Ebook Đảng cộng sản Việt Nam với việc cải cách nền hành chính nhà nước: Phần 1

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.11 MB, 20 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

T S . T R Ầ N Đ ÌN H T H Ă N G

ĐẢNG CỘNG SẢN

VIỆT NAM

V0I

VIỆC GẢI CÁCH

NỀN HÀNH CHÍNH NHÀ

nư0c

(Sách chuyên khảo)

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2></div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

LỜI NHÀ XUẤT BẢN

Ngày nay. khơng chì ị nước la. mà tại n h iể u nước ir é n t h ế
giới, cái cách nén h à n h chính dang là một vấn đé m an g tíĩih
tồn cẩu. là dộng lực thủc đẩy lả n g cruòng k m h tế. p h á t m ề n
dãn c h ủ và các lình vực cúa địi sông xă hội.

T ừ nảm 1986, Dâng ta đ ả chu lrương cài cách n ề n h à n h
chính vót n h ữ n g nội dung, phương hướng và giài pháp th ự c hiện
cụ ihể, sá n g lạo. Từ việc xác dịnh những n g u y én n h â n của tình
h in h k h ủ n g h oàng k in h te • xă hội trẳm trọng, cõng tác tổ chửc
c á n b ô c h ư a n g a n g t ầ m v ớ i v ẻ u c ẩ u . n h i ệ m v ụ c ủ a c á c h m ạ n g ,
Dãng đả dể ra một cuộc cải cách Idn về tổ chửc, góp p h ẳ n nâng
cao n â n g lực cho dội ngũ cán bộ quân lý. đõì mói phương th ú c và
phung cách làm việc, bổi dũng nhản tài. giảm bói ciẳu mơi... 
song n h ì n c h u n g bộ máy h à n h chinh vân còn cổng kềnh và
c h ồ n g c h é o .

Tại Dại hội lắn th ứ VII. cảì cách nển h à n h chính đã dược
Dàng xác định lả Irọng tám. cỏ tẩm quan trọng đỏi vói ổự phát

t n ể n kinh tẻ' • xã hộ], n h ầ m nâng cao hiệu lực và hiệu quà quân
lý cúa N h à nưở(‘.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Song cái cách nền h à n h chính mới thực chát cổ r h á l lượng
và gắn với đổi mài kinh t ế • chính Irị, b á l đẩu từ Đạì hộỉ Dáng 
lần th ử IX. Trong nhiệm kỳ này. Đ á n g chù trương đáy m ạ n h
déng bộ cẩi cách h à n h chinh, di s â u cảí cách th ể chế. dơn guin
hỏa các th ủ tụ c h à n h chinh và thực hiện lốl co c h ế "mộl r ú a ' \
tiếp tục đổi mối tổ chức bộ mảy, p h á i h u y dân chú, t á n g cưòng
p h á p chế, thúc đây p h á i tr iể n kinh lẻ • xà hội,

Nhiệm kỳ Đại hội Đ á n g lẩ n t h ử X, cải cách h à n h chính tỉèp
tục được chủ trọng; các t h ủ tục h à n h chính được th ỗ n g n h ấ t và

công khai, dồng thịi dả th í diểm bưốc dầu Việc đỏi mãi vẻ tổ

chức bộ máy chính quvén à địa phương có hiệu quả.

Trong n h ú n g nàm sàp tới. Đ à n g chù trương tiếp lục đẩy
m ạn h cải cách h à n h chính, n h â i là t h ủ tục h à n h chính; giám
m ạn h và bải bò các loại t h ủ tụ c h à n h c h in h gảy phiền h à cho tố

c h ủ c v à cõng d â n : n â n g Câo n ả n g lực. chá't lư ợ n g x á y d ự n g v à tổ

chửc thực hiện các cơ chế. chinh sách; đẩv m ạn h xă hội hóa CÁC

loại dịch vụ công p h ù hợp vói kinh t ế thị trư òng đ ịn h hướng xă
hội chủ nghĩa.

Đề giúp b ạ n đọc có th ê m tàì liệu nghién cứu vể tĩnh vực

này, N h à x u ấ t b ả n C hính trị quốc gia • Sự t h ậ t x u ấ t b ả n cuốn

sách chuyén khảo Đ ả n g C ộn g s ả n V iệt N am vởị v iệ c cải 
c á c h n ể n h à n h c h in h nh à nước của TS. Trần Đinh Thảng.

C hủ nhiệm bộ môn Lịch SỪ Dảng, thuộc Học viện Kỷ t h u ộ t
Q u â n aự bién soạn. Nội d u n g cuốn sách tậ p t r u n g đi s ả u ^ h â n
tích n hử ng v ấ n để lý lu ậ n và thực tiễn vể việc cải cách n é n h à n h

chính nhà nưốc dudì sụ lânh đạo của Đảng, dóng thịi rút ra một

80 bài học bổ ích.

Xin t r á n trọng ^ ó i th iệu cuốn âách vói bạn dọc.

T h á n g 10 n á m 2011

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

LỜI NÓI ĐẨU

Nền h à n h

chinh

nhà nước là bộ p h ậ n râ’t q u a n Irọng

tro n g cơ c ấ u n h à nước, là hộ thống bao gồm n h ữ n g vêu tô

về Ihê chê. tổ chức bộ máv. nguồn n h á n lực và các phương

tiện v ậ t chấl. kỷ t h u ậ i cần ihiếi d ể đ ả m n h ậ n chức nảng

tliực’ thi quyển h à n h pháp; q u á n lý. điểu h à n h các lĩnh vực

tro n g dđi sống xã hội và thực thi quyển lực cùa n h á n dân.

N à n g lực. quvền lực. hiệu lực của n h à nước xél đến cùng

đều ih ể hiện ở hiệu lực. hiệu quà h oạt động của nền h à n h

c h i n h q u ô c gia.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

lý h à n h c h ín h n h à nước dơì vởi các q tr in h kinh tẽ • Xíì

hội. C ù n p với quá trìn h lãnh đạo dổi mới loàn diện (lấl

nướr. O àn g đã lã n h dạo xây dựng nến h à n h chinh nhã

nưỏc. t h u được’ n h iều kết quả q u a n trọng. Song, việc xây

d ự n g và hoạt động cúa nền h à n h chính n h à nước vần

chưa d á p ứ n g yêu cầu của sự nghiệp dôi mới. Hệ thống

th ế chê h à n h c h ín h dược xâv dựng và lừ n g bước bổ sung,

p h á t triể n, n h ư n g vẩn chưa đầy dủ. thiếu dồng bộ. nhiều

t h ủ tục h à n h c h in h còn rườm rà; bộ máy đã đượo diều

chình, s ắp xếp, n h ư n g vẫn ròn nhiểu t ầ n g nấc. chức nãng.

nhiệm vụ của các cơ q u a n chưa dược p h â n định rõ ràng,

còn chồng chéo, tr ù n g lặp. nhiều khi cản trỏ lẫn nhau,

h ạ n c h ế đến hiệu lực. hiệu quả q u ả n !ý n h à nước: đội ngũ

c án bộ, công chức h à n h chính luy dã đưọc x á t dựng,

n h ư n g vẫn còn h ạ n chế, b ấ t cập. một bộ p h ậ n không nhỏ

thoái hoá. biến châ”t, vêu kém vể phẩm c h ấ t và n ả n g lực;

nguồn tà i c h ín h công chưa được q u ả n lý, sử dụn g tối...

Đ á n h giá tổng q u á t n h ũ n g h ạ n chê đó. Hội nghị lần thử

h a i B an C h ấ p h à n h T r u n g ương Đảng khoá VII đã chì rồ,

chỗ vếu của hệ th ố n g các cơ q u a n h à n h p h á p lâu n a y vẫn

ỉà tì n h t r ạ n g t ậ p t r u n g q u a n liêu và trì trệ, vừa p h â n tán.

th iế u th ố n g n h ấ t; bộ máy r ấ l cồng kềnh, h o ạ t động kém

h iệ u lực và h iệ u quả. đã trỏ t h à n h “lực cản” đỏì với sự

p h á t tr iể n k in h t ế • xã hội,

T hực tiễn cơng cuộc đổi mới tồn diện đ ấ t nước dà dặt

r a yêu cầu k h á c h quan, dòi hỏi phải cải cách, xây d ự ng và

p h á t tr iể n nển h à n h chính quốc gia dân chủ. hiện dại.

Đáy là v ấ n để được Đảng. N h à nước và toàn xã hội đặc

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

n ư ớ c d ã n c h ủ . h i ệ n d ạ i x u ấ t Ị)hát l ừ đ i ế u k i ệ n , h o à n c á n h
r ụ t h ể c ủ a (ỉâ‘t n ư ỏ c , b ằ n g t r i l u ộ v à k i n h n g h i ệ m c ú a V i ệ t

N a m . đ ồ n g i h ò i có s ự i h a m k h a o , t i ế p t h u n h ù n g k i n h

nghiộm của t h ế giới.

Việc n g h i ê n c ứ u , t ổ n g két l ị r h s ử . đ á n h g i á k ế t q u ả .
r ú t r a n h ữ n g k i n h n g h i ệ m t ừ ( | u á t r ì n h Đ ả n g l ă n h đ ạ o

cài cách, xâv dự n g nén h à n h c h ín h n h à nước tro n g

n g h iệ p đổi mới đ ấ t nưỏc là

rắi

e ầ n th ié l, có ý n g h ía lý

l u ậ n và thực tiễn s á u sắc. Qua dỏ. góp p h ầ n vào

việc

tiếp

l ụ c b ổ s u n g , p h á t t r i ể n , h o à n t h i ộ n d ư ờ n g lơì v à n ả n g c a o

n ã n g lực lồnh đạo. chỉ đạo thực tiễn c ú a Đ ả n g vể xây

d ự n g nên h à n h c h ín h quôc gia đ á p ứ n g vêu cầu p h á t

I r i ể n c ủ a c ỏ n g c u ộ c d ổ i mớĩ, d á y m ạ n h c ò n g n g h i ệ p h ó a .

h iệ n dại hóa dà't nước.

Cuốn sá ch Đ à n g C ộ n g a à n V i ệ t N a m v ở i v i ệ c c ả i 
c á c h n ề n h à n h c h i n h n h à niểởc, p h ả n tích , lu ậ n giài có

cần cứ

khoa học tr ê n cà phươni? diộn lý l u ậ n và ihực tiễn

dể là m rỏ yêu cầu t ấ t yếu k h á rh q u a n c ú a Đ ả n g l â n h d ạ o

ra i cách, xáy dự n g nên h à n h chính n h à nước trong còng

cuộc

dổi mới d ấ t nước; p h â n tích, k h á i q u ả t v à hệ th ơ n g

hố chuyên s á u các q u a n điếm, c h ú tr ư ơ n g và q u á t r ì n h

lãiìh đạo ihực h iệ n c h ủ trương r ủ a Đ ả n g vế r ả i cách, xây

d ự n g nén h à n h c h ín h n h à nước Irong ổự n g h iệ p đổi mới

d ấ t nưốc: d á n h giá k h á c h quan, ró cO sỏ khoa học vể k ế t

q u ả lãnh đ ạ o và r ú t ra một sô k in h ngh iệ m c h ủ yếu tro n g

q u á trìn h l â n h dạo, chỉ dạo cải cách, xâv d ự n g n ế n h à n h

r h í n h n h à nước tro n g thòi kỳ mỏi. Q u a đó, k h á n g đ ịn h »ự

p h á t triể n vể t ư d u v lý lu ậ n và n ả n g lực lă n h đạo, chỉ đ ạ o

thực tiễn của D ản g đơì vỏi việc xâv d ự n g n ề n h à n h c h ín h

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

n h à n ư ỏ c d â n c h ù . h i ệ n d ạ i t r o n g c ỏ n g cu ộ v dố i mỏi (lAl

nưck' n h i ộ m v ụ t r ọ n g t â m t r o n g x â y (iựníĩ N h à nưííc

p h á p <Ịuyến xả hội c h ủ n g h ĩ a Việl N a m .

Nội d u n g C‘u ô n s á c h p h ụ c v ụ t r ự c t i c p (‘h o Vìệr l ổ n g
k ế t q u á t r i n h ì ã n h díỊO. c h i đ ạ o c ù a ỉ ) à n ^ , N h à nư<ìc vể r a i
c á c h , x â y ( lự n g n ế n h à n h c h í n h n h à n ư ở c t h ố n R n l ì ấ l .

i h ô n g SUỎI. t r o n g s ạ c h , v ữ n g m ạ n h , h i ộ n d ạ i : x ã y d ự n g

N h à n ư ớ c p h á p q u y ề n V i ệ t N a m x ã hộ i r h ủ n g h ĩ a t r o n g
ih ò i k ỳ dối mới đ á t nước, C u ố n ồác h là t à i liộu c h u y ô n
k h ả o d ù n g t r o n g g i ả n g d ạ v và n j í h i ẽ n c ử u đô i với r á c
n g à n h k h o a h()C q u à n lý n h à nưỏc, H à n h c h í n h họ<\ L u ó l
học, x â y d ự n g dội n g ủ r á n bộ, c ô n g c h ư < . n ế n c ô n g v ụ v à
cá c n g à n h k h o a học v ể t ổ c h ử c n h à n ư í k ’ i r o n g d i ề u k i ệ n
x â v ciựng N h à n ư ớ c p h á p q u v ể n V i ệ t N a m h í ộ n n a v .

T r o n g q u á t r ì n h b i ê n s o ạ n , t á c g iả d ã r ắ i c ố g á n g . s o n g 
k h ó t r á n h k h ỏ i n h ủ n g t h i ế u sót. R ấ t m o n g s ự t h ô n g c ả m
v à m o n g n h ặ n đ ư ợ c ý k i ế n g ó p ý c ủ a b ạ n dọc.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

M ỘT SỔ VẤN ĐỂ VỂ LÝ LUẬN VÀ T H ự C TIẺN

•

*

CỦA VIỆC ĐẦNG LÃNH ĐẠO CẢI CÁCH

%

•

NỂN HẢNH

CHÍNH NHẢ Nước

C h ư ơ n g ỉ

1- MỘT SỐ KHÁI N l Ệ N r ( ' 0 BẢN VẾ HÀNH THỈNH

VÀ NÉN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỔC

H à n h c h ín h được h iể u t h e o n g h ía th ơ n g t h ư ờ n g là: 1) H oạt

đ ộ n g q u á n lý c h u y ô n n g h i ệ p l ú a n h à n ư ố c đố i V Ớ I x ả hội.

H o ạ i d ơ n g d ó v à s ự q u à n lỷ đ ỏ n ằ m t r o n g p h ạ m vi q u v ể n
h à n h p h á p , d ư ợ c t h ự c h i ệ n l>ỏi m ộ l 1>Ộ m á v ( j u a n c h ứ c
c h u v ê n n g h i ệ p . M ộ t m ặ t . n ó là bộ p h ậ n c ú a q u v ề n lực
c h í n h tr i. <:ỏ mốì q u a n h ệ m ậ t t h i ê t vỏi q u v ể n lực c h í n h trị,
q u y ể n l ậ p p h á p v à t ư p h á p , p h ụ c v ụ c h í n h Irị; m ậ t k h á c ,
n ó đ ộ c l ặ p t ư ơ n g dối s o với d ìc b ộ p h â n đ ó v ể t í n h c h â ‘t 
p h ụ c v ụ lọi ích r ỏ n g cộng: 2) T ố n g t h ể c á c cơ q u a n h à n h
c h í n h c ủ a n h à n ư ớ c b a o Kổm c h i n h p h ú . c á c bộ, cơ q u a n
iiK ang bộ, cơ q u a n k h á c t h u ộ e c h í n h p h ú . ú v b a n n h á n d â n
v à c á c cớ q u a n r h u y ẽ n m ò n ih u i V c á c bộ v à ù v b a n n h ã n
d â n c á c c ấ p : 3) B a n g i á m dốc, b a n l ă n h đ ạ o c â r cơ q u a n
h à n h c h í n h , s ự n ịĩhiệ p; 4) C á n bộ ( n h à n v iên ) d i ế u h à n h
c ủ a cú q u a n , l ố chức.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

H à n h c l i i n h c ò n d ư ự r hiốii t h e o n^Ịliia tụ*|) líì I"òng t á c
n g h i ệ p v ụ n h ư bá(» d a m irẠl l ụ a t ì l o à n xã hội. h ộ t ị c h , h ộ
k h n u ; c á r c ỏ n g t á c s ự v ụ b á o (iám h o ạ i d ộ n n i h ư ò i i g n g â y .

I r ậ l lự . n ề n n ế p c h u n R t r o n g C<J í Ị u a n , t ố c'hửc.

H à i i h c h i n h h i ế u i h e o n g h ĩ a r ộ n g là n ến h ã n h c h in h

n h ớ n ư ớ c {nển h à n h c l i í n h cơng, n ế n h ã n h c h i n h g u ô c gia)

là l ổ n g i h ể c á c l ổ íihức- v à ilịnli c h ế h o ạ t d ộ n g c ủ a b ộ m á y
h à n h p h iỉp . ('ó I r á c h n h i ệ m q u á n lý cơíig việc c ô n g h à n g
n g à y c ú a n h à nư('ỉí’. d o c á r cơ q u a n có i ư c á c h p h á p n h â n
c ô n g q u v ồ n t i ế n h à n h b ằ n g các v à n b á ii dưới iuậL. n h ằ m
t h ự c t h i o h ứ c n à n g q u i i n lý c:iia n h à nưóc. g i ữ p ì n . b ả o vệ
q u y ế n lời c ò n g v à p h ụ c v ụ n h u c ầ u h a n g n g à y c ứ a n h â n
liâ n I r o n g q u a n h ệ g i ử a c ô n g (iã n với n h à nưỏc. T h e o ý
n g h ĩ a I r ó n . i h ư ị n í ỉ gọi n ề n h à n h c h i n h n h à niíỏc ỉà " q u y ể n
h à n h p h á p t r o n g h à n h dộng". H à n h c h í n h là h à n h đ ộ n g
q u á n lý t h ự c t i ề n , v à c ũ n g là k h o a h ọ c ( h à n h c h í n h học).
Về m ặ t q u ả n lý. n ế n h à n h c h í n l i n h à n ư ớ c g ồ m b a b ộ p h ậ n
c h i n h : i h ể c h ê h à n h c h í n h , l ổ c h ứ c b ộ m á y h à n h c h i n h ,
n ề n c ô n g vụ. v ề m ặ l k h o a hcK’. h à n h c h i n h là k h o a học
n g h i ê n c ử u CÁC q u v l u ộ l , n í ỉ u ỵ ê n t ắ c t ò c h ứ c v à h o ạ t đ ộ n g 
c ù a b ộ m á y h ã n h p h á p ( k h o a h ọ c h à n h c h í n h ) ' . T ừ n ả m
1991 d ế n n ã m 2 0 0 0 . D à n g l ả n h d ạ o x â y d ự n g n ề n h à n h
r h í n h n h à nưikĩ I r ô n l)a nội d u n g cơ b á n : cả i c á c h t h ể c h ê ’
h à n h c h i n h : c h â n c h í n h , s á p x ế p t o r h ử c b ộ m á y h à n h
c h í n h v à x â y d ự n p dội n g ũ c á n bộ. c ô n g c h ứ c h à n h c h í n h .

1. Xem Hội dóng Q uốc giii chì đạn b irn so ạn từ đ iể n b á c h khoa

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

T r ô n cơ Sí'i k ê i <|IIJÍ n g h i ó n v iiu f ủ a k h o a h(H' h à n h r h í n h .

S )ĩh Ị q u y ế t Hội nụihì l ả n i h ử b n y Riin í ^ h ả p h à n h T r u n g

iUU-i^ k h o n VUI v à N g h ị (luyíM Oỉii hội b in t h ứ IX c ủ a

(ỉưa

n\

< hu Irư<mg rá i

viirh

tà i C’hính cồng. Chính

p h u (ỉã c ụ t h ô h o á r h i i I r ư d n g r u a O ỉin g v à x â y (lụ n g

Chư<Pĩg tr ịn h tóììỊỉ th è cá ỉ cách h a n h c h ín h g t a i đ o ọ n 2 0 0 ! •

2010

tr ơ n

)

n rìội ciun^: rai

cí\ch

thể chõ. (’ái cách tổ rhử(’

l)ộ m á y , dổi môi. I i ã n g c a o chíVl l ư ợ n g dội n g ủ r á n bộ. còng
r h ứ r v à Cíìi chvh l à i c h í n h rỏniỉ.

T/iê cAr cù a n ề n h à n h c h in h n h á n ư iic là h ộ t h ơ n g cíxv 
v ã n h â ì ì ! u ậ t . v â n b á n p h á | ) <|uy d ư ớ i lu ỉỉt. t ạ o k h u n g p h á p
Iv ('ho viộc l ố c h ứ c v à h o ạ t iiộ n g c ủ a c á c cơ q u a n h à n h 
<*hính n h à nư<V; \ì\m cơ s ỏ |)há|> iý c h o m ọi t ỏ c h ứ c v à r á

r t h ã n s ố n g v à lâm v i ệ c t h e o đ ú n g p h á p lu ã t

-Tổ chức bộ máy của nến hành chinh nhá nước

bao gổm

hộ i h ố n g c á e r ổ q u a n h à n h c h í n h n h à nước* t h ự c h i ệ n ch ứ c 
n à n g h à n h p h á p ihtK) n g u vơ lì l a o l ậ p t r u n g d ã n c h ù , t h ố n g
n h ấ t , i h ò n g s u ố i l ừ t r u n g ư ơ n y đ ó n d ị a p h ư ơ n g .

Đội ngũ cán hộ, công chức CÙQ nén hánh chinh nhà

nUik' b a o gỏni n h ù n g npư<Ji d ư ợ c t u v ể n (lụ n g , b ố n h i ộ m .

báu

vủ

vào làm viộc ironB biên

chẻ

chính ihửc cúa bộ máv

h à n h c h í n h nhiì nưdc*: được’ xẾp v à o m ộ t n g ạ c h , b ậ c t r o n g

hộ th ô n g ngạch, bậc cơng clìức n h à

nưỏc

và dược hưỏng

k ítín g t ừ n g â n Kấch n h à nư<k'.

Tài

c h ín h

cồng cùa nền hánh chính nhà nước

là m ộ t

t)ộ p h ậ n cúa hệ Ihỏng tàì chính nhà nước, n h ầ m phục vụ

v iệc t h ự c h i ọ n c á r c h ủ c n ờ n g . n h i ệ m v ụ c ủ a n ề n h ồ n h
c h í n h n h à tniík' (!ối vói x ã hội, k h ô n g m a n g t í n h c h à t k i n h 
d o a n h I h u lợì n h u ậ n .

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Cài cách nến hành chinh nhà nước

là

q u á t r ĩ n h l à m

cho bộ m áv h à n h chính n h à nước p h ù hợp VÓI vẽu cầu

p h á t t r i ể n k i n h t ê - x à hội. dổì m ớ ) h ệ t h ố n g c h í n h t r i vả

cài cách bộ m áy n h à nưỏc; bao gổm một h ệ th ố n p lố chức

và dịnh chê có chửc n â n g thực th i q u y ể n

h à n h

phá p , tửc lồ

q u ả n ]ý c ô n g v iệc h ằ n g n g à y c ủ a n h à nUóc. b à o d ả m Lô

chức th ự c hiện t h à n h công các n h iệ m v ụ chính trị cúa nhà

nước. Mục tiẽu của cải cách n ể n h à n h c h ín h n h à nước

tro n g thòi kỷ đổi mới ò nưỏc ta là xây d ự n g một nền h à n h

c h í n h d á n c h ủ . t r o n g s ạ c h , có h i ệ u ỉực, s ừ d ụ n ỵ đ ú n g

quvền lực, từ n g bước hiện dại. công tá c q u á n lý có hiệu

quả, p h ụ c vụ đắc lực nhiệm vụ c h ín h t r ị c ủ a N h à nước và

lợi ích của n h â n dán.

T h e o T ừ đ iể n t i ê n g V iệt, x â y d ự n g có n g h ía là là m

nén, g â y d ự n g n é n , là m cho h i n h t h à n h . . . Bỏi v ậ y , có 
t h ể h iể u x ă y d ự n g nển h à n h c h i n h n h à n ư ớ c là q u á

t r ì n h tạ o n ẻ n m ột n ể n h à n h c h í n h quôc gia d ể d ả p ú n g

vói y ê u c ẩ u q u ả n lý xă hội. Đ ả n g l ả n h đ ạ o x ả y d ự n g n ể n

h à n h c h ín h n h à nước tr o n g c ô n g cu ộc đôi mới d â t nước 
th ự c c h ấ t )à q u á tr in h D ả n g s ử d ụ n g t ổ n g hỢp cá c cả ch

thức, biện p h á p lá c động đ ế n n ể n h à n h c h í n h n h ả m xây

d ự n g n ê n m ộ t n ề n h à n h c h í n h đ á p ứ n g vói y è u c ầ u q u ả n

iỷ k in h t ế ' xă hội tro n g th ò i k ỳ đổi m ới đ ấ t nưdc. Đ ó là

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

v iè n ư u t ú cỏ đú n à n g lực và p hãm c h ấ t vào là m việc

t r o n g bộ m á v h à n h c h í i ì h , d ặ c b i ệ l là n h ữ n g v ị t r í c h ủ
r h ố t . q u a n t r ọ n g . . .

[[• MỘT SỐ VẤN ĐỂ LÝ LUẬN

VỂ CẢI

T Á C H

N Ề N

H À N H

CHÍNH N H À N ư ó c

L L v i u ậ n M á c • L é n i n v ể n h à n ư ớ c v à n ể n h à n h 
c h i n h n h à n ư ở c

K ế t h ừ a , p h á t I r i ể n n h ử n g g iá t r ị t i ế n b ộ c ù a n h â n
l o ạ i v ề n h à n ư ỏ c p h á p q u v c n , C . M á c v à P h . Ả n g g h e n d ả
đ ư a r a c h ù I r ư ơ n g x â v d ự n g n h à n ư ớ c k i ể u m ớ i • n h à

nước có c h ế độ d ã n c h ù t r i ệ t dể. để cao p h á p lu ậ t, tính

n h ả n vàn> n h á n đạo. ở đó k h ỏ n g phải con người tồ n tại vì

p h á p lu ậ t, m ả p h á p l u ậ t tồn lạ i vi con ngưòi. T u v nhièn,

do h ạ n chè bỏi hoàn c ả n h lịch sử. C.Máo và Ph.Ảngghen

c h ư a có đ i ể u k i ệ n n g h i ê n c ử u c h u y ê n s â u v ề Lổ c h ử c v à

h o ạ t động của hệ th ố n g các cơ q u a n h à n h phá p . N hư ng

C.M âc cỉả có chú trư ơ n g xảv dự n g một cơ chê q u ả n lý mới;

d ậ p t a n bộ máy q u a n lièu i ư sàn. và t h a y i h ê bộ m áy này

b á n g các cỏnK xả. với t ư cách lả một t ậ p t h ể h à n h động,

b a o g ồ m c á c (iại b i ể u c ủ a n h â n d â n l a o d ộ n g , n ắ m t r o n g

ta y chức n ă n g lặp p h á p , q u ả n lý và g iá m sát; v ừ a lập

p h á p , v ừ a h à n h p h á p .

C á c h m ạ n g T h á n g M ư ờ i N g a (1917) t h ắ n g lợi. n h ũ n g

q u a n điểm, tư iưòng của C.Mác và Ph.Ả ngghen được

V . l . ỉ ^ n i n kê lhừa> p h á t Iriển trong q u á t r ì n h xây dựng

N h à nước kiểu mới • N h à nước xỏviét công nông, Nhà

nưởc xả hội chú nghĩa. Cùng với việc t h i ế t lập một hệ

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

th ô n g q u à n lý mới. V.I.Lênin xúc tiến việc cái cảch híình

c h ín h d ể bao d ả m cho bộ m ảy n h à nước dược vận h à n h

th ỏ n g suốt.

V .l.Lônin kiên q u v ế t phẻ p h á n sự phiêu lưu, nóng vội.

cả sự r ụ t rè. bảo t h ủ trong cải cách h à n h chính. O n g nói

rằng, t r o n g to à n bộ lĩnh vực n h ủ n g q u a n hệ xâ hội. kinh

lế. chính trị, c h ú n g ta d ề u tỏ ra là cách m ạ n g “ghè gớm*\

N h ư n g về m ặ t câ'p bậc, vể m ặ t tôn trọng n h ữ n g h ìn h thức

và n h ữ n g t h ể lệ vé t h ủ tục h à n h chính thì “tín h cách

mạng*' của c h ú n g ta lại thưòng h â v như ò n g chỗ cho linh

t h ầ n t h ủ cựu h ủ bại n h ấ t. Người viết:

nước ta. sự táo

b ạ o tro n g n h ữ n g cỏng trìn h lý lu ậ n c h u n g dă song song

tổ n tại vóí t ín h r ụ t rè lạ lùng trước một cuộc cải cách h à n h

c h ín h n h ỏ n h ặ t n h ấ t

”*-V.I.Lênin rất coi trọng việc cải cách, đơn giản hố các

íhủ tục hành chinh,

giảm bớt n h ữ n g k h â u xét d u y ệ t giâV

tò k h ô n g c á n th iế t. Người đặc biệt lưu ý đ ế n việc s o ạ n lại

các quy đ ịn h t h ậ t cơ bản, th iẻ i t h ự c đ â tín h to á n c h ín h xác

đ ể th i h à n h có h iệ u quả.

Một trong những vấn đề quan trọng trong cải cách

hành chính là sắp xếp, tinh giàn bộ máy hành chinh vá

thực hành tiết kiệm.

V.I.Lênin n h ấ n mạnh: “N hiệm vụ câp

t h i ế t c h ù yếu n h ấ t tro n g lúc này, và c ũ n g vẫn còn là

nh iệ m vụ q u a n t r ọ n g n h ấ t tro n g n h ữ n g n ồ m sáp tới, là

k h ô n g n g ừ n g t i n h g iả n bộ m áy xôviết và giả m bỏt chi phí

1. V .l.l^ n in : Toàn iộp, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơvâ, 1978. t. 45>

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

454-c ù a nó băng 454-cá454-ch giảm nhẹ biên 454-chế. 454-cải tiến tổ 454-chứ454-c, xoá

bỏ t á c p h o n g lể m ề h à n h c h i n h , b ệ n h q u a n l i ê u v à g i ả m

bớt các khoán chi tiêu phi s à n xuất"'.

V.l.Lênin đã d ặ t vân đề tiết kiệm trong xây d ự n g bộ

máy h à n h chính n hà nước cả trong s à n xuất và tiê u dùng,

trong h o ạ t động s ả n x uất và hoạt động q u ả n lý, tro n g xây

d ự n g bộ máy, trong hình t h à n h lu ậ t pháp, cà vể thòi gian,

công sửc lao dộng và phương ihức sử d ụ n g hợp lý các

nguồn lực, bảo đ ả m p h á t huv tối ưu các nguồn lực có được.

Ngưịi chì

rõ:

“Nhờ một sự tiế t kiệm nghiêm n g ặ t n h ấ t

tro n g việc q u ả n lý n h à nước của chúng ta, c h ú n g t a sẽ có

th ể d ù n g đến cả món liền tiế t kiệm nhỏ n h ấ t đ ể p h á t triể n

đại công nghiệp cơ khi của c h ú n g la"^.

Về nâng cao chất lượng hoạt động uà giải quyết mối

q u a n h ệ g i ữ a Đ ả n g v à N h à n ư ớ c . V . I . L ê n i n n h ấ n m ạ n h

sự c ầ n th iế t p hải s ử d ụ n g bộ m ả y của Đ ả n g và N h à nưốc

theo đ ú n g chức năng, n h iệ m vụ cùa nó vào n h ữ n g công

việc th iế t thực, hữu ích h ằ n g rrgày.

Lấy

châ”t ỉượng và

hiệu q u à h oạt động thực tiễ n làm thưổc đo. c h ứ k h ô n g

p h ả i n h ữ n g lòi t u y ê n bô. h ứ a h ẹ n s u ô n g . Đ ố i vố i Đ ả n g ,
t h i “k h ô n g có s ự t ậ n t ụ y n à o , k h ơ n g có u y t í n n à o c ủ a
Đ ả n g có t h ể t h a y t h ế đ ư ợ c d i ề u cơ b à n t r o n g t r ư ờ n g hỢp

này. đó là: sự hiểu biết công việc, hiểu biết bộ m á y n h à

nước của c h ú n g la và hiể u b iế t bộ m áy đó p hải được cải tổ

n h ư th ê nào”^ và đối với N h à nước, thì “làm sao các dồng

chí có t h ể q u ả n lý được n ế u khơng có đ ư ợ c \iy t í n c h u y ê n

1. 2, 3. V .I.L ênin: T oàn lậ p , Sdd. t. 45, tr. 359, 459, 509.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

mỏn... nôu k h ơ n g ró kiên t h ử r dầv đù. nỏii khỏng tinh

i h ỏ n g k h o a họ(‘ q u a n lý?” \

T h e o V .ỉ.ư ^ n in , v á n đ ế q u a n tr ọ n g h à n g đ ắ u tr o n g q u á 
( r in h c á ỉ c á c h b ộ m á y h à n h c h in h n h à n ư ở c là y ế u tô con 
nịỊưìýi, trư ơ c h ế t là đ ộ i n g ủ c á n bộ. N g ư ò i n h ấ n m ạ n h :

“N g h i é n c ứ u c o n ng ư ờ i, t ì m n h ữ n g c á n hộ có b a n lỉn h . 
H i ệ n n a v đ ó là t h e n ch ố t; n ê u k h ô n g t h ê t h ì t ấ t c ả mọi
m ệ n h l ệ n h v à q u y ế t đ ị n h s ẽ c h ỉ là m ớ g i ấ v )ộn'’^; v à m u ô n
l ì m r a n h ữ n g p h ư ơ n g s á c h d ể t h ậ t s ự đổ i mới b ộ m á v n h à
n ư ớ c p h á i d ự a v à o k i n h n g h i ộ m c ủ a c u ộ c nội c h i ế n , n g h í a
là p h ả i l ì m r a n h ữ n g lực l ư ợ n g m ởi t h ự c h i ệ n q u á t r ì n h đổi
m ới ỏ n h ữ n g nơì m à cội r ể c ủ a c h é d ộ c h u y é n c h í n h ả n s á u
h ơ n cá . ỉ ) ỏ c h í n h là n h ữ n g lực l ư ợ n g ư u t ú n h ấ t c ủ a Đ ả n g ,
n h ữ n g p h ả n t ử ư u t ú t r o n g r ô n g n h ả n . M u ố n x ã y d ự n g

đưỢc b ộ m ả v n h à n ư ố c t h ậ t s ự c 6 c h ấ t lượng, y ê u

cầu

d ắ u

t i ê n đố i vối c o n n g ư ờ i là p h ả i c ó d ủ t r ì n h đ ộ v ả n h o á c á n
t h i ế t , p h ả i c ố h ế t s ứ c , t ự d ặ t c h o m ì n h n h i ệ m v ụ s a u đ ă v : 
m ộ t là học t ậ p . h a i là học t ậ p . b a là h ọ c t ậ p m ã i . v à s a u
n ử a , p h ả i l à m c h o h ọ c t h ứ c k h ô n g n ả m t r ê n g i ấ y h o ặ c là
m ộ t tịi nói t h e o m ố t n ũ a .

V.I.Lênin rát quan tám đến việc nàng cao tinh thẩn

t r á c h n h i ệ m

và đạo đức

c ô n g

vụ.

dế có t h ể phục vụ d ạ t

h i ệ u q u ả t ế t c h o lợi íc h c ủ a s ự n g h i ệ p c á c h m ạ n g x ả h ộ i
c h ủ n g h ĩ a : t r ư ớ c h ế t , p h ả i d ấ u t r a n h c h ô n g n h ữ n g b i ể u

h iệ n thị

ó,

coi thưòng, lơ ià trước n h ữ n g dòi hòi. n h ữ n g

n h u c ầ u c h í n h đ á n g c ủ a n h ã n d â n l a o cỉộng; c h ố n g lối

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

l ỉ i m Vỉệc h à n KÌiVv m a n g t í n h h i n h i h ứ c , Bộ m á y c-úa

t ' h i n h q u v ồ n X ô v iỏ i c ầ n p h á i l à m v iệ c m ộ t o á c h c h u d áo.
c ụ t h ỏ . I r u n g i h ự r v à g i ả i q u v ế l n h i ệ m v ụ c h u y ê n m ô n
m ộ i c á c h k h ấ n I r ư ơ n g . T u y ệ i đ ơ ì k h ò n g d ể t ì n h t r ạ n g
l ã m việc t ắ c I r á c h . lỏ n g lèo. vó t ố c h ử c . d ẫ n đ ê n t o à n bộ
c õ n g việc q u á n lý s ẽ m a n g t í n h g i ả clỏi. h ã o h u y ế n . T h e o
c h ẽ d ộ t ậ p t h ê l ã n h ciạo là c ầ n t h i ế t t r o n g việc
t h à o l u ậ n cã c v ấ n d ế c à n b ả n t h ì c ũ n g c ầ n t h i ế t có c h ế d ộ
t r a c h n h i ệ m c á n h â n đ ể t r á n h h i ệ n i ư ợ n g lể m ề v à t r ố n
I r ả n h t r á c h n h i ệ m .

Đ ặ c b iệt, V .I .L ẽ n in r á t c h ú tr ọ n g đ è n đ á u t r a n h c h ố n g 
b ệ n h q u a n liê u . T h e o ô n g , " n h ữ n g n g ư ò i c ộ n g s à n đ ã Ir d

t h à n h n h ữ n g t ê n q u a n liêu. N ế u c á i gi sẽ l à m l i ê u v o n g
c h ú n í ỉ l a t h i c h i n h là c á i d ó " ‘. V . l . L ê n i n c h ì r a r ằ n g , c h ố n g
q u a n liêu là c ô n g việc r ấ t k h ó k h à n , p h ả i l à m l â u d à i . p h ả i
xac đ ị n h rò d ị a c h ỉ c ù a n h ữ n g s a i l ầ m . k h ô n g đ ể c á n b ộ ở
q u á l â u m ộ l vị t r í l ã n h d ạo, p h à i b ổ n h i ệ r r v à l u â n c h u y ê n
l u ô n , p h ả i coi i r ọ n g c h u y ê n gia. t h ư ờ n g x u y ê n k i ể m t r a .
k i ể m s o á t . P h á i l ự a c h ọ n đ ú n g c á n bộ v à t h ử t h á c h
n g h i ó m n g ặ t c h ứ k h ô n g t u ỷ t i ệ n d ư a ngiíời v à o b ộ m á y c ủ a
D à n g v à N h à

nước-2 . T ư t ư ở n g

H ồ

C h i M in h

v ể

x â y d ự n g n ề n h à n h 
c h i n h n h à n ư ớ c

T i ế p t h u n h ữ n g q u a n đ i ể m c ủ a cá c n h à k m h d i ể n M á c -
H ồ C h í M i n h d ã v ậ n d ụ n g s á n g t ạ o v à o x â y d ự n g

1 V l.l^ẽnin: T oàn tạp. Sđd. t. 54, tr. 235.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

n ền h à n h chính nhà nước Việt N am -

nén

h à n h c h in h

mà

nước của dán, do dán uà vì dán.

Tuv chưn d ù n g t h u ậ t nĩủ

“n ể n h à n h c h i n h n h à n ư ớ c ”, m à d ù n g t h u ậ t n g ữ "các cơ
q u a n c ủ a C h í n h p h ủ t ừ t o à n q u ô c d ế n c á c l à n g ” . " C h í ì h

phủ t r u n g ương”. “C hính phủ dịa phưđng”... để nói vé rến

h à n h chính nhà nưỏc. n h ư n g n h ú n g q u a n diểm. t u tưừìg

c ủ a N g ư ờ i đ ă p h ả n á n h r õ nội d u n g , b à n c h ấ t c ủ a m ộ t n i n

h à n h chính n h à nước hiện dại- Ngưòi k h ẳ n g dịnh; “Nvóc

t a là nước dân chủ, Bao nhiêu lợi ích đều

vi dán.

tíao

n h i ê u q u y ề n h ạ n đ ể u c ủ a d á n . C ò n g v iệ c đổ i m ói, MV 
d ự n g là tr á c h n h iệ m c ủ a d â n . S ự n g h i ệ p k h á n g c h i m , 
k i ế n q u ố c là c ô n g v iệ c c ủ a d á n . C h í n h q u v ể n t ừ x à dến

Chính p h ủ t r u n g ương

do dân cừ ra...

Nói tóm lại. qu>ển

h à n h và lực lượng

đều ở nơi

d d n ”'.

Theo Người, c h ín h quyển t ừ xã đến C h ín h p h ú trung

ương do d â n cử ra; được t ổ chức, xây d ụ n g n ê n b ằ n g ton

đưòng Tổng tuyển cử phổ th ô n g đ ầ u phiéu, tr ự c tiếp, bỏ

p h iế u kín, và “các cờ q u a n c ủ a C h ín h p h ủ t ừ to à n qiốc

đ ến các làng, đ ều là công bộc của dán, n g h ĩa là để g ả ì h

việc c h u n g cho dân, chử k h ô n g p h ả i để dẻ đ ẩ u d â n n i ư

t r o n g thời kỳ dưới quyển th ố n g trị c ủ a P h á p . N h ậ t ”*. í ổ

Chí M in h đ ã chỉ r a đối vói các ủy b a n n h â n d â n làig.

p h ả i ỉà h ì n h th ú c C h ín h p h ủ đ ịa phương, p h ả i là m n h ữ i g

việc có lợi cho dản, k h ô n g p h ạ m vào công lý và t ự do cùa

d á n chúng. C h ín h p h ủ t ừ to à n quốc đến các l à n g là p lả i

1. Hổ Chi Minh:

Toàn tập,

Nxb. Chính trị quốc gia, Hà ^ội.

2009, t.5, tr. 698.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

là m cho d ã n có àn, có mặc. có chỗ ỏ. được học h à n h và

Người n h ấ n m ạnh những diều đó là mục đích cùa Chính

p h ủ phái d ạ t tói đổ cho n h â n dân đưỢc xứng đ á n g vói nền

lự do, độc lập và priúp sức cho t ự do, độc lập. Người cảnh

báo. hễ C h in h p h ủ nào có hại cho d â n chúng, thì dân

c h ú n g phải đ ậ p đơ' Chính p h ủ ấy di. và gáy nên Chính

p h ủ k h á c .

Hổ Chí Minh coi trọng việc tô chức I>à hoại động của

nền hành chinh nhá nước theo Hiến pháp vá pháp luật.

S a u khi Cách m ạ n g T h á n g Tám t h à n h công. Người để

n g h ị C h ín h p h ủ lâm thời tổ chức Tổng tu y ể n cử bầu

Quốc hội. soạn th ả o Hiến p h á p của nưốc Việt N a m mới,

Người nói rằng: "Tổng t u v ể n củ lã một dịp cho t o à n thể

quốc d â n t ự do lựa chọn n h ữ n g ngưịi có tài. có đức, để

Ránh vác công việc nước nhả. Trong cuộc Tổng tu y ể n cử.

hễ là n h ữ n g npưịi m n lo việc nước th ì đ ể u có quy ể n ra

ứ n g cử; hễ là công d ã n th i dều có quyển đi b ầ u củ... Do

Tổng t u y ể n cừ mà to à n d à n b ầ u ra Quốc hội. Quốc hội sẽ

cứ ra C h ín h phủ- C h ín h p h ủ dó t h ậ t là C h ín h p h ủ của

lo à n d â n ”*.

Trong hoàn cành đ ấ t nước gặp muôn vàn khó khản,

Ngưịi vẫn chì dạo tổ chức t h à n h công cuộc Tổng tuyển cử

bẩu r a Quốc hội và t h à n h lặp ra Chính p h ù chính thửc và

các cấp chính quyển địa phương, soạn th à o và trìn h Quốc

hội Ihông q u a bàn Hiến pháp đầu tiên vào nàm 1946, được

sửa dổi. bổ s u n g vào nảm 1959. Chỉ đạo Chính p h ù xây

1. H ổ C h í M inh. T ồn tóp, S dd. l 4. t r 133.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

dựng C

’ár dự án luậl dổ trìn h Quốo hội và ban h à n h hàn tí

loat r á c v ã n h á n (ỊUV p h ạ m p h á p l u ậ t d ể x à y d ự n g ỉ>ộ m á y
h à n h c h í n h n h à nước v à d i ế u h à n h , q u ả n Iv xn hội. Bộ m á y

(^hính phủ dầu tiên cùa nưóc Việt N am Dán chủ Cộng

hoh

đưỢ(^ t ố c h ứ c gcm n h ẹ . k h o a học, g ổ m 13 b ộ iư ơ n ự đ ồ n g vởi

cơ cấu Chính phú

củíì

các quốc gia có n ể n h à n h chính pháL

tn ể n . Chính quvốn dịa phương cỏ hội dồng n h ã n dán và

ủy ban h à n h chính. Hồ Chí Minh dả ký b a n h à n h Sắc lệnh

sô 6 3 / S L n g à v 22* 11-1945 v ề t ổ c h ử c c á c h ộ i đ ồ n g n h à n d ả n
v à ủ v b a n h à n h c h í n h : r s ắ c lộ n h sô* 7 7 / S L v ề l ổ c h ứ c ('h ìn hI

q u y ề n n h â n d ả n ìi các t h ị x ã v à t h à n h p h ố ; p h â n biệt rõ v à

quv định cách I h ứ r tổ chửc và hoạt động của hội dồng n h a n

d â n v à ủ v b a n h à n h c h í n h ỏ

từ n g

c ả p

chính

q u y ể n n ỏ n g

thôn và t h à n h Ihị, dồng thòi thể hiện rõ một nền h à n h

chính tập tr u n g trê n nguvên tắc d á n chủ.

Hổ Chì Minh rái chú trọng đến tinh kẻ thừa các giá trị

tiế n b ộ c ù a n h á n lo ạ i uề p h á p lu ậ t và n g h ệ t h u ậ t s ừ d ụ n g 
tủ c h ứ c bộ m dy, con n g ư ờ i. N g ư ò i đ ã s ử d ụ n g m ộ t p h ẩ n nội

d u n g hỢp lý c ủ a p h á p l u ậ t c ủ đ ể đ i ề u h à n h v à q u ả n !ý xã

hộì: k ế th ừ a sự p h â n chia địa giới h à n h c h ín h các càp trê n

phạm vi cả nước; cải tạo, sử dụn g một bộ p h ậ n dội ngũ

q u a n lại, công chức, viên chức cùa c h ín h quyển cù như;

Nguyễn Vinh T h ụ v (Bảo Đại) làm Cố v ấ n Chính phủ, ông

P h a n Kê Toại nguyên là Khám sai đại t h ẩ n , nồm 1947 sau

khi cụ H uỳnh Thúc K háng mất, ông được p ữ chức Bộ

trưỏng Bộ Nội vụ. sa u đó là Phó T h ủ tướng C h ín h phủ

(1U55)... v à n h i ề u n h ã n Vìẽn d â n sự> k ỹ t h u ậ t k h á c .

</div>