên. Tiết học ®Çu tiªn cña n¨m häc míi nµy, c« vµ c¸c em sÏ t×m hiÓu mét truyÖn ng¾n rÊt hay cña nhµ v¨n Thanh Tịnh. Truyện ngắn " Tôi đi học " Thanh Tịnh đã diễn tả những kỉ niệm mơn man, b©ng khu©ng cña mét thêi th¬ Êy. Hoạt động 1: Tìm hiểu chung Hoạt động của thầy và trò Néi dung I. T×m hiÓu chung ?Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ Thanh 1.T¸c gi¶ TÞnh? - Thanh TÞnh (1911 - 1988) tªn khai sinh lµ Trần Văn Ninh, lên 6 tuổi đổi là Trần Thanh Tịnh. Quê: Gia Lạc, ven sông Hương (Huế). 1933 ®i lµm råi vµo nghÒ d¹y häc vµ b¾t ®Çu sáng tác văn chương. - Thanh TÞnh s¸ng t¸c nhiÒu thÓ lo¹i: TruyÖn ng¾n, dµi, th¬, cac dao, bót ký, gi¸o khoa. - Đậm chất trữ tình, toát lên vẽ đằm thắm, ? §Æc ®iÓm th¬, truyÖn? t×nh c¶m ªm dÞu, trong trÎo. 2.T¸c phÈm ? XuÊt xø t¸c phÈm “T«i ®i häc”? - In trong “Quª mÑ” - xuÊt b¶n 1941. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 3.§äc - chó thÝch GV: hướng dẫn đọc cảm, những câu biểu c¶m. - HS đọc thầm và chú ý ở SGK GV hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích ? BÊt gi¸c cã nghÜa lµ g×? ? L¹m nhËn cã ph¶i lµ nhËn bõa nhËn v¬ kh«ng? ? Líp 5 ë d©y cã ph¶i lµ líp n¨m em häc c¸ch ®©y 3 n¨m? ? XÐt vÒ mÆt thÓ lo¹i VB, cã thÓ xÕp bµi nµy vµo kiÓu lo¹i VB nµo? Cã thÓ gäi ®©y lµ VB nhËt dông, VBBC ®­îc kh«ng? v× sao? (Cã thÓ xÕp vµo kiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m. v× toµn truyÖn lµ c¶m xóc t©m tr¹ng cña nh©n vật trong buổi tựu trường đầu tiên.). 4. ThÓ lo¹i - ThÓ lo¹i :TruyÖn ng¾n ®Ëm chÊt tr÷ t×nh, cốt truyện đơn giản.. 5. Bè côc ? Mạch truyện được kể theo dòng hồi tưởng Truyện có 5 đoạn cụ thể: cña nvËt “t«i” theo tr×nh tù thêi gian cña §1. Tõ ®Çu - rén r·: Kh¬i nguån næi nhí buổi tựu trường đầu tiên, vậy ta có thể tạm Đ2. Tiếp -ngọn núi: Tâm trạng hoặc cảm gi¸c cña nh©n vËt t«i trªn ®­êng cïng mÑ ng¾t b»ng nh÷ng ®o¹n nh­ thÕ nµo? đến trường Đ3. Tiếp- các lớp: Khi đứng giữa sân trường, khi nhìn mọi người, các bạn §4. TiÕp - nµo hÕt: Khi nghe gäi tªn vµ rêi mÑ vµo líp. G/V: Như vậy, từ những biến chuyển của đất trời vào dịp cuối thu và hỡnh ảnh những em nhỏ Đ5: Khi ngồi vào chổ và đón nhận tiết học. rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên tới trường gọi cho nhân vật “ tôi” nhớ lại mình ngày ấy với những kỷ niệm trong sáng, được tái hiện theo trình tự thời gian. Kỷ niệm ấy đã sống dậy ào ạt trong lòng tác giả để thành truyện ngắn này Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản ? Em h·y cho biÕt nh©n vËt chÝnh cña v¨n II. T×m hiÓu v¨n b¶n b¶n nµy lµ ai? - Nh©n vËt " T«i " ? Vì sao em biết đó là nhân vật chính? ? TruyÖn ®­îc kÓ theo ng«i thø mÊy? 1.T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i trong buæi tựu trường đầu tiên a. Kh¬i nguån kû niÖm: - Hs đọc 4 câu đầu. ? Nỗi nhớ buổi tựu trường được khơi nguồn - Thời điểm gợi nhớ: cuối thu tõ thêi ®iÓm nµo? gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 ? C¶nh thiªn nhiªn, c¶nh sinh ho¹t hiÖn lªn C¶nh thiªn nhiªn: L¸ rông nhiÒu, m©y bµng nh­ thÕ nµo? b¹c C¶nh sinh ho¹t: MÊy em nhá rôt rÌ cïng mÑ đến trường. => Liên tưởng tương đồng, tự nhiên giữa ?T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i khi nhí l¹i hiÖn t¹i - qu¸ khø. - T©m tr¹ng: Nao nøc, m¬n man, t­ng bõng nh÷ng kÜ niÖm cò nh­ thÕ nµo? ? Những từ đó thuộc từ loại gì? tác dụng của rộn rã...... những từ loại đó? - >Tõ l¸y diÔn t¶ c¶m xóc, gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch thêi gian gi÷a hiÖn t¹i vµ qu¸ khø.  Nh÷ng tõ l¸y ®­îc sö dụng để tả tâm trạng, cảm xúc của tôi khi nhớ lại kỷ niệm tựu trường: Náo nức, mơn man, t­ng bõng, rén r·. §ã lµ nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në trong lßng.Nã kh«ng >< nhau, trái ngược nhau mà gần gũi, bổ sung cho nhau nh»m diÔn t¶ 1 c¸ch cô thÓ t©m tr¹ng khi nhø l¹i vµ c¶m xóc thùc cña t«i khi Êy. GV:Vậy trên con đường cùng mẹ đến b. T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña t«i khi ®i cïng trường, nhân vật tôi có tâm trạng như thế mẹ đến trường buổi đầu tiên nµo? Chóng ta sÏ t×m hiÓu tiÕp ë ®o¹n 2. HS đọc diễn cảm toàn đoạn. ? Khi cùng mẹ đi trên con đường tới trường trong ngày khai giảng đầu tiên, nhân vật “ tôi” có cảm nhận và tâm trạng như thế nào?. - Con đường cảnh vật vốn rất quen nhưng lần này tự nhiên thấy lạ  tự cảm thấy có sự thay đổi lớn trong lòng. - Cảm thấy đứng đắn, trang trọng với bộ quần áo dài, với mấy quyển vở mới trên tay. - Cẩn thận nâng niu mấy quyển vở. Vừa lúng túng, vừa muốn khẳng định mình khi xin mẹ được cầm bút thước như các bạn khác. ?Tâm trạng ấy xuất phát do đâu?.  Sự kiện quan trọng : Hôm nay tôi đi học. Đó là dấu hiệu đổi khác trong tình cảm và nhận thức của một cậu bé giàu cảm xúc. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 trong ngày đầu tới trường, tự thấy mình như đã lớn lên 3. Cñng cè -Nhớ lại những chi tiết làm em xúc động nhất trong buổi tựu trường. 4. Hướng dẫn về nhà: -§äc v¨n b¶n. -T×m hiÓu tiÕp nh÷ng c©u hái cßn l¹i. iv. Rót kinh nghiÖm: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngµy so¹n: 16/8/ 2011 Ngµy gi¶ng: TiÕt 2 T«i ®i häc (Thanh TÞnh) i. môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Gióp HS c¶m nhËn ®­îct©m tr¹ng håi hép, lo l¾ng cña nh©n vËt t«i qua c¸c thêi ®iÓm. 2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc, phân tích, cảm thụ tác phẩm. 3. Thái độ: Giáo dục HS tình cảm nâng niu trân trọng những kĩ niệm đẹp. ii. chuÈn bÞ: 1.Gi¸o viªn: nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi 2. Häc sinh: §äc kÜ v¨n b¶n, so¹n bµi theo hÖ thèng c©u hái sgk iii. tiÕn tr×nh d¹y häc: 1. KiÓm tra bµi cò: ?Nªu mét vµi nÐt vÒ t¸c gi¶-t¸c phÈm? 2. Bµi míi Hoạt động 1: Tìm hiểu văn bản GV đọc đoạn văn và nêu vấn đề: II. T×m hiÓu v¨n b¶n c. Tâm trạng và cảm giác của tôi khi đến ?Nhân vật có tâm trạng và cảm giác như thế trường nào khi nhìn ngôi trường ngày khai giảng, khi nhìn mọi người và các bạn? -Sân trường đặc cả người, ngôi trường to réng, kh«ng khÝ trang nghiªm->t«i lo sî vÈn v¬. -Bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, như con chim con muèn bay nh­ng cßn e sî, thÌm đựơc như những người học trò cũ. -Nghe tiếng trống trường vang lên thấy chơ v¬, vông vÒ lóng tóng, ch©n dÒnh dµng, toµn th©n run run. ? Em có nhận xét gì về cách kễ và tả đó?-> gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 tinh tÕ, hay ? Ngày đầu đến trường em có những cảm gi¸c vµ t©m tr¹ng nh­ nh©n vËt " T«i " kh«ng? Em cã thÓ kÔ l¹i cho c¸c b¹n nghe vÒ kĩ niệm ngày đầu đến trường của em? ? Qua 3 đoạn văn trên em thấy tác giả đã sử dông nghÖ thuËt g×? - NT: So s¸nh. ? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó? - >Gợi cảm, làm nỗi bật tâm trạng của nhân vật " tôi " cũng như của những đứa trẻ ngày đầu đến trường. HS đọc đoạn 4:. d. Khi nghe «ng §èc gäi tªn vµ rêi tay mÑ vµo líp:. ?T©m tr¹ng cña nh©n vËt " T«i ". Khi nghe ông Đốc đọc bản danh sách học sinh mới như - Cảm thấy quả tim ngừng đập, giật mỡnh lúng túng khi nghe gọi đến tên . thÕ nµo? Theo em t¹i sao " t«i " lóng tóng?  T«i lóng tóng v× t«i ch­a bao giê bÞ chó ý thÕ nµy ? V× sao t«i bÊt gi¸c giói ®Çu vµo lßng mÑ nøc nì khãc khi chuÈn bÞ vµo líp. -> C¶m gi¸c l¹ lïng, thÊy xa mÑ, xa nhµ, kh¸c h¼n nh÷ng lóc ch¬i víi chóng b¹n. - Cảm thấy sợ khi sắp phải xa mẹ, dúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc theo bạn. Thấy mình bước vào thế giới khác và cách xa mẹ hơn bao giờ hết  vừa lo sợ vừa cảm thấy sung sướng. e. Khi ngồi vào chỗ của mình đón nhận tiết häc ®Çu tiªn:. §äc ®o¹n cuèi -C¶m thÊy võa xa l¹, võa gÇn gòi víi c¶nh ?Tâm trạng...của nhân vật " tôi" khi bước vào vật(tranh treo tường, bàn ghế) chæ ngåi l¹ lïng nh­ thÕ nµo? -Với người bạn tí hon ngồi bên cạnh chưa gÆp,nh­ng ko c¶m thÊy xa l¹. -Võa ngì ngµng, võa tù tin,nghiªm trang bước vào giờ học đầu tiên với bài Tôi đi học. ? Hình ảnh con chin con liệng đến đứng bên bờ cửa sổ, có phải đơn thuần chỉ có nghĩa thùc hay kh«ng? V× sao? -> H/ả này không chỉ đơn thuần có nghĩa thùc, nh­ mét sù t×nh cê mµ cã dông ý nghÖ thuật, có ý nghĩa tượng trưng rõ ràng. ? Dßng ch÷ “T«i ®i häc” kÕt thóc truyÖn cã ý. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 nghÜa g×?  KÕt thóc tù nhiªn, bÊt ngê: võa khÐp l¹i bµi v¨n, võa më ra 1 thÕ giíi míi, 1 bÇu trêi míi. Dßng ch÷ thÓ hiÖn chủ đề của truyện ngắn này.. 2. Cảm nhận về thái độ, cử chỉ của người lớn đối với các em bé lần đầu tiên đi học :. GV: Ngày nhân vật tôi lần đầu đến trường còn có người mẹ , những bậ phụ huynh khác, - Các PHHS: Chuẩn bị chu đáo cho con em; «ng §èc vµ thÇy gi¸o trÎ. ?Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ của trân trọng tham dự buổi lễ quan trọng này: cùng lo những người lớn ( Ông Đốc, thầy giáo trẻ, người mẹ....) đối với các em bé ngày đầu tiên lắng, hồi hộp cựng con ®i häc? ?Em đã học những văn bản nào có tình cảm ấm áp, yêu thương của những người mẹ đối với con? ( Cổng trường mở ra, mẹ tôi...... - ễng đốc : là hình ảnh người thầy, người lãnh đạo từ tốn, bao dung, nh©n hËu. - Thấy giáo trẻ : vui tính, giàu tình thương.  Nhà trường và gia đình rất có trách nhiệm với thế hệ tương lai. Ngôi trường của nhân vật “tôi” là một ngôi trường giáo dục ấm áp, là nguồn nuôi dưỡng các em trưởng thành.. - Đoạn cuối của VB có 2 chi tiết “ Một con chim… nhìn theo cánh chim”, “ nhưng tiếng phấn của thầy cô… đánh vần đọc ?Em hiÓu 2 chi tiÕt nµy ntn?->Yêu thiên nhiên, yêu tuổi thơ nhưng yêu cả sự học hành để trưởng thành ? Theo dòng hồi tưởng của tác giả trở về dĩ vãng. Đến đây em có thể lý giải vì sao thời gian và không gian “Một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh” ấy lại trở thành kỷ niệm không phai trong tâm trí tác giả?  Thời gian và không gian ấy gắn liền với kỷ niệm đầy ý nghĩa : Lần đầu tiên trong đời được cắp sách tới trường Hoạt động 2: Hướng dẫn tổng kết III. Tæng kÕt. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 1.NT ? Nghệ thuật đặc sắc của truyện ngắn này là - Bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ của nhân vật “tôi” theo trình tự thời gian. gì? (chú ý bố cục, phương thức biểu đạt - Kết hợp hài hòa giữa kể –miêu tả-biểu cảm 2. ND -Kỉ niệm trong sáng, đẹp đẽ,ấm áp như còn tươi mới của tuổi học trò khi nhớ về ngày đầu tiªn c¾p s¸ch ®i häc. -C¶m xóc ch©n thµnh tha thiÕt cña t¸c gi¶ qua đó thấy được tình cảm đối với người mẹ, với thÇy c«, b¹n bÌ… cña t¸c gi¶. 3. Cñng cè ?Trong truyÖn ng¾n “T«i ®i häc” t¸c gi¶ sö dông bao nhiªu biÖn ph¸p NT so s¸nh?.  Cã 12 lÇn Thanh TÞnh sö dông biÖn ph¸p NT so s¸nh ? Tìm và phân tích các hình ảnh so sánh trong VB? ->Tác dụng : Những hình ảnh so sánh nên thơ, tinh tế hoặc gần gũi dễ hiểu khiến người đọc thấy được tâm trạng của nhân vật và câu chuyện buổi tựu trường đầu tiên của tuổi học trò thêm giàu chất thơ, trong sáng hồn nhiên và đẹp đẽ 4. Hướng dẫn về nhà -N¾m kÜ néi dung bµi häc. - Viết một đoạn văn ngắn phát biểu cảm nghĩ của bản thân ngày đầu đến trường. -Xem trước bài: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ iv. Rót kinh nghiÖm: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngµy so¹n:18/8/2011 Ngµy d¹y: TiÕt 3 cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ i. môc tiªu 1. Kiến thức: Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát cña nghÜa tõ. 2 KÜ n¨ng:- Th«ng qua bµi häc, rÌn luyÖn t­ duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng. 3. Thái độ: Giáo dục HS ý thức tự học ii. chuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n bµi 2. Häc sinh: so¹n bµi iii. tiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: ở lớp 7 các em đã học về từ đồng nghĩa, trái nghĩa, hãy lấy một số ví dụ về 2 loại từ này.. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 -vdụ về từ đồng nghĩa:. +m¸y bay-tµu bay- phi c¬ +nhà thương- bệnh viện -vdô vÒ tõ tr¸i nghÜa: +sèng- chÕt +nãng - l¹nh ?Em cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan hÖ ng÷ nghÜa gi÷a c¸c tõ ng÷ trong 2 nhãm trªn? ->Các từ có mối quan hệ bình đẳng về ngữ nghĩa, cụ thể: Các từ đồng nghĩa trong nhóm có thÓ thay thÕ cho nhau trong mét c©u v¨n cô thÓ. C¸c tõ tr¸i nghÜa trong nhãm cã thÓ lo¹i trõ nhau khi lựa chọn để đặt câu. 2. Bµi míi ở lớp 7, các em đã học về 2 mối quan hệ về nghĩa của từ: quan hệ đồng nghĩa và quan hệ trái nghĩa.ở lớp 8,bài học này nói về 1 mối quan hệ khác về nghĩa của từ ngữ, đó là mối quhệ bao hàm. Nói đến mối quhệ bao hàm tức là nói đên phạm vi khái quát của nghĩa của từ. Nghĩa của từ bao giờ cũng là sự khái quát những đặc đỉêm, những nét chung của sự vật hiện tượng và loại bỏ những nét ngẫu nhiên, phi bản chất của sự vật, hiện tượng đó. Như từ gà chẳng hạn, chỉ loài gà nói chung, còn kích thước to nhỏ, màu sắc trắng hay đen…thì ko được tính đến trong nghĩa của từ. Nói một cách khác, nghĩa của từ ko chỉ một sự vật , hiện tượng cụ thể với tất cả mọi dáng vẻ của nó mà chỉ sự vật, hiện tượng khái quát hoá Hoạt động 1: Hình thành kiến thức NghÜa cña tõ cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t nh­ng trong mét ng«n ng÷, ph¹m vi kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ kh«ng gièng nhau. Cã nh÷ng tõ cã ph¹m vi kh¸i qu¸t réng, cã nh÷ng tõ cã ph¹m vi kh¸i qu¸t hÑp h¬n. §Ó khái sa vµo chuyÖn ph©n biÖt tõ vµ ng÷, ®i chÖch träng t©m cña bài học,sgk chọn giải pháp gọi chung các đơn vÞ ®­îc ph©n tÝch lµ tõ ng÷ I. Tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp 1. VÝ dô. Cho hs quan sát sơ đồ sgk ?Nghĩa của từ động vật rộng hơn hay hẹp hơn nghòa cña c¸c tõ thó, chim, c¸? V× sao? ->Vì động vật là sinh vật có cảm giác và tự vận động được. Thú, chim, cá -> đều là đvật. ?NghÜa cña tõ thó réng h¬n hay hÑp h¬n nghĩa của các từ voi, hươu? ?NghÜa cña tõ c¸ réng h¬n hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ c¸ r«, c¸ thu? ?NghÜa cña tõ chim réng h¬n hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ tu hó, s¸o?. 2. NhËn xÐt -Nghĩa của từ động vật rộng hơn nghĩa của tõ: thó, chim, c¸. -NghÜa cña tõ thó réng h¬n nghÜa cña c¸c tõ voi, hươu. -NghÜa cña tõ c¸ réng h¬n nghÜa cña tõ c¸ r«, c¸ thu. -NghÜa cña tõ chim réng h¬n nghÜa cña tõ tu hó, s¸o.. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8. ?NghÜa c¸c tõ thó, chim, c¸ réng h¬n nghÜa của những từ nào, đồng thời hẹp hơn nghĩa cña nh÷ng tõ nµo?.  C¸c tõ thó, chim, c¸ cã ph¹m vi nghĩa rộng hơn cá từ voi, hươu, tu hú, sáo, cá BT:GV: Cho c¸c tõ: c©y, cá, hoa r«, c¸ thu vµ cã ph¹m vi nghÜa hÑp h¬n tõ Y/c: Tìm cá từ ngữ có phạm vi nghĩa hẹp hơn động vật c©y, cá, hoa vµ tõ ng÷ cã nghÜa réng h¬n. ->Thùc vËt > c©y, cá, hoa > c©y cam, c©y lim, c©y dõa, cá gÊu, cá gµ, hoa cóc, hoa hång. ?Tõ vÝ dô võa ph©n tÝch cho biÕt hÕ nµo lµ mét tõ ng÷ cã nghÜa réng & nghÜa hÑp? 3. KÕt luËn -Mét tõ ng÷ cã nghÜa réng khi ph¹m vi nghÜa cña nã bao hµm ph¹m vi nghÜa cña nh÷ng tõ ng÷ kh¸c. ? Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng, võa - Mét tõ ng÷ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi nghÜa cña nã ®­îc bao hµm trong ph¹m vÞ nghÜa cã nghÜa hÑp ®­îc kh«ng? T¹i sao? cña 1 tõ ng÷ kh¸c. ->Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng, võa cã nghÜa hÑp v× t/c’ réng- hÑp cña nghÜa tõ ngữ chỉ là tương đối. * HS đọc chậm rõ ghi nhớ ở SGK Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập BT 1: Gv hướng dẫn hs làm Vò khÝ Bom Bom ba cµng bom bi a. Từ chất đốt b. Tõ nghÖ thuËt c. Tõ thøc ¨n. sóng súng trường d. Tõ nh×n e. Từ đánh. đại bác. a- Từ xe cộ bao hàm các từ xe đạp, xe máy, xe hơi b- Từ kim loại bao hàm các từ sắt, đồng, nhôm c- Tõ hoa qu¶ bao hµm c¸c tõ chanh, cam chuèi. BT 2: BT 3:. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 d- Tõ hä hµng bao hµm c¸c tõ ng÷ hä néi, hä ngo¹i, b¸c, c«, chó, g× e- Tõ mang bao hµm c¸c tõ x¸ch, khiªng, g¸nh. BT4:. -C¸c em cÇn t×m hiÓu c¸c tõ ng÷ cña mçi nhãm. C¸ch tr×nh bày mỗi nhóm từ ngữ đã gợi ý mối quan hệ về nghĩa giữa từ ngữ đứng trước và từ đứng sau dấu hai chấm. Từ ngữ đứng trước dấu hai chấm có nghĩa rộng, bao hàm phạm vi nghĩa của các từ ngữ đứng sau dấu hai chấm. Đó chính là căn cứ để xem xét những từ ngữ không thuộc phạm vi nghĩa của mçi nhãm. Vdụ :gviên là người làm nghề dạy học, đây là từ có nghĩa rộng,bao hàm phạm vi nghĩa của các từ chỉ người làm nghề d¹y häc ë c¸c bËc häc kh¸c nhau. Tõ thñ quü cã nghÜa lµ người giữ quỹ của 1 cơ quan hay tổ chức, đây là từ ko thuộc ph¹m vi nghÜa cña nhãm. a) Thuốc lào b) Thủ quĩ c) bút điện d) hoa tai BT5: Khóc; nức nở; sụt sùi 3. Cñng cè:. - HS nh¾c l¹i thÕ nµo lµ tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp? 4. Hướng dẫn về nhà: - Học kĩ nội dung. - Lµm hoµn chØnh c¸c bµi tËp -Chuẩn bị bài " Tính thống nhất về chủ đề của văn bản " §äc kÜ vb¶n T«i ®i häc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: +Tìm hiểu chủ đề của văn bản +Tính thống nhất về chủ đề của văn bản iv. Rót kinh nghiÖm: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngµy so¹n:20/8/2011 Ngµy d¹y: TiÕt 4 tính thống nhất về chủ đề của văn bản i. môc tiªu 1. KiÕn thøc: - Nắm được chủ đề của văn bản. - Nắm được tính thống nhất về chủ đề của văn bản trên hai phương diện nội dung và hình thøc.. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 2. KÜ n¨ng: - Kĩ năng vận dụng kiến thức vào việc xây dựng các văn bản nói, viết đảm bảo tính thống nhất về chủ đề 3. Thái độ: -H S có ý thức xác định chủ đề và có tính nhất quán khi xác định chủ đề của văn bản.. ii. chuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn: Nghiªn cøu tµi liÖu so¹n bµi 2. Häc sinh: §äc kÜ vb T«i ®i häc vµ tr¶ loµi c¸c c©u hái môc I,II sgk iii. tiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Bµi míi: Hoạt động 1: Hình thành kiến thức I. Chủ đề của văn bản Hs đọc lại văn bản Tôi đi học sau đó trả lời các câu 1. Ví dụ: hái. 2. NhËn xÐt: ? VB miêu tả những việc đang xẩy ra hay đã xảy ra? (HiÖn t¹i, qu¸ khø)? - >VB miêu tả những việc đã xẩy ra, đó là những hồi tưởng của tác giả về ngày đầu tiên đi học. ?Tác giả đã nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong -Những kỉ niệm trong buổi tựu trường thêi th¬ Êu cña m×nh? đầu tiên: mẹ dẫn đi học, đến trường, ông đốc gọi tên, xếp hàng vào lớp, bài häc ®Çu tiªn. ?Những kỉ niệm đó gợi lên cảm giác ntn trong lòng ->thấy mình đã là người lớn, đến t¸c gi¶? trường lạ, bỡ ngỡ , rụt rè, sợ hãi, xếp hµng vµo líp c¶m thÊy xa mÑ nh­ng dÇn dÇn l¹i thÊy quen th©n víi líp míi, ->Đó là những kỉ niệm đẹp, sống mãi trong lòng tg bạn mới, thầy mới. ->Nội dung trả lời các câu hởi trên chính là chủ đề của văn bản Tôi đi học. Qua đó em hãy phát biểu *Chủ đề: Sự hồi tưởng những kỉ niệm chủ đề của văn bản? s©u s¾c, trong s¸ng cña nh©n vËt t«i ngày đầu tiên đi học,cắp sách đến trường ? Tg viết VB này nhằm mục đích gì? - >§Ó ph¸t biÓu ý kiÕn vµ béc lé c¶m xóc cña m×nh vÒ mét kû niÖm s©u s¾c tõ thña thiÕu thêi. ?Qua vdụ cho biết chủ đề của văn bản là gì? 3. KÕt luËn Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính GV chốt: Chủ đề của VB là vấn đề chủ chốt, những mà văn bản biểu đạt. ý kiÕn, nh÷ng c¶m xóc cña t¸c gi¶ ®­îc thÓ hiÖn mét c¸ch nhÊt qu¸n trong VB. *Trong 1 văn bản bao giờ cũng yêu cầu vbản đó gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 phải có tính thống nhất về chủ đề của văn bản. Vậy làm thế nào để tạo ra tính thống nhất về chủ đề trong 1 v¨n b¶n, ta t×m hiÓu.... Hs đọc v bản Tôi đi học. II. Tính thống nhất về chủ đề văn b¶n 1. VÝ dô. ?C¨n cø vµo ®©u mµ em biÕt v b¶n T«i ®i häc nãi 2. NhËn xÐt: lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường ®Çu tiªn? -Căn cứ vào nhan đề vb: Tôi đi học -§ã lµ nh÷ng kØ niÖm vÒ buæi ®Çu ®i häc cña “t«i”, nªn ®ai tõ “t«i”, c¸c tõ ng÷ biÓu thÞ ý nghÜa ®i häc ®­îc lÆp ®i lặp lại nhiều lần(tựu trường, lần đầu tiên đến trường, đi học...) -Các câu đều nhắc đến kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời: +H«m nay t«i ®i häc +H»ng n¨m cø vµo cuèi thu...lßng t«i l¹i nao nøc nh÷ng kØ niÖm m¬n man của buổi tựu trường. +T«i quªn thÕ nµo ®­îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy. +Hai quyÓn vë míi ®ang ë trªn tay t«i đã bắt đầu thấy nặng. *V bản Tôi đi học tập trung hồi tưởng lại tâm trạng +Tôi bặm tay ghì thật chặt.... đất. håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “t«i” buæi tựu trường đầu tiên. ? Hãy tìm các từ ngữ chứng tỏ tâm trạng đó in sâu trong lòng nhân vật “tôi” suốt cuộc đời?( Hằng năm cø vµo cuèi thu...lßng t«i l¹i nao nøc nh÷ng kØ niÖm mơn man của buổi tựu trường. +T«i quªn thÕ nµo ®­îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy. +Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thÊy nÆng. +Tôi bặm tay ghì thật chặt.... đất.) ?T×m c¸c tõ ng÷, c¸c chi tiÕt nªu bËt c¶m gi¸c míi l¹ xen lÉn bì ngì cña nh©n vËt “t«i” khi ®i cïng mÑ đến trường, khi cùng các bạn đi vào lớp?(ptichs sự thay đổi tâm trạng của nhv?) gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 H§N (- Trªn ®­êng ®i häc: +c¶m nhËn vÒ con ®­êng: quen ®i l¹i l¾m lÇn ->thấy lạ, cảnh vật chung quanh đều thay đổi. +Thay đổi hành vi: lội qua sông thả diều, đi ra đồng nô đùa-> đi học,cố làm như một học trò thật sự. - Trên sân trường: +Cảm nhận về ngôi trường: nhà trường cao ráo và s¹ch sÏ h¬n c¸c nhµ trong lµng-> xinh x¾n, oai nghiêm như đình làng, sân rộng,cao hơn và “lòng t«i ®©m ra lo sî vÈn v¬” +c¶m gi¸c bì ngì, lóng tóng khi xÕp hµng vµo lớp:đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa, dám đi từng bước nhẹ, muốn bay nhưng còn ngËp ngõng e sî, tù nhiªn thÊy nÆng nÒ mét c¸ch l¹, nøc në khãc theo. -Trong líp häc +Cảm thấy xa mẹ. Trước đây có thể đi chơi cả ngày còng ko thÊy xa nhµ, xa mÑ chót nµo hÕt->giê ®©y mới bước vào lớp đã thấy xa mẹ, nhớ nhà. ->Những điều trên đây đã làm nên tính thống nhất về chủ đề của văn bản. ?Qua đó hãy cho biết thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản?. 3. KÕt luËn -GV liên hệ với bài viết TLV của hs, tính thống -Chỉ biểu đạt chủ đề xác định, ko xa rời hay lạc sang chủ đề khác. nhất về chủ đề chưa cao. ?Qua t×m hiÓu v¨n b¶n T«i ®i häc h·y cho biÕt tÝnh thống nhất về chủ đề được thể hiện ở những phương -Nhan đề, đề mục,quan hệ giữa các diÖn nµo trong v¨n b¶n. phÇn trong v¨n b¶n vµ c¸c tõ ng÷ then ?Một văn bản ko có tính mạch lạc, ko có sự liên kết chốt thường lặp đi lặp lại. thì vưn bản đó có tính thống nhất về chủ đề ko? ->ko =>Chính đặc trưng nhống nhất về chủ đề làm cho v¨n b¶n m¹ch l¹c vµ liªn kÕt chÆt chÏ h¬n. -Gọi hs đọc phần ghi nhớ. Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập ii. LuyÖn tËp BT 1: GV gîi ý vÒ tªn vb, c¸c phÇn cña a.VB nãi vÒ rõng cä quª t«i cã tÝnh thèng nhÊt cña chñ vb, từ ngữ được dùng trong vb để đề(tên vb, phần mở đầu giới thiệu khái quát vẻ đẹp quê nãi vÒ rõng cä. tôi với rừng cọ trập trùng, phần thân bài nói lên vẻ đẹp, sức mạnh,tác dụng của cây cọ trong đời sống con người. phÇn kÕt bµi lµ niÒm tù hµo vµ nçi nhí rõng cä quª nhµ. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 c¸c tõ ng÷ nãi vÒ cä ®­îc sö dông nhiÒu lÇn...) Gv cho hs nh xÐt vÒ trËt tù c¸c ý b. C¸c ý lín trong phÇn th©n bµi lớn của phần thân bài, có thể đảo -Vẻ đẹp, sức sống mãnh liệt và sức hấp dẫn của cây cọ. các ý đó được ko? -Cọ che chở cho con người:nhà ở, trường học,xòe ô che m­a n¾ng. -Cọ gắn bó với con người, phục vụ cho con người: chổi co, nãn cä, lµn cä, mµnh cä,tr¸i cä om võa bÐo võa bïi. ->c¸c ý lín ®­îc s¾p xÕp theo tr×nh tù hîp lÝ. c.Tình cảm gắn bó giữa người dân với rừng cọ: -2 câu trực tiếp nói về tình cảm giữa người dân sông Thao víi c©y cä : “Căn nhà tôi ở núp dưới rừng cọ” “Cuéc sèng quª t«i g¾n bã víi c©y cä” - Các từ ngữ chỉ sự gắn bó giữa người với cây cọ( đi trong rừng cọ, ngôi trường khuất trong rừng cọ, cọ xße « lîp kÝn trªn ®Çu...) BT 2: Các ý có khả năng làm cho bài viết ko đảm bảo tính thống nhất của chủ đề : b, d BT 3: -Có những ý lạc chủ đề: c, g -Có nhiều ý hợp với chủ đề nhưng do cách diễn đạt chưa tốt nên thiếu sự tập trung vào chủ đề: b, e Sau đây là 1 phương án có thể chấp nhận được: a. Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường,lòng lại náo nức, rộn r·,xèn xang. b. Cảm thấy con đường thường “đi lại lắm lần” tự nhiên cũng thấy lạ, nhiều cảnh vật thay đổi. c. Muèn thö cè g¾ng tù mang s¸ch vë nh­ 1 häc trß thËt sù d. Cảm thấy ngôi trường vốn qua lại nhiều lần cũng có nhiều biến đổi. e. Cảm thấy gần gũi, thân thương đối với lớp học, với những người bạn mới. 3. Cñng cè Viết một đoạn văn bảo đảm tính thống nhất về chủ đề văn bản . Đề bài: Chứng minh luận điểm: “Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thªm phong phó vµ s©u s¾c” Gợi ý: muốn bảo đảm tính thống nhất về chủ đề cho bài văn chứng minh này thì các ý phải xoay quanh và phục vụ cho chủ đề là: tác dụng của văn chương đến tình yêu quê hương đất nước của con người( tình yêu ấy đã có sẵn trong mỗi con người chúng ta, văn chương sẽ làm cho t×nh yªu Êy thªm phong phó vµ s©u s¾c) Tìm được ý, các em cần sắp xếp các ý đó theo một trình tự hợp lí nhất. 4. Hướng dẫn về nhà gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 -Nắm lại khái niệm chủ đề, hiểu sâu hơn tính thống nhất của chủ đề trong văn bản. -Lµm bµi tËp. -So¹n bµi: Trong lßng mÑ +§äc v¨n b¶n +Tr¶ lêi c¸c c©u hái sgk iv. Rót kinh nghiÖm: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------KÝ gi¸o ¸n ®Çu tuÇn TTCM. Lª Thanh. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8. TiÕt 5. trong lßng mÑ (TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu-Nguyªn Hång). Ngµy so¹n:22/8/2011 Ngµy d¹y:. i. môc tiªu 1. KiÕn thøc: Giúp HS: - Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật bé Hồng, cảm nhận được tình thương mãnh liệt của chú đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng: §Ëm chÊt tr÷ t×nh lêi v¨n ch©n thµnh, truyÒn c¶m. 2. KÜ n¨ng: Rèn cho HS kĩ năng đọc diễn cảm, phân tích đặc điểm nhân vật. 3. Thái độ: Giáo dục HS đồng cảm với nỗi đau tinh thần, tình yêu thương mẹ mãnh liệt của bé Hồng. ii. chuÈn bÞ 1. Gi¸o viªn: nghiªn cøu vb so¹n bµi. Tranh ¶nh nhµ v¨n Nguyªn Hång 2. Häc sinh: §äc kÜ v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái iii. tiÕn tr×nh d¹y häc 1.KiÓm tra bµi cò: ?Bài " Tôi đi học " được viết theo thể loại nào? nội dung chính của văn bản đó là gì? ?Nªu thµnh c«ng vÒ mÆt nt thÓ hiÖn trong t¸c phÈm? ?Tâm trạng và cảm giác của Thanh Tịnh trong buổi tựu trường đầu tiên? 2. Bµi míi: Có những kỷ niệm tuổi thơ ngọt ngào êm đềm như tuổi thơ của nhân vật “ tôi” trong “ Tôi đi học” . Song cũng có những tuổi thơ cay đắng dữ dội… “Những ngày thơ ấu” của nhà văn Nguyên Hồng đã được kể, nhớ lại với những rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại mà thấm đẫm tình yêu – tình yêu Mẹ. Bài học hôm nay sẽ giúp ta nhận rõ rung động ấy. Hoạt động 1: Tìm hiểu chung I. T×m hiÓu chung ?Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶, t¸c 1. T¸c gi¶ -Nguyªn Hång(1918-1982) lµ nhµ v¨n phÈm? *Do hoàn cảnh sống của mình, NH sớm thấm thía của những người cùng khổ. nỗi cơ cực và gần gũi những người nghèo khổ, lớp dưới đáy xã hội. Viết về thế giới nhân vật ấy,ông bộc lộ niềm yêu thương sâu sắc, mãnh liệt, lòng trân trọng những vẻ đẹp đáng quý. Văn xuôi NH giµu chÊt tr÷ t×nh, nhiÒu khi d¹t dµo nh÷ng c¶m xóc thiÕt tha, rÊt mùc ch©n thµnh. §ã lµ v¨n cña một trái tim nhạy cảm, dễ bị tổn thương, dễ rung. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 16.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 động đến cực điểm với nỗi đau và niềm hạnh phúc -S¸ng t¸c nhiÒu thÓ lo¹i: tiÓu thuyÕt, kÝ, bình dị của con người. th¬ 2. T¸c phÈm -Trích trong chương IV của tập hồi kí Nh÷ng ngµy th¬ Êu. *Nh÷ng ngµy th¬ Êu lµ tËp håi kÝ viÕt vÒ tuæi th¬ cay đắng của tác giả. Từ cảnh ngộ và tâm sự của chó bÐ Hång- nv chÝnh- t¸c gi¶ cßn cho thÊy bé mặt lạnh lùng của 1 xã hội chỉ trọng đồng tiền, đầy những thành kiến cổ hủ, thói nhỏ nhen, độc ác của đám thị dân tiểu tư sản khiến cho tình máu mủ ruột thịt cũng thành khô héo. tp gồm 9 chương , Trong lòng mẹ là chương IV của tập hồi kí. 3.§äc- chó thÝch §äc chËm r·i, thÓ hiÖn ®­îc néi t©m. Gv kiÓm tra mét sè chó thÝch 4.ThÓ lo¹i ? Dựa vào giải thích SGK, em xếp VB “ TLM” -Hồi ký tự truyện vào thể loại nào? Vì sao? - Kết hợp nhuần nhuyễn các phương thức KC-MT-BC 5. Bè côc: ?§o¹n trÝch cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ?ndung 2 phÇn chÝnh cña mçi phÇn. -từ đầu->hỏi đến chứ: cuộc đối thoại giữa người cô cay độc và chú bé Hồng, ý nghĩ và cảm xúc của chú về người mẹ bÊt h¹nh. -cßn l¹i: cuéc gÆp l¹i bÊt ngê víi mÑ vµ cảm giác vui sướng cực điểm của chú bé =>từ bố cục này rút ra 2 vấn đề cơ bản cần phân Hång. tích về ndung của đoạn trích:tâm địa độc ác của nhân vật người cô và tình yêu mãnh liệt của chú bé Hồng với người mẹ bất hạnh của chú. Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản. *Để phân tích tâm địa của nhân vật người cô, cần hiểu được cảnh ngộ thương tâm của chú bé Hồng. ?C¶nh ngé cña chó bÐ Hång ntn? -Qua dßng tù sù ta thÊy ®­îc c¶nh ngé cña chó bÐ Hồng: bố chết chưa đầy năm, mẹ phải tha phương cầu thực sinh sống, người thân trong nhà cũng ko thông cảm cho hoàn cảnh gia đình bé H. Dòng tự sự đã khơi nguồn và từ đó nhân vật người cô xuất hiện. ?Bµ c« xuÊt hiÖn ®Çu tiªn víi lêi nãi vµ cö chØ nµo? *Bà cô cười hỏi mà ko phải là lo lắng hỏi, nghiêm. II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. Nhân vật người cô. -Cười hỏi: “Mày có vào Thanh Hóa ch¬i víi mÑ mµy ko?”. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 trang hỏi hoặc âu yếm hỏi..Nụ cười nửa miệng và câu hỏi thăm dò kia tưởng đã chạm tới nỗi nhớ và tình thương mẹ của chú bé khốn khổ. Nhưng ko,chỉ trong giây lát ,chú bé đã nhận ra những ý nghĩa cay độc trong däng nãi vµ trªn nÐt mÆt rÊt kÞch kia, cho nªn cËu toan trả lời nhưng rồi cúi đầu ko đáp. ?Nh­ vËy c©u hái cña bµ c« cã ph¶i thÓ hiÖn sù quan tâm đến tình cảnh, tình cảm mẹ con của đứa cháu ko? v× sao biÕt? ->ko, bề ngoài bà cô có vẻ quan tâm đến tình cảm mẹ con của đứa cháu côi cút, thực chất bên trong bà ta chỉ gieo rắc vào đầu đứa trẻ nỗi hoài nghi, rồi ruồng rẫy người mẹ đang phải tha hương cầu thực. Ko để tình thương yêu và lòng kính mến mẹ bị “tanh bẩn xâm phạm”, bé Hồng đã trả lời dứt khoát và tự tin “ko, ch¸u ko muèn vµo. Cuèi n¨m thÕ nµo mî ch¸u còng vÒ”. -Câu trả lời của bé H tưởng như cuộc đối thoại đã chấm dứt nhưng bà cô đã chấm dứt chưa? Bà cô còn có những lời nói, những cử chỉ, hành động nào nữa. - Bµ ta hái: “Sao l¹i ko vµo? Mî mày phát tài lắm,có như dạo trước ®©u” Giäng vÉn ngät, kÌm theo c¸i nh×n bằng đôi mắt long lanh, chằm chặp. ?Khi nghe bµ c« nãi nh­ vËy, trong lßng bÐ H ntn? ->c©u nãi nµy bµ c« nh­ ngÇm b¸o víi H r»ng mÑ cña chú bé đã thay lòng đổi dạ, ko thương con, ko gắn bó với gia đình như trước kia nữa. khi thấy cháu im lặng, cúi đầu xuấng đất, bà cô hẳn biết rằng lòng cháu đang th¾t l¹i. ?Thấy vậy bà cô đã buông tha cho bé H chưa? bà cô tiếp tục có những lời nói, những hành động nào nữa? -Vỗ vai cười nói: “mày dại quá, cứ  bà vẫn chưa tha, tiếp tục cười mà nói: vµo ®i,tao ch¹y cho tiÒn tµu.Vµo mµ b¾t mî mµy may v¸ s¾m söa cho vµ th¨m em bÐ chø”. *Cái cử chỉ vỗ vai,cái nụ cười và lời nói ấy mới giả dối, độc ác làm sao. Điều này chứng tỏ bà ta muốn lôi đứa cháu đáng thương vào trò chơi cay độc của người lớn.thật cay đắng biết bao khi niềm tin và tình mẫu tử bị người khác- lại chính là cô mình cứ xăm xoi hành h¹. “Hai tiÕng em bÐ mµ c« t«i ng©n dµi ra thËt ngät, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn”. Cái ý đinh nói xấu người mẹ, chia rẽ tình mẹ con của nhân vật người cô, như vậy đã đến đích. Nh­ng bµ c« vÉn ch­a bu«ng tha. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 18.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 ?Vậy bà cô còn có hành động nào nữa? ->Tình cảnh túng quẫn, hình vẻ gầy guộc, rách rưới của của mẹ chú bé được người cô miêu tả một cách tỉ mØ víi vÎ thÝch thó rá rÖt. ?§Õn ®©y th× t©m tr¹ng cña bÐ H ntn? ->NghÑn lêi, khãc ko ra tiÕng *cho đến khi nhìn thấy đứa cháu nghẹn lời, khóc ko ra tiếng, bà cô mới đổi giọng nghiêm nghị và vỗ vai an ủi cháu, tỏ một chút xót thương người anh trai vừa khuất, thương hại người chị dâu khổ sở...thực ra là sự thay đổi đấu pháp tấn công. Dường như đã đánh đến miềng đòn cuối cùng khi thấy đứa cháu tức tưởi, phẩn uất đến đỉnh điểm.và đến đây sự giả dối , thâm hiểm mà trơ trẽn của người cô đã phơi bày toàn bộ. ?Tâm trạng của người cô và bé H trong cuộc trò chuyÖn ntn? ->Đối lập nhau:Bé H: đau đớn , xót xa Bµ c«: l¹nh lïng thÝch thó. ?Đoạn văn trên sử dụng phương thức biểu đạt nào? BiÖn ph¸p NT nµo? ?Trong cuéc nãi chuyÖn gi÷a bµ c« víi bÐ H em cã nhËn xÐt g× vÒ biÓu hiÖn bªn ngoµi? ->Bề ngoài tỏ ra dịu dàng,tươi cười hỏi han nhưng tất cả đều là kịch, giả dối. cứ mỗi lần bà cô hỏi đứa cháu lµ mçi lÇn bµ khoÐt s©u vµo t©m hån nh¹y c¶m, non nít của đứa cháu tội nghiệp. Bà hành hạ đứa cháu bằng cách chọc vào vết thương lòng của chú bé, vào tình yêu thương và nỗi khát khao được gặp mẹ ?Qua nh÷ng ®iÒu mµ chóng ta võa ph©n tÝch, em thÊy bà cô là người ntn? *Khắc họa 1 nhv bà cô như thế, tg đã chân thành và mạnh dạn phê phán những người sống tàn nhẫn, khô hÐo c¶ t×nh m¸u mñ, ruét rµ trong x· héi thùc d©n nöa phong kiến bấy giờ.Dĩ nhiên ,tính cách tàn nhẫn đó là sản phẩm của những định kiến đối với phụ nữ trong xã héi cò.( Cã c©u tôc ng÷ cæ x­a cña cha «ng ta “giÆc bªn Ng« ko b»ng bµ c« bªn chång”) *GV : Tính cách đó là sản phẩm của những định kiến đối với phụ nữ trong xã hội cũ. Hình ảnh bà cô gây cho người đọc sự khó chịu, căm ghét nhưng cũng chính là hình ảnh tương phản giúp tác giả thể hiện người mẹ và tính tình cảm bé Hồng với mẹ mạnh mẽ, mãnh liệt hơn.TiÕt sau chóng ta sÏ t×m hiÓu. 3. Cñng cè: -Nắm bản chất của người cô. -Tươi cười kể chuyện. -NT:Tù sù, biÓu c¶m, miªu t¶ t©m lÝ §èi lËp.. =>là người lạnh lùng, độc ác, thâm hiÓm.. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường thcs quảng đông - giáo án: ngữ văn 8 4. Hướng dẫn về nhà -§äc kÜ v¨n b¶n -Tìm hiểu tâm trạng, cảm xúc, tình yêu của bé H đối với mẹ iv. Rót kinh nghiÖm: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngµy so¹n:23/8/2011 Ngµy d¹y: TiÕt 6 trong lßng mÑ (TrÝch Nh÷ng ngµy th¬ Êu-Nguyªn Hång) i. môc tiªu 1. KiÕn thøc: Giúp HS: - Hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật bé Hồng, cảm nhận được tình thương mãnh liệt của chú đối với mẹ. - Bước đầu hiểu được văn hồi kí và đặc sắc của thể văn này qua ngòi bút Nguyên Hồng: §Ëm chÊt tr÷ t×nh lêi v¨n ch©n thµnh, truyÒn c¶m. 2. KÜ n¨ng: Rèn cho HS kĩ năng đọc diễn cảm, phân tích đặc điểm nhân vật. 3. Thái độ: Giáo dục HS đồng cảm với nỗi đau tinh thần, tình yêu thương mẹ mãnh liệt của bé Hồng. ii. chuÈn bÞ 1.Gi¸o viªn: nghiªn cøu vb so¹n bµi. Tranh ¶nh nhµ v¨n Nguyªn Hång 2.Häc sinh: §äc kÜ v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái iii. tiÕn tr×nh d¹y häc 1.KiÓm tra bµi cò: Em h·y ph©n tÝch nh©n vËt bµ c«? 2. Bµi míi Hoạt động 1: Tìm hiểu văn bản II. T×m hiÓu v¨n b¶n 3.Tình cảm của chú bé Hồng đối víi mÑ *Khi nói chuyện với bà cô, bé H chịu bao nhiêu đau a. Khi đối thoại với bà cô đớn, uất ức, nhưng vẫn 1 lòng tin yêu mẹ. ?Mới đầu nghe người cô hỏi có muốn đi thăm mẹ ko, thì -Ko muốn tình thương yêu và kÝnh mÕn mÑ bÞ x©m ph¹m. phản ứng của bé H ntn? Qua đó thể hiện được điều gì? *Nghe lêi nãi thø 1 cña bµ c«, lËp tøc trong kÝ øc chó bÐ sống dậy hình ảnh người mẹ ở nơi xa, cơ cực, vất vả. Từ cử chỉ “cúi đầu ko đáp” đến lúc cười và đáp lại: “năm nay thÕ nµo mî ch¸u còng vÒ” lµ mét ph¶n øng th«ng minh xuÊt ph¸t tõ sù nh¹y c¶m vµ lßng tin yªu mÑ cña chú bé. Bé H đã nhanh chóng nhận ra ý nghĩa cay độc cña lêi bµ c«. gi¸o viªn: lª thÞ hång h¶i -Lop6.net n¨m häc: 2011-2012. 20.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>