L I CAM OAN
Tơi cam đoan đơy lƠ cơng trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t qu nêu trong
lu n v n lƠ trung th c vƠ ch a t ng đ
c ai cơng b trong b t k cơng trình nào khác.
Tác gi lu n v n
V Th Thanh Hi n
i
L IC M
Lu n v n đ
c hoàn thành t i Tr
ng
N
i h c Th y l i, Có đ
c b n lu n v n nƠy,
tác gi xin bƠy t lòng bi t n chơn thƠnh vƠ sơu s c nh t đ n Tr
ng
i h c Th y
l i, Khoa Kinh t vƠ Qu n lỦ, B môn Qu n lỦ xơy d ng vƠ các b môn khác thu c
Tr
ng
i h c Th y l i; đ c bi t lƠ PGS.TS Ngô Th Thanh Vân đư tr c ti p h
ng
d n tác gi trong su t quá trình th c hi n lu n v n nƠy.
Xin chơn thƠnh c m n các Th y, Cô giáo - Các nhƠ khoa h c đư tr c ti p gi ng d y,
truy n đ t nh ng ki n th c chuyên ngƠnh kinh t th y l i vƠ qu n lỦ xơy d ng cho b n
thơn tác gi su t nh ng n m tháng qua.
Tác gi xin bày t lòng bi t n sơu s c đ n b n bè, đ ng nghi p, vƠ gia đình đư đ ng
viên, khích l , t o đi u ki n giúp đ tác gi hoàn thành lu n v n nƠy.
Lu n v n lƠ k t qu c a quá trình nghiên c u khoa h c cơng phu, nghiêm túc c a b n
thân tác gi , tuy nhiên do đi u ki n tài li u, th i gian và ki n th c có h n nên không
th tránh kh i nh ng khi m khuy t nh t đ nh. Tác gi r t mong nh n đ
c s tham gia
góp ý và ch b o c a các Th y cô giáo và b n bè, đ ng nghi p.
Cu i cùng, m t l n n a tác gi xin chân thành c m n các th y cô giáo, các c quan,
đ n v vƠ cá nhơn đư giúp đ tác gi trong q trình h c t p và hồn thành lu n v n
này.
Hà N i, ngày
tháng
n m 2016
Tác gi lu n v n
V Th Thanh Hi n
ii
M CL C
L I CAM OAN .............................................................................................................i
L I C M N ................................................................................................................. ii
M C L C ..................................................................................................................... iii
DANH M C HÌNH NH ..............................................................................................vi
DANH M C S
.................................................................................................... vii
DANH M C B NG, BI U ........................................................................................ viii
DANH M C CÁC CH
PH N M
VI T T T .............................................................................ix
U .............................................................................................................x
1. Tính c p thi t c a đ tài ...........................................................................................x
2. M c đích nghiên c u c a đ tài ..............................................................................xi
3. Ph
ng pháp nghiên c u ........................................................................................xi
4. ụ ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài .............................................................. xii
5. D ki n k t qu đ t đ
c ...................................................................................... xii
6. N i dung lu n v n ................................................................................................ xiii
CH
L
NG 1
C
S
LÝ LU N VÀ TH C TI N V
NHÂN L C VÀ CH T
NG NGU N NHÂN L C ......................................................................................1
1.1. C s lý lu n v ngu n nhân l c và ch t l
ng ngu n nhân l c..........................1
1.1.1. Khái ni m v ngu n nhân l c ........................................................................1
1.1.2. Ch t l
ng ngu n nhân l c ...........................................................................4
1.2. Vai trị c a cơng tác nâng cao ch t l
ng ngu n nhân l c ...................................6
1.2.1.
i v i xã h i .................................................................................................6
1.2.2.
i v i doanh nghi p .....................................................................................7
1.2.3.
i v i ng
1.3.
i lao đ ng ..................................................................................7
c đi m ngu n nhân l c trong các doanh nghi p khai thác th y l i .................7
1.4 N i dung nâng cao ch t l
1.4.1.Nâng cao ch t l
ng ngu n nhân l c .....................................................8
ng tuy n d ng nhân s ......................................................8
1.4.2. B trí s p x p h p lý ngu n nhân l c .......................................................... 10
1.4.3. ào t o và đào t o liên t c ngu n nhân l c ................................................10
iii
1.4.4. Ch đ đãi ng ............................................................................................. 12
1.4.5.C i thi n đi u ki n làm vi c .......................................................................... 13
1.5. Các nhân t
nh h
ng t i công tác nâng cao ch t l
ng nhân l c c a doanh
nghi p khai thác th y l i ........................................................................................... 14
1.6. Các ch tiêu đánh giá ch t l
ng ngu n nhân l c .............................................. 21
1.7. Nh ng bài h c kinh nghi m ............................................................................... 22
1.7.1. Quan đi m phát tri n ngu n nhân l c c a các n
c trên th gi i .............. 22
1.7.2. Phân tích bài h c kinh nghi m .................................................................... 25
1.7.3. Quan đi m v nâng cao ch t l
ng ngu n nhân l c ................................... 27
1.8. T ng quan các cơng trình nghiên c u có liên quan ............................................ 31
K t lu n ch
CH
L
NG 2
ng 1...................................................................................................... 32
PHÂN TÍCH TH C TR NG CƠNG TÁC QU N LÝ CH T
NG NGU N NHÂN L C C A CÔNG TY TNHH MTV KHAI THÁC TH Y
L I THÁI NGUYÊN .................................................................................................... 33
2.1. Gi i thi u khái quát công ty ............................................................................... 33
2.1.1. Quá tr̀nh h̀nh thành và phát tri n .............................................................. 33
2.1.2.
c đi m ngành ngh kinh doanh và m c tiêu ho t đ ng ........................... 33
2.1.3. C c u t ch c b máy c a công ty ............................................................. 34
2.2. Th c tr ng công tác qu n lý ch t l
2.2.1.
ng ngu n nhân l c trong công ty ............. 39
c đi m lao đ ng c a công ty ................................................................... 39
2.2.2. N ng l c đ i ng lao đ ng........................................................................... 44
2.2.3. ánh giá th c tr ng ch t l
ng ngu n nhân l c ........................................ 48
2.3. ánh giá chung v công tác qu n lý ch t l
2.3.1. Nh ng k t qu đ t đ
ng ngu n nhân l c t i Công ty. ... 59
c ............................................................................... 59
2.3.2. Nh ng t n t i h n ch và nguyên nhân ....................................................... 60
K t lu n ch
CH
NG 3
ng 2...................................................................................................... 61
XU T GI I PHÁP NH M NÂNG CAO CH T L
NG
NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY TNHH MTV KHAI THÁC TH Y L I THÁI
NGUYÊN…………….. ................................................................................................ 63
3.1.
nh h
ng phát tri n c a Công ty TNHH MTV khai thác th y l i Thái Nguyên
................................................................................................................................... 63
iv
3.2. Nh ng thu n l i, khó kh n, nh ng c h i và thách th c đ i v i Công ty .........64
3.2.1. Nh ng thu n l i .......................................................................................... 64
3.2.2. Khó kh n, thách th c ...................................................................................65
3.3.
xu t các gi i pháp nh m nâng cao ch t l
ng ngu n nhân l c t i Công ty
TNHH MTV khai thác th y l i Thái Nguyên ........................................................... 67
3.3.1. Gi i pháp v tuy n d ng ..............................................................................67
3.3.2. Gi i pháp v b tŕ s d ng lao đ ng .......................................................... 69
3.3.3. Gi i pháp v đào t o nâng cao tr̀nh đ ngu n nhân l c ............................ 71
3.3.4. Gi i pháp v ch́nh sách đãi ng đ i v i ng
i lao đ ng ............................ 76
3.3.5. Gi i pháp v đi u ki n làm vi c ...................................................................79
K t lu n ch
ng 3 ......................................................................................................81
K T LU N VÀ KI N NGH .......................................................................................83
T̀I LI U THAM KH O ............................................................................................. 86
A. Các ngu n tài li u in ............................................................................................. 86
B. Ngu n tài li u t các trang Web ...........................................................................87
v
DANH M C HÌNH NH
nh 2.1: M t tr m b m hi n đ i c a công ty TNHH MTV Khai thác Th y l i ......... 38
nh 2.2: L k ni m 20 n m thành l p công ty TNHH M t thành viên Khai thác th y
l i Thái Nguyên ............................................................................................................. 40
nh 2.3: Ho t đ ng s n xu t c a công ty ..................................................................... 41
vi
DANH M C S
S đ 1.1: Tác đ ng c a ch t l
ng ngu n nhân l c t i ho t đ ng c a Công ty ...........6
S đ 1.2: Quá trình đƠo t o b i d
ng cán b ............................................................. 11
S đ 2.1: B máy t ch c c a công ty TNHH MTV khai thác th y l i Thái Nguyên 34
S đ 2.2: Quy trình s n xu t kinh doanh c a Công ty .................................................37
S đ 2.3: Các b
c tuy n d ng c a Cơng ty .............................................................. 52
S đ 3.1: Quy trình đƠo t o phát tri n ngu n nhân l c c a Công ty ........................... 72
vii
DANH M C B NG, BI U
B ng 2.1: K t qu th c hi n k ho ch s n xu t kinh doanh n m 2015 nh sau: ............ 39
B ng 2.2: Th ng kê tình hình s d ng lao đ ng t i th i đi m 31/12/ 2015 ...................... 42
B ng 2.3: Th ng kê ngu n lao đ ng theo đ tu i, thâm niên công tác c a Công ty (t i
th i đi m 31/ 12/ 2015) ................................................................................................. 43
B ng 2.4: Th ng kê ngu n lao đ ng theo gi i tính c a Cơng ty ( t i th i đi m
31/
12/ 2015) ........................................................................................................................ 44
B ng 2.5: Th ng kê ngu n lao đ ng theo trình đ chun mơn (t i th i đi m
31/
12/ 2015)........................................................................................................................ 45
Bi u đ 2.1: Bi u đ cán b c h u c a Công ty .......................................................... 46
B ng 2.6: Th ng kê c c u lao đ ng trong các phòng ban ........................................... 47
B ng 2.7 - K t qu tuy n d ng c a Công ty qua các n m 2013 - 2015 ........................ 50
B ng 2.8. K ho ch đƠo t o ngu n nhân l c qua các n m ............................................ 56
viii
DANH M C CỄC CH
VI T T T
CB - CNV
Cán b , công nhân viên
CLNNL
Ch t l
CMKT
Chuyên môn k thu t
CNH - H H
Cơng nghi p hóa - Hi n đ i hóa
CTTL
Cơng trình th y l i
KTXH
Kinh t xã h i
KTTL
Khai thác th y l i
L PT
Lao đ ng ph thông
LLL
L cl
MTV
M t thành viên
NNL
Ngu n nhân l c
NN&PTNT
Nông nghi p và phát tri n nông thôn
NVPV
Nhân viên ph c v
QLDA
Qu n lý d án
SXKD
S n xu t kinh doanh
TNHH
Trách nhi m h u h n
XDNN & PTNT
Xây d ng nông nghi p và phát tri n nông thôn
ng ngu n nhân l c
ng lao đ ng
ix
PH N M
U
1. Tính c p thi t c a đ tƠi
Ngu n nhân l c gi vai trò quan tr ng trong s phát tri n kinh t xã h i c a b t k
qu c gia hay vùng lãnh th . B t c m t ch
m tđ tn
c c ng nh c a m t đ a ph
ng trình phát tri n kinh t xã h i nào c a
ng, thƠnh công hay th t b i th
ng xu t phát
t m t s y u t c b n nh tƠi nguyên thiên nhiên, v n, công ngh vƠ lao đ ng. M t
đ a ph
ng có nh ng ngu n ti m n ng v tài nguyên thiên nhiên khá d i dào, n u có
chính sách thơng thống có th thu hút đ
c v n và công ngh s là các y u t c n
thi t quan tr ng đ phát tri n kinh t vƠ nơng cao đ i s ng c a nhân dân. Tuy nhiên,
các y u t trên ch a th quy t đ nh s phát tri n kinh t xã h i c a m t đ a ph
ng
n u nh ch t l
ng
ng lao đ ng cịn th p. Có th nói, trình đ lao đ ng hay ch t l
c a ngu n nhân l c là y u t quy t đ nh nh t cho s phát tri n kinh t xã h i. Trình đ
ngh nghi p c a ng
i lao đ ng th p thì tài nguyên, v n và cơng ngh c ng s tr
thành lãng phí, và t t y u d n đ n hi u qu kinh t th p.
Trong c ch th tr
ng c nh tranh hi n nay, nhân l c đóng vai trị quan tr ng trong
phát tri n và t n t i b n v ng c a các doanh nghi p, mu n phát tri n nhanh và b n
v ng, chúng ta ph i t o d ng ngu n nhân l c ch t l
ng cao và có chính sách phát
huy t i đa ngu n nhân l c đó. Vi c qu n lý và s d ng đúng ngu n nhân l c sau khi
đư đ
c đƠo t o phù h p v i n ng l c c a m i ng
i cho các công vi c c th là nhân
t quy t đ nh d n đ n thành công c a doanh nghi p.
Tuy nhiên, nhìn l i ngu n nhân l c c a Vi t Nam hi n nay, chúng ta không kh i lo
l ng v ch t l
chung và ch t l
ng y u kém, v c c u và s phân b thi u h p lý. Ngu n nhân l c nói
ng nhân l c nói riêng c a Công ty TNHH MTV khai thác th y l i
Thái Ngun c ng khơng n m ngồi th c tr ng chung c a đ t n
l
c. Yêu c u v ch t
ng nhân l c trong t t c các đ n v thƠnh viên c ng nh t i c quan Công ty đư vƠ
đang thay đ i do nh h
ng t vi c h i nh p th gi i, áp d ng công ngh tiên ti n
trong qu n lỦ đ gi m b t kho ng cách gi a yêu c u v ch t l
công vi c so v i ch t l
ng nhân l c hi n có.
x
ng nhân l c trong
Trong n n kinh t ngày càng phát tri n m nh m và h i nh p sơu h n vƠo n n kinh t
toàn c u. Nâng cao ch t l
chính là l c l
ng đ i ng lao đ ng là vơ cùng quan tr ng vì đ i ng nƠy
ng hùng h u đ th c hi n các chi n l
c c a công ty. Nâng cao ch t
l
ng đ i ng công nhơn viên s giúp cho doanh nghi p nhi u l i ích nh t ng s n
l
ng, gi m chi phí, ti t ki m th i gian, t ng ch t l
ng s n ph m và d ch v , c i thi n
thói quen làm vi c, c i thi n thái đ hành vi th c hi n công vi c, t o môi tr
ng làm
vi c t t h n, t o đi u ki n cho cán b phát tri n, nâng cao hình nh c a doanh nghi p
trên th
ng tr
ng. Do đó nơng cao ch t l
ng đ i ng công nhơn viên cƠng tr lên
c p bách h n bao gi h t.
Xu t phát t nh ng phân tích nêu trên, tác gi đư l a ch n đ tài "Gi i pháp nâng cao
ch t l
ng ngu n nhân l c t i công ty TNHH MTV khai thác th y l i Thái
Nguyên” lƠm đ tài lu n v n t t nghi p, v i mong mu n đóng góp nh ng ki n th c
và hi u bi t c a mình vào quá trình nâng cao ch t l
ng ngu n nhân l c t i Công ty
TNHH MTV khai thác th y l i Thái Nguyên
2. M c đích nghiên c u c a đ tƠi
M c tiêu chung: Trên c s nghiên c u đ y đ th c tr ng ch t l
ng ngu n nhân l c
t i Công ty TNHH MTV khai thác th y l i Thái Nguyên, t đó tìm ki m các gi i pháp
nh m nâng cao ch t l
ng ngu n nhân l c c a Công ty.
M c tiêu c th :
- H th ng hóa lý lu n và th c ti n v ngu n nhân l c, ch t l
ng ngu n nhân l c
trong doanh nghi p;
- Th c tr ng ch t l
ng ngu n nhân l c c a Cơng ty và m i quan h c a nó v i quá
trình phát tri n doanh nghi p;
xu t gi i pháp nâng cao ch t l
3. Ph
ng ngu n nhân l c t i Công ty
ng pháp nghiên c u
gi i quy t các v n đ c a lu n v n, đ tài áp d ng ph
Ph
ng pháp đi u tra kh o sát; Ph
ng pháp th ng kê; Ph
xi
ng pháp nghiên c u sau:
ng pháp h th ng hóa;
Ph
ng pháp phơn tích so sánh; Ph
ng pháp phơn tích t ng h p; Ph
chi u v i h th ng v n b n pháp quy; Ph
ng pháp đ i
ng pháp chuyên gia.
4. ụ ngh a khoa h c vƠ th c ti n c a đ tƠi
a. ́ ngh a khoa h c
Nh ng k t qu nghiên c u h th ng hóa c s lỦ lu n vƠ th c ti n v công tác qu n lỦ
qu n lỦ, s d ng, đƠo t o đ i ng cán b công nhơn viên lƠ nh ng nghiên c u có giá tr
tham kh o trong h c t p, gi ng d y vƠ nghiên c u các v n đ qu n lỦ nhƠ n
nơng cao ch t l
cv
ng ngu n nhơn l c.
b. ́ ngh a th c ti n
Nh ng phơn tích đánh giá vƠ gi i pháp đ xu t lƠ nh ng tham kh o h u ích có giá tr
g i m trong công tác qu n lỦ, s d ng, đƠo t o nơng cao ch t l
ng đ i ng cán b
công nhơn viên c a Công ty nói riêng, các doanh nghi p trong giai đo n hi n nay.
5. D ki n k t qu đ t đ
c
Nh ng k t qu mƠ đ tƠi nh m đ t đ
c g m 3 m ng v n đ sau:
+ H th ng nh ng c s lỦ lu n v ngu n nhơn l c, ch t l
th ng ch tiêu đánh giá ch t l
l
ng ngu n nhơn l c; h
ng ngu n nhơn l c; vai trò c a vi c nơng cao ch t
ng ngu n nhơn l c vƠ nh ng nhơn t
nh h
ng đ n hi u qu c a cơng tác nƠy;
+ Phơn tích, đánh giá th c tr ng công tác tuy n d ng, qu n lỦ, s d ng, đƠo t o b i
d
ng, đưi ng đ i ng cán b công nhơn viên Công ty trong th i gian qua. Qua đó
đánh giá nh ng k t qu đ t đ
c, nh ng m t m nh c n duy trì, phát huy vƠ nh ng t n
t i c n tìm gi i pháp kh c ph c;
+
xu t m t s gi i pháp nơng cao ch t l
ng ngu n nhơn l c Công ty TNHH MTV
khai thác th y l i Thái Nguyên nói riêng và các doanh nghiêp nói chung.
xii
6. N i dung lu n v n
NgoƠi nh ng n i dung quy đ nh c a m t b n lu n v n th c s nh : ph n m đ u, k t
lu n ki n ngh , danh m c tƠi li u tham kh o,... Ph n chính c a lu n v n g m có 3
ch
ng:
Ch
ng 1: C s lý lu n và th c ti n v nhân l c và ch t l
Ch
ng 2: Phân t́ch th c tr ng ch t l
ng ngu n nhân l c
ng ngu n nhân l c c a Công ty TNHH MTV
khai thác th y l i Thái Nguyên
Ch
ng 3: Gi i pháp nh m nâng cao ch t l
ng ngu n nhân l c t i Công ty TNHH
MTV khai thác th y l i Thái Nguyên đ n n m 2020
xiii
CH
NG 1
CH T L
C
S
LÝ LU N VÀ TH C TI N V NHÂN L C VÀ
NG NGU N NHÂN L C
1.1. C s lý lu n v ngu n nhân l c và ch t l
ng ngu n nhân l c
1.1.1. Khái ni m v ngu n nhân l c
M t doanh nghi p mu n phát tri n thì c n ph i có các ngu n l c c a s phát tri n kinh
t nh : tƠi nguyên thiên nhiên, v n, khoa h c - công ngh , nhân l c,... Trong các
ngu n l c đó thì ngu n nhân l c là quan tr ng nh t, có tính ch t quy t đ nh trong s
t ng tr
ng và phát tri n kinh t c a m i doanh nghi p t tr
c đ n nay. M t doanh
nghi p cho dù có m t ngu n tài chính phong phú, ngu n l c v t ch t d i dào, khoa
h c ậ công ngh hi n đ i th n k đi ch ng n a, nh ng n u thi u vi c qu n lý ngu n
nhân l c m t cách có hi u qu thì doanh nghi p đó c ng khó có th phát tri n đ
c.
Hi n nay có nhi u quan ni m khác nhau v ngu n nhân l c, tùy theo m c đích c th
mƠ ng
i ta đ a ra nh ng khái ni m khác nhau:
- Theo Liên H p Qu c: Ngu n nhân l c là t t c nh ng ki n th c, k n ng, kinh
nghi m, n ng l c và tính sáng t o c a con ng
cá nhân và c a đ t n
i có quan h t i s phát tri n c a m i
c;
- Theo Ngân hàng th gi i (WB – World Bank): Ngu n nhân l c là tồn b v n ng
(th l c, trí l c, k n ng ngh nghi p,...) mà m i cá nhân s h u.
l cđ
i
đơy, ngu n nhân
c coi nh m t ngu n v n bên c nh các lo i v n v t ch t khác nh : v n ti n,
công ngh , tài nguyên thiên nhiên...;
- Theo T ch c lao đ ng Qu c t (ILO – International Labour Organisation): Ngu n
nhân l c lƠ trình đ lành ngh , là ki n th c vƠ n ng l c c a toàn b cu c s ng con
ng
i
d ng hi n th c ho c ti m n ng đ phát tri n kinh t - xã h i trong m t c ng
đ ng.
Ngu n nhân l c đ
c hi u theo hai ngh a: Theo ngh a r ng, ngu n nhân l c là ngu n
cung c p s c lao đ ng cho s n xu t xã h i, cung c p ngu n l c con ng
1
i cho s phát
tri n. Do đó, ngu n nhân l c bao g m tồn b dơn c có th phát tri n bình th
ng.
Theo ngh a h p, ngu n nhân l c là kh n ng lao đ ng c a xã h i, là ngu n l c cho s
phát tri n kinh t - xã h i, bao g m các nhóm dơn c trong đ tu i lao đ ng, có kh
n ng tham gia vƠo lao đ ng, s n xu t xã h i, t c là toàn b các cá nhân c th tham gia
vƠo quá trình lao đ ng, là t ng th các y u t v th l c, trí l c c a h đ
c huy đ ng
vƠo quá trình lao đ ng.
Khi nói đ n ngu n nhân l c, chúng ta bƠn đ n trình đ , c c u, s đáp ng v i yêu
c u c a th tr
ng lao đ ng. Ch t l
th c, k n ng vƠ thái đ c a ng
ng ngu n nhân l c ph n ánh trong trình đ ki n
i lao đ ng. S phân lo i ngu n nhân l c theo ngành
ngh , l nh v c ho t đ ng (công nghi p, nông nghi p, d ch v ) đang r t ph bi n
n
c ta hi n nay, nh ng khi chuy n sang n n kinh t tri th c, phân lo i lao đ ng theo
ti p c n công vi c ngh nghi p c a ng
l cl
i lao đ ng s phù h p h n. Có th phân lo i
ng lao đ ng ra 5 lo i: lao đ ng tri th c, lao đ ng qu n lỦ, lao đ ng d li u, lao
đ ng cung c p d ch v vƠ lao đ ng s n xu t hàng hoá. M i lo i lao đ ng này có nh ng
đóng góp khác nhau vƠo vi c t o ra s n ph m. HƠm l
ng tri th c, trí tu cao hay th p
trong s n ph m lao đ ng ph thu c ch y u vƠo đóng góp c a l c l
ng lao đ ng trí
th c, qu n lý và ph n nào c a lao đ ng d li u.
Ngu n nhân l c v i t cách lƠ s phát tri n c a kinh t xã h i, cịn có th hi u là t ng
h p các cá nhân nh ng ng
th ch t và tinh th n đ
i có th tham gia vào lao đ ng, là t ng th các y u t v
c huy đ ng vƠo quá trình lao đ ng. V i cách hi u này ngu n
nhân l c bao g m nh ng ng
i trong đ tu i lao đ ng.
N u xét ngu n nhân l c trên góc đ s l
quy mơ và t c đ t ng tr
dân s . Ch t l
ng l c l
ng ngu n nhân l c đ
ng thì nó đ
c bi u hi n qua các ch tiêu
ng lao đ ng, t l thu n v i t c đ t ng tr
ng
c bi u hi n qua các m t nh trình đ v n hố,
trình đ chun mơn, s c kho , kh n ng sáng t o…
N u hi u ngu n nhân l c là ngu n l c c a m i ng
i thì nó bao g m th l c và trí l c.
Trong quá trình ho t đ ng s n xu t tr c ti p thì ch y u là t n d ng th l c, trí l c
th
ng ch đ
c v n d ng
các v trí qu n lý. Ngày nay các doanh nghi p đang đi sơu
2
vào v n đ khai thác trí l c đ ph c v cho th l c ho t đ ng kinh doanh m t cách có
hi u qu .
Nh v y, có r t nhi u khái ni m v ngu n nhân l c nh ng ta có th xem khái ni m
ngu n nhân l c trên hai góc đ :
- Ngu n nhân l c xã h i: ngu n nhân l c xã h i là dân s trong đ tu i lao đ ng có
kh n ng lao đ ng;
- Ngu n nhân l c doanh nghi p: Là l c l
ng
ng lao đ ng c a doanh nghi p, chính là s
i có tên trong danh sách c a doanh nghi p vƠ đ
c doanh nghi p tr l
ng.
Các y u t c b n c a ngu n nhân l c
Ngu n nhân l c là ngu n l c quan tr ng nh t, ngu n l c đ c bi t nh t c a m i doanh
nghi p, nó mang nh ng đ c tr ng riêng bi t v i các y u t c b n sau:
-S l
thuê m
l
ng nhân l c c a doanh nghi p: Là t ng s ng
n, đ
iđ
c doanh nghi p, công ty
c công nh n và ghi vào danh sách nhân l c c a doanh nghi p. S
ng ngu n nhân l c trong doanh nghi p ph thu c vào lo i hình doanh nghi p, quy
mơ doanh nghi p, các ch tiêu này có quan h m t thi t v i ch tiêu quy mô, t c đ
t ng dơn s , chính sách đưi ng , tuy n d ng c a nhƠ n
- Ch t l
c, doanh nghi p;
ng ngu n nhân l c c a doanh nghi p bao g m các m t nh :
+ Tr ng thái s c kh e ngu n nhân l c: S c kh e là y u t t ng hòa gi a bên trong và
bên ngoƠi c th , gi a th ch t và tinh th n. Y u t này có quan h ch t ch m t thi t
v i chính sách vƠ v n hóa doanh nghi p. Doanh nghi p có chính sách quan tơm đưi
ng t : khâu tuy n, ki m tra s c kh e đ nh k cho nhân viên, m i quan h , v n hóa
trong doanh nghi p…;
+ Trình đ v n hóa ngu n nhân l c: LƠ trình đ v n hóa c a ng
v n hóa lƠ m t ch tiêu quan tr ng, ph n ánh ch t l
i lao đ ng. Trình đ
ng c a ngu n nhân l c và có tác
đ ng m nh m t i k t qu kinh doanh c a doanh nghi p c ng nh phát tri n n n kinh
t - xã h i;
3
+ Trình đ chun mơn k thu t c a ngu n nhân l c: Là s hi u bi t, kh n ng th c
hành v chun mơn. Nó bi u hi n c a trình đ đƠo t o trong các tr
ng sau đ i h c,
đ i h c, cao đ ng, trung c p, d y ngh chuyên nghi p, đơy lƠ ch tiêu quan tr ng nh t
ph n ánh ch t. Nó th hi n qua c c u đ
c đƠo t o vƠ ch a đƠo t o, c c u c p b c
đƠo t o, c c u lao đ ng k thu t vƠ các nhƠ chuyên môn…
+ C c u tu i ngu n nhân l c: Bi u th b ng s l
ng ngu n nhân l c
nh ng đ tu i
khác nhau. N u doanh nghi p có đ tu i trung bình c a ngu n nhân l c s g p ph i
v n đ : nâng cao k n ng vƠ trình đ c a ng
i l n tu i tr
khoa h c k thu t và cơng nghi p. Chính vì v y nó nh h
c a doanh nghi p vƠ đ c bi t nh h
c s c ép c a s đ i m i
ng đ n hi u qu kinh t
ng đ n qu n lý ngu n nhân l c;
+ C c u gi i tính: Cùng v i s phát tri n c a kinh t xã h i, ng
i ph n đ
c coi
tr ng, kh ng đ nh mình trên các l nh v c.
1.1.2. Ch t l
ng ngu n nhân l c
Ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p c ng nh b t k ho t đ ng nƠo khác c a con
ng
i có m c đích đ t đ
nghi p lƠ k t qu t
c hi u qu cao nh t có th . Hi u qu ho t đ ng c a doanh
ng quan, so sánh nh ng l i ích thu đ
c v i ph n các ngu n l c (chi
phí) cho các l i ích đó. Hi u qu ho t đ ng c a doanh nghi p ph thu c vƠo nhi u y u t ,
trong đó y u t : ch t l
ng nhơn l c có vai trị, v trí quan tr ng nh t.
Nhân l c c a doanh nghi p là toàn b nh ng kh n ng lao đ ng mà doanh nghi p c n
vƠ huy đ ng đ
c cho vi c th c hi n, hoàn thành nh ng nhi m v tr
c m t và lâu dài
c a doanh nghi p. Nhân l c c a doanh nghi p còn g n ngh a v i s c m nh c a l c
l
ng lao đ ng; s c m nh c a đ i ng ng
i lao đ ng. Trong kinh t th tr
ng không
c n có biên ch , nhân l c c a doanh nghi p là s c m nh h p thành các lo i kh n ng
lao đ ng c a nh ng ng
i giao k t, h p đ ng làm vi c cho doanh nghi p. Nhân l c c a
doanh nghi p lƠ đ u vƠo đ c l p, quy t đ nh ch t l
ng, chi phí, th i h n c a các s n
ph m trung gian, s n ph m b ph n và c a các s n ph m đ u ra.
Ch t l
ng nhân l c c a doanh nghi p là m c đ đáp ng nhu c u nhân l c v m t
toàn b và v m t đ ng b (c c u) các lo i. Nhu c u nhân l c cho ho t đ ng c a
doanh nghi p là toàn b vƠ c c u các lo i kh n ng lao đ ng c n thi t cho vi c th c
4
hi n, hoàn thành t t nh t nh ng nhi m v c a doanh nghi p tr
c m t vƠ trong t
ng
lai xác đ nh.
Ch t l
ng nhân l c c a doanh nghi p là nhân t quy t đ nh ch y u ch t l
phí, th i h n c a các đ u vào khác; quy t đ nh ch t l
ng, chi
ng, chi phí, th i h n c a các
s n ph m trung gian, s n ph m b ph n và c a s n ph m đ u ra c a doanh nghi p.
Con ng
chi n l
s l
i phân tích, d báo nhu c u th tr
c, k ho ch, ph
ng, các đ i th c nh tranh, quy t đ nh
ng án kinh doanh: s n ph m - khách hàng v i ch t l
ng xác đ nh; con ng
ng và
i sáng t o, lo chuy n giao cơng ngh , v n hành máy móc,
thi t b và không ng ng c i ti n, hi n đ i hóa máy móc, thi t b ; con ng
i xác đ nh
nhu c u v n, nhu c u v t t , nhu c u nhân l c và t ch c vi c đ m b o các đ u vào
quan tr ng đó...
M i kh n ng lao đ ng, m i lo i nhơn l c lƠ m t lo i s n ph m vơ hình, đ c thù. Do
đó, mu n đánh giá ch t l
ng nhơn l c c a doanh nghi p c n ti p c n t nhi u phía,
đánh giá t ng m t, sau đó đánh giá t ng h p các m t. Lơu nay vì nhi u lỦ do chúng ta
ch a quan tơm nhi u đ n ph
ng pháp đánh giá vƠ các nhơn t c a ch t l
ng doanh
nghi p.
Ch t l
ng ngu n nhân l c c a doanh nghi p c n đ
m t: ch t l
ng chuyên môn đ
c đƠo t o, ch t l
qu ho t đ ng c a toàn doanh nghi p. Ch t l
c đánh giá ch y u ph i h p ba
ng công tác (công vi c) và hi u
ng ngu n nhân l c c a doanh nghi p
t o ra kh n ng c nh tranh c a các y u t s n xu t, t đó t o ra kh n ng c nh tranh
c a s n ph m đ u ra vƠ h n ai h t quy t đ nh t i hi u qu s n xu t c a doanh nghi p.
S đ 1.1 cho th y, nhu c u nhân l c cho các tr
Nhân l c th c t th
ng h p khác nhau th
ng khác nhau.
ng sai khác so v i nhu c u. Khi có s sai khác đó đáng k ho t
đ ng c a doanh nghi p th
ng có hi u qu khơng cao. C n ph i tìm, ch ra m c đ sai
khác đó cùng các nguyên nhơn đ có c s , c n c c th cho vi c thi t k , th c hi n
các gi i pháp, bi n pháp nâng cao ch t l
ng nhân l c c a doanh nghi p góp ph n
nâng cao hi u qu kinh doanh.
5
Ch t l ng
ngu n nhân l c
c a doanh nghi p
Kh n ng c nh
tranh c a các y u
t s n xu t
S đ 1.1: Tác đ ng c a ch t l
Kh n ng c nh
tranh c a s n
ph m đ u ra
ng ngu n nhân l c t i ho t đ ng c a Cơng ty
1.2. Vai trị c a cơng tác nâng cao ch t l
1.2.1.
Hi u qu ho t
đ ng c a doanh
nghi p
ng ngu n nhân l c
i v i xã h i
Có r t nhi u y u t tác đ ng t i s phát tri n c a m t đ t n
c: con ng
công ngh , tƠi nguyên thiên nhiên... nh ng h n t t c là y u t con ng
i, khoa h c
i. Con ng
i
là trung tâm c a m i ho t đ ng và là nhân t quan tr ng nh t quy t đ nh s phát tri n
c ađ tn
c.
M tđ tn
c có khoa h c k thu t hi n đ i, có ngu n tài nguyên thiên nhiên phong
phú có th s t o đi u ki n l n đ phát tri n n n kinh t . Tuy nhiên n u khơng có con
ng
i thì s khơng có các nghiên c u phát minh, t o ra khoa h c công ngh . Nh ng
con ng
b
i có trình đ cao thì s có kh n ng t o ra khoa h c công ngh hi n đ i, có
c đ t phá. Chính vì v y, tài nguyên thiên nhiên không ph i là y u t quy t đ nh t t
c t i s phát tri n n n kinh t c a t ng n
c. Th c t , nhi u qu c gia có ngu n tài
nguyên thiên nhiên r t h n ch nh Nh t B n, Hàn Qu c, Singapore... nh ng l i có
m t n n kinh t r t phát tri n do có khoa h c k thu t hi n đ i nên có kh n ng tìm ra
các ngu n nguyên li u m i thay th cho các ngu n nguyên li u có s n trong t nhiên.
Nh v y ta có th th y là ngu n l c con ng
i là y u t quan tr ng nh t quy t đ nh s
phát tri n c a m t qu c gia. Ngu n nhân l c mƠ có trình đ cao thì s t o ra m t n n
khoa h c công ngh hi n đ i, có kh n ng khai thác m t cách t i đa ngu n tài nguyên
thiên nhiên và m r ng ra nhi u ngành, nhi u l nh v c hi n đ i, ph c v cho s phát
tri n ngày cành m nh m c a đ t n
c. Ng
c l i ngu n nhân l c mƠ có trình đ th p
thì vi c nghiên c u và ng d ng các công ngh m i s g p nhi u khó kh n, tƠi ngun
thiên khơng đ
c khai thác t t, gây lãng phí, d n đ n k t qu lƠ đ t n
t t h u so v i các n
c s ngày càng
c trên th gi i.
Nh v y ta có th th y, vi c nơng cao trình đ cho ngu n nhân l c là m t yêu c u c p
thi t vƠ đƠo t o, phát tri n ngu n nhân l c là m t th c t khách quan không th không
quan tâm. Xu h
ng hi n nay c a th gi i lƠ đ u t phát tri n, nâng cao ngu n nhân l c,
ti n t i ắn n kinh t tri th cẰ
6
1.2.2.
i v i doanh nghi p
+ Nơng cao n ng su t lao đ ng, hi u qu th c hi n cơng vi c, đóng góp vƠo vi c hoàn
thành m c tiêu chung c a doanh nghi p.
+ Nâng cao kh n ng c a công ty trong vi c áp d ng nh ng ti n b công ngh .
+
m b o đ ngu n nhân l c cho s phát tri n m r ng vùng d ch v và nâng cao s
hài lòng c a khách hàng.
+ Xây d ng đ i ng cán b nhân viên làm vi c có hi u qu , n ng su t vƠ có đ ng l c
thúc đ y nh m nâng cao v th c nh tranh c a công ty.
1.2.3.
i v i ng
+ Giúp ng
i lao đ ng
i lao đ ng nâng cao ki n th c, k n ng nghi p v trong th c hi n công
vi c, giúp cho h tránh đ
c s đƠo th i c a doanh nghi p, c ng nh t ng kh n ng
ti p c n v i ki n th c m i, v i các công ngh hi n đ i, đáp ng đ
c nhu c u h c t p
và phát tri n.
+ T o ra tính chuyên nghi p cho ng
i lao đ ng: ng
b , b sung thêm ki n th c mƠ cịn đ
i lao đ ng khơng ch đ
c trang
c đƠo t o tác phong làm vi c công nghi p,
mang tính khoa h c chuyên nghi p cao.
+ T o ra s g n bó c a ng
i lao đ ng v i doanh nghi p.
+ Nâng cao tính thích ng c a ng
t
i lao đ ng v i công vi c hi n t i c ng nh trong
ng lai.
1.3.
c đi m ngu n nhân l c trong các doanh nghi p khai thác th y l i
Ngu n nhân l c là y u t quan tr ng quy t đ nh hi u qu qu n lý, khai thác cơng trình
th y l i. Nói đ n ngu n nhân l c lƠ nói đ n trình đ , c c u và s đáp ng c a ngu n
nhân l c v i yêu c u c a th tr
ng lao đ ng.
Ch t l
ng ngu n nhân l c là s ph n ánh v trình đ ki n th c, k n ng vƠ thái đ
c a ng
i lao đ ng trong m t t ch c s n xu t. Ngu n nhân l c th
ng đ
c phân
chia thành các lo i lao đ ng tri th c, lao đ ng qu n lỦ, lao đ ng cung c p d ch v và
lao đ ng s n xu t hàng hoá…
7
Ch t l
các doanh nghi p, t ch c đ
ng ngu n nhân l c
c hi u nh lƠ kh n ng
c a đ i ng nhơn viên trong doanh nghi p, t ch c tham gia quá trình s n xu t cung
ng hàng hóa d ch v v i n ng su t lao đ ng cao, ch t l
ng và d ch v t t, có kh
n ng đ i m i, có k n ng ti p c n công ngh k thu t m i, đáp ng k p th i th hi u
luôn thay đ i c a khách hàng.
ơy lƠ nh ng y u t then ch t mang l i s thành cơng c a các doanh nghi p, t ch c
nói chung c ng nh các đ n v qu n lý, khai thác cơng trình th y l i nói riêng.
Trong l nh v c th y l i, ngu n nhân l c ch a đáp ng đ
phân b không đ ng đ u gi a các vùng mi n, nh t là
c yêu c u theo quy đ nh,
các t nh, huy n thu c vùng
BSCL, vùng núi, vùng sơu vùng xa.
Vì v y đƠo t o phát tri n, nâng cao ch t l
ng ngu n nhân l c trong các đ n v , t
ch c làm nhi m v qu n lý, khai thác công trình th y l i là nhi m v h t s c quan
tr ng đ qu n lý t t cơng trình th y l i hi n có, nơng cao n ng l c t
i tiêu ph c
v s n xu t dân sinh, kinh t - xã h i đáp ng yêu c u v tái c c u ngành nông nghi p
theo h
ng nâng cao giá tr gia t ng vƠ phát tri n b n v ng.
1.4 N i dung nâng cao ch t l
1.4.1.Nâng cao ch t l
ng ngu n nhân l c
ng tuy n d ng nhân s
Tuy n d ng lƠ quá trình tìm ki m vƠ l a ch n đúng ng
đ ng vƠ b sung cho l c l
đ
i đ th a mưn các nhu c u lao
ng lao đ ng hi n có. M c đích c a tuy n d ng lƠ tuy n
c nhơn viên m i có ki n th c, k n ng, n ng l c vƠ đ ng c phù h p v i các địi
h i c a cơng vi c vƠ các m c tiêu dƠi h n c a doanh nghi p. Tuy n d ng có m t Ủ
ngh a r t quan tr ng v i doanh nghi p vì khi ho t đ ng tuy n d ng t t thì doanh
nghi p s giúp doanh nghi p t n t i vƠ phát tri n t t h n. Ng
c l i, có th d n đ n
suy y u ngu n nhơn l c, lƠm cho ho t đ ng kinh doanh kém hi u qu , lưng phí ngu n
l c vƠ cu i cùng d n đ n phá s n.
Nơng cao ch t l
ng tuy n d ng lƠ quá trình thu hút ngu n nhân l c có kh n ng lƠm
vi c đáp ng đ
c v i nhu c u th c t c a t ch c t nhi u ngu n khác nhau t i làm
vi c cho t ch c.
ph i theo sát chi n l
có hi u qu cao trong cơng tác này thì cán b qu n lý nhân l c
c và k ho ch đư đ ra, th c hi n đúng các m c tiêu và ch t
8
l
ng ngu n nhân l c. Trong đó c n ph i xác đ nh chính xác m c tuy n d ng, yêu c u
k n ng lƠm vi c, h n ch các tr
ng h p vào công ty không làm đ
c vi c ph i đi
đƠo t o l i. Ti t ki m t i đa th i gian và chi phí trong vi c tuy n d ng, c n t p trung
vào nh ng ng viên có h s đáp ng đ
c các yêu c u c b n t i thi u mà doanh
nghi p đư đ ra
Vi c phân t́ch và xác đ nh các yêu c u tuy n d ng: Ph i đ
u tiên chi n l
c ti n hành theo tu n t
c phát tri n c a doanh nghi p. Quá trình này thu th p và t ch c
thông tin đ xác đ nh rõ trách nhi m c th c a t ng v trí làm vi c. Ti n hƠnh các đ t
ki m tra k n ng ki n th c c a các ng viên có phù h p v i yêu c u hay khơng, sau đó
có s l a ch n cu i cùng v i nh ng ng viên t t nh t. Q trình phân tích cơng vi c
t ng v trí đ
c ti n hành khác ph c t p bao g m các b
c sau:
+ Ph ng v n, thu th p thông tin các cá nhơn đang th c hiên công vi c c n tuy n nhân
s vào làm
nh ng v trí doanh nghi p c n.
+ Ti n hành các cu c đi u tra ngu n nhân l c hi n t i đang th c hi n công vi c v th
t
u tiên các yêu c u c n đ m b o, xem nhi m v nào là quan tr ng nh t, d a vƠo đó
đ có nh ng quy t đ nh c th v vi c tuy n d ng.
+ Xác đ nh m c đ
u tiên đ i v i t m quan tr ng c a các y u t trong m t công vi c,
ki n th c nào là c n thi t nh t s đ
c nh n m nh trong l n tuy n d ng.
+ Xác đ nh ngu n tuy n d ng:
Tuy n ch n nhân l c: Các hình th c tuy n ch n thơng th
Qua th gi i thi u ho c ti n c c a nh ng ng
ng đ
c áp d ng nh sau:
i có uy tín v i cơng ty; Qua đ n xin
vi c n p t i doanh nghi p; Xem xét lý l ch; Thi tr c nghi m; Ph ng v n;
Làm hòa nh p ng
i lao đ ng:
ơy lƠ quá trình đ
c th c hi n đ giúp đ nh ng
nhân viên m i vào làm cho t ch c ch a quen v i công vi c vƠ môi tr
ng làm vi c.
L u chuy n nhân l c: Không ph i nhơn viên nƠo c ng có nguy n v ng, kh n ng vƠ
phù h p v i công vi c mà h đang lƠm, chính vì v y cơng tác l u chuy n nhân l c là
r t c n thi t nh m t o ra đ i ng nhơn viên ho t đ ng có hi u qu vƠ n ng su t lao
9
đ ng cao. Công vi c này bao g m các ho t đ ng nh l u chuy n n i b , đ b t và có
th là sa th i lao đ ng, ngh h u, xin thôi vi c, k t thúc h p đ ng…
1.4.2. B trí s p x p h p lý ngu n nhân l c
Vi c b trí s p x p công vi c cho ng
x p đúng ng
i lao đ ng phù h p v i s c kh e, trình đ , s p
i, đúng vi c s giúp doanh nghi p doanh thu hi u qu cao trong SXKD.
Nguyên t c b trí s p x p nhơn l c trong doanh nghi p theo các b
1. B trí lao đ ng trên c s xác đ nh rõ nhi m v s n xu t, ph
c nh sau:
ng án s n ph m (k
c s n xu t ph ) mƠ b trí lao đ ng vƠo các khơu s n xu t vƠ công tác. Ph i s p x p vƠ
t ch c l i c lao đ ng s n xu t vƠ lao đ ng qu n lỦ.
2.
u tiên s p x p lao đ ng lƠnh ngh , cán b có n ng l c, có s c kho phù h p, có
thái đ t t đ lƠm vi c
nh ng khơu then ch t trong s n xu t vƠ công tác,
nh ng c
s vƠ b ph n n đ nh lơu dƠi, s n xu t nh ng s n ph m tr ng y u.
3. Sau khi đư s p x p vƠ t ch c l i lao đ ng, b o đ m m i ng
th
ng xuyên, có s n ph m rõ r t, k lu t lao đ ng đ
i đ u có vi c lƠm
c c ng c , t o ra kh i l
ng
s n xu t, n ng su t bình quơn toƠn doanh nghi p ngƠy m t ti n b .
1.4.3. ào t o và đào t o liên t c ngu n nhân l c
Ơo t o ngu n nhân l c là ho t đ ng nh m m c đích nơng cao n ng l c, chuyên môn
nghi p v cho ng
i lao đ ng đ q trình làm vi c có hi u qu h n. Quá trình nƠy
di n ra liên t c trong su t th i gian hình thành và phát tri n c a t ch c, nâng cao
đ
c k n ng lƠm vi c, t ng t m hi u bi t và kh n ng t duy sáng t o cho con ng
đ t đó đóng góp nhi u h n n a cho t ch c. Tr
b id
ng c a t ch c c n tr l i đ
i,
c khi xây d ng h th ng đƠo t o và
c các câu h i sau:
(1). M c tiêu đ t ra cho công tác b i d
ng vƠ đƠo t o là gì?
(2). Th nƠo lƠ đƠo t o có hi u qu ?
(3).
Ơo t o và b i d
ng có ph i lƠ ph
ng án đ u t t t nh t đ
không?
10
c l a ch n hay
(4).
Ơo t o và b i d
ng có ph i là m t gi i pháp giúp qu n lý ngu n nhân l c t t
hay khơng?
Q trình đƠo t o và b i d
ng đ
c th hi n thông qua s đ 1.2
Ti n hành đƠo t o:
- N i dung đƠo t o
- Ph ng pháp đƠo t o
- K thu t đƠo t o
Phân tích nhu c u:
- Nhu c u c p t ch c
- Nhu c u c p nhi m v
- Nhu c u c p cá nhân
ánh giá k t qu đƠo t o
S đ 1.2: Quá trình đƠo t o b i d
ng cán b
- Phân tích nhu c u: Là vi c xác đ nh các nhu c u đƠo t o c n thi t v t t c các l nh
v c mà t ch c đang c n và cung c p thông tin đ xây d ng các k ho ch đƠo t o.
Phân tích nhu c u bao g m các c p sau:
+ C p t ch c: nhi m v c a ph n nƠy lƠ xác đ nh t ng th các nhu c u đƠo t o và
v ch ra các chi n l
c đƠo t o cho t ch c.
+ C p nhi m v : ti n hành th ng kê các nhi m v c n thi t nh t c a công vi c, xác
đ nh th t
u tiên đƠo t o cho các nhi m v đó.
+ C p cá nhân: là vi c xác đ nh c th cá nhơn nƠo nên tham gia đƠo t o b i d
th c hi n các công vi c c th . Không ch d ng l i
ng đ
đƠo t o chuyên môn nghi p v ,
t m hi u bi t và k n ng lƠm vi c mà còn ph i chú Ủ đ n v n đ đ o đ c, ch p hành
k lu t, thái đ làm vi c và s nhi t huy t trong cơng vi c.
Khi đư phơn tích nhu c u thì các nhà qu n lý ph i ti n hành v ch ra các m c tiêu c th
cho ch
ng trình đƠo t o trong t
ng lai, phù h p v i đi u ki n hi n có c a t ch c.
- Th c hi n đƠo t o: quá trình th c hi n đƠo t o thông qua các n i dung sau:
+ N i dung đƠo t o: bao g m các n i dung sau đơy:
* Ơo t o nâng cao k n ng lƠm vi c cho nhân viên.
11