Khái quát về chuẩn bị kiểm toán. Kh¸i niÖm

Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán
Khỏi quỏt v chun b kim toỏn. Khái niệm.
Chuẩn bị kiểm toán là bớc công việc đầu tiên của tổ chức công tác kiểm toán
nhằm tạo ra tất cả tiền đề và điều kiện cụ thể trớc khi thực hành kiểm toán. Đây là
công việc có ý nghĩa quyết định chất lợng kiểm toán. Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán
đợc chia thành hai giai đoạn nhỏ là:
Giai đoạn tiền lập kế hoạch kiểm toán.
Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán.
1.2. Vai trò, vị trí của giai đoạn chuẩn bị kiểm toán trong cuộc kiểm toán Báo
cáo tài chính.
Giai đoạn chuẩn bị là giai đoạn đầu tiên trong một cuộc kiểm toán báo cáo tài
chính nó chuẩn bị đầy đủ về mặt vật chất, con ngời để tiến hành một cuộc kiểm toán.
Nó có vai trò quan trọng, chi phối tới chất lợng và hiệu quả chung của toàn bộ cuộc
kiểm toán. ý nghĩa của giai đoạn tiền lập kế hoạch kiểm toán là: tạo cơ sở pháp lý để
xác định mục tiêu, phạm vi của cuộc kiểm toán báo cáo tài chính. Công ty kiểm toán
làm tốt công tác này sẽ hạn chế đợc những rủi ro, những bất đồng với khách hàng
kiểm toán. ý nghĩa của giai đoạn lập kế hoạch đợc thể hiện ở một số điểm sau:
Lập kế hoạch kiểm toán giúp kiểm toán viên thu thập đợc
các bằng chứng kiểm toán đầy đủ và có giá trị làm cơ sở
để đa ra các ý kiến xác đáng về Báo cáo tài chính, từ đó
giúp các kiểm toán viên hạn chế những sai sót, giảm thiểu
trách nhiệm pháp lý, nâng cao hiệu quả công việc và giữ
vững đợc uy tín nghề nghiệp đối với khách hàng.
Kế hoạch kiểm toán giúp các kiểm toán viên phối hợp hiệu
quả với nhau cũng nh phối hợp hiệu quả với các bộ phận
có liên quan nh bộ phận: kiểm toán nội bộ, các chuyên gia
bên ngoài.... Đồng thời qua sự phối hợp hiệu quả đó, kiểm
toán viên có thể tiến hành cuộc kiểm toán theo đúng chơng
trình đã lập với các chi phí ở mức hợp lý, tăng cờng sức
cạnh tranh cho công ty kiểm toán và giữ uy tín với khách
hàng.

Căn cứ vào kế hoạch kiểm toán đã đợc lập, kiểm toán viên
có thể kiểm soát và đánh giá công việc kiểm toán đã và
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.
Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán
đang thực hiện, góp phần nâng cao chất lợng và hiệu quả
của cuộc kiểm toán.
ý nghĩa của giai đoạn chuẩn bị là sự khái quát ý nghĩa của hai giai đoạn tiền
lập kế hoạch kiểm toán và giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán. Trong điều kiện Việt
Nam hiện nay, hoạt động kiểm toán nói chung và hoạt động kiểm toán độc lập nói
riêng là những hoạt động hết sức mới mẻ. Trong khi đó hành lang pháp lý cho hoạt
động kiểm toán cha đầy đủ, nội dung, quy trình cũng nh phơng pháp đợc vận dụng
trong các cuộc kiểm toán của Việt Nam mới ở giai đoạn đầu, nguồn tài liệu thiếu cả
về số lợng, tính đồng bộ và hạn chế về nhiều mặt. Do vậy, giai đoạn chuẩn bị kiểm
toán cần đợc coi trọng để đảm bảo chất lợng và hiệu quả của cuộc kiểm toán.
II. Trình tự chuẩn bị kiểm toán.
2.1. Giai đoạn tiền lập kế hoạch kiểm toán.
2.1.1. Th mời hoặc công văn gửi công ty kiểm toán của công ty có nhu cầu kiểm
toán.
Thông thờng khi một doanh nghiệp có nhu cầu kiểm toán phải có công văn
hoặc th mời kiểm toán cho công ty kiểm toán. Th mời kiểm toán có những nội dung
sau :
Số và ngày tháng công văn.
Tên và địa chỉ đơn vị mời kiểm toán.
Tên công ty kiểm toán đợc mời làm kiểm toán.
Nội dung kiểm toán.
Yêu cầu kiểm toán.
Lời chấp nhận trả phí kiểm toán.
Tên, chức vụ ngời ký và dấu của đơn vị.
Tên đơn vị mời làm kiểm toán có thể đợc ghi chung tên công ty kiểm toán,
cũng có thể ghi thêm tên kiểm toán viên mà doanh nghiệp tín nhiệm muốn mời trực

tiếp.
Nội dung kiểm toán cần ghi rõ là kiểm toán báo cáo tài chính năm nào? hoặc
một nội dung cụ thể nào đó, nh: kiểm toán báo cáo quyết toán công trình xây dựng
cơ bản, kiểm toán thanh lý hợp đồng kinh tế...Yêu cầu kiểm toán thờng ghi rõ phải
bảo đảm trung thực, khách quan, bí mật số liệu và thời gian cần hoàn thành.
2.1.2. Duy trì và chấp nhận khách hàng.
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.
Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán
Công ty kiểm toán phải đánh giá khách hàng tiềm năng và thờng xuyên phải
xem xét lại khách hàng hiện có của công ty.
Nếu khách hàng hoặc mối quan hệ giữa Công ty kiểm toán với khách hàng là
không đúng mực thì khă năng thành công của kiểm toán là rất thấp. Về mặt thực tiễn
kiểm soát chất lợng kiểm toán yêu cầu đánh giá khách hàng hiện có và khách hàng
tiềm năng để cân nhắc:
Năng lực phục vụ khách hàng của công ty kiểm toán.
Tính độc lập của công ty kiểm toán.
Tính chính trực của Ban lãnh đạo của khách hàng.
Thủ tục duy trì và chấp nhận khách hàng bao gồm việc xem xét thông tin tài
chính và các thông tin khác của khách hàng nh: thông tin sơ bộ về lĩnh vực hoạt
động, loại hình doanh nghiệp, hình thức sở hữu, công nghệ sản xuất, tổ chức bộ máy
quản lý và thực tiễn hoạt động của đơn vị..., trao đổi với bên thứ ba và trao đổi với
kiểm toán viên tiền nhiệm. Để tránh trờng hợp một chủ phần hùn có thể chấp nhận
bất cứ một khách hàng nào, kể cả những khách hàng không phù hợp, với lý do đơn
giản để phát triển kinh doanh. Một số công ty kiểm toán ở Việt Nam yêu cầu việc
đánh giá các khách hàng hiện có và các khách hàng tiềm năng phải đợc một chủ
phần hùn cấp cao đa ra phê duyệt cuối cùng. Nếu chấp nhận yêu cầu kiểm toán của
doanh nghiệp, thì công ty kiểm toán phải có th hẹn kiểm toán, công văn chấp nhận
kiẻm toán.
2.1.3. Th hẹn kiểm toán.
Th hẹn kiểm toán là sự xác nhận bằng văn bản rằng lời mời của khách hàng đã

đợc chấp nhận, đồng thời xác định mục tiêu và pham vi kiểm toán cũng nh trách
nhiệm của kiểm toán viên đối với khách hàng và hình thức của báo cáo kiểm toán.
Để tránh mọi sự hiểu lầm, không có lợi cho cả hai bên, tốt nhất kiểm toán viên nên
gửi th hẹn cho khách hàng trớc khi bắt đầu công việc kiểm toán.
ở một số nớc, mục tiêu, phạm vi kiểm toán và nghĩa vụ của kiểm toán viên đã
đợc luật pháp quy định. Tuy nhiên kiểm toán viên vẫn có thể gửi th hẹn kiểm toán
cho khách hàng của mình.
Nguyên tắc kiểm toán thứ 2 đợc IAPC phê chuẩn tháng 3 1980 và ban hành
tháng 6 1980 đã nêu nội dung th hẹn kiểm toán, Hình thức và nội dung th hẹn
kiểm toán có thể thay đổi đối với mỗi khách hàng, nhng bao gồm những nội dung
chính sau:
Mục đích của kiểm toán các thông tin tài chính.
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.
Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán
Trách nhiệm của các nhà quản lý đối với thông tin tài chính.
Phạm vi kiểm toán (bao gồm cả luật pháp, quy định hoặc là
quy chế của các tổ chức chuyên ngành có thể áp dụng mà kiểm
toán viên có thể đính kèm).
Hình thức của mỗi loại báo cáo hoặc là sự truyền đạt các kết
quả khác của th hẹn kiểm toán khi có những khả năng này xảy
ra.
Nhắc lại các thoả thuận giữa kiểm toán viên và khách hàng.
Đối với kiểm toán định kỳ, kiểm toán viên có thể không phải gửi th hẹn kiểm
toán hàng năm, trừ các trờng hợp sau:
Khi khách hàng có biểu hiện hiểu lầm về mục đích
và phạm vi kiểm toán.
Một hoặc một số khoản mục của th hẹn kiểm toán
cũ phải thay đổi bổ sung.
Có những thay đổi mới đây về quản lý.
Có những thay đổi đáng kể về kinh doanh của

khách hàng.
Có những yêu cầu mới phát sinh.
Nếu kiểm toán viên nhận thấy không cấn gửi th hẹn kiểm toán mới cho khách
hàng, thì có thể giữ nguyên nội dung th hẹn kiểm toán cũ.
Khi kiểm toán viên của công ty mẹ (công ty chính) đồng thời cũng là kiểm toán
viên của công ty con (các chi nhánh) đơn vị phụ thuộc thì phải cân nhắc các yếu tố sau
đây trong việc quyết định có gửi th hẹn riêng cho từng đơn vị hay không?
Ai chỉ định kiểm toán viên cho đơn vị hợp thành?
Có lập báo cáo kiểm toán theo từng đơn vị hợp thành hay
không?
Những yêu cầu về pháp lý.
Phạm vi công việc các kiểm toán viên khác đã làm.
Mức độ chi phối của công ty mẹ.
Mẫu th hẹn kiểm toán có thể thay đổi phù hợp với từng trờng hợp kiểm toán cụ
thể (xem phụ lục số 01). Th hẹn kiểm toán có thể thay thế bằng hình thức công văn
chấp nhận kiểm toán với nội dung tơng tự.
Cùng với việc gửi th hẹn kiểm toán công ty kiểm toán cử kiểm toán viên để làm
kiểm toán. Tuy theo sự hiểu biết sơ bộ về doanh nghiệp và nội dung, yêu cầu kiểm
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.
Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán
toán đã thoả thuận để có thể cử một hoặc một số kiểm toán viên chịu trách nhiệm
kiểm toán, trong đó phải có một ngời đợc giao trách nhiệm kiểm toán viên chính.
Việc cử kiểm toán viên cần chú ý:
Nhóm kiểm toán có những ngời có khả năng giám
sát một cách thích đáng các nhân viên mới và cha có
nhiều kinh nghiệm, và điều này cũng đợc chuẩn mực
đầu tiên trong nhóm các chuẩn mực về công việc
kiểm toán tại chỗ trong GAAS quy định.
Kiểm toán viên phải có trình độ năng lực, chuyên
môn đủ khả năng thực hiện công việc và đủ tín

nhiệm với khách hàng, có thể cử kiểm toán viên đợc
khách hàng mời trực tiếp nếu đợc. Cần chú ý lựa
chọn những kiểm toán viên có kiến thức và kinh
nghiệm về ngành nghề kinh doanh của khách hàng.
Các công ty kiểm toán cần tránh thay đổi kiểm toán
viên trong các cuộc kiểm toán cho một khách hàng
trong nhiều năm.
Kiểm toán viên đợc chỉ định phải thoả mãn các
nguyên tắc về trách nhiệm pháp lý, đạo đức nghề
nghiệp, kiểm toán viên phải đảm bảo tính độc lập về
kinh tế, quan hệ. (kiểm toán viên phải tuân thủ
chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200: Mục tiêu
và nguyên tắc cơ bản chi phối kiểm toán báo cáo tài
chính và các chuẩn mực kiểm toán quốc tế).
Sau khi đã cử kiểm toán viên, công ty kiểm toán và kiểm toán viên chính cùng
đại diện khách hàng phải ký kết hợp đồng kiểm toán.
2.1.4. Hợp đồng kiểm toán.
Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 210, hợp đồng kiểm toán: là sự thoả
thuận bằng văn bản giữa các bên tham gia ký kết (công ty kiểm toán, khách hàng) về
các điều khoản và điều kiện thực hiện kiểm toán của khách hàng và công ty kiểm
toán, trong đó xác định mục tiêu, phạm vi kiểm toán, quyền và trách nhiệm của các
bên, hình thức cáo kiểm toán, thời gian thực hiện và các điều khoản về phí, về xử lý
khi có tranh chấp hợp đồng.
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.
Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán
Hợp đồng kiểm toán phải đợc lập và ký chính thức trớc khi tiến hành công việc
kiểm toán nhằm bảo vệ lợi ích của khách hàng và công ty kiểm toán. Công ty kiểm
toán và khách hàng khi ký kết hợp đồng kiểm toán, hợp đồng dịch vụ hoặc ký văn
bản cam kết khác thay cho hợp đồng phải tuân thủ các quy định của pháp luật hiện
hành về hợp đồng kinh tế. Hợp đồng kiểm toán phải có đầy đủ các điều khoản chung

của hợp đồng kinh tế theo quy định hiện hành, có thể thay đổi phù hợp với sự thoả
thuận của các bên. Ngoài những yếu tố cơ bản của hợp đồng kinh tế nói chung, hợp
đồng kiểm toán còn có những điều khoản mang tính đặc thù của nghề kiểm toán nh:
Mục đích, phạm vi và nội dung kiểm toán hoặc dịch khác;
Trách nhiệm của Giam đốc (hoặc ngời đứng đầu) đơn vị đợc kiểm
toán trong việc lập và trình bày báo cáo tài chính;
Trách nhiệm của khách hàng trong việc cung cấp chứng từ, tài liệu
kế toán và những thông tin khác liên quan đến công việc kiểm toán;
Phạm vi kiểm toán phải phù hợp và tuân thủ pháp luật và các chính
sách, chế độ hiện hành;
Hình thức báo cáo kiểm toán hoặc hình thức khác thể hiện kết quả
kiểm toán;
Có điều khoản nói rõ là trên thực tế có những rủi ro khó tránh khỏi
do bản chất và những hạn chế vốn có của kiểm toán cũng nh của hệ
thống kiểm soát, do ngoài khả năng của kiểm toán viên trong việc
phát hiện ra những sai sót.
Ngoài ra, công ty kiểm toán có thể bổ sung thêm các nội dung sau vào hợp
đồng kiểm toán:
Những điều khoản liên quan đến lập kế hoạch kiểm toán;
Trách nhiệm của khách trong việc cung cấp bằng văn bản sự đảm
bảo về những thông tin đã cung cấp liên quan đến kiểm toán;
Mô tả hình thức các loại th, báo cáo khác mà công ty kiểm toán có
thể gửi cho khách hàng (nh th quản lý, bản giải trình của Giám đốc,
th xác nhận của ngời thứ 3...)
Cơ sở tính phí kiểm toán, loại tiền dùng để thanh toán, tỷ giá (nếu
có).
Trong một số trờng hợp cần thiết, các bên tham gia hợp đồng có thể thoả thuận
để bổ sung vào hợp đồng kiểm toán một số nội dung sau:
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.
Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán

Các điều khoản liên quan đến việc tham gia của kiểm toán viên và
các chuyên gia khác vào một số công việc trong quá trình kiểm
toán;
Các điều khoản liên quan đến việc tham gia của các kiểm toán viên
nội bộ và nhân viên khác của khách hàng;
Đối với trờng hợp kiểm toán lần đầu, những thủ tục cần thực hiện
với kiểm toán viên và công ty kiểm toán đã kiểm toán năm trớc
(nếu có)
Giới hạn trách nhiệm tài chính của công ty kiểm toán và kiểm toán
viên khi xảy ra rủi ro kiểm toán;
Truờng hợp hai hoặc nhiều công ty kiểm toán cùng thực hiện chung một cuộc
kiểm toán thì hợp đồng kiểm toán phải ghi đầy đủ các thông tin liên quan đến các
bên và phải có đủ chữ ký của ngời có thẩm quyền và đóng dấu các bên tham gia hợp
đồng. Công ty kiểm toán và khách hàng đợc phép ký hợp đồng kiểm cho nhiều năm
tài chính. Trờng hợp hợp đồng kiểm toán đã đợc ký cho nhiều năm, trong mỗi năm
công ty kiểm toán và khách hàng phải cân nhắc xem nếu có những điểm cần phải
thay đổi, bổ sung thì phải thoả thuận bằng văn bản về những điều khoản và điều kiện
thay đổi của hợp đồng cho năm kiểm toán hiện hành. Văn bản này đợc coi là phụ lục
của hợp đồng kiểm toán đã ký trớc đó. Hợp đồng kiểm toán đợc lập lại cho năm kiểm
toán hiện hành khi phát sinh những thay đổi mục đích, phạm vi kiểm toán, có sự thay
đổi một số điều khoản quan trọng của hợp đồng, khi khách hàng có sự thay đổi lớn
về tổ chức, hoạt động kinh doanh và yêu cầu pháp lý.
Trong quá trình thực hiện kiểm toán theo hợp đồng, trờng hợp khách hàng có
yêu cầu sửa đổi một số điều khoản của hợp đồng làm cho mức độ đảm bảo của kiểm
toán giảm đi thì công ty kiểm toán phải xem xét có chấp nhận yêu cầu này của khách
hàng hay không?
Khi khách hàng yêu cầu công ty kiểm toán sửa đổi hợp đồng kiểm toán vì các
lý do nh có sự hiểu nhầm về tính chất của kiểm toán hay dịch vụ liên quan khác đã
nêu trong hợp đồng ban đầu, hoặc yêu cầu giới hạn phạm vi kiểm toán..., thì công ty
kiểm toán phải xem xét kỹ lỡng lý do của những yêu cầu này, đặc biệt là những hậu

quả do giới hạn phạm vi kiểm toán. Lý do sửa đổi hợp đồng đợc coi là hợp lý nếu có
những biến động lớn trong kinh doanh ảnh hởng trực tiếp đến nhu cầu của khách
hàng hoặc có những hiểu lầm về tính chất của dịch vụ. Ngợc lại, nếu những biến
động này dựa trên những thông tin không chính xác, không đầy đủ hoặc không hợp
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.
Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán
lý thì các lý do khách hàng yêu cầu sửa đổi hợp đồng là không đợc chấp nhận. Trớc
khi chấp nhận sửa đổi hợp đồng kiểm toán, ngoài những vấn đề nêu trên, công ty
kiểm toán phải tính đến những hậu quả của sự sửa đổi hợp đồng về mặt pháp lý hoặc
các nghĩa vụ khác.
Mọi trờng hợp có sửa đổi các điều khoản của hợp đồng, công ty kiểm toán và
khách hàng đều phải thống nhất bằng văn bản về những điều khoản mới. Nếu công ty
kiểm toán không thể chấp nhận sửa đổi hợp đồng và không đợc phép tiếp tục thực
hiện hợp đồng ban đầu, thì công ty kiểm toán phải đình chỉ ngay công việc kiểm toán
và phải thông báo cho các bên theo quy định của hợp đồng và các quy định có liên
quan, nh ngời đại diện ký hợp đồng, Hội đồng quản trị hoặc các cổ đông về những lý
do dẫn đến việc chấm dứt hợp đồng kiểm toán.
Ví dụ Hợp đồng kiểm toán (Phụ lục số 02).
Ví dụ Hợp đồng kiểm toán (Trờng hợp 02 công ty kiểm toán cùng thực hiện
một cuộc kiểm toán Phụ lục số 03).
Sau khi đã ký kết hợp đồng kiểm toán, ngời đợc giao trách nhiệm kiểm toán
viên chính (Chủ nhiệm kiểm toán) có nhiệm vụ đầu tiên là Lập kế hoạch kiểm toán.
2.2. Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán.
2.2.1. Khái niệm, vai trò của giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán đối với một cuộc
kiểm toán báo cáo tài chính.
2.2.1.1. Khái niệm.
Lập kế hoạch kiểm toán là giai đoạn đầu tiên của một cuộc kiểm toán có vai trò
quan trọng, chi phối tới chất lợng và hiệu quả chung của toàn bộ cuộc kiểm toán.
2.2.1.2. Vai trò của giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán.
Nguyên tắc kiểm toán quốc tế thứ 3- Các nguyên tắc cơ bản xuyên suốt một

cuộc kiểm toán do IAPC (Uỷ ban thực hành kiểm toán quốc tế) phê chuẩn tháng 6
năm 1980 và ban hành tháng 10 1980 đã nêu rõ: Kiểm toán viên phải lập kế
hoạch kiểm toán để trợ giúp cho công việc kiểm toán tiến hành có hiệu quả, đúng
thời hạn. Theo chuẩn mực kiểm toán thứ t trong 10 Chuẩn mực Kiểm toán đợc thừa
nhận rộng rãi (GAAS) đòi hỏi Công tác kiểm toán phải đợc lập kế hoạch đầy đủ và
các trợ lý (nếu có) phải đợc giám sát đúng đắn. Đoạn hai trong Chuẩn mực kiểm
toán Việt Nam số 300 nêu rõ: Kiểm toán viên và công ty kiểm toán phải lập kế
hoạch kiểm toán để đảm bảo cuộc kiểm toán đợc tiến hành một cách có hiệu quả, và
kế hoạch kiểm toán phải đợc lập cho mọi cuộc kiểm toán. Kế hoạch kiểm toán phải
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.
Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán
đợc lập một cách thích hợp nhằm đảm bảo bao quát hết các khía cạnh trọng yếu của
cuộc kiểm toán; phát hiện gian lận, rủi ro và những vấn đề tiềm ẩn; và đảm bảo cuộc
kiểm toán đợc tiến hành đúng thời hạn.
Nh vậy, việc lập kế hoạch kiểm toán không chỉ xuất phát từ yêu cầu chính của
cuộc kiểm toán nhằm chuẩn bị những điều kiện cơ bản trong công tác kiểm toán, cho
cuộc kiểm toán mà còn là nguyên tắc cơ bản trong công tác kiểm toán đã đợc quy
định thành chuẩn mực và đòi hỏi các kiểm toán viên phải tuân thủ theo đầy đủ nhằm
đảm bảo tiến hành công tác kiểm toán có hiệu quả và chất lợng.
2.2.2. Lập kế hoạch kiểm toán chiến lợc.
Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 300, Kế hoạch chiến lợc: Là định hớng
cơ bản, nội dung trọng tâm và phơng pháp tiếp cận chung của cuộc kiểm toán do cấp
chỉ đạo vạch ra dựa trên hiểu biết về tình hình hoạt động và môi trờng kinh doanh
của đơn vị đợc kiểm toán.
Kế hoạch chiến lợc phải đợc lập cho các cuộc kiểm toán lớn về qui mô, tính
chất phức tạp, địa bần rộng hoặc kiểm toán báo cáo tài chính của nhiều năm.
Cuộc kiểm toán lớn về qui mô là cuộc kiểm toán báo cáo tài chính tổng hợp
(hoặc báo cáo tài chính hợp nhất) của Tổng Công ty, trong đó có nhiều công ty, đơn
vị trực thuộc cùng loại hình hoặc khác loại hình kinh doanh.
Cuộc kiểm toán có tính chất phức tạp là cuộc kiểm toán có dấu hiệu tranh chấp,

kiện tụng hoặc nhiều hoạt động mới mà kiểm toán viên và công ty kiểm toán cha có
nhiều kinh nghiệm.
Cuộc kiểm toán địa bàn rộng là cuộc kiểm toán của đơn vị có nhiều đơn vị cấp
dới nằm trên nhiều tỉnh, thành phố khác nhau, kể cả chi nhánh ở nớc ngoài.
Kiểm toán báo cáo tài chính nhiều năm là khi công ty kiểm toán ký hợp đồng
kiểm toán cho một số năm tài chính liên tục, ví dụ năm 2000 ký hợp đồng kiểm toán
năm 2000, năm 2001 và năm 2002 thì cũng phải lập kế hoạch chiến lợc để định hớng
và phối hợp các cuộc kiểm toán giữa các năm.
Kế hoạch chiến lợc thờng do ngời phục trách kiểm toán lập và đợc Giám đốc
(hoặc ngời đứng đầu) công ty kiểm toán phê duyệt. Kế hoạch chiến lợc là cơ sở lập
kế hoạch kiểm toán tổng thể, là cơ sở chỉ đạo thực hiện và soát xét kết quả cuộc kiểm
toán.
Để lập đợc kế hoạch chiến lợc chuẩn xác đòi hỏi kiểm toán viên phải tiếp xúc
với khách hàng để tìm hiểu tình hình, thu thập những thông tin cần thiết về các hoạt
động kinh doanh, trên những nét đặc trng cơ bản sau:
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.
Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán
Nhiệm vụ, chức năng hoạt động chủ yếu của khâch hàng.
Quy mô và phạm vi hoạt động kinh doanh.
Quá trình thành lập, điều kiện, khả năng hiện tại và tơng lai
phát triển của doanh nghiệp.
Tổ chức sản xuất và những quy trình công nghệ sản xuất kinh
doanh chủ yếu và rủi ro tiềm tàng.
Tình trạng tài chính và các mối quan hệ kinh tế chủ yếu của
khách hàng.
Tổ chức quản lý kinh doanh, trình độ, năng lực những ngời
điều hành của doanh nghiệp khách hàng.
Tổ chức bộ máy và công việc kế toán tài chính thống kê.
Tổ chức kiểm toán nội bộ.
Những thuận lợi, khó khăn chủ yếu trong sản xuất kinh doanh,

trong quản lý và kế toán.
Sự hiểu biết về đặc thù kinh doanh của khách hàng sẽ giúp cho kiểm toán viên
xác định đợc các sự kiện, các nghiệp vụ có ảnh hởng nhiều đến thông tin tài chính.
Kiểm toán viên có thể thu thập thông tin này từ các nguồn:
Báo cáo hàng năm trớc chủ sở hữu của doanh nghiệp.
Các biên bản hội nghị HĐQT, hội nghị ban giám đốc và các
hội nghị quan trọng khác.
Các báo cáo tài chính nội bộ năm nay và năm trớc.
Các ghi chép kiểm toán viên của năm trớc và các tài liệu có
liên quan khác.
Hồ sơ kiểm toán chung (nếu có).
Những thông tin về các vấn đề có thể ảnh hởng đến kiểm toán
do các cán bộ có trách nhiệm của đơn vị có quan hệ với doanh
nghiệp cung cấp.
Thảo luận trực tiếp với các nhà quản lý và cán bộ nghiệp vụ
của doanh nghiệp.
Các sổ nhật ký kinh doanh, các tạp chí chuyên ngành.
Các quy định nội bộ của doanh nghiệp.
Các cơ chế, chính sách và tình hình kinh tế xã hội, ảnh hởng
của nó đến hoạt động kinh doanh của khách hàng.
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.
Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán
Khi xem xét các ghi chép kiểm toán của năm trớc và các tài liệu liên quan khác,
kiểm toán cần đặc biệt chú ý đến các vấn đề có nghi vấn của năm trớc xem chúng
còn tái hiện trong năm đang kiểm toán hay không.
Các vấn đề kiểm toán viên có thể thảo luận trực tiếp với các nhà quản lý doanh
nghiệp và các cán bộ nghiệp vụ của doanh nghiệp là:
Những sự thay đổi về quản lý , cơ cấu tổ chức và hoạt động của
doanh nghiệp.
Những cơ chế chính sách hiện hành có ảnh hởng đến doanh

nghiệp.
Những khó khăn vớng mắc về tài chính hoặc các vấn đề về kế
toán hiện nay và sắp tới.
Tình hình phát triển kinh doanh hiện tại và sắp tới, những ảnh
hởng của nó đến doanh nghiệp.
Các mối quan hệ với bên thứ ba.
Những thay đổi hiện tại và sắp tới về kỹ thuật, kiểu dáng sản
phẩm, loại hình dịch vụ quy trình sản xuất hoặc phơng thức
tiêu thụ sản phẩm hàng hoá.
Những thay đổi về hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội
bộ.
Các điều kiện thuận lợi đã qua hoặc sẽ có.
Những hiểu biết về đặc điểm hoạt động kinh doanh của khách hàng không chỉ
có lợi ích cho việc xây dựng kế hoạch kiểm toán tổng thể, mà còn giúp kiểm toán
viên nhanh chóng xác định đợc các điểm trọng tâm cần chú ý đặc biệt khi làm kiểm
toán, cũng nh khi đánh giá tính hợp lý của các thông tin tài chính của những ngời
quản lý.
Trên cơ sở các thông tin đã thu thập đợc kiểm toán viên tiến hành phân tích
đánh giá và đa ra kế hoạch kiểm toán tổng thể, chơng trình kiểm toán cho doanh
nghiệp, quyết định các đơn vị các bộ phận cần đợc kiểm toán, xác định kế hoạch sơ
khai cho các bộ phận đợc kiểm toán và những quyết định đối với từng phần việc
kiểm toán.
Sơ đồ xây dựng kế hoạch chiến lợc.
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.
Thu thập, tìm hiểu đặc
điểm hoạt động SXKD
của DN
Phân tích đưa ra kế
hoạch chiến lược kiểm
toán cho DN

Xác định kế hoạch
tổng thể cho cuộc kiểm
toán.
Đi đến xây dựng chương
trình kiểm toán
Đánh giá tổng thể các
thông tin về hoạt động
kinh tế của doanh
nghiệp.
Liệt kê những quyết
định các đơn vị, bộ
phận cần được kiểm
toán.
Liệt kê những quyết
định đối với từng phần
việc được kiểm toán.
Đề án môn học Lớp Kiểm toán 42A Khoa Kế toán




Kế hoạch chiến lợc đợc lập thành một văn bản riêng hoặc lập thành một phần
riêng trong kế hoạch kiểm toán tổng thể. Mẫu kế hoạch chiến lợc (Xem phụ lục số
04). Trên cơ sở kế hoạch chiến lợc kiểm toán viên tiến hành lập kế hoạch tổng thể.
2.2.3. Lập kế hoạch kiểm toán tổng thể.
Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 300, kế hoạch kiểm toán tổng thể phải
đợc lập cho mọi cuộc kiểm toán, trong đó mô tả phạm vi dự kiến và cách thức tiến
hành công việc kiểm toán. Kế hoạch kiểm toán tổng thể phải đầy đủ, chi tiết làm cơ
sở để lập chơng trình kiểm toán. Hình thức và nội dung của kế hoạch kiểm toán tổng
thể thay đổi tuỳ theo qui mô của khách hàng, tính chất phức tạp của công việc kiểm

toán, phơng pháp kiểm toán, phơng pháp kỹ thuật kiểm toán đặc thù do kiểm toán
viên sử dụng.
2.2.3.1. Hiểu biết về hoạt động kinh doanh của đơn vị đợc kiểm toán.
Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 310, Để thực hiện kiểm toán báo cáo
tài chính, kiểm toán viên phải có hiểu biết cần thiết, đầy đủ về tình hình kinh doanh
nhằm đánh giá và phân tích đợc các sự kiện, nghiệp vụ và thực tiễn hoạt động của
đơn vị đợc kiểm toán mà theo kiểm toán viên thì có ảnh hởng trọng yếu đến báo cáo
tài chính, đến việc kiểm tra của kiểm toán viên hoặc đến báo cáo kiểm toán.
Hiểu biết cần thiết của kiểm toán viên để thực hiện một cuộc kiểm toán bao
gồm những hiểu biết tổng quan về nền kinh tế, lĩnh vực hoạt động của đơn vị, hiểu
Sinh viên thực hiện: Đỗ Quốc Tuyển.