Bài 27 - VL11NC

Nguyeãn Thò Kieàu Thu
Bài 27: PHƯƠNG VÀ CHIỀU CỦA LỰC TỪ TÁC DỤNG LÊN
DÒNG ĐIỆN

I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Trình bày được phương của lực từ tác dụng lên một đoạn dòng điện.
- Phát biểu được quy tắc bàn tay trái và vận dụng được quy tắc đó.
2. Kĩ năng
- Xác định được vectơ lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua
được đặt trong từ trường đều.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
- Dụng cụ thí nghiệm như hình 27.1 SGK.(hoặc bảng vẽ sẵn)
- Dự kiến nội dung ghi bảng (HS tự ghi chép theo GV)
2. Học sinh: Ôn lại quy tắc bàn tay trái đã học ở lớp 9.
III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Thời
gian
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng
7’
2’
5’
Hoạt động 1: ổn định lớp,
kiểm tra bài cũ : Từ trường
Gọi 1 HS lên kiểm tra bài
cũ. Đặt câu hỏi:
1. Khái niệm từ trường?
Nêu tính chất cơ bản của từ

trường?
2. Định nghĩa đường sức từ?
Tính chất cơ bản của đường
sức từ?
3. Câu hỏi phụ (nếu có)
Nhận xét và cho điểm câu
trả lời của HS
Giới thiệu bài mới, ghi tựa
bài lên bảng
Bài 27: Phương và chiều
của lực từ tác dụng lên dòng
điện
Hoạt động 2: Giới thiệuTN
để xác định phương và chiều
của lực từ tác dụng lên dòng
điện:
Dẫn dắt HS vào bài, gợi ý
HS trả lời về cách xác định
phương và chiều của lực từ.
Ổn định lớp, nghe câu hỏi
của GV.
HS1 trả lời câu hỏi
Ghi tựa bài vào vở
- Chú ý lắng nghe và trả lời
các câu hỏi gợi ý của GV
Bài 27: PHƯƠNG VÀ
CHIỀU CỦA LỰC TỪ
TÁC DỤNG LÊN DÒNG
ĐIỆN
1. Thí nghiệm xác

định lực từ tác dụng lên
dòng điện: TN hình 27.1
SGK
Mục đích: Xác định
phương và chiều của lực
Nguyeãn Thò Kieàu Thu
5’
Đề ra phương án TN
Giới thiệu dụng cụ TN như
hình 27.1
Nêu mục đích của TN sẽ
tiến hành. Khó có thể tiến hành
TN với chỉ một đoạn dòng
điện nên ta phải làm TN với
khung dây. Chỉ cho HS thấy
rằng, cạnh khung dây chịu tác
dụng của lực từ (cạnh nằm
ngang ở phía dưới) không đặt
quá sâu vào bên trong NC hình
chữ U nên dù làm TN với
khung dây nhưng thật ra chỉ có
lực từ tác dụng lên một cạnh
của khung là đáng kể. Mặt
phẳng khung dây được đặt
vuông góc với đường sức từ
của NC
Bố trí TN hình 27.1, tiến
hành TN, yêu cầu HS quan sát
và đặt câu hỏi để HS chú ý vào
TN: “Khi cho dòng điện chạy

qua khung dây thì em thấy có
điều gì thay đổi so với lúc
đầu?” (gợi ý trả lời chú ý vị trí
của khung dây)
Nhận xét câu trả lời của HS
+ Vậy chứng tỏ điều gì đã
xảy ra?
Tiếp tục dẫn dắt HS qua
phần 2 của bài xác định
phương của lực từ.
Hoạt động 3: Phương của
lực từ tác dụng lên dòng điện
Tiến hành TN lại và yêu cầu
HS quan sát, đặt câu hỏi trọng
tâm vào phần đang xét:
+ Vị trí của khung dây thay
đổi cụ thể như thế nào?
Ghi vào vở mục đích,
phương án và dụng cụ TN.
Quan sát thao tác của GV
Quan sát thí nghiệm
Trả lời câu hỏi:
Vị trí của của khung dây thay
đổi so với lúc chưa có dòng
điện chạy vào
Trả lời câu hỏi:
Chứng tỏ khung dây đã chịu
tác dụng của lực từ khi có
dòng điện chạy qua khung dây
Quan sát TN và trả lời

Khi cho dòng điện chạy
qua khung.
⇒ khung không bị lêch
khỏi mặt phẳng thẳng đứng,
chỉ bị kéo xuống.
từ tác dụng lên dòng điện.
Phương án: Cho dòng
điện chạy qua khung dây
để xác định phương và
chiều tác dụng lên dòng
điện
Dụng cụ: SGK (treo
bảng vẽ sẵn TN)
Tiến hành TN
2. Phương của lực từ
tác dụng lên dòng điện:
Khung dây không bị lệch
 F có phương thẳng
đứng
 vuông góc với đoạn
AB và đường cảm ứng từ
- Lực từ tác dụng lên
đoạn dòng điện có
phương vuông góc với
Nguyeãn Thò Kieàu Thu
10’
+ Tại sao khung lại bị kéo
xuống?

+ Qua tư thế của khung dây

trong TN, ta có thể kết luận gì
về phương của lực từ tác dụng
lên đoạn dòng điện AB?
GV nhận xét câu trả lời của
HS sau đó kết luận như SGK.
- Gọi một HS trả lời C1
Hoạt động 4: Tìm hiểu
chiều của lực từ tác dụng lên
dòng điện
- Gợi ý cho HS về chiều của
lực từ, chiều của dòng điện,
chiều của cảm ứng từ hay
chiều của đường sức từ, sử
dụng phép thử với bàn tay trái,
yêu cầu HS phát biểu quy tắc
xác định chiều của lực từ -
Quy tắc bàn tay trái.
- Nhận xét câu trả lời của
HS.
- Đưa hình ảnh quy tác bàn
tay trái và nêu quy tắc bàn tay
trái (SGK)
Gọi một vài HS nhắc lại quy
tắc
HS trả lời câu hỏi của
GV: do lực từ tác dụng lên
cạnh AB của khung.
- HS đưa ra kết luận về
phương của lực từ tác dụng lên
đoạn dòng điện: phương thẳng

đứng,là phương vuông góc với
AB và cả với đường sức từ.
* Lực từ tác dụng lên
đoạn dòng điện có phương
vuông góc với mặt phẳng chứa
đoạn dòng điện và cảm ứng từ
tại điểm khảo sát.
- HS trả lời theo yêu cầu
của GV.
Chú ý lắng nghe GV giảng
HS phát biểu theo mình
hiểu.
- HS ghi nhớ.
* Quy tắc bàn tay trái:
đặt bàn tay trái duỗi thẳng để
cho các đường cảm ứng từ
xuyên vào lòng bàn tay và
chiều từ cổ tay đến ngón tay
trùng với chiều dòng điện. Khi
đó ngón tay cái choãi ra 90
0
sẽ
chỉ chiều lực từ tác dụng lên
đoạn dây dẫn.
mặt phẳng chứa đoạn
dòng điện và cảm ứng từ
tại điểm khảo sát.
3. Chiều của lực từ tác
dụng lên dòng điện
Quy tắc bàn tay trái






⊥
⊥
BF
IF


Quy tắc: SGK
Nguyeãn Thò Kieàu Thu
10’
Hoạt động 5: Củng cố, vận
dụng và giao nhiệm vụ về
nhà cho HS
- Gọi HS phát biểu lại quy
tắc bàn tay trái
- Đưa ra một vài ví dụ về
cách áp dụng quy tắc để xác
định chiều của lực từ (nên mở
rộng nhiều trường hợp)
- Yêu cầu HS trả lời các câu
hỏi trong SGK
- Giao bài tập về nhà
- Đọc trước bài mới
- HS phát biểu lại theo
yêu cầu của GV
Phát biểu quy tắc

Áp dụng quy tắc theo
hướng dẫn của GV
- Trả lời câu hỏi trong
SGK.
- Ghi bài tập về nhà.
Ví dụ:
B

I

I
B