Sử dụng công cụ piktochart để thiết kế phiếu học tập lịch sử lớp 10 ở trường trung học phổ thông

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

ĐẶNG THỊ HUYỀN

SỬ DỤNG CÔNG CỤ PIKTOCHART ĐỂ THIẾT KẾ PHIẾU HỌC
TẬP LỊCH SỬ LỚP 10 Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
NGÀNH SƯ PHẠM LỊCH SỬ

Hà Nội- 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

SỬ DỤNG CÔNG CỤ PIKTOCHART ĐỂ THIẾT KẾ PHIẾU HỌC
TẬP LỊCH SỬ LỚP 10 Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
NGÀNH SƯ PHẠM LỊCH SỬ

Người hướng dẫn: TS. Đoàn Nguyệt Linh
Sinh viên thực hiện: Đặng Thị Huyền

Hà Nội- 2020


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành đề tài nghiên cứu khóa học này, với lịng kính trọng và biết

ơn sâu sắc, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến trường Đại học Giáo
dục (ĐHQGHN) đã chấp thuận, tạo điều kiện giúp đỡ để tơi có thể hồn thành
tốt đề tài nghiên cứu của mình.
Tơi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến TS. Đoàn Nguyệt Linh (Giảng viên
trường Đại học Giáo dục) đã ln tận tình chỉ bảo, định hướng, giúp đỡ tôi
trong suốt thời gian thực hiện nghiên cứu, hồn thành đề tài khóa luận của
mình.
Tơi cũng xin cảm ơn Trung tâm thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo
điều kiện, nhiệt tình giúp đỡ trong quá trình tìm kiếm, chọn lọc tài liệu phục
vụ cho q trình nghiên cứu.
Qua đây, tơi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Ban giám hiệu, giáo viên, công
nhân viên và học sinh tại trường THPT Kim Liên, Hà Nội đã giúp đỡ tơi trong
q trình khảo sát thực tiễn và thực nghiệm sư phạm tại trường.
Cuối cùng, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến người thân, bạn bè,
những người luôn dành cho tôi sự quan tâm, động viên, tình yêu thương và
tạo mọi điều kiện tốt nhất để tơi có động lực học tập, trau dồi, phấn đấu trong
suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại trường Đại học Giáo dục (ĐHQGHN).


DANH MỤC VIẾT TẮT
CHỮ VIẾT TẮT

CHỮ VIẾT THƯỜNG

CMHS

Cha mẹ học sinh

GV

Giáo viên

GVHD

Giáo viên hướng dẫn

HS

Học sinh

SGK

Sách giáo khoa

THPT

Trung học phổ thông


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................................. 6
1.

Tính cấp thiết của vấn đề ............................................................................... 6

2.

Lịch sử nghiên cứu vấn đề

3.

Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 10

4.

Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................. 10

5.

............................................................................. 8

4.1.

Mục tiêu của đề tài .............................................................................. 10

4.2.

Nhiệm vụ của đề tài ............................................................................. 11

Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ......................................... 11
5.1.

Cơ sở phương pháp luận ....................................................................... 11

5.2.

Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 11

6.

Giả thuyết khoa học ................................................................................... 12

7.

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

8.

.......................................................... 12

7.1.

Ý nghĩa khoa học ................................................................................. 12

7.2.

Ý nghĩa thực tiễn ................................................................................. 12

Cấu trúc của đề tài..................................................................................... 13

CHƯƠNG 1: Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của việc sử dụng công cụ Piktochart để thiết kế phiếu
học tập môn Lịch sử ở trường THPT ............................................................................................. 14
1.

Cơ sở lý luận của việc sử dụng công cụ Piktochart để thiết kế phiếu học tập môn Lịch sử ở

trường THPT .................................................................................................. 14
1.1.

Các khái niệm liên quan đến đề tài ........................................................... 14

1.2.

Ưu điểm và nhược điểm của công cụ trực tuyến Piktochart trong dạy học Lịch sử ở

trường THPT ............................................................................................... 16
1.3.

Vai trò, ý nghĩa của việc sử dụng đồ họa thiết kế Piktochart trong dạy thiết kế phiếu

học tập môn Lịch sử phục vụ giảng dạy ở trường THPT ............................................ 20
1.4.
2.

Thiết kế phiếu học tập bằng công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart .................... 26

Cơ sở thực tiễn của việc sử dụng công cụ Piktochart để thiết kế phiếu học tập môn Lịch sử

ở trường THPT................................................................................................ 32
2.1.

Trường THPT Kim Liên .......................................................................... 32

1


2.2.

Thực trạng sử dụng phiếu học tập bằng công cụ thiết kế đồ họa trực tuyến Piktochart

trong dạy học môn Lịch sử lớp 10 ở trường THPT Kim Liên ...........................................
CHƯƠNG 2: Một số biện pháp sử dụng phiếu học tập thiết kế bằng công cụ Piktocharttrong dạy
học Lịch sử lớp 10 ở trường THPT. Thực nghiệm sư phạm ............................................................ 39
1.

2.

Vị trí, mục tiêu, nội dung phần lịch sử lớp 10 ..................................................... 39
1.1.

Vị trí ................................................................................................ 39

1.2.

Mục tiêu ........................................................................................... 39

1.3.

Nội dung .......................................................................................... 41

Một số nguyên tắc khi sử dụng phần mềm công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart để thiết

kế phiếu học tập sử dụng trong chương trình lịch sử lớp 10 ở trường THPT ...................... 44

3.

2.1.

Đảm báo tính mục đích ......................................................................... 44

2.2.

Đảm bảo tính nội dung ......................................................................... 44

2.3.

Đảm bảo tính hệ thống ......................................................................... 45

2.4.

Đảm bảo tính đặc trưng của bộ mơn ......................................................... 45

Một số biện pháp sử dụng phiếu học tập bằng công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart trong

dạy học môn Lịch sử lớp 10 ở trường THPT ............................................................. 46

4.

3.1.

Dùng để triển khai những nội dung, kiến thức cơ bản của bài học...................... 46

3.2.

Tổ chức trò chơi, củng cố bài học ............................................................. 48

3.3.

Hướng dẫn HS tự học, yêu cầu của GV ....................................................... 49

Thực nghiệm sư phạm ................................................................................ 50
4.1.

Tổ chức thực nghiệm ........................................................................... 50

4.2.

Kết quả thực nghiệm ............................................................................ 53

4.3.

Nhận xét chung quá trình thực nghiệm sư phạm .......................................... 61

PHẦN KẾT LUẬN ........................................................................................................................... 63
1.

Kết luận.................................................................................................. 63

2.

Khuyến nghị ............................................................................................ 64

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................ 65
PHỤ LỤC ...................................................................................................................................... 66

2

33

DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ
Hình 1.1. Giao diện khi chọn mẫu thiết kế infographic ................................................... 16
Hình 1.2. Giao diện khi chọn mẫu thiết kế Presentation ................................................. 17
Hình 1.3. Click vào “Shape & Icons” để chọn Shape hoặc Icons ......................................... 17
Hình 1.4. Chọn các mẫu Shape và Icons phù hợp qua các chủ đề được lập trình sẵn trong hệ thống

..................................................................................................................... 18
Hình 1.5. Ví dụ khi chọn mẫu Icons cho phiếu học tập bài 22 ........................................... 18
Hình 1.6. Giao diện khi muốn chỉnh sửa thiết kế .......................................................... 19
Hình 1.7. Giao diện biểu thị số mẫu thiết kế cho phép người dùng sử dụng ở công cụ thiết kế
Piktochart khi dùng tài khoản miễn phí ..................................................................... 20
Hình 1.8. Giao diện xuất hiện khi người dùng bắt đầu truy cập vào trang web thiết kế của công cụ
thiết kế đồ họa Piktochart ..................................................................................... 27
Hình 1.9. Giao diện giúp người dùng điền thơng tin cá nhân khi tạo lập tài khoản ........................ 27
Hình 1.10. Người dùng nhập thông tin cá nhân hoặc liên kết với tài khoản Facebook hay Google
mặc định trên thiết bị máy tính .............................................................................. 28
Hình 1.11. Giao diện chọn nghề nghiệp và quy mơ sử dụng ............................................. 29
Hình 1.12. Giao diện chọn nghề nghiệp và quy mô sử dụng ............................................. 29
Hình 1.13. Giao diện chọn thơng tin chủ đề thiết kế ...................................................... 30
Hình 1.14. Giao diện xác nhận tài khoản hiển thị trong Gmail .......................................... 31
Hình 1.15. Giao diện khi đăng nhập vào tài khoản Piktochart ........................................... 32
Biểu đồ 1.1. Hứng thú của học sinh trong học tập môn Lịch sử......................................... 36
Biểu đồ 1.2. Sự hiểu biết của học sinh về các phần mềm dạy học ...................................... 37
Biểu đồ 1.2. Sự hiểu biết của học sinh về công cụ thiết kế đồ họa trực tuyến Piktochart .......... 38
Hình 2.1. Phiếu học tập được thiết kế bằng công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart bài 24 Lịch sử 10
(Chương trình chuẩn) .......................................................................................... 47
Hình 2.2. Phiếu học tập được thiết kế bằng công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart sử dụng cho
hoạt động củng cố bài 27 Lịch sử 10 ......................................................................... 49
Biểu đồ 2.1. Đồ thị biểu diễn đường lũy tích ............................................................... 56

3


Biểu đồ 2.2. Phân loại kết quả học tập ...................................................................... 57

4


DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Kết quả đánh giá thông qua phiếu học tập ..................................................... 53
Bảng 2.2. Phân phối tần số, tần suất và tần suất lũy tích

................................................ 55

Bảng 2.3. Phân loại kết quả đánh giá ........................................................................ 56
Bảng 2.4. Tổng hợp các tham số đặc trưng và kết quả đánh giá của 2 nhóm......................... 57

5


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của vấn đề
Trong nội dung chương trình giáo dục phổ thơng mới ban hành năm 2018
theo chiến lược đổi mới căn bản toàn diện của Bộ Giáo dục và Đào tạo,
chương trình phổ thơng mới phải đáp ứng được những điểm cơ bản đó là đổi
mới về nội dung, đổi mới phương pháp giảng dạy gắn liền với việc phát triển
đội ngũ GV, tăng cường xây dựng cơ sở vật chất và trang thiết bị trường học,
đổi mới công tác quản lý giáo dục ở các trường phổ thơng; hướng tới mục
đích phát triển năng lực ở người học.

Theo đó, việc thay đổi các phương pháp dạy học để phù hợp với nội dung
chương trình cũng như cơ sở vật chất ngày càng hiện đại như ngày nay là một
bước đột phá, là khâu kết nối giúp hiện thực hóa nội dung chương trình với hệ
thống cơ sở vật chất giáo dục hiện đại, góp phần quan trọng trong khâu quản
lý giáo dục ở các trường phổ thơng. Với mục đích hướng tới phát triển năng
lực ở người học, đòi hỏi những người quản lý, đặc biệt là đội ngũ GV cần
phải có những thay đổi về phương pháp dạy học phù hợp với nội dung mới
của chương trình.
Mơn Lịch sử ở trường THPT trong những năm gần đây đã có những mặt
thay đổi tích cực như số HS đăng ký dự thi mơn học này ở kỳ thi THPT Quốc
gia ngày càng tăng, đội ngũ giáo viên được củng cố,... Tuy nhiên, bên cạnh đó
cịn có rất nhiều hạn chế, mặc dù lượng thí sinh đăng ký mơn Lịch sử là mơn
thi THPT Quốc gia ngày càng tăng nhưng chất lượng vẫn còn rất kém. Ở các
lớp học tại trường, đa số HS đều khơng quan tâm đến mơn Lịch sử, thậm chí
cịn sợ hay chán học; điều này một phần nguyên do cũng xuất phát từ đặc thù
môn học, nhưng mặt khác có thể do sự khơ khan, thiếu hấp dẫn trong phương
pháp dạy học của GV; từ đó, HS khơng hứng thú với việc tiếp thu kiến thức.
Hiện nay, việc đổi mới phương pháp giáo dục ở trường phổ thông đang là

6


một vấn đề cấp thiết đối với giáo dục. Là những người GV, chúng ta cần đổi
mới những phương pháp, phương tiện dạy học như thế nào để đạt hiệu quả
cao; quy trình đánh giá như thế nào để phù hợp với mục tiêu hướng đến phát
triển năng lực ở người học. Đối với HS, các em cần nhìn ra những điểm mạnh,
yêu thích của bản thân để phát huy chúng một cách hiệu quả. Chúng ta khơng
cịn xa lạ gì với hai từ “mơn chính” và “mơn phụ” ở trường học nữa; thực
trạng học tập hiện nay cho thấy đa số HS chỉ quan tâm đến các môn học được
cho là mơn chính như Tốn, Ngữ văn, Tiếng anh mà quên mất rằng để có một

nền tảng vững chắc cho tương lai thì các mơn học ngồi lề cũng vô cùng quan
trọng. Để cải thiện vấn đề này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có sự thay đổi
trong cách thức thi THPT Quốc gia là thi theo tổ hợp môn, nhưng phương án
này vẫn chưa đạt hiệu quả cao vì các trường tuyển sinh đại học vẫn lấy những
khối ngành chính thống, khiến chất lượng thi những mơn phụ (không nằm
trong khối xét tuyển) vẫn đạt kết quả thấp; và trong số đó, chúng ta khơng thể
khơng nhắc đến môn Lịch sử. Để phát triển một quốc gia vững mạnh, chúng
ta không thể nào không biết về những trang lịch sử hào hùng của dân tộc,
những góc khuất của lịch sử được nghiên cứu và tìm thấy ở ngày nay. Thế rồi,
một thực trạng đáng buồn hiện nay là khơng có nhiều HS u thích và học tập
một cách tự nguyện đối với môn học này.
Tại các trường THPT, dù đã có những thay đổi trong phương pháp tổ chức
hoạt động dạy học như sử dụng những mẩu chuyện, tranh ảnh, hồ sơ về các
nhân vật lịch sử... trong dạy học góp phần làm bài giảng trở nên sinh động.
Những phương pháp này đã đạt được những hiệu quả nhất định của nó, tuy
nhiên khi chúng ta sử dụng một phương pháp dạy học cho quá nhiều tiết dạy
sẽ dẫn đến sự nhàm chán, mất tập trung của HS. Do đó, chúng ta cần phải
thiết kế nhiều phương pháp dạy học khác nhau, tránh sự trùng lặp nhiều lần
trong quá trình dạy học.
Xuất phát từ những lý do trên chúng tôi chọn vấn đề: Sử dụng công cụ
7


Piktochart để thiết kế phiếu học tập môn Lịch sử lớp 10 ở trường THPT làm
đề tài nghiên cứu của mình.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Với sự phát triển nhanh chóng của khoa học kỹ thuật, các sản phẩm trí tuệ
của con người ngày càng được mở rộng và chú trọng đến; việc ứng dụng các
thiết bị hiện đại này, những sản phẩm trí óc mà con người tạo ra vào các lĩnh
vực khác nhau cũng trở nên đa dạng. Trên thế giới, hiện nay đã có rất nhiều các

cơng trình nghiên cứu khoa học về sử dụng infographic với công cụ thiết kế
trực tuyến Piktochart trong các lĩnh vực khác nhau như kinh tế, quảng cáo,
công nghệ.... chúng ta có thể dễ dàng nhìn thấy một tờ rơi hay một tờ áp- phích
được thiết kế rất bắt mắt trên đường phố, hay đơn giản trong các buổi thuyết
trình, diễn thuyết xã hội nào đó cũng có thể thấy những hình ảnh được tạo bởi
infographic; nhưng hiện chưa có một cơng trình nghiên cứu nào về việc sử
dụng cơng cụ thiết kế đồ họa Piktochart trong lĩnh vực giáo dục, đặc biệt là
trong giảng dạy môn Lịch sử mà tôi đang muốn hướng đến cho học sinh.
Đại bộ phận phần mềm infographic bằng công cụ thiết kế trực tuyến
Piktochart được mọi người sử dụng để thiết kế các mẫu quảng cáo; các bản
báo cáo, thuyết trình về kinh tế; các vấn đề xã hội;.... Trong số những tài liệu
tìm được, tôi đưa ra nhận định rằng công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart là
một công cụ thiết kế trực tuyến khá dễ, phù hợp với những người khơng có
điểm mạnh về công nghệ hoặc mới sử dụng các ứng dụng tạo infographic;
song, công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart vẫn chưa được người sử dụng chú
trọng đến trong lĩnh vực giáo dục- một lĩnh vực quan trọng trong việc đào tạo
ra những trí tuệ nhân loại.
Ở Việt Nam, dựa vào những nguồn thơng tin như internet, sách, báo, tạp
chí mà tơi tiếp cận được, tơi đã tìm thấy có một số tác giả đã nghiên cứu về
việc sử dụng infographic bằng công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart trong
dạy học dưới các góc độ khác nhau. Một số tác giả như Huỳnh Phẩm Dũng
8


Phát, Phạm Đỗ Văn Trung, Trần Thị Hoa Lan,... đã để tâm nghiên cứu việc sử
dụng Infographic trong dạy học mơn Địa lí và thiết kế các bài dạy. Các nội
dung nghiên cứu được nêu trong bài báo khoa học của nhóm nghiên cứu chủ
yếu là đưa ra những ưu nhược điểm và cách thiết kế bài giảng thông qua đồ
họa Infographic.
Nghiên cứu về việc sử dụng Infographic bằng công cụ thiết kế trực tuyến

Piktochart được một số nhà nghiên cứu như Huỳnh Phẩm Dũng Phát, Trần
Thị Hoa Lan, Nguyễn Thị Thanh Thùy,....đưa ra trong một bài nghiên cứu
khác dưới góc độ nghiên cứu sư phạm hướng dẫn cách sử dụng công cụ thiết
kế này trong việc thiết kế các bài giảng ở mơn Địa lí.
Ngồi ra, chúng ta có thể tìm thấy một tài liệu được thiết kế dưới dạng
Infographic đang rất được sự quan tâm từ các học sinh, đặc biệt là những bạn
đang trong giai đoạn ôn thi đại học đó là cuốn “Infographic ơn luyện, kiểm
tra- đánh giá và thi THPT Quốc gia môn Lịch sử” do Nguyễn Mạnh Hưởng
làm chủ biên. Đây cũng là một tài liệu được chuyển thể từ những kiến thức
quan trọng dưới dạng Infographic, giúp học sinh tiếp thu kiến thức dễ dàng
hơn.
Nhìn chung, các nghiên cứu khoa học về sử dụng phần mềm Infographic
trong lĩnh vực giáo dục ngày càng có xu hướng được mở rộng, song với cơng
cụ thiết kế trực tuyến Piktochart- một công cụ của đồ họa Infographic ở trong
nước cịn rất ít, nội dung chưa được phong phú, các chủ đề được đưa vào
nghiên cứu còn mờ nhạt. Phần mềm thiết kế đồ họa Infographic bằng công cụ
thiết kế trực tuyến Piktochart chưa được phổ biến, sử dụng rộng rãi ở trong
nước, số người sử dụng phần mềm này không nhiều.
Đối với lĩnh vực giáo dục, việc sử dụng công cụ thiết kế đồ họa Piktochart
trong việc giảng dạy ở các trường học, các cấp học vẫn chưa được phổ biến,
chỉ có một số tác giả nghiên cứu về vấn đề này, phạm vi nghiên cứu ở các
mơn học cịn hạn hẹp. Chính vì yếu tố này, tôi hướng tới việc sử dụng phần
9


mềm thiết kế đồ họa Piktochart để thiết kế phiếu học tập sử dụng trong các
tiết học môn Lịch sử lớp 10 ở trường trung học phổ thông.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Sử dụng công cụ thiết kế đồ họa
Piktochart để thiết kế một số phiếu học tập trong hoạt động dạy học môn Lịch

sử lớp 10.
- Phạm vi nghiên cứu của đề tài được giới hạn:
+ Về nội dung: Chương trình lịch sử lớp 10 học kỳ II (theo chương
trình chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo).
+ Về hình thức tổ chức dạy học: Là các bài học nội khóa trong chương
trình lịch sử lớp 10 ở trường THPT.
+ Về điều tra thực trạng và thực nghiệm nghiên cứu: Điều tra khảo sát
thực trạng và thực nghiệm sư phạm về việc sử dụng phần mềm Piktochart ở
chương trình lịch sử lớp 10 (theo chương trình chuẩn của bộ Giáo dục và Đào
tạo) trường THPT Kim Liên, Hà Nội.
4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục tiêu của đề tài
Việc sử dụng công cụ thiết kế đồ họa Piktochart để thiết kế phiếu học tập
sử dụng trong công tác dạy và học ở trường THPT là một phương pháp dạy
học mới. Các mẫu thiết kế có thể được in ra thành các văn bản trên giấy, tiện
lợi cho công việc lưu trữ tài liệu và học tập ở HS. Điểm mới của phương pháp
hoạt động dạy học này là giúp HS hệ thống lại kiến thức một cách khoa học
và dễ dàng; song vẫn đảm bảo được một nền tảng kiến thức vững chãi, phục
vụ hiệu quả cho công tác học tập của HS; đây cũng là một phương pháp học
tập, ghi chép nội dung khá mới mẻ và hấp dẫn đối với HS. Từ những lợi ích
này, sử dụng công cụ đồ họa Piktochart để thiết kế phiếu học tập sử dụng
trong dạy học ở trường THPT có thể giúp HS thay đổi tư duy nhận thức đối
với mơn Lịch sử, kích thích sự vận động, tư duy của HS.
10


4.2. Nhiệm vụ của đề tài
Để đạt được mục tiêu trên, đề tài giải quyết các nhiệm vụ cụ thể sau:
Tìm hiểu lý luận về sử dụng cơng cụ thiết kế đồ họa Piktochart để thiết
kế phiếu học tập sử dụng trong chương trình lịch sử lớp 10.

Điều tra khảo sát thực trạng về việc sử dụng công cụ thiết kế đồ họa
Piktochart trong công tác dạy và học môn lịch sử ở khối lớp 10 trường THPT
Kim Liên, Hà Nội học kỳ II, năm học 2019-2020.
Đề xuất các biện pháp/ giải pháp để sử dụng hiệu quả các phương pháp
dạy học nói chung, sử dụng phiếu học tập bằng cơng cụ thiết kế đồ họa
Piktochart trong dạy học nói riêng; góp phần cải thiện chất lượng giáo dục ở
trường THPT.
Thực nghiệm từng phần và toàn phần để kiểm chứng những biện pháp
sư phạm đã nêu ra.
5. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở phương pháp luận
Cơ sở phương pháp luận của đề tài là lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin về
nhận thức, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng về Giáo dục nói
chung và giáo dục Lịch sử nói riêng.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận của đề tài thơng qua việc xây dựng đề cương nghiên cứu,
tìm hiểu tổng quan về vấn đề nghiên cứu, các phương pháp tiếp cận. Từ đó, xác
định các khái niệm, đặc điểm, quy trình thực hiện của vấn đề nghiên cứu.
Nghiên cứu chương trình giáo dục bộ mơn Lịch sử ở các trường THPT, dự
giờ thăm lớp để có kết luận chính xác về thực trạng dạy học lịch sử làm cơ sở
cho việc đề xuất các biện pháp sư phạm phù hợp.
Thực nghiệm sư phạm: Thiết kế phiếu học tập và tiến hành thực nghiệm sư
phạm nhằm kiểm nghiệm tính khả thi của các biện pháp sư phạm đã đưa ra.
Sử dụng toán học thống kê để xử lý kết quả thực nghiệm sư phạm.
11


6. Giả thuyết khoa học
Phần mềm đồ họa Piktochart là một trong những công cụ tạo infographic
với giao diện của một trang web có phong cách thiết kế chuyên nghiệp, hỗ trợ

cho công việc dạy và học của chúng ta, nó là một cơng cụ tuyệt vời giúp
chúng ta có thể truyền tải nội dung bài tập của nhiều trang giấy thành một bức
ảnh trực quan sinh động, dễ hiểu, dễ tiếp thu, mang tính phổ biến cao do phù
hợp với đa số người dùng. Phần mềm Piktochart có nhiều mẫu thiết kế đa
dạng và đẹp mắt, dễ sử dụng, các biểu tượng được phân loại, tùy chỉnh kích
thước, font chữ phong phú, có biểu đồ thiết kế theo định hướng.
Nếu vận dụng công cụ thiết kế đồ họa Piktochart để thiết kế phiếu học tập
sử dụng trong các hoạt động dạy học một cách hiệu quả; thì bài giảng của
GV sẽ trở nên hấp dẫn hơn, song vẫn đảm bảo được về mặt kiến thức cho
người học, ngoài ra còn khiến HS tập trung hơn vào bài giảng của mình, tạo
cho HS được một thái độ học tập tích cực, từ đó HS có thể tiếp thu bài giảng
tốt hơn. Vận dụng kiến thức sư phạm, phát huy hiệu quả năng lực giảng dạy
cũng như sử dụng công nghệ trong đào tạo theo hướng đánh giá năng lực
của người học.
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
7.1. Ý nghĩa khoa học
Sử dụng công cụ thiết kế độ họa Piktochart để thiết kế phiếu học tập sử
dụng trong môn Lịch sử ở trường THPT là một phương pháp dạy học tích cực,
hữu ích khơng chỉ đối với GV, mà HS cịn có khả năng phát triển các kỹ năng
của bản thân. Với phương pháp này, GV có thể kiểm tra đánh giá HS dễ dàng
hơn qua các hệ thống bài học; các phương pháp dạy học ngày càng trở nên
phong phú và phù hợp với quy trình phát triển giáo dục của thực tiễn.
7.2. Ý nghĩa thực tiễn
Sử dụng phiếu học tập thiết kế bằng công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart
trong dạy học môn Lịch sử ở trường THPT giúp HS phát triển kỹ năng tư duy,
12


phân tích của cá nhân; chủ động lĩnh hộ kiến thức; có thái độ học tập tích cực.
GV có thể vận dụng phương pháp dạy học này ở nhiều khối lớp, nhiều bài học

khác nhau, kích thích tính chủ động của HS trong học tập.
8. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, tài liệu tham khảo, đề tài gồm:
Chương 1: Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của việc sử dụng công cụ
Piktochart để thiết kế phiếu học tập môn Lịch sử ở trường THPT.
Chương 2: Một số biện pháp sử dụng phiếu học tập thiết kế bằng công
cụ Piktochart trong dạy học môn Lịch sử ở trường THPT. Thực nghiệm sư
phạm.

13


CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC
SỬ DỤNG CÔNG CỤ PIKTOCHART ĐỂ THIẾT KẾ PHIẾU HỌC
TẬP MÔN LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG THPT
1. Cơ sở lý luận của việc sử dụng công cụ Piktochart để thiết kế phiếu học
tập môn Lịch sử ở trường THPT
1.1. Các khái niệm liên quan đến đề tài
1.1.1. Infographic
Infographic là từ ghép giữa information (thông tin) và graphic (đồ họa).
Hiện nay, có nhiều định nghĩa Infographic khác nhau:
“Infographic là hình ảnh đồ họa thể hiện thông tin, dữ liệu hoặc kiến
thức nhằm thể hiện thông tin phức tạp một cách nhanh chóng và rõ ràng.
Chúng giúp cải thiện khả năng nhận thức bằng cách sử dụng đồ họa để tăng
cường khả năng hệ thống thị giác của con người vào các hình mẫu và xu
hướng” (Daniel Adams, 2011). [2, tr.186]
Hay theo từ điển Oxford, Infographic là cách thể hiện trực quan thông
tin hoặc dữ liệu như dạng biểu đồ, sơ đồ.
“Infographic là phương thức sử dụng hình ảnh đồ họa để mô tả thông tin,
kiến thức, dữ liệu,...giúp cung cấp những thông tin phức tạp dưới dạng ngắn

gọn, rõ ràng bằng kí hiệu, biểu tượng, bản đồ các bài viết kĩ thuật nhằm truyền
đạt các ý tưởng, khái niệm một cách rõ ràng, hiệu quả và đầy đủ”. [3, tr.186]
1.1.2. Công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart
Công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart là một công cụ thiết kế infographic
và presentation giúp bạn biến những dữ liệu nhàm chán thành hình ảnh có độ
tương tác cao chỉ bằng vài click đơn giản. Ở phần chỉnh sửa của Piktochart,
người dùng có thể tùy ý chọn màu sắc, font chữ, upload các hình ảnh.
“Cơng cụ thiết kế trực tuyến Piktochart là một trong những công cụ tạo
infographic online nổi tiếng với giao diện của trang web có phong cách thiết
kế rất chuyên nghiệp, nhiều mẫu thiết kế đa dạng và đẹp mắt. Piktochart là
14


công cụ khởi đầu tốt nhất cho những người mới bắt đầu tập thiết kế
infographic vì các thao tác thực hiện của công cụ piktochart tương tự
Microsoft Office Word và Microsoft Office Powerpoint. Từ những thông tin
trên, chúng tôi tìm hiểu và thực hành trên công cụ trực tuyến piktochart cũng
như nhiều công cụ trực tuyến khác nhau và nhận thấy piktochart là công cụ có
nhiều ưu điểm nhất, phù hợp với những giáo viên ở giai đoạn bắt đầu tìm
hiểu, sử dụng công cụ thiết kế”. [2, tr.187]
1.1.3. Phiếu học tập
Phiếu học tập là những tờ rời, in sẵn những cơng việc độc lập hay làm theo
nhóm nhỏ, được phát cho HS để hoàn thành trong một thời gian nhất định của
tiết học. Trong mỗi phiếu học tập có ghi rõ các nhiệm vụ nhận thức nhằm
hướng tới hình thành kiến thức, kỹ năng hay rèn luyện thao tác tư duy để giao
cho HS. Phiếu học tập để tổ chức các hoạt động của HS, cịn có thể gọi theo
những cách khác là phiếu hoạt động hay phiếu làm việc. [8, tr.2]
Phiếu học tập là phương tiện định hướng hoạt động độc lập của HS trong
quá trình dạy học. Trên cơ sở của phiếu học tập, HS độc lập tiếp thu kiến thức
mới hoặc củng cố kiến thức đã học. Phiếu học tập còn là phương tiện rèn

luyện cho HS các kỹ năng nhận thức như phân tích, so sánh, khái quát hóa,
trừu tượng hóa,… Phiếu học tập đưa HS vào hoạt động tìm tịi, khám phá.
Trên cơ sở đó, rèn luyện tư duy, sáng tạo của HS. Thơng qua tổ chức các hoạt
động bằng phiếu học tập, GV có thể thu được thơng tin ngược về kiến thức và
kỹ năng của HS để có biện pháp điều chỉnh kịp thời. Bằng việc sử dụng các
phiếu học tập, chuyển hoạt động của GV từ trình bày, giảng giải, thuyết minh
sang hoạt động hướng dẫn, chỉ đạo. Mọi HS được tham gia hoạt động tích
cực, khơng cịn hiện tượng thụ động nghe giảng. Khi dùng phiếu học tập, GV
có thể kiểm sốt đánh giá được trình độ của HS và từ đó có những điều kịp
thời cho phù hợp với đối tượng và tăng hiệu quả dạy học. [8,tr.3]

15


1.2. Ưu điểm và nhược điểm của công cụ trực tuyến Piktochart trong dạy
học Lịch sử ở trường THPT
1.2.1. Ưu điểm
“Có thể lựa chọn các mẫu thiết kế khác nhau cho các chủ đề dạy học Lịch
sử. Những mẫu thiết kế có sẵn được tạo bằng các phần mềm đồ họa chuyên
nghiệp nên có tính thẩm mỹ cao” [ 3, tr187]. Trong phần mềm Piktochart có
hai phần để lựa chọn thiết kế đó là thiết kế theo dạng infograhic hay
presentation, tùy thuộc vào ý tưởng thiết kế của từng bài giảng mà người thực
hiện sẽ dễ dàng lựa chọn mẫu thiết kế cho phù hợp. Ngồi ra, chúng ta cịn có
thể tạo ra mẫu thiết kế theo ý tưởng riêng của mình bằng thao tác rất đơn giản
đó là chỉ cần click chuột vào ô create a new infographic hoặc create a new
presentation (tùy thuộc vào kiểu thiết kế mà người thực hiện chọn) để tạo ra
một mẫu thiết kế mới. Dưới đây là giao diện xuất hiện khi chúng ta chọn mẫu
thiết kế trong phần mềm đồ họa Piktochart:
Hình 1.1. Giao diện khi chọn mẫu thiết kế infographic
(Thường được lựa chọn để thiết kế phiếu học tập)

16


Hình 1.2. Giao diện khi chọn mẫu thiết kế Presentation
(Thường được lựa chọn để thiết kế bài giảng)

Công cụ thiết kế trực tuyến Piktochart không có giới hạn sử dụng, chúng ta
có thể sử dụng một sản phẩm thiết kế nhiều lần, nhiều ngày khác nhau. Người
thiết kế dễ dàng tạo nên các mẫu bài học phong phú hơn nhờ hệ thống icon
phong phú đã được thiết lập sẵn trong hệ thống. Ngồi ra, chúng ta có thể tự
thiết kế một icon theo sáng tạo của bản thân rồi tải lên và thiết kế các phiếu
học tập cho phù hợp.
Hình 1.3. Click vào “Shape & Icons” để chọn Shape hoặc Icons

17


Hình 1.4. Chọn các mẫu Shape và Icons phù hợp qua các chủ đề được lập
trình sẵn trong hệ thống

Ví dụ, ở bài 22- Tình hình kinh tế ở các thế kỉ XVI- XVIII (SGK Lịch sử
10, tr.111): Người thiết kế muốn vẽ những đường thẳng có chấm trịn để tạo
liên kết cho các nội dung. Đầu tiên người thiết kế Click chuột vào “Shapes &
Icons”. Tại các danh mục mẫu thiết kế sẵn, người thiết kế lựa chọn “Arrows”
và chọn Icons cần tìm (như hình bên dưới). Cuối cùng người thiết kế đặt
Icons này đúng vị trí mong muốn là đã hồn thành.
Hình 1.5. Ví dụ khi chọn mẫu Icons cho phiếu học tập bài 22

18

Phần mềm thiết kế trực tuyến Piktochart rất dễ sử dụng. Do đó, nó phù hợp
với tất cả mọi đối tượng, ngay cả những người vừa mới bắt đầu tìm hiểu về
phần mềm này hay trình độ tin học chưa cao cũng có thể dễ dàng sử dụng.
Có thể dễ dàng chỉnh sửa các mẫu thiết kế hay nội dung bên trong các bài
đã thiết kế mà khơng địi hỏi phải có trình độ tin học cao. Chỉ cần bằng thao
tác click chuột vào phần edit ở mẫu thiết kế muốn chỉnh sửa là người thực
hiện có thể sửa bất kỳ chỗ nào theo ý tưởng của mình.
Hình 1.6. Giao diện khi muốn chỉnh sửa thiết kế

Các mẫu thiết kế hồn chỉnh chúng ta có thể lưu trữ tại mục “Visuals/
Dashboard” trong tài khoản trực tuyến cá nhân đã tạo lập, giúp làm giảm gánh
nặng lưu trữ trong máy và người thiết kế có thể tải những mẫu thiết kế đã
hồn thành đó về máy bất cứ lúc nào muốn.
1.2.2. Nhược điểm
Những mẫu thiết kế có sẵn (miễn phí) trong tài khoản chỉ đạt ở mức thấp, nếu
chúng ta muốn có chất lượng hình ảnh cao hơn, có nhiều mẫu thiết kế phong phú
hơn thì phải tải về với mức chi phí cao. Điều đặc biệt chú ý là mỗi tài khoản
đăng ký miễn phí, người thiết kế chỉ thiết kế tối đa được 5 mẫu sản phẩm, chính
vì điều này đã gây nên những khó khăn nhất định cho người sử dụng.

19


Hình 1.7. Giao diện biểu thị số mẫu thiết kế cho phép người dùng sử dụng ở
công cụ thiết kế Piktochart khi dùng tài khoản miễn phí

Khi đang thiết kế một phiếu học tập, người thiết kế phải thường xuyên lưu
lại bài của mình vì nếu một yếu tố nào đó tác động ( tài khoản bị đăng xuất,

mất điện, máy tính hết pin,...) khi bài thiết kế chưa được lưu lại thì nó sẽ bị
mất hồn tồn các phần chưa được lưu trước đó.
Giao diện Piktochart hồn tồn sử dụng tiếng anh, vì thế nó cũng gây khó
khăn cho người có trình độ ngoại ngữ trung bình khi mới sử dụng, tìm hiểu
phần mềm mềm Piktochart.
1.3. Vai trị, ý nghĩa của việc sử dụng đồ họa thiết kế Piktochart trong dạy
thiết kế phiếu học tập môn Lịch sử phục vụ giảng dạy ở trường THPT
Như chúng ta đã biết, lịch sử là một lĩnh vực vô cùng quan trọng, nó
khơng chỉ là một mơn học được dạy ở các cấp phổ thơng, đại học mà nó cịn
liên quan rất nhiều đến yếu tố phát triển một quốc gia, dân tộc; có tác dụng to
lớn đối với việc giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử của dân tộc, truyền thống dựng
nước và giữ nước của ông cha ta. Lịch sử góp phần hình thành và phát triển
các tư tưởng, tư duy của mỗi chúng ta, giúp chúng ta hình thành các phẩm
chất, hoàn thiện bản thân.
Tuy nhiên, hiện nay xã hội chúng ta lại cho rằng Lịch sử là một môn học
20


“phụ”, khơng cịn quan trọng với học sinh, hay có những ý kiến cho rằng đây
là một môn học tẻ nhạt, khô khan không hấp dẫn được học sinh vào với bài
học. Chính những cách nhìn nhận này đối với bộ môn Lịch sử đã khiến môn
Lịch sử ngày càng trở thành môn học không được lựa chọn để thi vào đại học
của một số trường, hay một số khối ngành lựa chọn của các em học sinh. Ở
một số năm trước, khi Lịch sử là một môn thi tự chọn riêng biệt, số thí sinh
đăng ký mơn học này làm mơn thi đại học chính thức ở mức rất thấp; theo số
liệu của bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2015 chỉ có 153.688 thí sinh chọn thi
mơn Lịch sử trong tổng số hơn 1 triệu thí sinh, thấp nhất trong số các môn tự
chọn trong kỳ thi THPT Quốc gia. Năm 2016, chỉ có khoảng 133.500 thí sinh
lựa chọn trong tổng số gần 890.000 thí sinh dự thi, nhiều hội đồng thi cịn
khơng có thí sinh nào chọn môn Lịch sử, một điều đáng buồn hơn nữa là

trong số các thí sinh lựa chọn thi mơn Lịch sử thì có tới 2.251 thí sinh bị điểm
liệt. Năm 2018, 2019 Lịch sử là một trong ba môn thi được tích hợp thành bài
thi tổ hợp Khoa học Xã hội, mặc dù số thí sinh đăng ký dự thi tổ hợp Khoa
học Xã hội tăng cao, nhưng môn Lịch sử vẫn “đội sổ” về kết quả. Theo thống
kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, kết quả môn Lịch sử năm 2019 đa số thí sinh
đạt điểm dưới trung bình với thống kê lên đến trên 70% thí sinh đạt điểm dưới
5; có điểm trung bình là 4,3. Hay đơn giản là khi hỏi học sinh “ Quang Trung
và Nguyễn Huệ có mối quan hệ gì với nhau” thì vẫn nhận được những câu trả
lời đáng buồn từ học sinh vì kiến thức lịch sử nơng cạn. Vậy, những yếu tố
nào là cái quyết định nên cách nhìn nhận khơng đúng về môn Lịch sử như
vậy? Chúng ta cần phải xét trên nhiều phương diện khác nhau. Trên thực tế,
chúng ta thấy rằng đa số mọi người, đặc biệt là các bậc phụ huynh cịn xem
nhẹ vai trị của mơn học này, có thể do tư tưởng đây chỉ là một môn phụ, học
để cho đủ môn, cho biết chứ cũng không đáp ứng được nhu cầu của nghề
nghiệp trong tương lai; đa phần các bậc phụ huynh chỉ tập trung đầu tư cho
con em mình học các mơn như Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh để dễ chọn trường,
21