(Luận văn thạc sĩ) Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp của Tổng công ty 319

LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của tôi với sự hƣớng dẫn của thầy giáo
PGS.TS Nguyễn Bá Uân.
Các số liệu, kết quả trong luận văn này là trung thực và chƣa từng đƣợc ai cơng bố
trong bất kỳ cơng trình nào.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Thị Bích Phƣơng

i


LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tồn thể thầy cơ trong Khoa Cơng trình, Khoa
sau đại học đã đào tạo và hƣớng dẫn tác giả trong suốt thời gian học tập.
Qua luận văn này tác giả muốn gửi lời cảm ơn đặc biệt tới Thầy giáo hƣớng dẫn
PGS.TS Nguyễn Bá Uân ngƣời đã định hƣớng và tận tình chỉ bảo những bƣớc đi
đúng đắn giúp tác giả vƣợt qua những trở ngại trong suốt quá trình nghiên cứu của
mình.
Tác giả xin gửi lời cảm ơn tới lãnh đạo Tổng Công ty 319 và các phòng, ban đã quan
tâm giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi hỗ trợ tác giả trong việc cung cấp các thơng tin, tài
liệu nội bộ giúp tác giả có những số liệu khách quan và chân thực.
Cuối cùng bằng tất cả tình cảm tác giả bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới gia đình và

những ngƣời bạn thân đã ln ủng hộ, động viên, khích lệ tinh thần để tác giả có thể
cho ra đời thành quả nghiên cứu này.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2017
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Thị Bích Phƣơng


MỤC LỤC
.........................................................................................................1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC ĐẤU THẦU TRONG HOẠT ĐỘNG
XÂY DỰNG.............................................................................................................. 3
1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của đấu thầu trong hoạt động xây dựng.............3
1.1.1. Khái niệm về đấu thầu trong hoạt động xây dựng............................................ 3
1.1.2. Các đặc điểm của đấu thầu trong xây dựng...................................................... 5
1.1.3. Vai trò của đấu thầu trong hoạt động xây dựng................................................ 6
1.2. Cách thức và trình tự trong đấu thầu................................................................... 7
1.2.1. Các hình thức lựa chọn nhà thầu xây dựng...................................................... 7
1.2.2. Các phƣơng thức lựa chọn nhà thầu xây dựng................................................. 7
1.2.3. Trình tự thực hiện đấu thầu.............................................................................. 8
1.3. Tình trạng công tác đấu thầu trong hoạt động xây dựng ở nƣớc ta...................13
1.3.1. Quản lý nhà nƣớc trong xây dựng................................................................. 13
1.3.2. Công tác thanh tra, kiểm tra đƣợc tăng cƣờng.............................................. 13
1.3.3. Năng lực của Chủ đầu tƣ và nhà thầu đƣợc cải thiện....................................14
1.3.4. Những tồn tại và hạn chế trong công tác đấu thầu.........................................15
1.4. Phân tích kinh nghiệm và quy trình đấu thầu của một số nƣớc, tổ chức quốc tế. 17
1.4.1. Kinh nghiệm đấu thầu xây dựng của một số nƣớc trên thế giới và tổ chức
quốc tế............................................................................................................ 17
1.4.2. Bài học rút ra cho Việt Nam........................................................................... 17
CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG ĐẤU
THẦU XÂY LẮP CỦA DOANH NGHIỆP XÂY DỰNG......................................20


2.1. Khái niệm về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh trong đấu thầu của DN..........20
2.1.1. Khái niệm về cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng......................................... 20

2.1.2. Năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng................................................ 21
2.2. Phân loại cạnh tranh và các phƣơng thức cạnh tranh trong đấu thầu của doanh
nghiệp xây dựng................................................................................................ 22
2.2.1. Phân loại cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng............................................... 22
2.2.2. Phƣơng thức cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp............................................. 24
2.3. Các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp xây lắp...............27
2.3.1. Chỉ tiêu số lƣợng cơng trình trúng thầu và giá trị trúng thầu hàng năm.........27
2.3.2. Năng lực tài chính.......................................................................................... 27
2.3.3. Năng lực về nhân sự....................................................................................... 29
2.3.4. Năng lực kinh nghiệm thi công...................................................................... 29
2.3.5. Đánh giá về kỹ thuật và chất lƣợng............................................................... 30
2.3.6. Đánh giá về tiến độ thi công.......................................................................... 31
2.3.7. Đánh giá về giá.............................................................................................. 32
2.4. Những nhân tố ảnh hƣởng đến năng lực cạnh tranh trong đấu thầu của doanh
nghiệp xây dựng................................................................................................ 32
2.4.1. Nhóm các nhân tố chủ quan........................................................................... 32
2.4.2. Nhóm nhân tố khách quan.............................................................................. 37
2.5. Sự cần thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp............39
2.6. Cơ sở pháp lý về cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp.......................................... 40
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2........................................................................................ 41


CHƢƠNG 3: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG
CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG ĐẤU THẦU XÂY LẮP CỦA TỔNG
CÔNG TY 319......................................................................................................... 42
3.1. Giới thiệu khái quát về Tổng Công ty 319........................................................ 42
3.1.1. Giới thiệu chung về Tổng công ty.................................................................. 42
3.1.2. Cơ cấu tổ chức của Tổng cơng ty................................................................... 43
3.1.3. Tình hình sản xuất kinh doanh về hoạt động xây lắp của công ty..................48
3.2. Công tác đấu thầu xây lắp của Tổng Công ty 319............................................. 49

3.2.1. Cơ cấu tổ chức phịng đấu thầu của Tổng cơng ty 319................................... 49
3.2.2. Quy trình thực hiện cơng tác đấu thầu của Tổng công ty............................... 51
3.2.3. Kết quả đấu thầu trong giai đoạn 2014 – 2016............................................... 54
3.2.4. Một số cơng trình trƣợt thầu và nguyên nhân................................................ 56

3.3. Thực trạng năng lực cạnh tranh trong đấu thầu của Tổng công ty 319.............57
3.3.1. Hoạt động Marketing..................................................................................... 57
3.3.2. Năng lực máy móc thiết bị cơng nghệ............................................................ 57
3.3.3. Năng lực tài chính.......................................................................................... 58
3.3.4. Nguồn nhân lực.............................................................................................. 62
3.3.5. Lập giá dự thầu.............................................................................................. 65
3.3.6. Chiến lƣợc cạnh tranh thầu............................................................................ 66


3.3.7. Công tác lập hồ sơ dự thầu.................................................................... 67
3 4. Đánh giá những cơ hội và thách thức đối với Tổng Công ty 319 trong cạnh tranh68
3.4.1. Những cơ hội................................................................................................. 68
3.4.2. Những thách thức........................................................................................... 68
3.5. Định hƣớng phát triển của Công ty trong giai đoạn 2017 - 2022......................69
3.6. Đề xuất một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Tổng Công ty 319
trong đấu thầu xây lắp....................................................................................... 71
3.6.1. Nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực............................................................ 71
3.6.2. Nâng cao năng lực máy móc thiết bị thi cơng................................................ 74
3.6.3. Nâng cao năng lực tài chính........................................................................... 77
3.6.4. Lập giá dự thầu hợp lý................................................................................... 78
3.6.5. Nâng cao chất lƣợng lập hồ sơ dự thầu.......................................................... 81
3.6.6. Nâng cao công tác quản lý chất lƣợng cơng trình.......................................... 86
3.6.7. Chiến lƣợc hóa marketing............................................................................. 89
3.6.8. Mở rộng quan hệ liên doanh, liên kết............................................................. 92
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................... 94

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................ 96
PHỤ LỤC.................................................................................................................... 98


DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1.1: Trình tự thực hiện đấu thầu............................................................................ 8
Hình 3.1: Sơ đồ tổ chức quản lý của Tổng cơng ty...................................................... 46
Hình 3.2: Sơ đồ cơ cấu tổ chức phịng Đấu thầu.......................................................... 49
Hình 3.3: Biểu đồ tình hình đấu thầu tính theo số lần dự thầu của Tổng cơng ty.........55
Hình 3.4: Sơ đồ nhân quả trong quản lý chất lƣợng.................................................... 87


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 3.1: Chỉ tiêu phản ánh tình hình sản xuất kinh doanh từ năm 2014 - 2016.........48
Bảng 3.2: Thu nhập bình quân đầu ngƣời giai đoạn 2014 - 2016................................ 49
Bảng 3.3: Năng lực cán bộ phòng đấu thầu................................................................. 50
Bảng 3.4: Bảng kê khai số lƣợng cơng trình trúng thầu giai đoạn 2014 – 2016..........54
Bảng 3.5: Bảng thống kê một số cơng trình trƣợt thầu và ngun nhân......................56
Bảng 3.6: Số liệu tài chính giai đoạn 2014 – 2016....................................................... 59
Bảng 3.7: Bảng so sánh tốc độ tăng trƣởng của Tổng công ty với đối thủ cạnh tranh .60
Bảng 3.8: Một số chỉ tiêu tổng quát đánh giá tình hình tài chính................................. 61
Bảng 3.9: Bảng kê khai năng lực cán bộ chuyên môn và kỹ thuật............................... 63
Bảng 3.10: Kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực của Tổng công ty................................. 72


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT

Tên viết tắt

Nội dung viết tắt

1

BCTC

Báo cáo tài chính

2

BKHĐT

Bộ kế hoạch đầu tƣ

3

BQP

Bộ Quốc Phịng

4

CĐT

Chủ đầu tƣ

5

CP

Chính phủ

6

CBCNV

Cán bộ cơng nhân viên

7

HĐ

Hợp đồng

8

HĐQT

Hội đồng quản trị

9

HĐTV

Hội đồng thành viên

10

HSMT

Hồ sơ mời thầu

11

NĐ

Nghị định

12

NVL

Nguyên vật liệu

13

PTHH

Phát triển hạ tầng

14

QLHĐ

Quản lý hợp đồng

15

QH

Quốc hội

16

SXKD

Sản xuất kinh doanh

17

TT

Thông tƣ

18

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn



1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngày nay, đấu thầu đƣợc áp dụng trên nhiều lĩnh vực nhƣng nhiều nhất vẫn là trong
lĩnh vực xây dựng cơng trình. Trong nền kinh tế thị trƣờng hiện nay, phƣơng thức đấu
thầu trong lĩnh vực xây dựng cơ bản có vai trị to lớn đối với chủ đầu tƣ, nhà thầu và
nhà nƣớc. Mặt khác, do đặc điểm quá trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp
xây dựng đƣợc bắt đầu hoạt động tiêu thụ sản phẩm thông qua việc ký kết hợp đồng
xây dựng. Chính vì vậy, sự phát triển của doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào khả năng

thắng thầu và hợp đồng xây dựng cơng trình. Thực tế hoạt động đấu thầu xây dựng
cơng trình nhiều năm trở lại đây có sự cạnh tranh rất quyết liệt về giá bỏ thầu, về chất
lƣợng cơng trình, về tiến độ thi cơng… Chính sự cạnh tranh này tạo cho các doanh
nghiệp xây dựng nhiều cơ hội, đồng thời có nhiều thách thức. Cơ hội đó là số lần dự
thầu tăng lên, cịn thách thức là việc có trúng thầu hay khơng. Mặt khác, sự đòi hỏi
ngày càng cao của các chủ đầu tƣ về chất lƣợng cơng trình, về tiến độ thi công…dẫn
tới các nhà thầu phải luôn nổ lực để nâng cao năng lực cạnh tranh của mình.
Tổng Cơng ty 319 hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực xây dựng dân dụng. Hiện nay,
ngành xây dựng dân dụng đang gặp rất nhiều khó khăn và Tổng cơng ty 319 cũng
khơng phải là một ngoại lệ. Việc thắng thầu có ý nghĩa to lớn đối với cơng ty bởi nó
khơng chỉ giúp duy trì sản xuất mà cịn giúp doanh nghiệp tự chủ trong kinh doanh
thốt khỏi khó khăn. Trong thời gian vừa qua Tổng Công ty 319 đã gặt hái đƣợc nhiều
thành công trong đấu thầu, thắng thầu đƣợc những gói thầu lớn, giá thầu hợp lý và khả
năng thanh tốn cao. Tuy nhiên sắc xuất trƣợt thầu vẫn cịn rất cao. Đứng trƣớc thực
tế đó Tổng Cơng ty vẫn chƣa có đƣợc những giải pháp mang tính tồn diện về vấn đề
cạnh tranh trong đấu thầu.
Việc tìm giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp là vấn đề
thực sự cần thiết trong thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp
xây dựng nói chung và Tổng Cơng ty 319 nói riêng, nó đặt ra yêu cầu phải nâng cao
năng lực trong đấu thầu xây lắp.

11


Đứng trƣớc bối cảnh đó, nhận thức rõ đƣợc tầm quan trọng của việc thắng thầu đối
với Tổng Công ty 319, việc chọn đề tài: “Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh
trong đấu thầu xây lắp của Tổng Công ty 319” làm đề tài luận văn là rất cần thiết.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Mục đích nghiên cứu của đề tài là đề xuất một số giải pháp hiệu quả và khả thi nhằm
nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu của Tổng công ty 319.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Tác giả tập trung “Nghiên cứu giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu
xây lắp của Tổng Công ty 319”.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1. Theo không gian
Nghiên cứu năng lực cạnh tranh đối với Tổng Công ty 319 về việc đấu thầu trong
nƣớc các gói thầu xây lắp sử dụng vốn nhà nƣớc.
3.2.2. Theo thời gian
Luận văn nghiên cứu khảo sát hoạt động đấu thầu của Tổng Công ty 319 từ năm 2013
đến nay và đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho hoạt động đấu thầu giai
đoạn từ 2017 đến 2022.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Phƣơng pháp chung: Là phƣơng pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử.
Phƣơng pháp riêng: Là phƣơng pháp điều tra, thu thập số liệu, phân tích định tính,
so sánh, lập bảng kê, đánh giá và tổng hợp.


CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC ĐẤU THẦU TRONG
HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG
1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của đấu thầu trong hoạt động xây dựng
1.1.1. Khái niệm về đấu thầu trong hoạt động xây dựng
Thuật ngữ đấu thầu đã dần trở nên quen thuộc đối với chúng ta, nó khơng chỉ thơng
dụng đối với những ngƣời đang học tập và làm việc trong ngành xây dựng mà nó cịn
rất phổ biến đối với mỗi ngƣời dân.
Đấu thầu là một quá trình chủ đầu tƣ lựa chọn đƣợc một nhà thầu đáp ứng đƣợc các
yêu cầu của mình. Trong nền kinh tế thị trƣờng, ngƣời mua (chủ đầu tƣ) tổ chức đấu
thầu để ngƣời bán (các nhà thầu) cạnh tranh nhau. Mục tiêu của các ngƣời mua là có
đƣợc hàng hóa và dịch vụ thỏa mãn các yêu cầu của mình về mặt kỹ thuật, chất lƣợng
và chi phí thấp nhất. Mục đích của nhà thầu là giành đƣợc quyền cung cấp hàng hóa

dịnh vụ đó với giá đủ bù đắp các chi phí đầu vào và đảm bảo mức lợi nhuận cao nhất
có thể có.
Theo từ điển Bách Khoa (do Trung tâm biên soạn từ điển Bách Khoa Việt Nam biên
soạn, xuất bản năm 1995) thì: “Đấu thầu là phƣơng thức giao dịch đặc biệt, ngƣời
muốn xây dựng cơng trình (ngƣời gọi thầu) cơng bố trƣớc các u cầu và điều kiện
xây dựng cơng trình để ngƣời nhận xây dựng cơng trình (ngƣời dự thầu) cơng bố giá
mà mình muốn nhận. Ngƣời gọi thầu sẽ lựa chọn nhà dự thầu nào phù hợp với điều
kiện của mình với giá thấp hơn. Phƣơng thức đấu thầu đƣợc áp dụng tƣơng đối phổ
biến trong mua sắm tài sản và xây dựng cơng trình tƣ nhân và Nhà nƣớc”. [1]
Cịn theo từ điển Tiếng Việt (do viện ngôn ngữ khoa học biên soạn xuất bản năm
1998) đấu thầu đƣợc giải thích là “đọ cơng khai, ai nhận làm, ai nhận bán với điều
kiện tốt nhất thì đƣợc giao cho nhận làm hoặc nhận bán bao gồm các cơng trình xây
dựng, các loại hàng hóa và các dịch vụ...”. [2]
Theo quy chế đấu thầu của Việt Nam ban hành theo Nghị Định số 88/1999/ NĐ- CP
ngày 01/9/1999 thì: “Đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng các yêu cầu của
bên mời thầu”. [3]


Theo Từ điển Kinh tế học hiện đại (do NXB Chính trị quốc gia và đại học Kinh tế
Quốc dân hợp tác sản xuất năm 1999) thì đấu thầu là “một đề nghị trả mà một cá nhân
hay một tổ chức đƣa ra để sở hữu hoặc kiểm soát tài sản, các đầu vào, hàng hóa hay
dịch vụ. Ngƣời ra quyết định tối đa hóa lợi ích sẽ cân đối mức tự nguyện trả biên của
mình với chi phí cơ hội của số tiền đƣợc yêu cầu để trả”. [4]
Theo Hiệp hội quản lý mua sắm Canada (năm 1999) thì đấu thầu là “một phƣơng pháp
mua sắm mà ngƣời mua yêu cầu những nhà cung cấp có năng lực nộp cho mình những
bản chào hàng cho các hàng hóa, dịch vụ hay cơng trình và trên cơ sở đó ngƣời mua sẽ
lựa chọn đƣợc ngƣời bán thích hợp nhất”. [5]
Theo luật đấu thầu số 43/2013/QH13 thì “đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu để
ký kết và thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ tƣ vấn, dịch vụ phi tƣ vấn, mua sắm
hàng hóa, xây lắp; lựa chọn nhà đầu tƣ để ký kết và thực hiện hợp đồng dự án đầu tƣ

theo hình thức đối tác cơng tƣ, dự án đầu tƣ có sử dụng đất trên cơ sở bảo đảm cạnh
tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế”. [6]
Tuy vậy nếu đứng ở mỗi góc độ khác nhau thì sẽ có cách nhìn nhận và những khái
niệm khác nhau về đấu thầu:
- Dƣới góc độ của chủ đầu tƣ: Đấu thầu là quá trình chọn lựa nhà thầu có khả năng tạo
ra sản phẩm đảm bảo chất lƣợng với chi phí xây dựng thấp nhất và đúng tiến độ thi
cơng đặt ra. Là hình thức cạnh tranh nhằm lựa chọn ngƣời nhận thầu về tƣ vấn khảo
sát thiết kế, thi công xây lắp công trình mua sắm thiết bị...đáp ứng đƣợc yêu cầu kinh
tế, kỹ thuật đặt ra trong xây dựng cơng trình với giá cả hợp lý nhất.
- Dƣới góc độ các nhà thầu: Đấu thầu là hình thức cạnh tranh trong sản xuất kinh doanh
mà thơng qua đó nhà thầu giành đƣợc cơ hội nhận thầu về tƣ vấn thiết kế, thi công
xây lắp, mua sắm thiết bị... Đấu thầu là hoạt động có tính cạnh tranh cao lên mỗi nhà
thầu đều đảm bảo có trách nhiệm cao đối với cơng việc nhận thầu để giữ uy tín của
mình với chủ đầu tƣ.


- Dƣới góc độ quản lý Nhà nƣớc: Đấu thầu là một phƣơng thức quản lý thực hiện dự án

đầu tƣ mà thơng qua đó lựa chọn đƣợc nhà dự thầu đáp ứng đƣợc các yêu cầu của bên
mời thầu trên cơ sở cạnh tranh giữa các nhà thầu.
Trên đây mới chỉ là những khái niệm cơ bản về đấu thầu cịn rất nhiều khái niệm khác
nói về đấu thầu. Nhƣng nói chung, tuy có nhiều khái niệm từ nhiều góc độ khác nhau
thì các khái niệm đều nói lên những đặc điểm cơ bản sau về đấu thầu:
- Thứ nhất, đấu thầu với bản chất là một hoạt động mua bán. Tuy nhiên, đây là một hoạt

động mua bán đặc biệt, vì khi đó ngƣời mua (hay cịn gọi là bên mời thầu) có quyền
lựa chọn cho mình ngƣời bán (hay còn gọi là nhà thầu) tốt nhất một cách cơng khai và
theo một quy trình nhất định.
- Thứ hai, đấu thầu mang tính cạnh tranh gay gắt, do vậy mà hoạt động này chỉ có trong

nền kinh tế thị trƣờng khi xã hội đã phát triển đến một mức tƣơng đối ổn định. Lúc
này, ngƣời ta phải cạnh tranh với nhau để giành khách hàng, còn khách hàng đƣợc tùy
ý lựa chọn ngƣời bán phù hợp với yêu cầu và chủng loại hàng hóa mà mình cần mua.
1.1.2. Các đặc điểm của đấu thầu trong xây dựng
Đấu thầu giúp cho chủ đầu tƣ chọn lựa đƣợc nhà thầu đáp ứng tốt nhất những u cầu
của mình. Nhờ đó họ có đƣợc những cơng trình có chất lƣợng cao, giá cả phù hợp,
phù hợp công năng sử dụng. Mặc dù cũng có bản chất là sự lựa chọn ngƣời cung cấp
hàng hóa hoặc dịch vụ, nhƣng đấu thầu xây dựng có những đặc điểm riêng sau đây
khác biệt với các loại đấu thầu khác:
- Đặc điểm thứ nhất: Đấu thầu xây dựng mang tính phức tạp hơn. Khơng giống đấu thầu

một loại hàng hóa hoặc dịch vụ đơn thuần, đấu thầu xây dựng nhằm tìm kiếm một nhà
thầu cung cấp nhiều dịch vụ khác nhau từ tƣ vấn thiết kế, thi cơng cho đến hồn thiện
cơng trình. Vì thế, đối với những cơng trình quan trọng, quy mơ lớn, chủ đầu tƣ
thƣờng chia thành các gói thầu khác nhau.
- Đặc điểm thứ hai: Đấu thầu xây dựng mang tính kỹ thuật. Đấu thầu xây dựng phải

đảm bảo lựa chọn đƣợc nhà thầu có khả năng đáp ứng về kỹ thuật, có cơng nghệ đáp
ứng đƣợc u cầu kỹ thuật của cơng trình.


- Đặc điểm thứ ba: Đấu thầu xây dựng có giá trị lớn. Có những cơng trình địi hỏi vốn
lớn lên đến hàng trăm hoặc hàng nghìn tỷ đồng. Hầu hết trong số đó là vốn có nguồn
gốc từ ngân sách nhà nƣớc hoặc những hợp đồng tín dụng, liên danh góp vốn giữa
nhiều chủ thể khác nhau. Do đó, vấn đề là phải tìm ra phƣơng thức, hình thức đấu thầu
thích hợp để sử dụng lƣợng vốn đó phù hợp nhất, mang lại hiệu quả kinh tế cũng nhƣ
xã hội cao nhất.
- Đặc điểm thứ tƣ: Thời gian thực hiện thầu kéo dài. Trúng thầu có nghĩa là nhà thầu
phải thi cơng cơng trình với khoảng thời gian kéo dài. Do đó trúng thầu có thể dẫn đến
nhiều hệ quả khác nhau, mà nếu khơng quản lý thích hợp sẽ dẫn đến những tiêu cực

nhƣ chất lƣợng cơng trình kém hoặc chậm tiến độ, không thực hiện công việc đƣợc
giao…
Với những đặc điểm riêng riêng biệt trên thì đấu thầu xây dựng cần phải đƣợc pháp
luật điều chỉnh một cách chặt chẽ nhằm tránh đƣợc những hậu quả phát sinh từ hoạt
động này.
1.1.3. Vai trò của đấu thầu trong hoạt động xây dựng
1.1.3.1. Đối với chủ đầu tư
Thông qua đấu thầu, chủ đầu tƣ sẽ tìm đƣợc nhà thầu có khả năng đáp ứng cao nhất
các yêu cầu thực hiện dự án đầu tƣ trên cả phƣơng diện chất lƣợng, tiến độ và chi phí.
Hiệu quả vốn đầu tƣ đƣợc tăng cƣờng nhờ vốn đƣợc quản lý chặt chẽ, khắc phục
đƣợc tình trạng thất thốt vốn. Đấu thầu cũng giúp chủ đầu tƣ giải quyết đƣợc tình
trạng phụ thuộc vào một nhà thầu nhƣ trong hình thức giao thầu hoặc chỉ định thầu.
Tuy nhiên để đảm bảo đƣợc hiệu quả thiết thực của đấu thầu, chủ đầu tƣ phải am hiểu
sâu sắc quy chế đấu thầu và có đƣợc đội ngũ cán bộ có năng lực chun mơn tốt, có
đạo đức nghề nghiệp để lập hồ sơ mời thầu có chất lƣợng, đánh giá đúng các hồ sơ dự
thầu và lựa chọn đúng nhà thầu có năng lực thực hiện u cầu cơng trình.
1.1.3.2. Đối với các nhà thầu
Việc thực hiện chế độ đấu thầu sẽ phát huy đƣợc tính chủ động, sáng tạo và linh hoạt
tìm kiếm việc làm thông qua việc nắm bắt thông tin về dự án, về đối thủ cạnh tranh,


thiết lập quan hệ với các chủ thể kinh tế khác. Đấu thầu cũng tạo nên sức ép với các
nhà thầu trong việc đổi mới cơng nghệ, nâng cao trình độ cán bộ và công nhân viên,


qua đó nâng cao khả năng cạnh tranh để tăng xác suất trúng thầu. Thông qua đấu thầu,
các nhà thầu cũng sẽ tích lũy đƣợc thêm kinh nghiệm thi cơng, kinh nghiệm lập hồ sơ
dự thầu và xác định chiến lƣợc phát triển dài hạn của mình.
1.1.3.3. Đối với Nhà nước và xã hội
Thông qua đấu thầu, các cơ quan quản lý nhà nƣớc có đủ thơng tin thực tế và cơ sở

khoa học để đánh giá đúng thực lực của các chủ đầu tƣ và các nhà thầu. Những điều
đó giúp Nhà nƣớc phát huy đúng đƣợc vai trị của mình trong nền kinh tế thị trƣờng:
tổ chức thị trƣờng xây dựng, tạo sự cạnh tranh lành mạnh và tăng cƣờng trật tự, kỷ
cƣơng trong thực hiện quá trình đầu tƣ.
1.2. Cách thức và trình tự trong đấu thầu
1.2.1. Các hình thức lựa chọn nhà thầu xây dựng
Căn cứ vào Luật đấu thầu số 43/2013/QH13, có 8 hình thức lựa chọn nhà thầu:
- Đấu thầu rộng rãi.
- Đấu thầu hạn chế.
- Chỉ định thầu.
- Chào hàng cạnh tranh.
- Mua sắm trực tiếp.
- Tự thực hiện.
- Lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tƣ trong trƣờng hợp đặc biệt.
- Tham gia thực hiện của cộng đồng.
1.2.2. Các phương thức lựa chọn nhà thầu xây dựng
Căn cứ vào Luật đấu thầu số 43/2013/QH13, có 4 phƣơng thức lựa chọn nhà thầu:
- Phƣơng thức một giai đoạn một túi hồ sơ.


- Phƣơng thức một giai đoạn hai túi hồ sơ.
- Phƣơng thức hai giai đoạn một túi hồ sơ.
- Phƣơng thức hai giai đoạn hai túi hồ sơ.
1.2.3. Trình tự thực hiện đấu thầu

Chuẩn bị đấu thầu
Sơ tuyển nhà thầu (nếu có)
Lập hồ sơ mời thầu
Mời thầu
Đóng thầu

Mở thầu
Đánh giá xếp hạng nhà thầu
Trình duyệt kết quả đấu thầu
Cơng bố trúng thầu, thƣơng
thảo hồn thiện HĐ
Trình duyệt nội dung và ký kết HĐ


Hình 1.1: Trình tự thực hiện đấu thầu


Bƣớc 1: Chuẩn bị đấu thầu
Để tổ chức tốt một cuộc đấu thầu chủ đầu tƣ phải chuẩn bị các công việc cần thiết :
- Lập kế hoạch đấu thầu về phân chia gói thầu, phƣơng thức thực hiện hợp đồng, kế

hoạch về thời gian, kế hoạch đấu thầu phải đƣợc ngƣời có thẩm quyền đầu tƣ phê
duyệt.
- Chuẩn bị nhân sự: Gồm những ngƣời có thẩm quyền quyết định đầu tƣ của bên mời

thầu (chủ đầu tƣ hoặc đại diện) và chỉ định tổ chuyên gia hoặc tƣ vấn giúp việc.
- Chuẩn bị hồ sơ mời thầu gồm:

+ Thƣ mời thầu… hoặc thông báo mời thầu.
+ Mẫu đơn dự thầu.
+ Chỉ dẫn đối với nhà thầu.
+ Hồ sơ thiết kế kỹ thuật kèm theo bản tiên lƣợng và chỉ dẫn kỹ thuật.
+ Tiến độ thi công.
+ Các điều kiện tài chính, thƣơng mại, tỷ giá ngoại tệ, phƣơng thức thanh toán.
+ Điều kiện chung và điều kiện cụ thể của hợp đồng.
+ Mẫu bảo lãnh dự thầu.

+ Mẫu thoả thuận hợp đồng.
+ Mẫu bảo lãnh thực hiện hợp đồng .
Công việc chuẩn bị hồ sơ mời thầu là khâu chuẩn bị hết sức quan trọng đối với bên mời
thầu vì nó có vai trị quyết định đối với kết quả đấu thầu và chất lƣợng cơng trình sau này.
- Chuẩn bị các tiêu chuẩn đánh giá và thang điểm đánh giá : Trong

giai đoạn sơ tuyển, bên mời thầu đánh giá các nhà thầu về :
+ Năng lực kỹ thuật công nghệ.


+ Năng lực tài chính


+ Kinh nghiệm.
Các tiêu chuẩn thang điểm để đánh giá:
+ Tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lƣợng.
+ Tiêu chuẩn kinh nghiệm của nhà thầu.
+ Tiêu chuẩn tài chính và giá cả.
+ Tiêu chuẩn tiến độ thi công.
Bƣớc 2: Sơ tuyển nhà thầu (nếu có)
Việc sơ tuyển nhà thầu phải đƣợc tiến hành đối với các gói thầu có giá trị từ 200 tỷ
đồng trở lên nhằm lựa chọn các nhà thầu có đủ năng lực và kinh nghiệm thực hiện, đáp
ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu. Sơ tuyển nhà thầu đƣợc thực hiện theo các bƣớc sau:
- Lập hồ sơ sơ tuyển, bao gồm:
+ Thƣ mời sơ tuyển.
+ Chỉ dẫn sơ tuyển.
+ Tiêu chuẩn đánh giá.
+ Phụ lục kèm theo.
- Thông báo mời sơ tuyển:
- Nhận và quản lý hồ sơ dự sơ tuyển.

- Đánh giá hồ sơ dự sơ tuyển.
- Trình duyệt kết quả sơ tuyển
- Thơng báo kết quả sơ tuyển.
Bƣớc 3: Lập hồ sơ mời thầu
Hồ sơ mời thầu bao gồm:


- Thƣ mời thầu
- Mẫu đơn dự thầu
- Chỉ dẫn đối với nhà thầu
- Các điều kiện ƣu đãi (nếu có)
- Các loại thuế theo quy định của pháp luật
- Hồ sơ thiết kế kỹ thuật kèm theo bàng tiên lƣợng và chỉ dẫn kỹ thuật.
- Tiến độ thi công.
- Tiêu chuẩn đánh giá
- Điều kiện chung và điều kiện cụ thể của hợp đồng.
- Mẫu bảo lãnh dự thầu.
- Mẫu thỏa thuận hợp đồng.
- Mẫu bảo lãnh thực hiện hợp đồng

Bƣớc 4: Gửi thƣ mời thầu hoặc thông báo mời thầu
- Thông báo mời thầu: áp dụng trong trƣờng hợp đấu thầu rộng rãi hoặc đối với các gói

thầu sơ tuyển. Bên mời thầu phải tiến hành thông báo trên các phƣơng tiện thông tin
đại chúng tuỳ theo quy mơ và tính chất của gói thầu theo quy định.
- Gửi thƣ mời thầu: áp dụng trong trƣờng hợp đấu thầu hạn chế bên mời thầu phải gửi

thƣ mời thầu trực tiếp đến từng nhà thầu trong danh sách đã đƣợc duyệt.
Bƣớc 5: Đóng thầu (nhận và quản lý hồ sơ dự thầu)
Bên mời thầu tiếp nhận hồ sơ dự thầu của nhà thầu nộp trực tiếp hoặc gửi qua đƣờng

bƣu điện theo địa chỉ và thời gian quy định trong hồ sơ mời thầu. Bên mời thầu không
nhận hồ sơ dự thầu hoặc tài liệu bổ sung nào, kể cả thƣ giảm giá sau thời điểm đóng
thầu. Các hồ sơ dự thầu nộp sau thời điểm đóng thầu đƣợc xem là không hợp lệ và
đƣợc gửi trả lại cho nhà thầu theo nguyên trạng.


Việc quản lý hồ sơ dự thầu đƣợc quản lý theo chế độ quản lý hồ sơ “mật”.
Bƣớc 6: Mở thầu
Việc mở thầu sẽ đƣợc tiến hành công khai theo ngày giờ, địa chỉ đã ghi trong hồ sơ
mời thầu. Đại diện của bên mời thầu và các nhà thầu sẽ tham gia mở thầu và ký vào
biên bản mở thầu.
Bƣớc 7: Đánh giá xếp hạng nhà thầu
Việc đánh giá các hồ sơ dự thầu đƣợc thực hiện theo trình tự sau:
- Đánh giá sơ bộ : bên mời thầu xem xét tính hợp lệ của hồ sơ dự thầu, nhằm loại bỏ
các hồ sơ không đáp ứng yêu cầu, bao gồm:
+ Kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ dự thầu.
+ Xem xét sự đáp ứng cơ bản của hồ sơ dự thầu đối với hồ sơ mời thầu.
- Đánh giá chi tiết hồ sơ dự thầu:
+ Đánh giá về tiêu chuẩn kỹ thuật : theo tiểu chuẩn đƣợc duyệt trong hồ sơ mời thầu.
+ Đánh giá về mặt tài chính, thƣơng mại: tiến hành đánh giá tài chính, thƣơng mại các nhà
thầu thuộc danh sách ngắn trên cùng một mặt bằng theo tiêu chuẩn đánh giá đƣợc phê duyệt.
- Đánh giá tổng hợp, xếp hạng nhà thầu theo giá đánh giá và kiến nghị nhà thầu trúng
thầu với giá trúng thầu tƣơng ứng.
Bƣớc 8: Trình duyệt kết quả đấu thầu
Chủ đầu tƣ sau khi căn cứ vào kết quả chấm thầu và các quy định của nhà nƣớc,
ngƣời quản lý cơng việc đấu thầu lập bản tƣờng trình chi tiết và đầy đủ tới chủ đầu tƣ
và các cơ quan nhà nƣớc có liên quan để thẩm định và xét duyệt lần cuối cùng.
Bƣớc 9: Công bố trúng thầu, thƣơng thảo hoàn thiện và ký hợp đồng
Sau khi lựa chọn đƣợc nhà thầu (đƣợc các cơ quan có thẩm quyền chấp thuận và phê
duyệt) chủ đầu tƣ tiến hành công bố trúng thầu và thƣơng thảo hợp đồng. Sau khi