Bài giảng Lập trình cơ bản: Ngôn ngữ lập trình C

Lập trình cơ bản:
Ngơn ngữ lập trình C
Đỗ Thị Mai Hường
Bộ môn Hệ thống thông tin
Khoa Công nghệ thông tin


Mảng, con trỏ và xâu ký
tự


Tài liệu tham khảo
• Kỹ thuật lập trình C: cơ sở và nâng cao, Phạm
Văn Ất, Nhà xuất bản KHKT – Chương 6
• The C programming language 2nd Edition,
Brian Kernighan and Dennis Ritchie, Prentice
Hall Software Series – Chương 4
• The C programming language 2nd Edition,
Brian Kernighan and Dennis Ritchie, Prentice
3

Hall Software Series – Chương
5
Chương 7 - Phần 1


Nội dung
•

Mảng một chiều

•

Mảng hai chiều

•

Con trỏ và phép tốn trên con trỏ
– Khai báo con trỏ
– Phép gán con trỏ
– Truy xuất giá trị qua con trỏ

•

Con trỏ và mảng

•

Cấp phát vùng nhớ cho con trỏ

•

Xâu ký tự
– Khái niệm
– Khởi tạo
– Các thao tác trên xâu ký tự

4

Chương 7 - Phần 1

PHẦN 1. MẢNG MỘT CHIỀU VÀ
NHIỀU CHIỀU

5


Mảng một chiều
• Khái niệm
• Khai báo
• Truy xuất dữ liệu

6


Dữ liệu kiểu mảng
• Khái niệm
– Là một kiểu dữ liệu có cấu trúc do người lập
trình định nghĩa.
– Biểu diễn một dãy các biến có cùng kiểu. Ví dụ:
dãy các số nguyên, dãy các ký tự…
– Kích thước được xác định ngay khi khai báo
và không bao giờ thay đổi.
– NNLT C luôn chỉ định một khối nhớ liên tục
cho một biến kiểu mảng.
7


Khai báo biến mảng (tường
minh)

• Tường minh
<kiểu cơ sở> <tên biến mảng>[<số phần tử>];
<kiểu cơ sở> <tên biến mảng>[<N1>][<N2>]…[<Nn>];

– <N1>, …, <Nn> : số lượng phần tử của mỗi chiều.

• Lưu ý
– Phải xác định <số phần tử> cụ thể (hằng) khi khai
báo.
– Mảng nhiều chiều: <tổng số phần tử> =
N1*N2*…*Nn
8

– Bộ nhớ sử dụng = <tổng số phần tử>*sizeof(

Khai báo biến mảng (tường
minh)
• Ví dụ

int Mang1Chieu[10];
0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

3

4

5

6

7

8

9

Mang1Chieu
int Mang2Chieu[3][4];
0

Mang2Chieu 0

1
2
9

1

2

10 11


Khai báo biến mảng (khơng
tường minh)
• Cú pháp
– Khơng tường minh (thông qua khai báo kiểu)
typedef <kiểu cơ sở> <tên kiểu mảng>[<số phần tử>];
typedef <kiểu cơ sở> <tên kiểu mảng>[<N1>]…[<Nn>];
<tên kiểu mảng> <tên biến mảng>;

typedef int Mang1Chieu[10];
typedef int Mang2Chieu[3][4];

• Ví dụ

Mang1Chieu m1, m2, m3;
Mang2Chieu m4, m5;
10

Chương 7 - Phần 1

Số phần tử của mảng
• Phải xác định cụ thể số phần tử ngay lúc
khai báo, không được sử dụng biến hoặc
int n1 = 10; int a[n1];
const int n2 = 20; int b[n2];

hằng thường
#define n1 10
#define n2 20
int a[n1];
int b[n1][n2];

//  int a[10];
//  int b[10][20];

• 11Nên sử dụng chỉ thị tiền xử lý #define để


Khởi tạo giá trị cho mảng lúc
khai báo
• Gồm các cách sau
– Khởi tạo giá trị cho mọi phần tử của mảng
int a[4] = {2912, 1706, 1506, 1904};

a

0

1

2

3

2912

1706

1506

1904

int a[4] = {2912, 1706};
2 phần
3 tử đầu mảng
– Khởi tạo giá 0trị cho1 một số
a
12

2912

1706

0

0


Khởi tạo giá trị cho mảng lúc

khai báo
• Gồm các cách sau
– Khởi tạo giá trị 0 cho mọi phần tử của mảng
int a[4] = {0};

a

0

1

2

3

0

0

0

0

– Tự động xác định số lượng phần tử
int a[] = {2912, 1706, 1506, 1904};

a
13

0

1

2

3

2912

1706

1506

1904


Truy xuất đến một phần tử
• Thơng qua chỉ số
<tên biến mảng>[<gt cs1>][<gt cs2>]…[<gt csn>]

• Ví dụ
– Cho mảng như sau

0

1

2

3

int a[4];

– Các truy xuất
• Hợp lệ: a[0], a[1], a[2], a[3]
• Khơng hợp lệ: a[-1], a[4], a[5], …
14

=> Cho kết thường không như mong muốn!


Gán dữ liệu kiểu mảng
• Khơng được sử dụng phép gán thông
thường mà phải gán trực tiếp giữa các phần
tử tương ứng

#define MAX 3
typedef int MangSo[MAX];
MangSo a = {1, 2, 3}, b;

• Ví dụ

b = a;
// Sai
for (int i = 0; i < 3; i++) b[i] = a[i];
15

Chương 7 - Phần 1

Ví dụ
#include
•1.Nhập
mảng <stdio.h>
có n phần tử kiểu ngun, in ra các phần
2. #define MAX 1000
3.tử void
main()
của mảng
4. {
int ary[MAX];
5.
int i,n;
6.
printf(“Nhap n = ”);
7.
scanf(“%d”,&n);
8.
for(i=0; i{
9.
printf(“\n Enter value: %d : ”, i+1);
10.
scanf(“%d”,&ary[i]);
11.
}
12.
for(i=1; i<10; i++) printf(“a[%d]=%d\n“,i,
13.
ary[i])

14. }
16


Ví dụ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.

#include <stdio.h>
#define MAX 1000
void main()
{
int ary1[MAX], ary2[MAX], sum[MAX];
int i,n;

printf(“Nhap n = ”);scanf(“%d”,&n);
for(i=0; i{
printf(“\n Enter value: %d : ”, i+1);
scanf(“%d”,&ary1[i]);
}
for(i=0; i{
printf(“\n Enter value: %d : ”, i+1);
scanf(“%d”,&ary2[i]);
}
for(i=1; i<10; i++)sum[i]=ary1[i]+ary2[i];
for(i=1; i<10; i++) printf(“a[%d]=%d\n“,i, sum[i])
}

• Nhập 2 mảng có n phần tử kiểu nguyên, tính và in ra
mảng tổng

17


Mảng hai chiều
• Khái niệm
• Khai báo
• Truy xuất dữ liệu

18


Ma Trận

0

1

… n-1

0

0

m-1

19

An

…

…

Am,n

0

n-1

… n-1

Ma Trận
0

… n-1

0

0

… n-1

0

…

…

n-1

n-1

dòng = cột

dòng > cột

dòng < cột

0

0

0

… n-1

… n-1

0

… n-1

0

…

…

…

n-1

n-1

n-1

dòng + cột = n-1
20

0

n-1

0
An

… n-1

…

An

0

dòng + cột > n-1

dòng + cột < n-1


Khai báo biến mảng 2 chiều
• Cú pháp
– Tường minh
<kiểu cơ sở> <tên biến>[<N1>][<N2>];

typedef
cơ minh
sở> kiểu>[<N1>][<N2>];
– Khôngtường
(thông

qua kiểu)
<tên kiểu> <tên biến>;
<tên kiểu> <tên biến 1>, <tên biến 2>;

21


Khai báo biến mảng 2 chiều
• Ví dụ
– Tường minh
int a[10][20], b[10][20];
int c[5][10];
int d[10][20];

– Không tường minh (thông qua kiểu)

typedef int MaTran10x20[10][20];
typedef int MaTran5x10[5][10];
MaTran10x20 a, b;
MaTran11x11 c;
MaTran10x20 d;
22


Truy xuất đến một phần tử
• Thơng qua chỉ số
<tên biến mảng>[<giá trị cs1>][<giá trị cs2>]
0

• Ví dụ

1

0
1

int a[3][4];

– Cho mảng 2 chiều như sau

2

– Các truy xuất
• Hợp lệ: a[0][0], a[0][1], …, a[2][2], a[2][3]
23

• Khơng hợp lệ: a[-1][0], a[2][4], a[3][3]

2

3


Gán dữ liệu kiểu mảng
• Khơng được sử dụng phép gán thông thường
mà phải gán trực tiếp giữa các phần tử

int a[5][10], b[5][10];

• Ví

dụ
b = a;

// Sai

int i, j;
for (i = 0; i < 5; i++)
for (j = 0; j < 10; j++)
b[i][j] = a[i][j];
24


Ví dụ
•

Nhập mảng có n dịng, m cột các phần tử kiểu nguyên, in các phần tử
1. #include <stdio.h>
của mảng ra màn hình
2. #define MAX 1000
3. void main()
4. {
5.
int a[MAX][MAX];
6.
int i,n,m;
7.
//Nhap mang
8.
printf(“Nhap n = ”);scanf(“%d”,&n);
9.

printf(“Nhap m = ”);scanf(“%d”,&m);
10.
for (i=0; i11.
for (j=0; j12.
{
13.
printf(“Nhap a[%d][%d]: ”, i, j);
14.
scanf(“%d”, &a[i][j]);
15.
}
25