Bài 27. Ôn tập phần Tiếng Việt (Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập,...) - Bài giảng - Nguyễn Thị Chiến - Thư viện giáo dục Bắc Ninh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.6 MB, 25 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

TiÕng viƯt líp 9A

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Phần Tiếng 
Việt học kì II

lớp 9

Phần Tiếng 
Việt học kì II

lớp 9
Khởi ngữ

Nghĩa t ờng 
minh, hàm ý
Liên kết

câu và 
liên kết 
đoạn văn

Các thành 
phần biệt

lập

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Tiết 137 : Ôn tập tiếng Việt

I-Khởi ngữ và các thành phần biệt lập

a- Khởi ngữ :

- Là thành phần câu đứng tr ớc chủ ngữ để nêu

lên

đề tài

đ ợc nói đến trong câu.

-Nhà, bà ấy có hàng dãy nhà ở

khp cỏc ph.

1-Lý thuyết

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

I-Khởi ngữ và các thành phần biệt lập

a- Khởi ngữ :
1- Lý thuyết :

b- Các thành phần biệt lập

Thành phần biệt lập

Cm thỏn Tình thái Gọi đáp Phụ chú

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Các thành phần biệt lập

Dùng để thể

Dùng để thể
hiện cách nhìn
hiện cách nhìn

của người nói
của người nói

đối với sự

việc được nói
việc được nói
đến trong câu.
đến trong câu.

Dùng để bộc
Dùng để bộc
lộ tâm lý của
lộ tâm lý của

người nói.
người nói.
(vui, buồn,
(vui, buồn,
mừng, giận)
mừng, giận)
Dùng để
Dùng để
tạo lập
tạo lập
hoặc duy
hoặc duy

trì quan hệ
trì quan hệ

giao tiếp.
giao tiếp.

Dùng bổ sung một
Dùng bổ sung một

1 số chi tiết cho
1 số chi tiết cho

nội dung chính
nội dung chớnh

cuỷa caõu.
cuỷa caõu.

Tiết 137 : Ôn tập tiếng Việt

I- Khởi ngữ và các thành phần biệt lâp
1- Lý thuyết :

a- Khởi ngữ:

b- Các thành phần biệt lập

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Bỗng nhận ra h ơng ổi

Phả vào trong giã se

S ơng chùng chình qua ngõ

Hình nh thu đã về

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

b- Các thành phần biệt lập:

I-Khởi ngữ và các thành phần biệt lập

1- Lý thuyết:

a- Khởi ngữ:

Tiết 137 : ¤n tËp tiÕng ViƯt

2- Bµi tËp:

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

1.Hãy cho biết từ ngữ in đậm nào trong các đoạn trích sau đây là thành phần

1.Hãy cho biết từ ngữ in đậm nào trong các đoạn trích sau đây là thành phần g× gì 
ca câu?

của câu? Ghi keỏt quaỷ phaõn tớch vào bảng tổng kết. Ghi kết quả phân tích vào bảng tổng kết.
a)

a)Xây cái lăng ấyXây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho 
nó.

nó. ( Kim Lân, Làng )( Kim Lân, Làng )
b)Tim tôi cũng đập không rõ.

b)Tim tôi cũng đập không rõ. Dường nhưDường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi 
biến động chung là chiếc kim đồng hồ.

biến động chung là chiếc kim đồng hồ.

( Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi )

( Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi )
c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cơ chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như

c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như
người ta cho nhau cái gì chứ khơng phải là cái bắt tay. Cơ nhìn thẳng vào mắt anh –
người ta cho nhau cái gì chứ khơng phải là cái bắt tay. Cơ nhìn thẳng vào mắt anh –

những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy

những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy..

( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa )
( Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa )
d)-

d)- Thưa ơngThưa ơng, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, , chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây,

vất va

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

• Bảng tổng kết về khởi ngữ và các thành phần biệt lập

KHỞI NGỮ

THÀNH PHẦN BIỆT LẬP

T

ình

thái Cảm thán Gọi - đáp Phụ ch

ú

Xây các
 lăng ấy

Dường
 như

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

A- Nãi ,c« Êy nói rất hay và c ời thì 
rất duyên

B- Nói rất hay và c ời rất duyên là 
thế mạnh của cô ấy .

C- Nói thì cô ấy nói rất hay và c ời 
thì c ời rất duyên

C

b- Các thành phần biệt lập:

I-Khởi ngữ và các thành phần biệt lập

1- Lý thuyết:

a- Khởi ngữ:

Tiết 137 : ¤n tËp tiÕng ViÖt

Trong các các câu sau , câu nào
 biến đổi có khởi ngữ ?

2- Bµi tËp:

Bµi tËp 1: ( SGK trang 109)

B i tËp 2:

à

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Tiết 137 : Ôn tập tiếng Việt

Đọc 2 câu sau :

(1) Thầy thì thầy không bênh những 
em l ời học.

(2 )Thầy thì sờ vòi , thầy thì sờ ngà , 
thầy thì sờ tai , thầy thì sờ chân , 
thầy thì sờ đuôi.

Thầy

(1)-Khởi ngữ
(2) Chủ ngữ 
b- Các thành phần biệt lập:

I-Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
1- Lý thuyết:

a- Khởi ngữ:

2- Bài tập:

Bài tập 1:( SGK trang 109)
Bµi tËp 2:

Sự khác nhau về chức 
năng của từ “thầy”đứng 
tr ớc “thì”trong hai câu
trên.
Thầy
Thầy
thầy
thầy
thầy
thầy

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Đoạn văn tham khảo :

Bài tập 3: (SGK/110)

Viết một đoạn văn ngắn giới thiệu truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu , 
trong đó có ít nhất một câu chứa khởi ngữ và một cõu cha thnh phn tỡnh thỏi

Một trong những tác phẩm tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Nguyễn 
Minh Châu sau năm 1985 có lẽ là truyện ngắn Bến quê. (1)Câu chuyện xoay 
quanh cảnh éo le của nhân vật Nhĩ và ớc muốn cuối cïng cđa anh (2) .Cèt

truyện khơng phức tạp nh ng ý nghĩa truyện lại vô cùng sâu xa(3) . D ờng nh nhà 
văn đã gửi gắm biết bao suy t , trải nghiệm về cuộc đời , về con ng ời vào tác

phẩm(4) . Đối với ng ời đọc, giải mã đ ợc những ý nghĩa sâu sắc đó của truyện là 
một cơng việc không hề đơn giản(5) . Nh ng cứ đọc và nghiền ngẫm , một lần ,

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Tiết 137 : Ôn tập tiếng Việt

II- Liên kết câu và liên kết đoạn văn:
1-Lý thuyết :

Liên kết câu và
 liên kế đoạn văn
 đ ợc thể hiện trên

những ph ơng
 diện nào?

A- Liên kết về nội dung.

B- Liên kÕt vỊ h×nh thøc.

C- Cả A, B đều đúng.

D- Cả A, B đều sai.

C

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Lớp ta có nhiều bạn học giỏi , lao động tốt (1).Các thầy , cô giáo và nhiều bậc 
phụ huynh của lớp ta đang rất lo buồn (2). Thế mà một số bạn trong lớp còn tỏ ra 
chểnh mng hc tp (3)

Đoạn văn trên 
mắc lỗi liên kết 
nµo ?

Các câu trong đoạn khơng cùng h 
ớng về một chủ đề , câu thì đánh

giá về lớp tốt , câu thì đánh giá 
lớp khơng tốt .

Lớp ta có nhiều bạn học giỏi, lao động tốt(1). Điều đó làm các thày cơ giáo 
và các bậc phụ huynh rất yên tâm và phấn khởi về kết quả học tập và lao 
động của các bạn(2).Song bên cạnh đó cũng cịn một số bạn cịn chểnh 
mảng trong học tập(3).

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

(1) Buổi sáng , s ơng muối phủ trắng cành cây , bãi cỏ. 
(2) Gió bấc hun hút thổi . (3) Núi đồi , thung lũng , bản 
làng chìm trong biển mây mù . (4) Nh ng mây bò trên 
mặt đất , tràn vào trong nhà , quấn lấy ng ời i ng .

Phát hiện và sửa lỗi 
về phép liên kết câu 
trong đoạn văn?

Dùng sai từ nh ng ë c©u 4 “ ”

bởi quan hệ ở câu 3 và câu 4 
không đối lập mà là t ng

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Liên kết:

là sự nối kết ý

nghĩa giữa câu với

câu, giữa đoạn văn

với đoạn văn bằng

các từ ngữ có tác

dụng liên kết.

Liên kết:

là sự nối kết ý

nghĩa giữa câu với

câu, giữa đoạn văn

với đoạn văn bằng

các từ ngữ có tác

dụng liên kết.

Liên kết về hình thức:

Các câu và các đoạn văn có thể đ ợc liên kết
với nhau bằng một số biện pháp chính nh sau:

+ Phép lặp từ ngữ

+ Phộp ng nghĩa, trái nghĩa và liên t ởng.
+ Phép thế.

+ PhÐp nèi.

Liªn kÕt vỊ néi dung:

+ Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung
của văn bản, các câu phải phục vụ chủ đề
của đoạn văn( liên kết chủ đề)

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Hướngưdẫnưvềưnhà

-Học thuộc phần lý thuyết.

- Hoàn thành các bài tập
 vừa làm vào vở bài tập. 
- Chuẩn bị tiết sau:

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18></div>
(19)<div class='page_container' data-page=19></div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Phép liên kết Khái niệm

Phộp lặp

Sử dụng ở câu đứng sau các từ ngữ có tác dụng thay thế từ
ngữ đã có ở câu tr ớc.

Phép thế

Sử dụng ở câu đứng sau các từ ngữ đồng nghĩa , trái nghĩa
hoặc cùng tr ờng liên t ởng với từ ngữ đã có ở câu tr ớc.

Phép nối

Lặp lại ở câu đứng sau từ ngữ đã có ở câu tr ớc.

LK đồng nghĩa,

trái nghĩa, cùng tr

ờng liên t ởng

Sử dụng ở câu đứng sau các từ ngữ biểu thị quan h vi cõu tr
c.

Liên kết hình thức:

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Bài tập 1- Trang 110

HÃy cho biết mỗi từ in đậm trong các đoạn trích d ới đây thể hiện phép liên kết nào? Ghi kết quả

tìm đ ợc vµo phiÕu häc tËp.

a. ở rừng mùa này th ờng nh thế. M a. Nh ng m a đá. Lúc đầu tơi khơng biết. Nh ng rồi có tiếng lanh canh
gõ trên nóc hang. Có cái gì vơ cùng sắc xé khơng khí ra từng mảnh vụn. Gió. Và tơi thấy đau, ớt ở má.

(Lª Minh Khuª, Những ngôi sao xa xôi)

b. T phũng bờn kia mt cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây
sau l ng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với cơng việc này. Nó lễ phép hi Nh: Bỏc cn

nằm xuống phải không ạ?

(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)

c. Nh ng cỏi com- pa kia ly làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ, c ời kháy tôi nh c ời kháy một ng ời Pháp
không biết đến Nã Phá Luân, một ng ời Mỹ khơng biết đến Hoa Thịnh Đốn vậy! Rồi nói:

-Qn à! Phải, Bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa!
Tôi hoảng hốt đứng dậy núi:

- Đâu có phải thế! Tôi

(Lỗ Tấn, Cố h ơng)
-> Sử dơng phÐp nèi: nh ng, nh ng råi, vµ

-> Sư dụng phép lặp ( cô bé),

phÐp thÕ ( c« bÐ – nã )

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Tiết 137 : Ôn tập tiếng Việt

I-Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
1-Kh i ng

a- Lý thuy tế

Khi muốn nhấn mạnh bộ phận nào đó trong
câu ng ời ta đ a Khởi ngữ lên đầu câu . Thông
th ờng phụ ngữ của ĐT, TT đ ợc đ a lên đầu câu
làm Khởi ngữ .

Tr ờng hợp CN , VN muốn làm Khởi ngữ nó
sẽ phải đ ợc lặp lại trong câu bằng đại từ hoặc
chính nú.

Chúng tôi mong đ ợc sống có
ích cho xÃ héi

Sèng , chóng t«i mong sèng cã
Ých cho x· héi .

Hăng hái học tập là đức tính
tốt của học sinh

Hăng hái học tập, đó đức tính
tốt ca hc sinh

*Chú ý :

Sống

Chúng tôi mong đ ợc sèng cã

Hăng hái học tập là đức tính

Hăng hái học tập, đó đức tính
KN

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Cuối các văn bản đọc – hiểu trong SGK th ờng có những dịng chữ nhỏ đặt trong
ngoặc đơn . Đó là thành phần gì ? Nó có tác dụng gì ?

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Đọc các câu trích sau :

(1) Sau hôm nay chị dọn hàng muộn thế ?

Ch Tí để chõng xuống bàn , bày biện các bát uống n ớc rồi mãi mới
chép miệng trả lời Liên :

- ối chao, sớm với muộn ăn thua g×?

(Thạch Lam – Hai đứa trẻ)
(2) Than ơi! Thời oanh liệt nay cịn đâu ?

(ThÕ l÷ - Nhí rõng)

Xác định chức năng của từ ngữ của từ ngữ: ối chao, than ôi trong hai câu trên.

A- “ối chao, than ôi”đều là thành phần cảm thán của câu.

B- “ Than ôi! ” là câu cảm thán.

C- “ ối chaolà thành phần tình thái.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Bài 27. Ôn tập phần Tiếng Việt (Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập,...) - Bài giảng - Nguyễn Thị Chiến - Thư viện giáo dục Bắc Ninh

TiÕng viƯt líp 9A

<i>Tiết 137 : Ôn tập tiếng Việt</i>

<b>I-Khởi ngữ và các thành phần biệt lập</b>

<b>a- Khởi ngữ :</b>

- Là thành phần câu đứng tr ớc chủ ngữ để nêu

lên

<b>đề tài</b>

đ ợc nói đến trong câu.

-Nhà, bà ấy có hàng dãy nhà ở

<sub>khp cỏc ph.</sub>

<b>1-Lý thuyết</b>

<b>Các thành phần biệt lập</b>

<i>Tiết 137 : Ôn tập tiếng Việt</i>

<b>Bỗng nhận ra h ơng ổi</b>

<b>Phả vào trong giã se</b>

<b>S ơng chùng chình qua ngõ</b>

<b>Hình nh thu đã về</b>

<i><b> </b></i>

<b>b- Các thành phần biệt lập:</b>

<b>I-Khởi ngữ và các thành phần biệt lập</b>

<b>1- Lý thuyết:</b>

<b>a- Khởi ngữ:</b>

<i>Tiết 137 : ¤n tËp tiÕng ViƯt</i>

<b>2- Bµi tËp:</b>

•

<b><sub>Bảng tổng kết về khởi ngữ và các thành phần biệt lập</sub></b>

<b>ình</b>

<b>ú</b>

<b>b- Các thành phần biệt lập:</b>

<b>I-Khởi ngữ và các thành phần biệt lập</b>

<b>1- Lý thuyết:</b>

<b>a- Khởi ngữ:</b>

<i>Tiết 137 : ¤n tËp tiÕng ViÖt</i>

<b>2- Bµi tËp:</b>

<b>Bµi tËp 1: ( SGK trang 109)</b>

<b>B i tËp 2:</b>

<b>à</b>

<i>Tiết 137 : Ôn tập tiếng Việt</i>

<b>Đoạn văn tham khảo :</b>

<i>Tiết 137 : Ôn tập tiếng Việt</i>

<b>Liên kết:</b>

<b> là sự nối kết ý </b>

<b>nghĩa giữa câu với </b>

<b>câu, giữa đoạn văn </b>

<b>với đoạn văn bằng </b>

<b>các từ ngữ có tác </b>

<b>dụng liên kết.</b>

<b>Liên kết:</b>

<b> là sự nối kết ý </b>

<b>nghĩa giữa câu với </b>

<b>câu, giữa đoạn văn </b>

<b>với đoạn văn bằng </b>

<b>các từ ngữ có tác </b>

<b>dụng liên kết.</b>

<b>Liên kết về hình thức:</b>

<b> Liªn kÕt vỊ néi dung:</b>

<b>Hướngưdẫnưvềưnhà</b>

Phộp lặp

Phép thế

Phép nối

LK đồng nghĩa,

trái nghĩa, cùng tr

ờng liên t ởng

<i>Tiết 137 : Ôn tập tiếng Việt</i>

Đọc các câu trích sau :

<i><b>Bỗng nhận ra h ơng ổi</b></i>

<i><b>Phả vào trong gió se</b></i>

<i><b>S ng chựng chình qua ngõ</b></i>

<i><b>Hình nh thu đã về</b></i>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về