BÀI GIẢNG hướng dẫn xây dựng công cụ thu thập số liệu định lượng

Xây dựng công cụ thu thập số liệu định lượng


2

Nội dung

1.
2.
3.
4.
5.
6.

Giới thiệu
Xác định vấn đề và ưu tiên cho chủ đề nghiên cứu
Xây dựng cây vấn đề
Viết mục tiêu
Xác định thiết kế
Chọn mẫu: tính cỡ mẫu và phương pháp chọn


3

Nội dung

8. Xác định và xây dựng biến số
9. Thu thập số liệu: phương pháp và xây dựng công cụ
10. Quản lý số liệu: đảm bảo chất lượng và làm sạch số liệu
11. Kế hoạch phân tích số liệu: bảng giả và các kiểm định
12. Xem xét vấn đề đạo đức nghiên cứu

13. Lập kế hoạch triển khai nghiên cứu


Sử dụng thuốc lá

STT

Tên biến

Định nghĩa biến

Tình trạng hút thuốc

ĐTNC có hay khơng hút thuốc ở thời

hiện tại

Tình trạng hút thuốc
hàng ngày

Tuổi lần đầu hút thuốc

điểm hiện tại

ĐTNC có hay không hút thuốc lá hàng
ngày

Tuổi của ĐTNC lần đầu tiên hút thuốc lá

Phân loại

biến

PP thu thập

Nhị phân

Bảng hỏi

Nhị phân

Bảng hỏi

Liên tục

Bảng hỏi


Mục tiêu

1.
2.

Mô tả được các cách thu thập số liệu định lượng
Trình bày được các bước trong thiết kế cơng cụ thu thập
số liệu định lượng

3.

Trình bày được một số kỹ thuật trong xây dựng công cụ thu
thập số liệu định lượng

Các phương pháp thu thập
số liệu


Cây phương pháp thu thập
số liệu
Thu thập số liệu

Số liệu thứ cấp

Số liệu sơ cấp

Quan sát

Bảng kiểm

•
•
•

Phỏng vấn

Cấu trúc

Bộ câu hỏi tự điền/phát vấn

Cấu trúc

Các điều tra cơ bản
Các nghiên cứu khác
Cơng bố của chính phủ

Tham gia/Khơng
tham gia

Bán cấu trúc

Bán cấu trúc


Số liệu thứ cấp

•

Các tài liệu xuất bản của chính phủ và các tổ chức: tổng điều tra,
sổ đăng ký, báo cáo...

•

Các kết quả nghiên cứu

•

Các thơng tin của hệ thống thông tin đại chúng


Số liệu sơ cấp

- Quan sát

•
•
•
•

Giác quan: Nhìn và nghe – Cái gì: Hiện tượng và tương tác
Tham gia – Khơng tham gia
Hồn cảnh quan sát: Tự nhiên – Đóng kịch
Hạn chế:

– Thay đổi hành vi của đối tượng quan sát
– Sai lệch do thành kiến của người quan sát
– Sai lệch ngẫu nhiên giữa những người quan sát


Bảng kiểm quan sát

•

Quan sát thực hiện thủ thuật khám thai – theo quy chuẩn kỹ thuật

–

•

Ví dụ về bảng kiểm khám thai theo chuẩn quốc gia về SKSS

Quan sát cơ sở vật chất:

–
–

Ví dụ về bảng kiểm trang thiết bị ở trạm y tế theo chuẩn quốc gia về SKSS
Tình trạng của cơ sở vật chất:

•

–

Có/Khơng

Hiện trạng hoạt động của cơ sở vật chất

•

Có/Khơng


Phỏng vấn

•

Phỏng vấn có cấu trúc

– Sử dụng những câu hỏi theo trình tự và qui trình định trước
– Ví dụ về bộ câu hỏi/phần thơng tin chung
– Hình thức: mặt đối mặt; điện thoại

Phát vấn/Bộ câu hỏi tự điền

–
–

Sử dụng những câu hỏi theo trình tự và qui trình định trước
Hình thức: phát bộ câu hỏi tới đối tượng nghiên cứu để họ
tự điền câu trả lời


So sánh phát vấn và phỏng vấn
Phỏng Vấn

Phát Vấn
Ưu điểm

•
•
•

Thích hợp cho những nghiên cứu tổng hợp, thông tin phức

Giá thành thấp

tạp cần sự giải thích của người điều tra cho người được

Thơng tin nhạy cảm có thể thu thập dễ dàng

hỏi

•

Thơng tin có thể được bổ sung thêm ngồi phạm vi bộ câu
hỏi

Nhược điểm

•
•
•
•
•
•
•

Hạn chế đối tượng được hỏi
Tỷ lệ phản hồi có thể thấp
Sai số phản hồi (self-selecting bias)
Khơng giải thích được cho người trả lời
Sai số ảnh hưởng của câu hỏi trước vào câu hỏi sau
Sai số do ảnh hưởng của người trả lời khác
Thông tin khác khơng được bổ sung

•
•
•
•

Tốn kém về chi phí và thời gian
Chất lượng phụ thuộc vào điều tra viên
Chất lượng phụ thuộc và qui trình phỏng vấn
Người phỏng vấn khơng phản ánh hết ý tưởng người
nghiên cứu


Thu thập số liệu
Hình thức thu thập số liệu bằng bộ câu hỏi:

-

Đơn lẻ: hỏi hay tự điền của từng cá nhân hay từng hộ
Tập thể: Sử dụng điều kiện có mặt tập trung để hỏi hay phát câu hỏi
tự điền


Thu thập số liệu
Chọn lựa hình thức sử dụng phụ thuộc:

-

Đặc thù nội dung của nghiên cứu: những nội dung nhạy cảm
dùng câu hỏi tự điền

-

Phân bố địa lý của đối tượng nghiên cứu: nếu đối tượng nghiên cứu
sống rải rác

-

phỏng vấn sẽ rất tốn kém

Đặc điểm đối tượng nghiên cứu: nếu đối tượng nghiên cứu không
biết chữ, tàn tật hoặc già yếu
thích hợp

dùng bộ câu hỏi phỏng vấn là


Xây dựng bộ câu hỏi
Các loại câu hỏi


Xây dựng bộ câu hỏi
Các bước phát triển bộ câu hỏi

-

Bước 1: Tập hợp và định nghĩa rõ ràng các biến, mục tiếu cụ thể, câu hỏi nghiên cứu,
giả thuyết cần kiểm định

-

Bước 2: Tập hợp, xây dựng tất cả các câu hỏi liên quan có thể hỏi cho mỗi mục tiêu,
câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết

•

Bước 3: Sắp xếp thứ tự các câu hỏi
Bước 4: Xem xét về hành văn và hình thành bộ câu hỏi hồn chỉnh
Bước 5: Dịch thuật (nếu có)-dịch xi và dịch ngược
Thử nghiệm câu hỏi (bắt buộc)


Các loại câu hỏi
Câu hỏi mở
 

Các câu hỏi mở cho phép đối tượng nghiên cứu được trả lời tự do theo ngôn từ của họ. Người trả lời hay đối tượng nghiên cứu
không được cung cấp bất kỳ một câu trả lời nào để lựa chọn.

 
Những câu hỏi loại này rất có ích cho việc thu thập thơng tin trên các vấn đề:

–

–
–
–

 Các sự kiện mà nhà nghiên cứu không quen thuộc,

Các ý kiến, thái độ và các gợi ý của người cung cấp thông tin, hay
Các vấn đề nhạy cảm
Tuy nhiên sẽ gặp nhiều khó khăn khi phân tích số liệu

19

Các loại câu hỏi

•

Ví dụ câu hỏi mở:

– Những tồn tại trong quản lý nhân lực tại bệnh viện của anh/chị là
những vấn đề gì?
…………………………………………………………….
…………………………………………………………….
…………………………………………………………….


Các loại câu hỏi
Câu hỏi đóng
 

Các câu hỏi đóng đề xuất một loạt các lựa chọn hay các câu trả lời có thể để người trả lời tự chọn.

 
Khi thiết kế: 

–
–
–

Đưa ra được một danh mục các lựa chọn mang tính chất tồn diện và tương khắc (loại trừ lẫn nhau)
Giữ làm sao cho số các lựa chọn càng ít càng tốt
Dễ dàng cho việc phân tích số liệu sau này.

21


Các loại câu hỏi
Câu hỏi đóng
Tuổi của anh/chị là?

Dưới 15
15 - 19
20 - 24

Thu nhập hàng tháng của anh/chị là bao nhiêu?

Dưới 300 000
Từ 300 000 - 1000000
Trên 1000000 - 5000000
Trên 5000000

Anh/chị có những đức tính nào của một nhà quản lý?
Có khả năng quyết đốn
Có khả năng quyết định nhanh
Có khả năng lắng nghe mọi thơng tin
Cơng bằng, khơng thiên vị


Cấu trúc bộ câu hỏi
•

Thơng tin chung:

–

tên, tuổi, nghề nghiệp, học vấn, tôn giáo, giới, dân tộc, hôn nhân – tham khảo bộ câu hỏi có sẵn
DHS, điều tra y tế quốc gia

–
•

Thơng tin về các sự kiện:

–
–
•
•
•

định danh/tên-khơng tên- sử dụng ID

Sự kiện không nhạy cảm: để trước
Sự kiện nhạy cảm, riêng tư: để vào cuối bộ câu hỏi

Kiến thức
Thái độ
Thực hành



Thông tin chung
Tuổi:

– Ngày tháng năm sinh của anh/chị
– Anh/chị bao nhiêu tuổi (âm/dương)
– Anh/chị sinh năm nào?

•

Phụ thuộc nhiều vào mục tiêu nghiên cứu

– Phân loại nhóm tuổi
– Biết chính xác ngày tháng