LONG GHEP GD MOI TRONG VAO DL

Nội dung
Giáo dục môi trường
1.1. Mở đầu: Chiến lược môi trường
1.2. Lịch sử hình thành và phát triển giáo dục môi trường
1.3. Mục tiêu, nguyên tắc và sự cần thiết phải GDMT
1.4. Các loại hình giáo dục môi trường
1.5. Các phương pháp chính trong giáo dục môi trường
1.6. Các loại hình giảng dạy trong giáo dục môi trường
Thiết kế và thực hiện môđun giáo dục môi trường
2.1. Môđun giáo dục môi trường
2.2. Thiết kế môđun giáo dục môi trường cho học sinh
Hướng dẫn giáo dục môi trường qua một số môn học
3.1. Giáo dục môi trường thông qua môn sinh học
3.2. Giáo dục môi trường thông qua môn địa lý
3.3. Giáo dục môi trường thông qua môn hoá học
3.4. GDMT thông qua hoạt động ngoại khoá và tham quan


Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia
giai đoạn 2001 - 2010

Bảo vệ môi trường là trách nhiệm của toàn xã hội, một trong những biện
pháp thực hiện tốt chiến lược là tăng cường giáo dục và nâng cao nhận
thức môi trường cho cộng đồng

Tổ chức nâng cao nhận thức môi trường cho cộng đồng bằng nhiều
hình thức có sự tham gia của các đoàn thể, các tổ chức phi chính phủ

Thực hiện nghiêm chỉnh đưa các nội dung bảo vệ môi trường vào hệ

thống giáo dục quốc dân
Đảng và Chính phủ Việt Nam rất quan tâm đến việc bảo vệ môi trường và
giáo dục BVMT cho mọi tầng lớp nhân dân


Lịch sử hình thành và phát triển GDMT

Hai từ giáo dục và môi trường chính thức kết hợp với nhau lần đầu tiên vào
khoảng giữa những năm 1960

Khái niệm GDMT do Patrick Geddes (Scotland) khởi xướng, ông chỉ ra mối liên hệ
quan trọng giữa chất lượng môi trường với chất lượng giáo dục (1982), ông cũng
đi đầu trong việc giảng dạy những chiến lược tạo cơ hội cho người học tiếp xúc
trực tiếp với môi trường xung quanh.

Những năm 1960, khái niệm Sinh thái đã ra đời:

Mối quan hệ tương tác giữa các loài với nhau cũng như ý nghĩa, giá trị của các hệ
sinh thái bắt đầu được đánh giá đúng

Trái Đất là một thực thể thống nhất và tất cả sự sống trên TĐ đều phụ thuộc vào
việc bảo vệ sinh quyển chung này

Con người đã và đang tác động nghiêm trọng đến các hệ sinh thái và môi trường


Những mốc quan trọng trong lịch sử hình thành và phát triển GDMT

1972: Hội nghị toàn cầu lần thứ nhất về Môi trường nhân văn (Stockholm-Thuỵ Điển):
khái niệm GDMT chính thức ra đời.

Ngay sau hội nghị này, Chương trình GDMT quốc tế (IEEP) được thành lập bởi UNEP và
UNESCO.

10/1975: IEEP tổ chức hội thảo quốc tế về GDMT tại Belgrade đưa ra nghị định khung và
tuyên bố về mục tiêu và nguyên tắc hướng dẫn GDMT.

1977: Hội nghị Liên chính phủ về GDMT (Tbilisi, Liên Xô) đưa ra định nghĩa và các
nguyên tắc chính thức GDMT.

1980: Chiến lược Bảo tồn Thế giới kêu gọi một đạo đức mới trong xã hội loài người,
nghĩa là con người hãy chung sống hài hoà với thế giới tự nhiên.
Xét cho cùng, chỉ có thể đạt được các mục tiêu bảo tồn nếu toàn thể xã hội loài ngưồi thay
đổi cách ứng xử với môi trường. Nhiệm vụ lâu dài của GDMT là nuôi dưỡng, củng cố
những thái độ và hành vi phù hợp với đạo đức mới (IUCN, WWF, UNEP, 1980).



1987: Hội nghị lần thứ hai về GDMT do UNESCO và UNEP phối hợp tổ chức (Matxcơva) đánh
giá thất bại của các sáng kiến GDMT do chúng nặng về lý thuyết và thiếu thực hành.
Hội nghị đưa ra một chương trình GDMT cho thập kỷ 1990-1999 và đặt tên là Thập kỷ toàn thế giới
làm GDMT. Sau hội nghị, các hoạt động hiện trường bùng nổ, mọi nỗ lực đều đi theo định hư
ớng suy nghĩ ở cấp toàn cầu và hành động ở cấp địa phương. Vào những năm đầu thập kỷ
90, đã có 130 nước tham gia IEEP.

1992: Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới (Rio de Janeiro, Brazil): vấn đề GDMT được nhấn mạnh và
đưa vào Chương trình Nghị sự 21: đưa khái niệm về MT và phát triển vào tất cả các chương
trình giáo dục, xây dựng các chương trình đào tạo cho học sinh và sinh viên.

2002: Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Phát triển Bền vững (Johanesburg, Nam Phi) thống

nhất: Mục đích của GDMT giờ đây chính là mục đích của tất cả các hoạt động giáo dục.


Giáo dục môi trường ở Việt Nam: 3 giai đoạn

Giai đoạn nhận thức độc lập và thăm dò (1966 1979): trong một số chư
ơng trình SGK có chú ý đến tính hình MT và nhắc nhở học sinh BVMT tuy
nhiên các kiến thức MT còn tản mạn, ý thức GDMT chưa được nhấn mạnh.

Giai đoạn thực nghiệm và ứng dụng bộ phận (1980 1990):

Đề tài Nhà nước đầu tiên về GDMT: khởi thảo các nội dung GDMT ở một số
môn chính (Sinh học và Địa lý ở bậc PTTH), một số tài liệu tham khảo về
BVMT ở phổ thông và đại học đã được sử dụng.

Trong quá trình thay sách 80-90 đã thử nghiệm và ứng dụng về nội dung,
phương thức, các hoạt động ngoại khoá, xây dựng vườn trường.

Nhà trường đã hưởng ứng Tết trồng cây và tổ chức ngoại khoá xây dựng
vườn trường theo hệ sinh thái VAC



Giai đoạn thực hiện giáo dục và BVMT trong toàn quốc (sau 1991):

Từ năm 1991 đến 1998, Nhà nước Việt Nam đã quan tâm nhiều hơn đến vấn đề BVMT, ban hành
nhiều văn bản dưới luật về BVMT, ngày 10/01/1994 công bố Luật BVMT.

Chương trình cấp Nhà nước về BVMT (KT.02) (1991-1995) đã triển khai một đề tài nghiên cứu khoa
học quan trọng về BVMT (KT.02.07) với các vấn đề: nâng cao nhận thức về MT cho đông đảo nhân

dân, GDMT trong hệ thống trường học.

Có 2 dự án của Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) về giáo dục BVMT trong các trư
ờng phổ thông (Bộ Giáo dục và Đào tạo, VIE/95/041 và VIE/98/018)

Ngày 25/6/1998, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị 36-CT-TW về
tăng cường công tác BVMT trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Công văn số 1320/CP-KG của Thủ tướng Chính phủ về việc tổ chức triển khai Chỉ thị 36 trong đó có
nội dung giao cho Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng đề án
Đưa các nội dung BVMT vào hệ thống giáo dục quốc dân. Đề án có nội dung chủ yếu là: Xây
dựng phương án khả thi nhằm đưa nội dung BVMT vào tất cả các bậc học mầm non, tiểu học, phổ
thông, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề, các trường cao đẳng sư phạm và đại học



Hội nghị môi trường toàn quốc 1998 có hơn 129 báo cáo trong đó có 21 báo cáo trong
tiểu ban giáo dục, đào tạo và nâng cao nhận thức về MT.

Trong hai năm 1997-1998, Viện Khoa học Giáo dục đã xây dựng đề án quốc gia Xây
dựng chương trình đưa giáo dục bảo vệ môi trường vào các trường tiểu học, THCS và
THPT

Song song các hoạt động giáo dục BVMT trong nhà trường, các hoạt động giáo dục
BVMT cho toàn dân cũng triển khai rầm rộ: phòng trào trường xanh sạch - đẹp (Tp
HCM, Hải Phòng), đường phồ sạch đẹp, chương trình nước uống sạch ở nông thôn

Một số trường đã nghiên cứu thí điểm những nội dung giáo dục BVMT nội khoá (tích
hợp và không tích hợp) và ngoại khoá.

Lớp tập huấn về giáo dục BVMTtừ 31/5/2001 tới 2/6/2001 tại Huế là một mốc quan trọng

trong giai đoạn toàn quốc hội nhập.

Năm 2002, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Chính sách và chương trình hành
động GDMT trong trường phổ thông giai đoạn 2001 2010.


Hoạt động của các NGO về GDMT tại VN

Những năm gần đây, các tổchức quốc tế và NGO (UNDP, WWF, Sida Thuỵ Điển, IUCN,
DANIDA, OXFAM, SIDA) đã có những đóng góp đáng kể cho hoạt động GDMT ở Việt
Nam: hoạt động GDMT cho khách tham quan, cán bộ và nhân viên các VQG, Khu
BTTN, thành lập các câu lạc bộ.

Câu lạc bộ GDMT với nhiều tên khác nhau: CLB Xanh, CLB Bảo tồn, CLB MT đã thu
hút nhiều học sinh tham gia bằng các hình thức: vẽ tranh, kể chuyện, chò trơi, tham
quan khu bảo tồn

Tại vùng đệm các VQG và Khu BTTN, các chương trình GDMT thường được tổ chức
với cộng đồng và có sự phối hợp chặt chẽ giữa dự án và đoàn thể địa phương.
Các chương trình GDMT thường sử dụng những bộ phim ngắn, múa rối, diễn kịch mang
thông điệp bảo tồn. Ngoài ra, GDMT không chính quy thông qua nói chuyện, các buổi
phát thanh cũng được thực hiện. Những tài liệu như tranh ảnh, áp phích, băng hình
mang thông điệp bảo tồn cũng được thiết kế và phân phát rộng rãi. Tổ chức thi vẽ
tranh, biểu diễn văn nghệ có nội dung BVMT.


Hội thảo Quốc gia về Môi trường

Hội thảo truyền thông môi trường toàn quốc (Hà Nội, 23/4/2001):

Nhiều nhà khoa học tham gia

Nhiều báo cáo nói lên sự cần thiết của GDMT trong tình hình MT đang có xu hướng
xuống cấp nghiêm trọng.

Hội thảo Quốc gia về GDMT
(Hà Nội, 5-7/10/2001):

GDMT lý thuyết và thực tiễn

GDMT ở Đại học

GDMT ở phổ thông

Phương pháp giảng dạy tích hợp
nội khoá, ngoại khoá


Định nghĩa về GDMT

Chương trình Đào tạo của trường học do IUCN/UNESCO tổ chức tại Nevada (Mỹ) năm
1970 đ thông qua định nghĩa về GDMT:ã
Là quá trình nhận ra các giá trị và làm rõ khái niệm để xây dựng những kỹ năng và
thái độ cần thiết, giúp hiểu biết và đánh giá đúng mối quan tương quan giữa con
người với nền văn hoá và MT vật lý xung quanh, GDMT cũng tạo cơ hội cho việc
thực hành để ra quyết định và tự hình thành quy tắc ứng xử trước những vấn đề
liên quan đến chất lượng MT

Định nghĩa mới về GDMT:
GDMT là một quá trình phát triển những tình huống dạy/học hiệu quả giúp người

dạy và người học tham gia giải quyết những vấn đề MT liên quan, đồng thời tìm ra
một lối sống có trách nhiệm và được thông tin đầy đủ (Jonathon Wigley, 2000)


Hội nghị quốc tế ở Tbilisi (1977) thống nhất 5 mục tiêu:
1. Kiến thức: Cung cấp cho cá nhân và cộng đồng:

Hiểu biết cơ bản về MT

Mối quan hệ giữa con người và MT
2. Nhận thức: Tạo dựng nhận thức và sự nhạy cảm đối với MT
3. Thái độ:

Tôn trọng và quan tâm tới tầm quan trọng của MT

Tham gia tích cực vào cải thiện và BVMT
4. Kỹ năng: Xác định, dự đoán, ngăn ngừa, giải quyết những vấn đề MT
5. Tham gia: cá nhân và cộng đồng

Tham gia tích cực để giải quyết vấn đề MT

Đưa các quyết định đúng đắn về MT
Môc tiªu cña GDMT



Coi MT là một tổng thể gồm:

Tự nhiên, sinh vật và vật vô sinh có tác động lẫn nhau


Xã hội: Con người tác động lẫn nhau – cách ứng xử

Kinh tế:
Hệ thống bền vững
Con người có việc làm và thu nhập

Chính trị: Những quyết định tác động đến MT, tài nguyên
Các hành động và quản lý MT là trọng tâm của mọi hoạt động
MT (Matarasso, 2002)
Nguyªn t¾c cña GDMT