Chuyên đề Vận dụng phần kiến thức ở tiểu học vào việc dạy chương phân số lớp 6

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Chuyên đề “vËn dông phÇn kiÕn thøc ë tiÓu häc vµo viÖc dạy chương phân số lớp 6”. I- Đặt vấn đề: - C¨n cø vµo thùc tÕ gi¶ng d¹y, trong nh÷ng n¨m qua chóng ta thÊy kiÕn thøc phần phân số ở lớp 6 cơ bản đã được giới thiệu trong chương trình toán lớp 4, 5 ở tiểu học. Từ đó đặt ra vấn đề cần có phương pháp giảng dạy phù hợp để tiếp nối giữa kiÕn thøc cò, kiÕn thøc míi. - Giáo viên trong trường THCS đã có đổi mới trong phương pháp dạy học nhằm tích cực hoạt động học của học sinh. Tuy nhiên trong quá trình giảng dạy sự g¾n kÕt kiÕn thøc häc ë tiÓu häc víi kiÕn thøc míi ch­a râ nÐt, cã tiÕt cßn mê nh¹t, nhiều học sinh chưa hiểu rõ bản chất của vấn đề. Giáo viên lãng phí thời gian của tiÕt häc, ch­a ph¸t huy «n cò – gi¶ng míi, ch­a tËp trung n©ng cao kiÕn thøc cho học sinh khá, giỏi. Từ đó hạn chế khả năng tư duy của học sinh. - Học sinh học ở dưới tiểu học có nhiều thời gian học và làm bài ngay tại lớp nh­ng lªn líp 6 c¸c em ph¶i n¾m v÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng gi¶i to¸n trong mét thêi gian nhất định. Nếu giáo viên không có phương pháp phù hợp dạy tiếp nối kiến thức cũ với kiến thức mới sẽ dẫn đến tình trạng học sinh không biết cách tự học, chưa ý thøc c©n nh¾c lùa chän c¸c gi¶i ph¸p hîp lÝ khi gi¶i to¸n. - Toàn bộ chương phân số gồm 43 tiết, trong đó 5 tiết dành cho ôn tập cuối năm, 5 tiết luyện tập, 33 tiết lí thuyết là kiến thức cơ bản quan trọng trong chương tr×nh to¸n 6. II- Giải quyết vấn đề 1) Tình hình thực trạng khi chưa thực hiện chuyên đề. a) ThuËn lîi: *) §èi víi gi¸o viªn: - Đội ngũ giáo viên được đào tạo cơ bản trình độ đã dạt chuẩn và trên chuẩn. - Qua quá trình thực hiện chương trình đổi mới về phương pháp giảng dạy và thực hiện chương trình thay sách giáo khoa mới, đội ngũ giáo viên đã được bồi dưỡng thường xuyên để nâng cao nghiệp vụ sư phạm. - Trang thiết bị và đồ dùng dạy học tăng cường, có phòng học bộ môn đáp ứng được yêu cầu thực hành và đặc trưng của bộ môn. - Hầu hết các giáo viên rất ham học hỏi, nghiên cứu soạn bài, thường xuyên sử dụng đồ dùng trong giảng dạy và dạy đúng phương pháp bộ môn. Trang 1 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> *) §èi víi häc sinh: - Theo chương trình đồng tâm, kiến thức học sinh đã được học ở tiểu học là cơ së nÒn t¶ng cho sù tiÕp cËn kiÕn thøc míi ë THCS cô thÓ lµ líp 6. - Chương trình học của bộ môn toán 6 biên soạn rất phù hợp với lứa tuổi. - ý thøc häc tËp cña häc sinh líp 6 tù gi¸c, tÝch cùc trong häc tËp, biÕt thi ®ua, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ trong học tập. - Các em sớm được làm quen với phương pháp học tập mới để đáp ứng nhu cÇu cña x· héi. - Do nhận thức trình độ của phụ huynh ngày càng nâng cao là điều kiện tốt để phối hợp giáo dục giữa gia đình - nhà trường - xã hội. b) Khã kh¨n. *) §èi víi häc sinh: - KÜ n¨ng häc vµ thùc hµnh cña häc sinh líp 6 ch­a nhanh do bì ngì víi phương pháp mới của cấp II. - Số lượng bộ môn học trong chương trình cấp THCS nhiều hơn. Kiến thức mở rộng hơn đòi hỏi học sinh phải có mức độ tư duy cao hơn. - Häc sinh ch­a biÕt chän läc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña mét bµi häc míi dÉn tới ghi chép nhiều làm ảnh hưởng tới thời gian nghiên cứu, cân nhắc lựa chọn phương pháp giải bài tập hợp lí. - Hứng thú học tập bộ môn toán của học sinh bước đầu chưa được phát huy. *) §èi víi gi¸o viªn: - Do c¸c em cßn bì ngì víi c¸ch häc cña cÊp 2, nªn trong mét tiÕt häc gi¸o viên thường phải nhắc nhở về cách ghi chép, cách trình bày và cách thức tự học ở nhà, dẫn đến mất thời gian trong phần truyền thụ kiến thức mới. - Qua kiÓm tra bµi cò thÊy häc sinh ch­a n¾m v÷ng c¸c kiÕn thøc ë tiÓu häc nên giáo viên đã mất nhiều thời gian để xây dựng kiến thức từ đầu. - Giáo viên thường bỏ qua mảng kiến thức học sinh đã học ở lớp dưới nên chưa kế thừa và phát huy những kiến thức đó trong học sinh. - Giáo viên chưa định hướng được rõ nét phương pháp dạy học dể phù hợp với chương trình toán 6 và đối tượng học sinh lớp 6. - Do thực trạng của các trường còn có nhiều giáo viên dạy chéo ban nên việc ®Çu t­ thêi gian nghiªn cøu cho chuyªn m«n to¸n cßn h¹n chÕ. 2) Các biện pháp giáo dục và các giải pháp khoa học để tiến hành. - Do đặc điểm tâm lí lứa tuổi, học sinh lớp 6 các em mức độ tư duy chậm, thiếu kiên trì, thích động viên, khen ngợi nên đòi hỏi giáo viên phải có biện pháp gi¸o dôc hîp lÝ nh­ sau: + CÇn so¹n gi¶ng hÖ thèng c©u hái ng¾n gän, râ rµng, dÔ hiÓu phï hîp víi lèi tư duy còn đơn giản của học sinh lớp 6. + Nên tạo ra tình huống có vấn đề trong giảng dạy để kích thích tư duy và kĩ n¨ng thùc hµnh cña häc sinh. + Nên thay đổi các hình thức học tập để tránh nhàm chán và để học sinh chủ động nắm bắt kiến thức. Ví dụ: thay cách thức hoạt động nhóm, nhận xét nhóm, thi ®ua gi÷a c¸c nhãm, c¸c tæ, thi gi¶i « ch÷, ch¬i trß ch¬i... Trang 2 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> + Dạng bài tập nên đa dạng và phong phú, có phương tiện dạy học hiện đại. + Giáo viên nên thường xuyên động viên khen ngợi các em, hướng dẫn các em c¸ch ghi chÐp, c¸ch häc vµ lµm bµi tËp ë nhµ. + Trong một tiết học, giáo viên nên chỉ ra những vấn đề mới so với kiến thức đã học ở tiểu học, đặc biệt chú ý rèn khả năng tư duy của học sinh. a) Những điểm cần chú ý về lí thuyết trong chương phân số. Khi dạy lí thuyết giáo viên nên tham khảo lại chương trình đã học ở tiểu học. Trên cơ sở đó ôn lại và phát triển thêm những kiến thức mới được mở rộng, giúp cho học sinh thấy được sự khác nhau giữa lớp 6 và tiểu học, trên cơ sở đó tiếp thu bài häc mét c¸ch hiÖu qu¶, nhÑ nhµng h¬n. + Một số bài trong chương có sự khác biệt như sau: Kiến thức ở lớp dưới xây dựng trên cơ sở 1 ví dụ cụ thể, hình vẽ cụ thể và áp đặt ngay ra kiến thức. Nhưng đối víi líp 6 yªu cÇu ®­a vÒ c«ng thøc d¹ng tæng qu¸t, cã gi¶i thÝch c¬ së lÝ luËn. + Một số bài trong chương sử dụng hoàn toàn kiến thức ở tiểu học lên lớp 6 đã bổ sung và mở rộng một phần kiến thức mới. *) Cô thÓ víi tõng bµi nh­ sau: Bµi 1: Më réng kh¸i niÖm ph©n sè 1) ë tiÓu häc: H×nh thµnh kh¸i niÖm vÒ ph©n sè nhê vÝ dô trùc quan: Chia ®­êng trßn thµnh 6 phÇn t« mµu 5 phÇn ®­îc. 5 6. D¹ng bµi tËp sö dông h×nh vÏ trùc quan nhiÒu. 2) ở lớp 6: Định nghĩa phân số đã được đưa ra dưới dạng công thức tổng quát, điều kiÖn tö sè, mÉu sè trong tËp hîp sè nguyªn. 3) BiÖn ph¸p: PhÇn kiÓm tra:. ? Lấy ví dụ về phân số đã học. ? ViÕt d¹ng tæng qu¸t cña ph©n sè. a b. ( a; b  N; b  0). - 3 cã lµ ph©n sè kh«ng? T¹i sao? 4 - 3 GV đặt vấn đề: Nay ta mở rộng kết quả phép chia -3: 4 = lµ mét ph©n sè. 4 - 3 ? Ph©n sè có gì khác các phân số đã học. (tử và mẫu là số nguyên). 4. ? PhÐp chia. ? LÊy thªm mét vÝ dô vÒ ph©n sè. ? ViÕt d¹ng tæng qu¸t cña ph©n sè.. a b. ( a; b  N; b  0). ? so s¸nh ph©n sè líp 6 víi ph©n sè ë tiÓu häc. 4) Bµi tËp tham kh¶o: - NhËn biÕt ph©n sè. - viÕt kÕt qu¶ phÐp chia ë d¹ng ph©n sè. Trang 3 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - đọc đúng các phân số. Bµi 2: Ph©n sè b»ng nhau. 1) TiÓu häc: Th«ng qua h×nh vÏ häc sinh nhËn biÕt ®­îc hai ph©n sè b»ng nhau ( h×nh ch÷ nhËt b»ng. 2 1 2 h×nh ch÷ nhËt) ta nãi = . 6 3 6. 1 3. 2) Lớp 6: Xây dựng định nghĩa hai phân số bằng nhau dưới dạng một định lí.. a b. =. c d. nÕu a.d = b.c. - §· n©ng cao h¬n vÒ t­ duy, häc sinh hiÓu ®­îc c¬ së lÝ luËn t¹i sao hai ph©n sè b»ng nhau hoÆc kh«ng b»ng nhau. 3) BiÖn ph¸p: Đặt vấn đề: Nếu với hai phân số có tử số và mẫu số nguyên làm thế nào biết ®­îc hai ph©n sè b»ng nhau kh«ng? 3 5. ? VÝ dô c©u hái ë ®Çu bµi “ vµ GV: Cho hai ph©n sè. - 4 cã b»ng nhau kh«ng”? 7. 1 2 = . 3 6. ? Tõ cÆp ph©n sè nµy ph¸t hiÖn c¸c tÝch b»ng nhau (HS: 1.6 = 2.3) ? yêu cầu học sinh lấy ví dụ khác để kiểm tra nhận xét trên. ? Ph©n sè. a b. =. c d. khi nµo?. Từ đó giáo viên đặt vấn đề: tính chất này đúng với phân số mà tử và mẫu là số nguyên  hình thành định nghĩa. 4) D¹ng bµi tËp: - NhËn biÕt c¸c ph©n sè b»ng nhau, kh«ng b»ng nhau. - §iÒn sè vµo. 1 2. : VÝ dô . 12. .. - T×m x tõ c¸c cÆp ph©n sè b»ng nhau: x = 6. 7 21. - LËp ph©n sè b»ng nhau tõ tÝch a.d = b.c. - Chøng minh:. a -a = -b b. ;. -a a = -b b. Bµi 3: TÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n sè 1)TiÓu häc: §· ®­îc häc tÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n sè. - NÕu nh©n c¶ tö vµ mÉu víi mét sè tù nhiªn kh¸c 0 ta ®­îc mét ph©n sè b»ng nã. 2) Lớp 6: - Đã mở rộng tính chất này với tử số và mẫu số thuộc tập số nguyên, đã có thªm thuËt ng÷ “sè h÷u tØ” . 3) BiÖn ph¸p: Trang 4 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 1 bằng tính chất đã học ở tiểu học. 2 8 ? Tương tự tìm một phân số bằng phân số 24. ? T×m 1 ph©n sè b»ng ph©n sè. Đặt vấn đề: Liệu tính chất trên còn đúng đối với các phân số có dạng b  0).. a (a, b  Z; b. - 1 3 vµ cã b»ng nhau kh«ng? 2 - 6 - 1 ? Ta đã nhân tử và mẫu phân số với bao nhiêu để được phân số thứ hai. 2 - 8 2 GV hỏi tương tự với cặp vµ 24 - 6. ? Ph©n sè. NhËn xÐt: Chia c¶ tö vµ mÉu cho (-4) ? (-4) cã quan hÖ g× víi (-8) vµ 24 (lµ ­íc chung cña -8 vµ24) ? Tính chất cơ bản của phân số ở tiểu học có đúng với phân số lớp 6 không? ? Ph¸t biÓu tÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n sè. 4) Bµi tËp tham kh¶o: - Tìm phân số bằng phân số cho trước (có mẫu số dương). - Bµi to¸n t×m x th«ng qua tÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n sè VÝ dô:. 44. x. =. 11 25. Bµi 4: Rót gän ph©n sè 1) TiÓu häc: - việc tìm một phân số bằng phân số đã cho có tử và mẫu nhỏ hơn gọi là rút gän ph©n sè. - C¸ch rót gän: + XÐt xem tö vµ mÉu cïng chia hÕt cho sè tù nhiªn nµo lín h¬n 1. + Chia cả tử và mẫu cho số đó. + Cứ làm thế đến khi được phân số tối giản. 2) Líp 6: - Do mở rộng tập số nên rút gọn phân số đối với cả phân số âm, có khái niệm “¦C”. 3) BiÖn ph¸p: * KiÓm tra: ? Nªu tÝnh chÊt c¬ b¶n cña ph©n sè. ? ThÕ nµo lµ rót gän ph©n sè. ? ë líp 5 rót gän ph©n sè nh­ thÕ nµo.. 15 24 28 ; ; 25 36 42 28 28 : 2 14 14 : 7 2 VÝ dô: = = = = 42 42 : 2 21 21 : 7 3 28 2 ? Muèn rót gän ®­îc ngay lµm nh­ thÕ nµo? (chia c¶ tö vµ mÉu cho 14) 42 3. ? Rót gän c¸c ph©n sè sau:. ? 14 cã quan hÖ nh­ thÕ nµo víi 28 vµ 42? (14 = }CLN(28;42) Trang 5 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> GV đặt vấn đề: ở lớp 6, muốn rút gọn phân số ta cũng làm như thế. ? §Ó rót gän ph©n sè. - 10 ta lµm nh­ thÕ nµo? (chia c¶ tö vµ mÉu cho ¦C(-10;15). 15. ? Muèn rót gän mét ph©n sè ta lµm nh­ thÕ nµo? GV: H×nh thµnh kh¸i niÖm (SGK). C¸c ph©n sè kh«ng rót gän ®­îc n÷a gäi lµ ph©n sè tèi gi¶n. * Lưu ý: Khi rút gọn phân số nên làm theo các bước sau: - Đổi phân số đã cho về mẫu dương. - T×m ¦CLN(a;b) a - Chia a, b cña ph©n sè cho ¦CLN võa t×m. b. 4) Bµi tËp tham kh¶o: - Luyện về rút gọn phân số (đặc biệt là các phân số có mẫu âm) - T×m c¸c ph©n sè b»ng nhau nhê rót gän. - T×m x. - Rót gän 1 biÓu thøc ë d¹ng ph©n sè. - Chøng minh 1 ph©n sè chøa ch÷ lµ tèi gi¶n. Bài 5: Quy đồng mẫu số nhiều phân số 1)TiÓu häc: + Khái niệm: Viết các phân số đã cho thành các phân số mới bằng phân số ban ®Çu cã mÉu sè gièng nhau. + Cách quy đồng: - Lấy tử số và mẫu số của phân số 1 nhân với mẫu số của ph©n sè 2. - LÊy tö sè vµ mÉu sè cña ph©n sè 2 nh©n víi mÉu sè cña ph©n sè 1. 2) Líp 6: §­a ra mét quy t¾c chung: Quy đồng 2 hay nhiều phân số. Điều quan trọng là tìm mẫu số chung thông qua t×m BCNN cña c¸c mÉu sè. 3) BiÖn ph¸p: *) KiÓm tra: ? Em hiểu thế nào là quy đồng mẫu số các phân số? Quy đồng mẫu số các ph©n sè sau: 3 5 2 4 vµ ; vµ 5 8 3 7. Lµm theo tiÓu häc:. 3 3.8 24 ; = = 5 5.8 40. 5 5.5 25 = = 8 8.5 40. ? MÉu chung cã quan hÖ nh­ thÕ nµo víi c¸c mÉu? (40 = BC(5; 8)). GV đặt vấn đề: ở lớp 6 việc quy đồng mẫu số tiến hành tương tự . ? Quy đồng mẫu số:. - 3 - 5 vµ 4 7. MC = BC(4; 7) = 28 ? LÊy mÉu kh¸c 28 ®­îc kh«ng? HS lµm ? 4 tr17. Để đơn giản ta lấy mẫu chung bằng BCNN của các mẫu số. Trang 6 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ? Để quy đồng mẫu số trước hết ta phải làm gì? - T×m BCNN cña c¸c mÉu. Ví dụ: Quy đồng:. - 3 - 2 vµ 7 5. BCNN(7; 5) = 35. ? Nh©n tö sè vµ mÉu sè cña ph©n sè. - 3 víi bao nhiªu ? 7. ? Nh©n tö sè vµ mÉu sè cña ph©n sè. - 2 víi bao nhiªu? 5. - Giíi thiÖu c¸c thõa sè phô vµ c¸ch t×m. - Giáo viên hướng dẫn trình bày. ? Nêu các bước quy đồng mẫu số với mẫu số dương. ? Với những phân số có mẫu số âm ta làm như thế nào? (đổi thành phân số có mẫu số dương) ? So sánh cách quy đồng ở lớp 6 với ở tiểu học? - Líp 6 ®iÓm míi h¬n: + Quy đồng mẫu số nhiều phân số một cách dễ dàng. + Mẫu số chung tìm được đơn giản hơn. 4) Bµi tËp: - Bài tập rèn kĩ năng quy đồng “lưu ý tất cả phải đổi về mẫu dương trước khi quy đồng”. - Bài tập rút gọn trước khi quy đồng. Bµi 6: So s¸nh ph©n sè. 1) TiÓu häc: + So s¸nh ph©n sè cïng mÉu b»ng c¸ch so s¸nh 2 tö sè; tö sè nµo lín h¬n th× ph©n sè lín h¬n. + So sánh phân số không cùng mẫu; Quy đồng mẫu số rồi so sánh các tử số nh­ trªn. + So s¸nh ph©n sè víi 1. - Tö sè lín h¬n mÉu sè => ph©n sè > 1. - Tö sè nhá h¬n mÉu sè => ph©n sè < 1. - Tö sè b»ng mÉu sè => ph©n sè = 1. 2) Líp 6: Do më réng tËp sè nªn cÇn so s¸nh c¸c ph©n sè tö mÉu lµ sè nguyªn. 3) BiÖn ph¸p: *) KiÓm tra: ? Nªu l¹i c¸ch so s¸nh ph©n sè ë tiÓu häc. So s¸nh. 2 3 vµ 5 5. GV nãi: Khi më réng tËp tËp sè c¸c ph©n sè tö sè vµ mÉu sè lµ c¸c sè nguyªn, cách làm trên vẫn đúng. *) Bài tập: Hoạt động nhóm nhanh tại bàn. So s¸nh. - 3 - 1 vµ ; 4 4. - 4 2 vµ 5 5. Từ đó cho HS hình thành cách so sánh hai phân số cùng mẫu số ở lớp 6. Trang 7 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> -§èi víi hai ph©n sè kh«ng cïng mÉu, gi¸o viªn ra bµi tËp nh­ sau: So s¸nh. - 2 - 3 vµ ; 3 5. - 1 - 2 vµ 2 3. ? Nh¾c l¹i so s¸nh hai ph©n sè kh«ng cïng mÉu ë tiÓu häc. ? Trên cơ sở đó thảo luận và so sánh các cặp phân số trên. GV: ChØnh söa vµ bæ sung vµ h×nh thµnh quy t¾c. *) Lưu ý: Khi làm bài tập về so sánh phân số cần hướng dẫn học sinh cách quan sát. - Quan sát về dấu mà không cần quy đồng (có thể đổi dấu). VD: Cã ngay. 1 - 5 > ; 5 4. 6 - 6 (đổi dấu) = 5 - 5. - Không cần quy đồng mà chỉ rút gọn. 4 1 vµ 8 2 4 4: 4 1 4 1 Ta cã: = vËy = = 8 8: 4 2 8 2. VD:. - Nếu không rơi vào các trường hợp đặc biệt như trên: + Đưa các phân số về mẫu số dương. + Quy đồng mẫu số các phaan số. + So s¸nh hai tØ sè víi nhau. 4) Bµi tËp: + LuyÖn kÜ n¨ng so s¸nh ph©n sè cïng mÉu vµ kh¸c mÉu. + So s¸nh b»ng sö dông tÝnh chÊt b¾c cÇu: a c c m a m  ;    b d d n b n. + Bài tập về so sánh phân số với 0, với 1 để thấy quan điểm phân số > 1 ở lớp 6 khác tiểu học; So sánh phân số bằng cách quy đồng tỉ số. Bµi 7: PhÐp céng ph©n sè 1) TiÓu häc: - Céng hai ph©n sè cïng mÉu: Céng c¸c tö sè víi nhau vµ gi÷ nguyªn mÉu sè chung. - Cộng hai phân số không cùng mẫu: Quy đồng các mẫu số rồi cộng như trên. 2) Líp 6: - Do mở rộng tập số nên có thêm phép cộng các phân số âm đã đưa quy tắc céng vÒ c«ng thøc tæng qu¸t. 3) BiÖn ph¸p: *) KiÓm tra: ? Nh¾c l¹i quy t¾c céng hai ph©n sè cïng mÉu? ¸p dông:. 3 5  ; 8 8. 2 3  7 7. ? Nh¾c l¹i quy t¾c céng hai ph©n sè kh«ng cïng mÉu. ¸p dông:. 2 3  ; 3 4. 4 5  5 7. Trang 8 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - GV đặt vấn đề: ở tiểu học đã biết cộng hai phân số cùng mẫu và khác mẫu, quy tắc đó vẫn đúng với các phân số có tử và mẫu là các số nguyên. Giáo viên cho học sinh làm bài tập để hình thành cộng hai phân số cùng mẫu: 1 4  ; 7 7. 4 7 6  14  ;  15  15 18 21. - Häc sinh cã thÓ th¶o luËn nhãm. - Giáo viên sẽ chỉnh sửa và lưu ý đó là: đổi phân số có mẫu âm về mẫu dương trước khi thực hiện phép cộng. Đối với 2 phân số không cùng mẫu tiến hành tương tự. *) Lưu ý học sinh các bước làm: + §æi dÊu ®­a vÒ cïng mÉu. + Rót gän ®­a vÒ cïng mÉu. + Lµm theo quy t¾c. + KÕt qu¶ ®­a vÒ tèi gi¶n. 4) Bµi tËp: + RÌn quy t¾c céng ph©n sè: §Æc biÖt l­u ý ph©n sè cã mÉu sè < 0; ph©n sè ch­a tèi gi¶n. + Bµi tËp t×m x liªn quan phÐp céng. + Bµi tËp liªn quan thùc tÕ. Bµi 8: TÝnh chÊt phÐp céng ph©n sè 1) Tiểu học: Lồng tính chất giao hoán kết hợp vào bài cộng phân số dưới dạng điền vµo chç chÊm. 2) Líp 6: §· t¸ch riªng thµnh mét bµi míi vµ thªm tÝnh chÊt céng víi sè 0. 3) BiÖn ph¸p: KiÓm tra: ? Nh¾c l¹i tÝnh chÊt phÐp céng ph©n sè ë tiÓu häc. ¸p dông:. 2 3 1   3 5 3. ? Nh¾c l¹i tÝnh chÊt c¬ b¶n cña phÐp céng sè nguyªn. GV đặt vấn đề: Các tính chất phép cộng phân số ở tiểu học vẫn đúng đối với các phân số có tử và mẫu là số nguyên và các tính chất đó có gì khác với tính chất cơ b¶n phÐp céng sè nguyªn. GV cho bài tập: Tính tổng và so sánh (hoạt động nhóm). a) b) c). 2 3 3 2   vµ 3 5 5 3 1  1  1 1 3      vµ   3  2 3 2  4 2 2  0 vµ 0  3 3. 3  4. ? Qua bµi to¸n rót ra nhËn xÐt g× vÒ phÐp céng ph©n sè. ? Các tính chất này dùng để làm gì? 4) Bµi tËp tham kh¶o: - TÝnh nhanh gi¸ trÞ biÓu thøc. - Bµi to¸n liªn quan thùc tÕ, Trang 9 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Bµi 9: PhÐp trõ ph©n sè 1) TiÓu häc: - Trõ 2 ph©n sè cïng mÉu sè: Trõ 2 tö sè, gi÷ nguyªn mÉu sè. - Trừ 2 phân số khác mẫu: Quy đồng đưa về trừ 2 phân số cùng mẫu. 2) Líp 6: - Có thêm khái niệm số đối để từ đó hình thành quy tắc phép trừ phân số. 3) BiÖn ph¸p: *) KiÓm tra: ? NHắc lại thế nào là 2 số nguyên đối nhau? GV giới thiệu hai phân số đối nhau. ? Nh¾c l¹i quy t¾c trõ hai ph©n sè ë tiÓu häc. ¸p dông:. 1 2  ; 3 9. 3 1  4 4. GV: ë líp 6 phÐp trõ 2 ph©n sè bÊt k× còng lµm nh­ thÕ. ¸p dông: a). 1 1  4 2. b). 5 5  9 12. HS: Rót ra quy t¾c lµm nh­ tiÓu häc c©u a. - Giíi thiÖu c¸ch lµm kh¸c: nh­ SGK chuyÓn phÐp trõ thµnh phÐp céng víi sè đối. *) L­u ý: Khi lµm bµi tËp nÕu gÆp d¹ng. 1 1  th× lµm theo c¸ch tiÓu häc, cßn 5 3. kh«ng míi ¸p dông quy t¾c phÐp trõ ph©n sè. 4) Bµi tËp tham kh¶o: - LuyÖn phÐp trõ ph©n sè (2 c¸ch lµm). - LuyÖn phÐp céng, trõ th«ng qua bµi tËp t×m x. - TÝnh gi¸ trÞ 1 biÓu thøc gåm phÐp céng, trõ.. 1 - Thùc hiÖn phÐp tÝnh vµ chøng minh c«ng thøc: 1  1  n n 1 n.(n 1) - Dïng c«ng thøc trªn ¸p dông tÝnh nhanh tæng. VD:. S. 1 1 1 1 1     2 2.3 3.4 4.5 5.6. Bµi 10: PhÐp nh©n ph©n sè 1) TiÓu häc: - Nh©n hai ph©n sè ta lÊy tö sè nh©n víi tö sè, mÉu sè nh©n víi mÉu sè. - Nh©n sè tù nhiªn víi ph©n sè ta nh©n sè tù nhiªn víi tö sè vµ chia cho mÉu. 2) Líp 6: Më réng nh©n 2 ph©n sè cã tö vµ mÉu lµ sè nguyªn, ®­a ra d¹ng tæng qu¸t. 3) BiÖn ph¸p: KiÓm tra:. - KiÓm tra nh©n 2 sè nguyªn. - KiÓm tra quy t¾c nh©n hai ph©n sè ë tiÓu häc. ¸p dông:. 2 4  ; 5 7. 3 6  4 13. GV: Nếu tử và mẫu là những số nguyên thì quy tắc trên vẫn áp dụng tương tự. Trang 10 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 3 2  ; 7 5. ¸p dông:. 5 4  11 13. Từ đó học sinh đưa ra quy tắc nhân 2 phân số ở lớp 6. GV: Giíi thiÖu nh©n sè nguyªn víi ph©n sè còng gièng nh­ nh©n sè tù nhiªn víi ph©n sè. 3 7. ¸p dông:  2  ;.  5. 7 15. *) Lưu ý: Quy tắc dấu của số nguyên để học sinh tránh nhầm lẫn. 4) Bµi tËp tham kh¶o: - Bµi tËp luyÖn phÐp nh©n. - Bài tập tìm x liên quan đến cộng, trừ, nhân. - ¸p dông c«ng thøc tÝnh:. 1 1 1   n.(n  1) n n  1. - Mét sè bµi to¸n chøng minh: VÝ dô bµi 88 (SBT – tr18). Bµi 11: TÝnh chÊt c¬ b¶n cña phÐp nh©n ph©n sè 1)TiÓu häc: Lång tÝnh chÊt giao ho¸n, kÕt hîp, ph©n phèi vµo phÐp nh©n ph©n sè. 2) Lớp 6: Tách riêng thành một bài, cho tính chất dưới dạng công thức tổng quát, thªm tÝnh chÊt nh©n víi sè 1. 3) BiÖn ph¸p: - KiÓm tra c¸c tÝnh chÊt c¬ b¶n cña phÐp nh©n ph©n sè ë tiÓu häc. - KiÓm tra tÝnh chÊt phÐp nh©n sè nguyªn. GV: Phép nhân phân số lớp 6 cũng có tính chất tương tự (giao hoán, kết hợp , nh©n víi mét tæng, nh©n víi 1) GV: Cho nhiều bài tập để luyện giảng. 4) Bµi tËp tham kh¶o: - Dùng tính chất phép nhân để tính nhanh. - TÝnh gi¸ trÞ 1 biÓu thøc. - Mét sè bµi to¸n thùc tÕ. - Những bài toán tính nhanh đòi hỏi sự phân tích, tư duy cao. VD bài 94, 95 (SBT – tr19) Bµi 12: PhÐp chia ph©n sè 1) TiÓu häc: - Quy tắc: Chia phân số 1 cho phân số 2 ta lấy phân số 1 nhân với phân số 2 đảo ngược. 2) Líp 6: 3) BiÖn ph¸p: KiÓm tra: Ph¸t biÓu quy t¾c chia 2 ph©n sè ë tiÓu häc. ¸p dông: GV: Giíi thiÖu. 4 2 4 7 :   5 7 5 2. 7 2 là phân số đảo ngược của . 2 7. Trang 11 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Tương tự tìm phân số đảo ngược của. a (a, b  Z; a,b  0) b. GV: Quy tắc chia 2 phân số ở tiểu học vẫn đúng với chia 2 phân số ở lớp 6. ¸p dông:. 2 3 7 4 : : ; 7 4 9  45. - Tõ bµi tËp rót ra quy t¾c chung. *) Lưu ý: ở dưới tiểu học có dạng toán: 3 4 x  líp 6 còng cã d¹ng to¸n nµy. 5 7 2 7 1 N©ng cao h¬n:  x  (Bµi 90 – SGK tr13) 9 8 2. T×m x:. GV nên hướng dẫn học sinh tỉ mỉ hơn. 4) Bµi tËp tham kh¶o: - Rèn kĩ năng chia phân số, tìm số nghịch đảo. - Bµi tËp t×m x, tæng hîp 4 phÐp tÝnh. - Bµi tËp thùc tÕ. - Bµi to¸n chøng minh: Bµi 101 (Tr20 – SBT). - Bµi to¸n t×m c¸c ph©n sè tho¶ m·n ®iÒu kiÖn: Bµi 102, 109, 110 (Tr20 – SBT). Bµi 13: Hçn sè – Sè thËp ph©n, phÇn tr¨m. 1) TiÓu häc: - Giíi thiÖu hçn sè. - Cách đổi hỗn số ra phân số và ngược lại - Phép tính về hỗn số (đổi ra phân số). - Sè thËp ph©n: +Cã c¸c kh¸i niÖm th«ng qua vÝ dô. + CÊu t¹o sè thËp ph©n. + C¸c hµng cña sè thËp ph©n. - Phân số thập phân: Khái niệm là phân số có mẫu là 10; 100…. Biết đổi phân sè vÒ ph©n sè thËp ph©n. 2) Lớp 6: Mở rộng thêm đối với phân số âm, hỗn số âm, số thập phân âm. 3) BiÖn ph¸p: *) Kiểm tra: - Lấy ví dụ về hỗn số, đổi hỗn số đó ra phân số. - Lấy ví dụ về 1 phân số đổi ra hỗn số. GV: Cách làm ở tiểu học vẫn đúng đối với lớp 6. 1 4. L­u ý: C¸c hçn sè  2 ;  3. 3 1 3 đổi ra phân số nên: Đổi tương tự như 2 ; 3 7 4 7. sau đó viết dấu “-” trước kết quả. ? LÊy vÝ dô vÒ sè thËp ph©n ë tiÓu häc. GV: Giíi thiÖu c¸c sè -2,35; -0,01 … lµ c¸c sè thËp ph©n. ? Nh¾c l¹i cÊu t¹o sè thËp ph©n. GV: CÊu t¹o sè thËp ph©n líp 6 gièng ë tiÓu häc. ? LÊy vÝ dô vÒ ph©n sè thËp ph©n ë tiÓu häc: GV: Giíi thiÖu.  152 ; 100.  73 100. 3 75 ; 10 10. còng lµ c¸c ph©n sè thËp ph©n. Trang 12 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> ? NhËn xÐt mÉu sè (lµ luü thõa cña 10). *) L­u ý: DÊu ©m gi÷ nguyªn nÕu cã. 4) Bµi tËp tham kh¶o. - Luyện đổi hỗn số ra phân số và ngược lại. - C¸c phÐp tÝnh vÒ hçn sè, sè thËp ph©n. - Đổi số thập phân ra phân số và ngược lại. Bµi 14: Ba bµi to¸n c¬ b¶n vÒ ph©n sè. 1) TiÓu häc: §· cho c¸ch lµm cô thÓ. VD: Muèn t×m 52,5% (hay. 52,5 cña 800. Ta lÊy 800 : 100 råi nh©n víi 52,5. 100. 2) Líp 6: §­a ra quy t¾c tæng qu¸t cho tõng d¹ng. m (m, n  N , b  0) n m a: (m, n  Z ; n  0) n. - Tìm giá trị phân số của một số cho trước: b  - T×m 1 sè biÕt gi¸ trÞ ph©n sè cña nã: - T×m tØ sè cña 2 sè. 3) BiÖn ph¸p: KiÓm tra: Dùa vµo kiÕn thøc ë tiÓu häc. a) T×m. 2 cña 45. 3. b) 60% cña 45. c). 2 cña 45. 9. - Cho häc sinh lµm vÝ dô (SGK – 50). ? Muèn t×m. m cña b ta lµm nh­ thÕ nµo?  H×nh thµnh quy t¾c. n. Tương tự: GV cho học sinh làm ví dụ cụ thể để hình thành quy tắc. 4) Bµi tËp tham kh¶o: - Bµi tËp ¸p dông quy t¾c. - Các bài toán thực tế liên quan đến 3 bài toán cơ bản của phân số. Bài 15: Biểu đồ phần trăm 1) TiÓu häc: §· häc hoµn toµn kiÕn thøc nµy ë tiÓu häc. 2) Lớp 6: Chỉ yêu cầu học sinh hiểu được ý nghĩa của biểu đồ phần trăm. 3) Biện pháp: Cho học sinh nhắc lại , luuện giảng, lấy nhiều ví dụ thực tế sinh động.. Trang 13 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Dạng bài tập trong chương D¹ng 1: Bèn phÐp to¸n c¬ b¶n céng, trõ, nh©n, chia ph©n sè vµ phèi hîp c¸c phÐp tÝnh. - ở mức độ dễ: Chỉ cộng 2 phân số, trừ 2 phân số, nhân, chia hai phân số. - ở mức độ khó hơn: Tính giá trị của một biểu thức đại số có lết hợp 4 phép tÝnh trªn. Đây là dạng toán quan trọng với mục đích rèn kĩ năng tính toán cho học sinh, là cơ sở hình thành các phép toán cộng, trừ , nhân, chia các phân thức đại số lớp 8. D¹ng 2: T×m thµnh phÇn ch­a biÕt. - ở mức độ dễ: Chỉ có tìm một thành phần chưa biết trong phép cộng, phép trừ, phÐp nh©n, hoÆc phÐp chia. VD:. 1 2. a) x   c). 3 4. 1 2. 5 6. 1 2. 5 6. b) x  . 1 12 x 2 34. d) x : . - ở mức độ khó hơn: Tìm một thành phần chưa biết trong một biểu thức có liên quan nhiÒu phÐp tÝnh, cã ngoÆc. VD:. a). 4 2 1 x  7 3 5 4 7. c) 4,5  2 x .1 . b) 11 14. 6 2 1 8 x   5 3 5 9 2 3. d) (2,8 x  32) :  90. GV hướng dẫn nhiều hơn ở dạng này đi từ ngoài vào trong cuối cùng sẽ trở về dạng ở mức độ dễ. D¹ng 3: Rót gän ph©n sè (d¹ng 1 biÓu thøc) VD:. a). 7.25  49 7.24  21. b). 2.(13).9.10 (3).4.(5).26. D¹ng 4: So s¸nh ph©n sè (d¹ng mét biÓu thøc) VD: a) c). 3 1 vµ 4 4. b). 15 25 vµ 17 27. 2003 2004 2003  2004  vµ 2004 2005 2004  2005. Dạng 5: Các bài toán có liên quan thực tế liên quan đến ba bài toán cơ bản về phân số. D¹ng 6: Sö dông m¸y tÝnh bá tói. III – VÝ dô minh ho¹: So¹n bµi “phÐp céng ph©n sè”. Trang 14 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> IV – Kết thúc vấn đề: Với mục đích giúp học sinh thấy được sự liên quan giữa kiến thức đã được học ở tiểu học với kiến thức lớp 6, đồng thời chỉ ra điểm mới của bộ môn toán 6. Như vËy viÖc tiÕp thu kiÕn thøc cña c¸c em nhÑ nhµng h¬n, n¾m ®­îc b¶n chÊt cña vÊn đề. Rèn cho học sinh khả năng tự học, cách trình bày khoa học, lôgic, cẩn thận và cách lựa chọn phương pháp giải hợp lí, rèn được tư duy cho học sinh.. Trang 15 Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>