Bài 23. Kinh tế, văn hoá thế kỉ XVI - XVIII

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Ti t 18 BÀI 23 KINH T VĂN HÓA TH

ế

Ế

Ế

K XVI –XVIII

Ỉ

A MỤC TIÊU :

1 / kiến thức :

Tuy nho giáo vẫn được chính quyền phong kiến đề cao nhưng nhân dân trong làng

xã luôn bảo tồn và phát huy nếp sống văn hóa truyền thống của dân tộc .

Đạo thiên chúa được truyền bá vào nước ta đồng thời với việc thương nhân châu

âu đến nước ta tìm nguồn lợi và tài nguyên .

Chữ quốc ngữ ra đời xuất phát từ nhu cầu truyền đạo của các giáo sĩ .

2/ tư tưởng :

Hiểu được truyền thống văn hóa của dân tộc ln phát triển trong bất kì hồn

cảnh nào.

Bồi dưỡng ý thức bảo vệ truyền thống văn hóa dân tộc .

3/kĩ năng :

_ kĩ năng nhận xét trình độ phát triển văn hóa dân tộc thế kỉ XVI-XVIII.

Quan sát và mơ tả hình ảnh như : một lễ hội, trị chơi .

4/ định hướng năng lực được hình thành :

_ năng lực quan sát, phân tích tranh ảnh và nhận xét .

B/ PHƯƠNG PHÁP – PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

1/ PHƯƠNG PHÁP

Thuyết trình , vấn đáp

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Sách giáo khoa
Sách giáo viên

Tranh ảnh, máy chiếu

C TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
1/ ổn định

2/ kiểm tra bài cũ ( 2p)

Khoanh tròn vào chữ cái đứng đầu câu em cho là đúng :

a/thế kỉ XVI-XVIII chính quyền Lê – Trinh rất quan tâm đến thủy lợi, tổ chức khai hoang
.b/thế kỉ XVI- XVIII chính quyền nhà nguyễn khuyến khích khai hoang lập ấp , kinh tế
nông nghiệp rất phát triển

c/ thế kỉ XVI-XVIII nhà nguyễn không quan tâm đến nông nghiệp
d/ câu a và c đúng .

 Đáp án b

3/ bài mới :( 1p)

Mặc dù tình hình đất nước khơng ổn định , chia cắt kéo dài nhưng nền kinh tế vẫn đạt
mức phát triển nhất định .

Bên cạnh đó , đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân có nhiều điểm mới do việc giao
lưu bn bán với người phương tây mở rộng .

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC

MỤC 1 : tôn giáo
Hd1 : ( cả lớp ) 2p

Gv: ở thế kỉ XVI-XVII nước ta có những
tơn giáo nào ?

+> nho giáo, phật giáo , đạo giáo sau
thêm thiên chúa giáo .

Gv : nêu vài nét về sự phát triển của các
tơn giáo đó ?

+> tiếp nối thời lê sơ , vương triều MẠC
cũng như nhà LÊ –TRỊNH ở các thế kỉ
XVI-XVIII ra sức củng cố địa vị của nho
giáo nhằm bảo vệ quyền thống trị của
mình . tuy nhiên cùng với sự suy thoái
của nhà nước quân chủ trung ương ương
tập quyền , sự thay đổi vị trí của những
người đứng đầu nhà nước .

Và nhất là trước tác động của nền kinh tế
thị trường , quan hệ tiền tệ . nho giáo
khơng cịn giữ vị trí độc tơn .

Gv : ngun nhân nào dẫn đến việc nho
giáo khơng cịn giữ vị trí độc tôn ?

+> do các thế lực phong kiến tranh giành
địa vị , vua lê trở thành bù nhìn .

_ hd2 :( cả lớp )vè phật giáo và đạo
giáo :2p

Pphật giáo và đạo giáo được phục hồi
Các chùa quán được xây dựng, sửa chửa .
số người theo đạo phật ngày càng đông ,
Các chùa như : QUỲNH LÂM , HỒ
THIÊN, TÂY PHƯƠNG được sửa sang
lại đẹp đẽ .

Tuy nhiên phật giáo và đạo giáo thời kì
này khơng phát triển bằng thời LÝ –
TRẦN

_hd3 ( cả lớp) về tín ngưỡng và các sinh
hoạt văn hóa dân gian :2p

Từ những thế kỉ trước , các nhà nước
phong kiến luôn ban hành lệnh cấm các
tục lệ lạc hậu , mê tín dị đoan . nhưng giờ
đây khi chiến tranh , thiên tai ,mất mùa

GHI BẢNG

1/ tôn giáo :

_ nho giáo vẫn được đề cao trong học tập
thi cử và tuyển chọn quan lại .

_ phật giáo và đạo giáo được phục hồi

_ các hình thức sinh hoạt văn hóa dân
gian : đánh vật ., đua thuyền , đi cà kheo .,
leo dây đấu cờ , thổi cơm

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

đói kém xảy ra liên miên đe dọa cuộc
sống con người .

Điều đó càng làm cho nhân dân tin vào
những gì khơng thể giải thích được .
Bên cạnh những tín ngưỡng truyền thống
tốt đẹp như : thờ cúng tổ tiên , các vị anh
hùng vv… được duy trì thì xuất hiện
nhiều tín ngưỡng mới .

ở các đền thờ, vào các ngày lễ hội vẫn
náo nức nhọn nhịp .

nhân dân vừa tổ chức nghi lễ vừa tổ chức
vui chơi hội hè , đua tài .

<i>dựa vào sách giáo khoa , em hãy kể tên</i>
<i>một số tín ngưỡng và các hình thức sinh</i>
<i>hoạt văn hóa dân gian ?</i>

<i>ở địa phương em có những tín ngưỡng</i>

<i>hoặc hình thức sinh hoạt văn hóa dân</i>
<i>gian nào ?</i>

 Thờ thánh mẫu thiên y ANNA, thờ
ông nam hải .

 Lễ hội rước sắc ở tháp bà ponaga,
lễ hội cầu ngư , …

quan sát hình 53 . bức tranh miêu tả cái
<i>gì ?</i>

+> buổi biểu diễn võ nghệ tại các hội
làng :

Hình thức phong phú nhiều thể loại : đấu
kiếm , cưỡi ngựa , bắn cung

+> buổi biểu diễn nghệ thuật : 3 người ở
góc trái đang thổi kèn , đánh trống . thể
hiện nét lạc quan yêu đời .

Hd3 ; cả lớp (2p)Về đạo thiên chúa :

Đạo thiên chúa bắt nguồn từ đâu ?
Vì sao lại xuất hiện ở nước ta ?
+> bắt nguồn từ châu âu

Thế kỉ XVI các giáo sĩ phương tây theo
thuyền buôn vào nước ta truyền đạo

_ thái độ của chính quyền TRỊNH –
NGUYỄN đối với đạo thiên chúa ?
+> tìm cách ngăn cấm

 Như vậy các em có thể thấy ở giai
đoạn này nước ta tồn tại rất nhiều
loại hình tơn giáo tín ngưỡng hết

_ thiên chúa giáo ra đời vào thế kỉ XVI

2 sự ra đời chữ quốc ngữ :

_ thế kỉ XVII một số giáo sĩ phương tây
dùng chữ cái la tinh ghi âm tiếng việt

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

sức đa dạng . và trong giai đoạn
hiện nay nước ta vẫn còn tồn tại
một số tôn giáo như phật giáo ,
thiên chúa giáo ,, ngồi ra cịn du
nhập thêm nhiều loại hình tơn giáo
mới như : đạo tin lành , hồi giáo,
đạo cao đài …. Nước ta là một
quốc gia đa sắc tộc , đa tơn giáo,
chính vì thế một trong những chủ
trương lớn của nước ta đó là chủ
trương tự do tôn giáo , tín
ngưỡng .

Mục 2:về sự ra đời của chữ quốc ngữ :

Chữ quốc ngữ ra đời trong hoàn cảnh nào
?

 Năm 1533 một giáo sĩ đã lén lút
vào đất sơn nam truyền đạo
nhưng không thành công

Nhưng những thập kỉ sau các giáo sĩ
người pháp , bồ đào nha lần lượt vào
nước ta truyền đạo .

Công việc truyền đạo phát triển nhanh
ở thế kỉ XVII. Nhu cầu mở rộng hoạt
động truyền giáo tăng lên

Chính vì vậy, một số giáo sĩ đã cùng
nhau góp sức tạo nên chữ việt

Theo mẫu tự la tinh.

Sau nhiều năm đầu tư vào đó , giáo sĩ
người pháp ;à ALEXANDERROT đã
dựa vào cơng trình nghiên cứu của
người đi trước hoàn thành việc biên
soạn cuốn từ điển việt – bồ la tinh vào
năm 1650-1651 , đánh dấu sự ra đời
của chữ quốc ngữ .

*tại sao trong một thời gian dài
chữ quốc ngữ không được sử dụng

?

=> do giai cấp phong kiến bảo
thủ , lạc hậu

* ý nghĩa của chữ quốc ngữ ?
=> là thứ chữ viết tiện lợi khoa

3 văn học và nghệ thuật dân gian :

aVăn học :

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

học, là công cụ thơng tin thuận
tiện.

Đóng vai trị quan trọng trong văn
học viết

Muc 3:Về văn học và nghệ thuật dân gian
:

Hd1: ( cả lớp )5pVăn học :

Văn học giai đoạn này gồm mấy bộ
phận ?

 Văn học giai đoạn này gồm 2 bộ
phận : văn học bác học và văn học
dân gian .

Văn học giai đoạn này có những thành
tựu gì ?

 Văn học chữ nôm rất phát triển
( truyện , thơ... )

Văn học giai đoạn này có những tác giả
tiêu biểu nào ?

 Nguyễn bỉnh khiêm , đào duy từ
vv...

Họ là những người có tài , yêu nước
thương dân .

Thơ văn mang tính triết lí sâu xa .

Các tác phẩm của họ là di sản văn hóa
dân tộc .

Văn học dân gian :

Bên cạnh dịng văn học nho giáo, nước ta
hình thành một dịng văn học dân gian
đậm đà bản sắc dân tộc .

Với hàng loạt những câu ca dao , tục ngữ
hò vè, .... chứa đựng những tình cảm
,những khát khao hoài bão của nhân dân
ta về một cuộc sống tốt đẹp .

Hd2 : ( cả lớp ) 5pNghệ thuật dân gian

Nghệ thuật dân gian thời kì này gồm mấy
loại hình ?

 Gồm nghệ thuật điêu khắc và nghệ
thuật sân khấu

Về nghệ thuật điêu khắc có những đặc
điểm là đường nét chạm trổ đơn giản mà
dứt khốt

ở khánh hịa có những cơng trình điêu

_ văn học dân gian phát triển với nhiều thể
loại phong phú ..

b nghệ thuật dân gian

nghệ thuật điêu khắc gỗ và tượng phật bà
quan âm

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

khắc tiêu biểu nào ?

 Tượng phật ngồi và tượng phật
nằm tại chùa long sơn

_ quan sát hình 54 và nhận xét ?

 Bức tượng do nghệ nhân trương
văn thọ tạo ra năm 1655. Tượng
cao 3m7 rộng 2m1, khn mặt đẹp
, cân đối , hài hịa , giữa mỗi tay là
một con mắt , đầu đội mũ hoa sen .
_ về nghệ thuật chèo tuồng : phát triển
rực rỡ , phản ánh đời sống lao động cần
cù vất vả nhưng lạc quan yêu đời.
Lên án kẻ gian nịnh , ca ngời tình yêu
quê hương đất nước , con người

 Văn học và nghệ thuật dân gian
thời kì này đã có sự phát triển
mạnh mẽ . đã có nhiều thành tựu
quý báu . đó là sự trỗi dậy mạnh
mẽ sức sống tinh thần của nhân
dân ta



Văn học và nghệ thuật dân gian

thời kì này đã có sự phát triển

mạnh mẽ , đã có nhiều thành tựu

quý báu .



Đó là sự trỗi dậy mạnh mẽ sức

sống tinh thần của nhân dân ta

5/

củng cố :3p

*từ thế kỉ XVI-XVII hệ tư tưởng nào vẫn giữ địa vị thống trị nhưng khơng cịn vị

trí độc tôn ?

a/ thiên chúa giáo

b/ phật giáo

c / đạo giáo

d/ nho giáo

=> nho giáo

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

a/ nguyễn bỉnh khiêm

b/lương thế vinh

c/ vũ hữu

6/ hướng dẫn về nhà : 2p

Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2 trong sgk

. tìm hiểu về tình hình chính trị đàng ngoài nửa sau thế kỉ XVIII và những cuộc

khởi nghĩa nơng dân đàng ngồi thế kỉ XVIII.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9></div>

<!--links-->