Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 19: Từ nhiều nghĩa và hiện tượn chuyển nghĩa của từ - Năm học 2007-2008

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ngµy d¹y..../ 9 / 2007 .Líp 6A Ngµy d¹y......./ 9/ 2007 Líp 6B Ngµy d¹y...... / 9/ 2007.Líp 6C. TiÕt 19:. Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ. .. I/ Môc tiªu : 1.KiÕn thøc: Gióp HS hiÓu ®­îc : - Khái niệm về nghĩa của từ, hiện tượng chuyển loại của từ, nghĩa gốc và chuyÓn cña tõ . 2. KÜ n¨ng: - RÌn kü n¨ng nhËn biÕt, ph©n tÝch nghÜa cña tõ . 3. Thái độ: - HS cã ý thøc vËn dông kiÕn thøc vÒ nghÜa cña tõ vµo nãi, viÕt. II/ ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh : - GV: B¶ng phô nghi bµi th¬ " C¸i ch©n" - HS: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái sgk III TiÕn tr×nh bµi d¹y : 1. KiÓm tra: KÕt hîp trong bµi 2. Bµi míi: * Giíi thiÖu bµi(1 phót ) : Trong TiÕng viÖt ng÷ nghÜa cña tõ rÊt ®a d¹ng,1 tõ cã nhiều nét nghĩa khác nhau.Vậy thế nào là từ nhiều nghĩa? hiện tượng chuyển nghĩa cña tõ nh­ thÕ nµo? Giê häc h«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> H§1( ) : Hướng dẫn HS tìm hiểu khái niÖm tõ nhiÒu nghÜa: GV nh¾c l¹i kh¸i niÖmvÒ tõ, nghÜa cña tõ . GV treo b¶ng phô ghi bµi th¬ " Nh÷ng c¸i ch©n " HS đọc bài thơ trên bảng phụ . - Trong bµi th¬ cã bao nhiªu tõ ch©n ? ( cã 6 tõ ch©n ) . - Hãy đặt một câu trong đó có từ chân ? ( Em bÞ ®au ch©n ) - Các từ chân trong hai ví dụ đó có giống nhau kh«ng ? - C¸c tõ ch©n trong vÝ dô trªn ®­îc hiÓu víi c¸c nghÜa nh­ thÕ nµo ? - Em thö t×m xem trong vèn tõ, tõ "Com pa" vµ tõ " KiÒng" cã nghÜa kh¸c n÷a kh«ng ? ( Kh«ng cã nghÜa kh¸c ) - Từ chân trong câu bạn vừa đọc có nghĩa nh­ thÕ nµo ? - Nếu nói là " chân tường, chân núi, chân r¨ng " th× tõ "ch©n" ë ®©y cã nghÜa lµ g× ? ( Chỉ bộ phận dưới cùng của một sự vật, tiÕp gi¸p b¸m chÆt vµo mÆt nÒn ) - VËy tõ " Ch©n " lµ mét tõ nh­ thÕ nµo ? ---> Tõ "ch©n" lµ tõ nhiÒu nghÜa . - Em h·y t×m 1 sè tõ cã nhiÒu nghÜa nh­ tõ ch©n ? (+ M¾t: m¾t na , m¾t døa , m¾t mÝa ... + Mòi: mòi thuyÒn, mòi kiÕm, mòi Cµ Mau...) - Qua t×m hiÓu c¸c vÝ dô trªn em cã thÓ rót ra kÕt luËn g× vÒ nghÜa cña tõ ? HS đọc ghi nhớ sgk : HĐ2( ) : Hướng dẫn HS tìm hiểu hiện tượng chuyển nghĩa của từ : - T×m mèi quan hÖ gi÷a c¸c nghÜa cña tõ "ch©n" ? ( Cã c¬ së chung, cã sù chuyÓn nghÜa ) - Theo em tõ " ch©n " trong vÝ dô nµo lµm cơ sở chung để hiểu nghĩa các từ sau ? - Trong một câu cụ thể một từ thường được dïng víi mÊy nghÜa ? ( 1 nghÜa ) GV: ChÝnh c¸c tõ lµm c¬ së chung Êy lµ nghĩa gốc, các nghĩa sau đó là nghĩa chuyÓn. - Xác định nghĩa gốc và nghĩa chuyển trong c¸c vÝ dô trªn ? Lop6.net. I/ Tõ nhiÒu nghÜa : 1. VÝ dô :Bµi th¬ " Nh÷ng c¸i ch©n ". 2. NhËn xÐt :. - Các từ " chân " chỉ bộ phận dưới cùng của một số đồ vật, có tác dụng đỡ cho đồ vật khác. - Là bộ phận dưới cùng của cơ thể người hay động vật dùng để đi lại, đứng : Đau chân, mỏi chân … - Chỉ bộ phận dưới cùng của một sự vËt, tiÕp gi¸p b¸m chÆt vµo mÆt nÒn  Tõ " ch©n " lµ tõ cã nhiÒu nghÜa..  Tõ cã thÓ cã mét nghÜa hay nhiÒu nghÜa. II/ Hiện tượng chuyển nghĩa của từ.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ( VÝ dô 2 lµ nghÜa gèc, vÝ dô 1,3 lµ nghÜa chuyÓn ) - VËy em hiÓu thÕ nµo lµ nghÜa gèc, nghÜa chuyÓn ? GV: Thông thường từ chỉ có 1 nghĩa ,nh­ng còng cã nh÷ng tõ ®­îc hiÓu theo c¸c nghÜa kh¸c nhau ( nghÜa chuyÓn).. - Hiện tượng có nhiều nghĩa trong một từ có phải là kết quả của hiện tượng chuyển nghĩa kh«ng ? ( Cã ) - Em có nhận xét gì về hiện tượng chuyển nghÜa cña tõ ? HS đọc nghi nhớ SGK HĐ3( ) :Hướng dẫn HS luyện tập : HS đọc yêu cầu của bài tập 1 GV chia lớp cho học sinh hoạt động nhóm ( 3 nhãm lín ) §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi- nhãm kh¸c nhËn xÐt GV nhËn xÐt, kÕt luËn.. HS đọc yêu cầu bài tập 2. - NghÜa gèc ( ®en ) lµ nghÜa chÝnh – xuất hiện từ đầu , là cơ sở để nảy sinh nghÜa kh¸c - NghÜa chuyÓn lµ nghÜa ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së cña nghÜa gèc . - Thông thường từ chỉ có 1 nghĩa ,nh­ng còng cã nh÷ng tõ ®­îc hiÓu theo c¸c nghÜa kh¸c nhau ( nghÜa chuyÓn ) .. * Ghi nhí: SGK III. LuyÖn tËp : 1. Bµi tËp 1 : - §Çu : - ®au ®Çu , nhøc ®Çu . - ®Çu s«ng ,®Çu nhµ . - ®Çu mèi ®Çu tiªn ... - Mòi : - mòi lâ , mòi tÑt . - mòi kim ,mòi kÐo . - mũi đất ... - Tay : - c¸nh tay ,bµn tay . - tay sóng ,tay chÌo , tay ghÕ ... 2. Bµi tËp 2:. GV hướng dẫn HS làm bài.. - Qu¶: Qu¶ thËn, qu¶ tim… - L¸: L¸ phæi, l¸ l¸ch…... HS đọc yêu cầu bài tập 3. 3. Bµi tËp 3:. HS suy nghÜ lµm bµi. GV gäi HS lªn b¶ng lµm bµi - HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung. - GV nhËn xÐt, ch÷a bµi lªn b¶ng - HS đối chiếu với bài mình làm.. a. ChØ sù vËt chuyÓn thµnh hµnh động: - Cái cuốc  cuốc đất. - C¸i bµo bµo gç. - C©n muèi  muèi d­a b. Chỉ hành động chuyển thành sự vËt: - bã cá  mét bã cá. - n¾m c¬m  mét n¾m c¬m.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>