Thương trường là sự tìm tòi

"Thơng trờng là ... sự tìm tòi"
Sinh năm 1957, 20 tuổi, Phơng vào lính binh chủng thông tin, năm 1980 anh phục viên.
Với vốn liếng học hết phổ thông, cha biết làm gì, anh phụ giúp anh em trong gia đình sửa
chữa xe đạp, xe máy trong một ngõ phố khiêm tốn của thị xã Hà Đông. Khác với những
ngời anh em khác chí thú làm ăn, Phơng luôn vẩn vơ suy nghĩ: trong khi đất nớc đang đi
trên chặng cuối của cơ chế bao cấp còn ngời lao động thì đầy ắp lo toan "cơm, áo, gạo,
tiền?". Những năm cuối thập niên 80, xã hội Đông Âu biến loạn, phụ tùng xe máy từ Liên
Xô, Đông Đức về nớc khan hiếm dần, khiến anh thợ máy trẻ nảy ra một ý : tự làm lấy
những chi tiết, phụ tùng thay thế. Lang thang học hỏi ở các nhà máy cơ khí lớn nơi thì cời
nhạo sự ngây thơ, nơi thì ái ngại chia sẻ sự thơng hại. Cuối cùng bạn hữu ở Nhà máy
Diesel Sông Công Bắc Thái chấp nhận giúp đỡ Phơng vận động anh em trong nhà góp tiền
mua máy gia công và nguyên liệu về mày mò làm thử vòng găng xe máy. Lúc đầu hăm hở
bao nhiêu thì chỉ mấy tháng sau vốn liếng đã nhờng chỗ cho nỗi chán ngán và đống sản
phẩm "dở đời" cứ đầy lên ở góc nhà. Giữa lúc cả nhà đang trong cơn đau đầu ngán ngẩm
thì Phơng loé một ý tởng táo bạo, thế là...
Một cú "Đông du " ngoạn mục
Nhờ bạn bè móc nối với một số đối tác ở Đài Loan, Phơng chạy vạy dồn hết tài sản của
gia đình đổi lấy mời ngàn Mỹ kim, rủ một ngời anh em (sau này cùng nhóm sáng lập viên
Công ty với anh) cùng sang Đài Loan tầm s học đạo. Gần một năm mới chạy xong thủ tục
xuất ngoại chỉ đợc trong bảy ngày (thời đó một cá nhân t nhân đi nớc ngoài là một sự ghê
gớm lắm về mọi nhẽ). Đáp lại ""chiêu" mời gọi liên doanh của Phơng phía đối tác nớc
ngoài cũng cao thủ tiếp "chiêu" tham quan du lịch mất tới 4 ngày làm cho Phơng đã nhìn
thấy bàn thua trông thấy. Ngày cuối cùng Phơng mới lọt vào đợc nhà máy của đối tác.
Mặc những lời giới thiệu hoa mỹ của chủ nhà máy, Phơng vận hết tinh lực, tập trung "tia "
thiết bị và công nghệ gia công. Anh nhận thấy vẫn là những máy công cụ truyền thống,
nhng tất cả những sản phẩm tinh xảo của họ sản xuất đều nhờ phơng pháp công nghệ của
Liên Xô. Bí quyết đây rồi! Phơng "hạ màn" với đối tác bằng lời chào nhã nhặn: cha đủ sự
hợp tác ! Để trở về với một quyết định trong đầu.
Một đối pháp đúng
Là thợ sửa chữa xe máy, Phơng suy nghĩ và tự nhận thấy: Xe máy sẽ là phơng tiện phổ
biến ở Việt Nam nên chi tiết phụ tùng thay thế sản xuất là một thị trờng rộng. Trong khi

đó cơ sở gia công, chế tạo của nhà nớc hầu nh cha có, cơ sở sản xuất t nhân không đáp
ứng đợc yêu cầu thị trờng vì cũng nh cơ sở của Phơng: Công nghệ chế tạo còn rất thô sơ,
còn chi tiết máy lại đòi hỏi tiêu chuẩn chính xác, chất lợng cao. Do đó, Phơng quyết định
phải sản xuất cái thị trờng đang cần là phụ tùng thay thế các loại xe máy.
Sau sáu tháng mày mò với những gì "học" đợc ở Đài Loan, bộ giá tiện méo vòng găng do
Phơng tự thiết kế và chế tạo đã xong và cho chạy thử trên những máy công tác cũ. Thật
không ngờ: những vòng găng do Phơng làm ra hoàn hảo không kém gì sản phẩm của các
cơ sở chế tạo của Đài Loan và đợc ngời tiêu dung chấp nhận. Phơng quyết định mở rộng
quy mô sản xuất trớc rất nhiều đơn đặt hàng. Trớc sự cởi mở của cơ chế mới, đầu năm
1995, Công ty TNHH Sông Công Hà Đông do Phơng làm Giám đốc ra đời.
Với số vốn ít ỏi, huy động ở gia đình và bạn bè; không đủ nhập ngoại thiết bị, Giám đốc
Phơng mua các máy móc có ở trong nớc về cải tiến, tự chế tạo thêm các bộ gá phụ trợ
theo công nghệ tiên tiến của nớc ngoài, vừa giảm chi phí tới 10 lần, vừa không lệ thuộc
vào chuyên gia kỹ thuật nớc ngoài. Mặt khác, thiết bi tự chế tạo, ngời sử dụng sẽ biết rõ u
điểm, cũng nh khuyết tật của nó nên dễ dàng chế ngự, vừa làm vừa cải tiến. Máy tiện méo
vòng găng, máy mài xoa 2 đá, hệ thống ép nóng rèn đầu supáp do Phơng tự thiết kế chế
tạo đã tiết kiệm đợc vốn đầu t 20 tỷ đồng và mang lại cho anh 3 bằng Lao động sáng tạo
của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và điều quan trọng nhất là cả 61 tỉnh, thành
trong cả nớc biết đến "chất lợng ngoại, giá nội"của Công ty Sông Công.
Đến nay, Công ty đã có một cơ sở sản xuất hoàn thiện và khép kín cả cơ khí chính xác,
mạ, nhiệt luyện... sản xuất vòng găng, supáp, sơ mi và nhiều phụ tùng khác của các loại
xe máy. Hơn 200 thiết bị và 140 công nhân hoạt động liên tục không kịp đáp ứng nhu cầu
khách hàng, trong khi thiết bị ngoại nhập đang bày bán tràn ngập thì trờng.
Đâu là một nửa thơng trờng?
Thời gian 5 năm phát triển của một cơ sở chế tạo cơ khí thật ngắn ngủi nhng với Công ty
TNHH Sông Công là cả một bớc dài với mức tăng trởng hàng năm 25-30%. Chỉ tính riêng
quý I năm 2001 Công ty đã đóng góp cho ngân sách Nhà nớc hơn 1 tỷ đồng, bằng cả năm
2000, thu nhập ngời lao động đạt 1 triệu đồng/tháng. Nhng với riêng Giám đốc Đặng Duy
Phơng thì thời gian ấy không phải là một cuộc dạo chơi thi vị. Để cơ sở sản xuất trụ vững
anh đã chèo lái không phải bằng mánh khoé cạnh tranh "chém giết" mà bằng một nguyên

tắc cực kỳ đơn giản: đi trớc! Từ thực tế sản xuất, là một ngời say mê tìm tòi Phơng thấy
rằng: Thiết bị công nghệ dù tinh xảo đến mấy cũng sẽ nhanh chóng lạc hậu, những gì cải
tiến hôm nay, đến mai sẽ không còn phù hợp nữa. Vậy thì phải cải tiến, cải tiến liên tục
không ngừng. Mặt khác khách hàng cần chi tiết gì lập tức phải đáp ứng, ngoài giá rẻ thì
chất lợng là sống còn.

Nói vậy, mọi ngời sẽ nghĩ rằng ở Phơng tụ hội nhiều tài hoa trời phú? Không hẳn thế. Từ
một học vấn lớp 10, anh đã phấn đấu để có bằng kỹ s chế tạo máy của Trờng đại học Bách
khoa. Nhng quan trọng hơn là anh đã tập hợp đợc bên cạnh mình một tập thể công nhân
và những ngời anh em cùng chung ý nghĩ và việc làm bằng phong cách sống của mình.
Thói thờng, ngời ta dễ chia sẻ khó khăn nhng khó chung hởng vinh quang. Thế mà ở đây,
những sáng lập viên Công ty cùng với Phơng, dù có ngời đã thừa điều kiện làm ăn riêng
vẫn tâm đầu ý hợp cùng Phơng gánh vách Công ty. Họ tự hào và quý trọng niềm say mê
của Giám đốc, tự hào về một công ty t nhân nhng luôn làm tròn bổn phận trớc xã hội, làm
tròn nghĩa vụ với Nhà nớc, trong sự cạnh tranh lành mạnh, một doanh nghiệp t nhân nhng
rất sớm có tổ chức Đảng, tổ chức đoàn thể hoạt động - ở đó làm nên một doanh nhân mới:
đảng viên trẻ, chiến sĩ thi đua toàn quốc Đặng Duy Phơng.