Tuần 14. Chí Phèo (tiếp theo)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (120.02 KB, 12 trang )

-Hiểu và phân tích được giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm
qua việc phân tích nhân vật Chí Phèo.

-Nắm vững giá trị nghệ thuật tác phẩm: nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình,
nghệ thuật miêu tả tâm lý, nghệ thuật tạo kết cấu mạch truyện, ngơn ngữ và điểm
nhìn trần thuật…

-Biết cách đọc – hiểu và tiếp cận tác phẩm tự sự theo đặc trưng thể loại truyện
-Rèn luyện kỹ năng phân tích nhân vật trong tác phẩm truyện

-Phê phán, lên án xã hội nửa thực dân phong kiến Việt Nam trước cách mạng tháng
8 – 1945 phi nhân tính

-Trân trọng, đồng cảm với số phận bất hạnh của nhân vật

-Có thái độ sống tích cực, trong sáng, biết yêu thương và giúp đỡ mọi người xung
quanh.

<b>B. Phương pháp và phương tiện dạy học</b>

-Phương pháp: vận dũng tất các phương pháp dạy học văn: phương pháp đọc sáng
tạo, phương pháp nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp bình giảng, so sánh và đặt
câu hỏi, phương pháp tái tạo…

-Phương tiện: sách giáo khoa, sách giáo viên, giáo án…
<b>C. Tiến trình dạy học</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Nam Cao bắt đầu sáng tác từ năm 1936, nhưng chỉ thực sự nổi tiếng khi Chí
Phèo khật khưỡng ra đời. Trước Nam Cao, viết về đề tài người nơng dân đã có rất
nhiều những cây bút thành danh với những tác phẩm đặc sắc, độc đáo như Nguyễn
Công Hoan với Bước đường cùng, Ngô Tất Tố với Tắt đèn và đề tài lưu manh hóa
thì có Bỉ Vỏ của Nguyên Hồng nhưng trên cái mảnh đất được cày đi xới lại bao
nhiêu lần ấy, Nam Cao vẫn tìm ra được vơ số những quạng vàng, quạng bạc khi
biết khai thác vào những tầng đất sâu hơn. Nếu khi Tắt đèn ra đời, người ta cứ
tưởng rằng người nơng dân với hình ảnh Chị Dậu khổ sở, vật vã đến thế là cùng,
bán cả chó bán cả con nhưng Chị vẫn cịn có cái để mà bán và được tiếp tục sống.
Cịn Chí Phèo từ khi ra đời, người ta mới ngợ ra rằng, cái quí giá nhất của con
người là lương tri, lương năng, phẩm chất, danh dự. Nhưng những tưởng cái đó
khơng một thế lực nào có thể tước đoạt đi được, ấy vậy mà cũng bị cướp mất. Và
người nông dân trước cách mạng rơi vào con đường tha hóa lưu manh và buộc phải
lựa chọn cái chết. Bằng nguyên mẫu có thật tại làng Đại Hoàng – quê nhà văn,
Nam Cao đã nhào lặn và sinh ra đứa con tinh thần kiệt xuất, tác phẩm có tên “Chí
Phèo”.

-GV: Tác phẩm văn học là sản phẩm tinh thần của nhà văn. Đặt tên cho “đứa con

tình thần” của mình là việc thể hiện dụng ý nghệ thuật nhất định. Anh chị hãy cho
biết các tên gọi khác nhau của tác phẩm Chí Phèo và giải thích ý nghĩa của mỗi tên
gọi?

-HS tả lời, GV chốt ý:

+ TP ban đàu có tên là: Cái lị gạch cũ do tác giả đặt với ý nghĩa nhấn mạch đến
chi tiết cái lò gạch xuấ hiện ở đầu và cuối truyện. Mục đích là nói đến nuồn gốc
xuất thân và bi kịch tiếp diễn của cuộc đời Chí Phèo.

+Sau đó, truyện được in trên báo Đời sống và nhà xuất bản đã đổi tên thành Đơi
lứa xứng đơi. Chú trọng vào mỗi tình Chí Phèo và thị nở, đánh vào thị hiếu tâm lý
của người đọc, nhằm mục đích thương mại hóa sản phẩm.

+Cuối cùng truyện được nhà văn đổi tên thành Chí Phèo, in trên báo Luống Cày.
Lấy tên nhân vật chính trong truyện để đặt tên cho tác phẩm nhằm thể hiện tính
cách, số phận và bi kịch của nhân vật chính.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

-GV gọi 1 học sinh tóm tắt truyện theo cuộc đời nhân vật chính.
-GV gọi 1 học sinh tóm tắt truyện theo mạch truyện.

4.Bố cục?

<b>4. Phân tích hình tượng nhân vật Chí Phèo.</b>
<b>a. Sự xuất hiện độc đáo nhân vật Chí Phèo</b>

-GV yêu cầu HS tái hiện và phát hiện: Chí Phèo đã “ra mắt” độc giả như thế nào ở
trong đoạn văn đầu tiên mở đầu truyện?

-HS tái hiện hình ảnh Chí Phèo với cách xuất hiện độc đáo:

+Nhà văn mở đầu tác phẩm, “giới thiệu” về nhân vật Chí Phèo đang trong tình
trạng say sỉn và chửi bới lung tung. Và điều đặc biệt là không ai đáp lại tiếng chửi
của Chí, ngay cả khi anh ta chửi một cách trực diện: chửi trời – trời có của riêng
nhà nào; chửi đời – đời là tất cả nhưng chẳng là ai; chửi cả làng Vũ Đại – chắc nó
trừ mình ra; chửi cha mẹ đứa nào khơng chửi nhau với hắn – không ai lên tiếng;
chửi cha mẹ đứa nào đẻ ra thân hắn – có mà trời biết, hắn không biết, cả làng Vũ
Đại cũng không biết.

-GV: Người ta cho rằng, NC đã chọn được cách vào truyện hấp dẫn và độc đáo, em
có nhận xét như thế nào?

-HS suy nghĩ, độc lập tả lời:

+Cách vào truyện độc đáo. NC đã tập trung vào đối tượng nhân vật chính với
những lời nói và hành động say sin của kẻ nát rượu. Nhưng lại không ai lên tiếng
và từ đó tạo nên sự tị mị nơi người đọc về nhân vật. Hắn là ai? Tại sao hắn chửi là
không ai lên tiếng?...

+Cách vào truyện trực tiếp, chọn đúng thời điểm hiện tại của nhân vật đang rơi vào
bi kịch lên tới đỉnh điểm và sau đó đảo lộn trật tự thời gian quay về với quá khứ để
cắt nghĩa, lý giải nhân vật. Điều này khác với các nhà văn khác.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

-GV dẫn dắt và đặt ra tình huống để nhân xét, chốt vấn đề: ở trên, chúng ta nhắc
đến tiếng chửi của Chí Phèo, bình luận về tiếng chửi đó, có ý kiến sau đây và em
chọn ý kiến nào? Vì sao?

A. Đó là tiểng chửi gàn dở của một kẻ say rượu vô ý thức.

B. Đó là tiếng nói thể hiện sự đau đớn, khắc khoải và bất mãn trước cuộc đời.
C. cả hai ý kiến trên đều đúng

D. ý kiến khác

-HS suy nghĩ và tìm cách lý giải ý kiến của mình: ý kiến C là đúng, vì:

+Tiếng chửi ở đầu đoạn trích là tiếng chửi của một kẻ say rượu khi mà suốt ngày
Chí chỉ lấy rượu để thay nước uống, khơng ý thức được tiếng nói của chính mình.
+Tiếng chửi lại là tiếng nói của bi kịch, số phận. Mặc dù, Chí Phèo không trực tiếp
nêu ra bi kịch của bản thân với những tình huống chi tiết cụ thể nhưng qua tiếng
chửi chúng ta phần nào hiểu được bi kịch của nhân vật này. Đó là sự cơ đơn bế tắc
bởi ngay cả tiếng chửi khi Chí chửi họ ( cả người dân làng Vũ Đại) nhưng không ai
them ra điều, chỉ có mấy con chó đáp lại tiếng chửi của Chí. Phải chăng Chí đã bị
gạt ra bền lề cuộc sống lồi người? Và nếu như vậy thì tiếng chửi chính là tiếng nói
đau thương và ít nhiều Chí ý thức được điều đó: bi kịch bị tước đoạt quyền làm
người!.

<b>b. Qúa trình tha hóa của Chí</b>

*Từ người nơng dân hiền lành, lương thiện trở thành kẻ lưu manh

-GV: Tại sao Chí Phèo lại bị Bá Kiến đẩy vào tù và trở thành một kẻ lưu manh côn
đồ?

-Để trả lời được câu hỏi này, HS phải đọc tác phẩm (toàn bộ truyện) ở nhà rồi:
+Trước khi vào tù: Chí là một anh nông dân hiền lành, lương thiện. Hắn là một đứa
trẻ mồ côi, được dân làng nhặt về nuôi nấng. Năm 20 tuổi, anh ta trở thành anh
canh điền cho Bá Kiến với những ước mơ “chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải.

Chúng lại bỏ con lợn làm vốn liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm”. Chí
bị bà ba của Bá Kiến hằng ngày gọi lên bóp chân, lịng tự trọng của Chí trỗi dậy:
“Chí chỉ cảm thấy nhục chứ yêu đương gì”…Vì con ghen với Chí Phèo, Bá Kiến
đã đẩy anh vào tù…

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

 Nhân hình: Chí mang dáng hình của một thàng lưu manh:” cái đầu trọc lốc,
cái răng cạo trắng hớn, cái mặt đen câng câng, đơi mắt thì gườm gườm trong
gớm chết”.. “hắn mặc cái áo tây vàng, ngực phanh ra trạm tror những nét
rồng phượng với một ơng tướng cầm trùy”

 Nhân tính: hắn khơng cịn là anh nông dân hiền lành như xưa mà trở lên liều
lĩnh. “Hắn về hôm trước, hôm sau đã thấy hắn ngồi ngồi chợ uống rươcuj
với thịt chó suốt từ trưa đến xế chiều”, “rồi say khướt, xách vỏ chai đến nhà
Bá Kiến cứ tên tục ra mà chửi”. Chí đánh nhau với lý Cường và đập vở chai
vào cột cổng, lăn bò ra đất, lấy mảnh chai rạch mặt ăn vạ. Hắn nói: “Tao chỉ
liều chết với ba con nhà mày thôi”.

*Từ thằng luu manh trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại

-GV: Có bạn HS đã vẽ sơ đồ về sự thay đổi bản chất nhân vật Chí Phèo, nhưng vẫn
cịn một ơ trống chưa điền hết được, em hãy hoàn thành sơ đồ bằng một cụm từ mà
em cho là thích hợp và giải thích vì sao?

Chí Phèo

Nơng dân hiền lành,
chất phác

Kẻ lưu manh, côn đồ

………...
………..

-HS suy nghĩ, đọc lập trả lời: Cụm từ đó là “Con quỉ dữ của làng Vũ Đại” vì:

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

mắt của bao nhiêu người dân lương thiện” để rồi hắn trở thành “con quỉ dữ” trong
suy nghĩ và trong mắt của những người dân làng Vũ Đại

-GV tiếp tục nêu vấn đề: có người cho rằng, hiện tượng tha hóa ở nhân vật Chí
Phèo mang tính quy luật?. Em có đồng tình khơng, vì sao?

-HS phải huy động kiến thức về toàn bộ tác phẩm và chi tiết trong truyện để trả lời
câu hỏi.

+Dõi theo câu truyện, ta thấy Chí Phèo khơng phải là người duy nhất bị tha hóa và
lưu manh hóa, trước đó đã có: Năm Thọ, Binh Chức. Và đặc biệt cuối tác phẩm có
chi tiết, Thị nở nhìn nhanh xuống bụng và thống thấy cái lị gạch cũ hiện ra, phải
chăng nó như một sự báo về sự “nối nghiệp bố” của một “Chí Phèo con” chuẩn bị
ra đời?

-GV: hướng dẫn HS đánh giá, nhận xét: Từ hiện tượng này, đặc biệt qua hình
tượng Chí Phèo, em hãy khái quát tư tưởng tác giả và ý nghĩa của mạch truyện
<b>qua hình tượng nhân vật?</b>

+Phản ánh bi kịch của người nông dân lương thiện Việt Nam trước cách mạng
tháng 8: đó là bi kịch tha hóa và lưu manh hóa. Gian tiếp tố cáo sự đè nén, áp bức
bóc lột của giai cấp thống trị địa chủ với người nông dân và đẩy họ vào con đường
cùng khơng lối thốt.

+Hiện tượng Chí Phèo là hiện tưởng điển hình – đại diện cho người nơng dân bị

tha hóa.

<b>c.Qúa trình thức tỉnh hồi sinh của nhân vật Chí Phèo ( diễn biến tâm lý và</b>
<b>hành động của Chí từ sau khi gặp thị Nở)</b>

-GV dẫn dắt: Cứ tưởng rằng Chí Phèo sẽ chỉ là một kẻ lưu manh, tha hóa sẽ trượt
dài trên cái dốc thăm thẳm khơng đáy của tội ác của một con quỉ đội lốt người
nhưng khơng, với tấm lịng nhân đạo lớn, Nam Cao đã xây dựng lên tình huống
tiếp theo đó là cuộc gặp gỡ giữa Chí và thị Nở trong đêm trăng thơ mộng ở vườn
chuối. Chính tình huống này là một bước ngoạt quan trọng trong cuộc đời nhân
vật.

-GV nên vấn đề và dẫn dắt HS tìm hiểu: Việc gặp gỡ thị Nở đã có ý nghĩa như thế
nào đối với cuộc đời Chí Phèo? Những gì đã diễn ra trong tâm hồn Chí Phèo sau
cuộc gặp gỡ đó?

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

+Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở đã giúp Chí thức tỉnh phần người trong
Chí. Chính sự quan tâm của Thị đã giúp Chí ý thức được bi kịch số phận của cuộc
đời và khao khát được lương thiện.

+Diễn biến tâm lý và tình cảm của Chí
*Từ tỉnh rượu đến tỉnh ngộ:

-Tỉnh rượu: Kể từ khi mãn hạn tù trở về, đây là lần đầu tiên Chí hết say, hoàn toàn
tỉnh táo. Lần đầu tiên hắn nghe thấy những âm thanh của cuộc sống: “Tiếng chim
hót ngồi kia vui vẻ quá! Tiếng cười nói của những người đi chợ. Tiếng anh thuyền
chài gõ mái chèo đuổi cá”.Chí cịn cảm nhận thấy, cảm xúc thấy “vui vẻ q”.Và
hình dung, phán đoán: một người đàn bà đang hỏi người đàn khá đi bán vải ở Nam
Định về”. Lịng Chí “bang khuâng”. Chí tự nhận thứch được tâm trạng của mình
“lịng mơ hồ buồn”.

-Tỉnh ngộ: Khi tỉnh táo, Chí đã nhìn nhận lại cuộc đời mình từ quá khứ - hiện tại –
tương lai. Qứa khứ: hắn nhớ về một thời hắn đã từng ao ước “có một gia đình
nhỏ…”. Hiện tại: Chí thấy hiện tại của mình thật đáng buồn bởi: “hắn thấy mình
già mà vẫn cịn cơ độc”, “hắn đã tới cái dốc bên kia của đời”, “hắn thấy mình đã
“hư hỏng nhiều”. Cịn tương lai thì mù mịt, tối tăm: “tuổi già”, “đói rét”, “ốm đau”,
và nhất là “cô độc”. Sau chuỗi những ngày sống gần như vơ thức, giờ đây chí đã
hồn tồn tỉnh táo và nhận thức về cuộc đời mình.

 Như vậy, từ sự trở lại khả năng nhận thức ngoại giới và nhận thức chính mình
với những cảm xúc, tình cảm rất người, Chí đã thức tỉnh và hồi sinh trở về kiếp
người lương thiện.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

chem. người?”. Bản tính hiền lành, lương thiện của hắn hàng ngày bị che lập đi
nay trở lại nguyên tính của anh canh điền ngày xưa.

-Từ xúc động, ăn năn, rồi hồi tỉnh, hắn khao khát được làm người lương thiện:
“Trời ơi! Hắn them lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người biết bao…Họ lại
nhận hắn vào xã hội bằng phẳng của những người lương thiện…”

*Cùng với khao khát được trở về làm người lương thiện, Chí khao khát có một
<b>mái ấm gia đình:</b>

+ “giá cứ thế này mãi thì thích nhỉ” – tức là Chí muốn được sống bên cạnh thị,
muốn được làm nũng với thị, muốn được thị quan tâm và thị sẽ là cầu nối giúp Chí
trở về với cuộc sống lồi người.

+”Hay là mình sang ở với tơi một nhà cho vui” – tức là cùng sống chung mmái
nhà, cùng chung hưởng hạnh phúc gia đình. Đó là lời cầu hơn của Chí dành cho
Thị.

-GV tổ chức cho HS khám phá ý nghĩa sự thức tỉnh của nhân vật: Thông qua sự
hồi sinh thức tỉnh ý thức làm người của Chí, em hãy rút ra giá trị nhân đạo sâu
<b>sắc của tác phẩm và bài học nhân sinh mà tác giả gửi gắm?</b>

-HS thảo luận, trả lời:

+GT nhân đạo: Nam Cao khẳng định sức sống bất diệt của “thiên lương” trong bản
thân con người. Ngay cả khi bị các thế lực khủng khiếp đè nén thì bản chất lương
thiện, hiền lành của con người không bao giờ bị tha hóa và lưu manh hóa. Đó chỉ
cần một hồn cảnh thuật lợi đó là tình u thương thì bản chất “thiên lương” của
con người sẽ được bùng lên và khẳng định mạnh mẽ.Từ đó nhà văn kêu gọi hãy tin
vào bản chất lương thiện của mỗi người, hãy dùng tình yêu thương để cảm hóa họ
và giúp họ quay về với nẻo đường chính nghĩa.

+Bài học nhân sinh: Sống trên đời cần sự chia sẻ, yêu thương và giúp đỡ lẫn nhau.
Chính tình u thương sẽ giúp cho chúng ta thấy được bản tính tốt đẹp của mỗi con
người. “Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tình tìm hiểu họ thì ta chỉ
thấy ở họ tồn sự gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi… tồn những cớ để cho
ta tàn nhẫn, khơng bao giờ ta thấy họ đáng thương, không bao giờ ta thương…”
<i><b>D. Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí Phèo ( diễn biến tâm lý và hành</b></i>
<i><b>động của Chí từ sau khi bị thị Nở từ chối)</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

-HS trả lời: Mong ước quay trở về làm người lương thiện của Chí đã bị thị Nở
khước từ do bà cô thị Nở ngăn cấm. Bà cô thị quyết không cho thị lấy một thằng
không cha không mẹ mà chỉ có một nghề duy nhất là “rạch mặt ăn vạ và đâm chem
người”. Như vậy là con đường hồn lương của Chí đã bị chặt đứt. Bà cơ thị chính
là người đại diện cho định kiến của xã hội, và xã hội “bằng phẳng” đã quay lưng
lại với Chí và khơng chấp nhận Chí. Họ khơng tin sự hồi sinh thức tỉnh của Chí.
-GV tiếp tục hướng dẫn HS tìm hiểu, phân tích diễn biến tâm lý của Chí: Thị Nở

đã đoạn tuyệt quan hệ với Chí như thế nào và tâm trạng của Chí ra sao?

-HS tái hiện và phân tích tâm trạng của Chí:
*Thất vọng và đau đớn:

+Thị Nở “chút vào mặt hắn tất cả lời bà cô”.Hắn “ngẩn mặt” và “cứ ngồi ngẩn mặt,
khơng nói gì”.Chí ngạc nhiên rồi thất vọng. Thất vọng nhưng chưa tuyệt vọng và
hắn “như hít thấy hơi cháo hành”. Khi thị ra về, hắn đã “chạy theo với lấy tay thị”
như là nỗ lực cuối cùng để níu giữ con đường hồn lương duy nhất. Vì thế hành
động này cho thấy Chí khao khát tình u và khao khát làm người lương thiện.
+Thế nhưng, Thị đã “gạt tay ra, dúi thêm cho (hắn) một cái” như to ra sự cắt đứt
dứt khốt. Chí thất vọng, “nhặt viên gạch, toan đập đầu”. Nhưng muốn đập đầu thì
phải “uống thật say” và “hắn uống”. Nhưng “càng uống càng tỉnh ra”, hắn cảm
thấy “buồn, chao ôi! buồn…”. Hắn thấy thoang thoảng hơi cháo hành. Hắn “ơm
mặt, khóc rưng rức”. Rượu khơng thể làm tê liệt đi lương tri của một con người đã
thức tỉnh. Trong Chí giờ đây có sự đấu tranh giữa thiện –ác, men rượu và hương
cháo hành đang va đập cọ sát vào nhau khiến Chí đau đớn, nhấm nhẳng tâm can
anh. Gịot nước mắt như là sự gột rửa mọi tội ác của Chí, nó như là sự ăn năn, hối
hận khi nhận ra bi kịch của cuộc đời mình.

*Phẫn uất và tuyệt vọng

-Trong cơn phẫn uất đến tột cùng, Chí xách vỏ chai toan đến nhà Thị Nở để giết
chết “con cọm già” tức là bà cơ Thị Nở - người đã cản ngăn mối tình của Chí với
Thị, người đã cắt đứt con đường hồn lương của Chí.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

-GV dẫn dắt, định hướng cho HS về sự thay đổi trong hành động của Chí: Tại sao
Chí Phèo lại đến nhà Bá Kiến mà không phải đến nhà Thị Nở như dự định ban đầu
đặt ra? Sự thay đổi này chứng tỏ điều gì?

-HS suy nghĩ và trả lời: Như Nam Cao đã từng bình luận: “Nhưng thằng điên và
những thằng say khơng bao giờ làm những cái mà lúc ra đi hắn định làm”. Nhưng
ngun nhân sâu xa ở chỗ: Chí khơng bao giờ quên được mối thù mà Bá Kiến đã
gây ra cho mình, mặc dù Chí đã làm tay sai cho hắn nhưng Chí vẫn thường xách vỏ
chai đến nhà Bá Kiến để “địi nợ”. Vì thế, sự căm giận, mối thù không đội trời
chung này vẫn âm ỉ cháy để rồi đã đến lúc bùng phát dữ dội khi mà Chí Phèo ý
thực được kẻ đã gây ra bi kịch của cuộc đời mình.

-GV tổ chức cho HS bình luận: Hành động đâm chết Bá Kiến rồi tự vẫn của Chí có
ý nghĩa như thế nào? Tại sao Chí Phèo lại phải chết?

-HS trình bày suy nghĩ của mình:

+Hành động đâm chết Bá Kiến rồi tự vẫn là một hành động mang tính quy luật, tất
yếu. Đó là hành động của một con người khi nhận ra bi kịch của cuộc đời và nhận
ra kẻ thù đã gây ra tội ác cho hắn. Vì thế, việc trả thù là một lẽ tất yếu xảy ra khi
Chí đã tỉnh táo nhìn nhận sự việc. Nhưng sau đó Chí tự vẫn là bởi Chí khơng thể
tiếp tục sống nữa khi mà khơng ai coi Chí là người. Kẻ thù của Chí đâu chỉ có
riêng Bá Kiến mà cả những định kiến của cả xã hội phi nhân tính này. Cho nên, cái
chết là sự một sự giải thoát cho cuộc đời của Chí.

+Trước đây để tồn tại, Chí phải bán bộ mặt người và linh hồn người cho quỉ dữ,
đên nay linh hồn đã trở về làm người thì Chí phải đánh đổi cả sự sống của mình.
Cho nên, cái chết như một lẽ tất yếu, tố cáo xã hội thcuwj dân nửa phong kiến đã
đẩy người nông dân vào con đường tha hóa và lưu manh hóa để dẫn tới cái chết.Nó
phản ánh tính chất xung đột giai cấp giữa : địa chủ và nông dân trước cách mạng
tháng 8 năm 1945

-GV hướng dẫn HS tổng hợp đánh giá: Nam Cao đã dành phần lớn trang viết của
mình để khắc họa vè đặc điểm người nơng dân. Vậy qua đó, em thấy được điều gì?

-HS suy nghĩ, tổng hợp kiến thức bằng cách phác thảo sơ đồ diễn biến tâm trạng
của Chí từ sau trận ốm đến kết thúc truyện. Qua đó, nhẫn ét về phong cách nghệ
thuật của nhà văn.

+Sơ đồ diễn biến tâm trạng:

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

+Nam Cao đã dành phần lớn trang viết của mình để khẳng định, tô đậm bản chất
lương thiện và tốt đẹp của người nơng dân ngay cả khi họ bị tha hóa và lưu manh
hóa. Qua đó, nhà văn going lên một hồi chng: cần phải bảo vệ nhân tính con
người, cần đấu tranh loại bỏ cái xấu, cái ác để tạo mơi trường tốt đẹp cho sự phát
triển nhân tính, ni dưỡng phần người trong mỗi con người.

+Qua dòng tâm trạng của Chí, ta thấy được tài năng khắc họa diễn biến tâm trạng
nhân vật của Nam Cao. Ơng dùng ngịi bút của mình lách sâu vào từng “vi mạch”
nhỏ nhất để diễn tả tình cảm, cảm xúc và sự thay đổi tâm trạng trong mỗi hoàn
cảnh khác nhau của nhân vật. Chính dịng ý thức tâm trạng đó giúp người đọc lý
giải, đánh giá.

-GV nêu vấn đề: Tại sao nói, Chí Phèo là cảm quan hiện thực mới mẻ, đặc sắc, độc
đáo và có tính nhân đạo sâu sắc.

-HS suy nghĩ và biện giải bằng cách tổng hợp kiến thức, đối chiếc tác phẩm cùng
đề tài người nông dân với các nhà văn hiện thực khác.

+Qua hình tượng Chí Phèo, nhà văn đã khắc họa một qui luật khách quan của
người nơng dân đó là: sự tha hóa và lưu manh hóa khi bị các thế lực thống trị đè
nén, áp bức. Khác với các nhà văn cùng thơi, nếu như NTT, NCH khai thác bi kịch

người nông dân trước cách mạng tháng 8 là bi kịch bị tucows đoạt về vật chất dẫn
tới đói nghèo bán cả con, bán cả chó thì Nam Cao lại khác, ơng khai thác tấn bi
kịch bị tha hóa của người nơng dân tưởng như khơng ai có thể tước đoạt được đó
là: nhân hình – nhân tính.

+GT nhân đạo: Qua truyện, nhà văn khẳng định sức sống tiềm tang, mạnh mẽ và
phẩm chất thiên lương tốt đẹp của người nơng dân ngay cả khi họ bị tha hóa, biến
chất. Và tác giả muốn đề cao: dù trong hoàn cảnh nào đi chăng nữa, bản chất lương
thiện của con người vẫn ln tồn tại, vì thế hãy tin vào bản chất con người, và giúp
họ vượt qua bằng tình yêu thương của mình.

<b>b. Nghệ thuật</b>

-Gv hướng dẫn cho HS tìm hiểu và rút ra giá trị nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm
-HS suy nghĩ và tự rút ra theo nhận thức

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

+Khắc họa diễn biến tâm lý
+NT trần thuật, tạo điểm nhìn
+Giong điệu đa thanh

+Ngơn ngữ mang tính khẩu ngữ hàng ngày
+Kết cấu vịng trịn.

</div>