Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 20 - Bài 20 - Tiết 73: Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngữ văn 7. Ngày soạn:8 /1/2011 Ngaøy daïy:.11/1/2011 Tuaàn 20. Baøi 20 .Tieát 73.. TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT I. Mục đích cần đạt . Giuùp hoïc sinh : - Hiểu sơ lược thế nào là tục ngữ. - Hiểu nội dung , một số hình thức nghệ thuật (kết cấu, nhịp điệu, cách lập luận) và ý nghĩa của những câu tục ngữ trong bài học. - Thuộc lòng những câu tục ngữ trong văn bản. Sưu tầm tục ngữ liên quan đến môi trường .. II. Chuaån bò . 1. Giáo viên : Sgk , sgv , tục ngữ Việt Nam . 2. Học sinh : Đọc , chuẩn bị bài theo câu hỏi gợi ý sgk , sưu tầm những câu tục ngữ có liên quan đến nội dung bài học .. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy – học . 1. Ổn định tổ chức . 2. Kieåm tra baøi cuõ . Kiểm tra việc soạn bài và nhắc nhở ý thức học tập của học sinh ở học kỳ II. 3. Giới thiệu bài . Hoạt động của thầy Hoạt động 1 : Khởi động . Hoạt động 2 : Hướng daãn hoïc sinh tìm hieåu nắm sơ lược về tục ngữ và những đặc điểm của noù . 1. Lệnh học sinh đọc chuù thích (*) 2. Hãy khái quát những ñieåm caàn löu yù veà tuïc ngữ .. Hoạt động của trò. Thực hiện theo yêu cầu .. Nội dung cần đạt. I. Khái niệm tục ngữ.. Nghe . - Về hình thức : mỗi câu tục ngữ là một câu nói diễn đạt một ý trọn. GV: Voõ Thò Phi Luyeän Lop7.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS EaHiu. Nói đến tục ngữ thường phải chú ý tới nghĩa đen vaø caû nghóa boùng . Nghĩa đen là nghĩa trực tiếp , gắn với sự việc và hiện tượng ban đầu . Nghóa boùng laø nghóa giaùn tieáp , nghóa aån duï , nghóa bieåu tröng .. Đọc . Khaùi quaùt .. Nghe . * Tục ngữ với thành ngữ : - Giống nhau : Đều là những đơn vị có sẵn trong ngôn ngữ và lời nói , đều dùng hình ảnh để diễn đạt , dùng cái đơn nhất để nói cái chung và đều được sử dụng ở nhiều hoàn cảnh khác nhau trong đời sống . - Khaùc nhau : + Thành ngữ thường là ñôn vò töông ñöông nhö từ , mang hình thức cụm từ cố định . Tục ngữ thường là câu hoàn chỉnh . +Thành ngữ có chức naêng ñònh danh – goïi teân sự vật , gọi tên tính chất trạng thái hay hành động của sự vật , hiện tượng . Tục ngữ diễn đạt. 2. Nghe .. Lop7.net. vẹn . Câu tục ngữ có đặc ñieåm laø ngaén goïn , haøm súc , kết cấu bền vững . - Về nội dung tư tưởng : tục ngữ thể hiện những kinh nghieäm cuûa nhaân daân veà thieân nhieân , lao động sản xuất , con người , xaõ hoäi .. - Về sử dụng : tục ngữ được nhân dân vận dụng vào mọi hoạt động của đời sống . Nó giúp nhân dân có được kinh nghiệm để nhìn nhận , ứng xử , thực hành các kinh nghieäm vaøo cuoäc soáng . Trong ngôn ngữ , tục ngữ làm đẹp , làm sâu sắc thêm lời nói ..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ngữ văn 7. trọn vẹn một phán đoán hay kết luận , một lời khuyeân . => Moät ñôn vò thaønh ngữ chưa thể coi là một vaên baûn ; Moãi caâu tuïc ngữ được xem như một vaên baûn ñaëc bieät , moät toång theå thi ca nhoû nhaát . * Tục ngữ với ca dao : + Tục ngữ là câu nói . Ca dao là lời thơ và thường là lời thơ của những bài dân ca . + Tục ngữ thiên về duy lí . Ca dao thiên về trữ tình . + Tục ngữ diễn đạt kinh nghieäm . Ca dao bieåu hieän theá giới nội tâm của con người . Hoạt động 2 : Hướng daãn hoïc sinh tìm hieåu , khai thác những giá trị của các câu tục ngữ ; liên hệ được những câu tục ngữ thể hiện kinh nghiệm đúc kết về sự thay đổi môi trường khí hậu , thời tiết . 3. Lệnh học sinh đọc toàn văn bản , chú ý caùch ngaét nhòp. 4. Coù theå chia 8 caâu tuïc ngữ làm mấy nhóm ? Mỗi nhóm gồm những câu nào ? Gọi tên từng. Đọc văn bản . Xaùc ñònh . Hai nhoùm : + Nhoùm 1 ( caâu 1 , 2 , 3 , 4) : thieân nhieân + Nhoùm 2 ( caâu 5 , 6 , 7 , 8 ) : lao động sản xuất . Giaûi thích . Thaùng naêm ñeâm ngaén , tháng mười ngày cũng ngaén -> kinh nghieäm nhaän biết về thời gian . Trình baøy . Kinh nghiệm được đúc rút từ sự quan sát của người xưa trước một hiện tượng laëp ñi laëp laïi. Trình baøy Coù theå vaän duïng caâu tuïc ngữ vào chuyện tính toán, saép xeáp coâng vieäc trong muøa heø vaø muøa ñoâng. Nhaän xeùt . Giúp con người có ý thức sử dụng thời gian, có kế hoạch sắp xếp công việc. Thaûo luaän theo baøn . - Veá 1 : Ñeâm thaùng naêm …… - Vế 2 : Ngày tháng mười ……. - naêm – naèm ( aêm ) mười – cười ( ươi ) - Vần lưng ( vần gieo ở giữa vế ) hay còn gọi là yeân vaän .. II. Đọc – hiểu văn bản .. 1. Đọc văn bản . 2. Tìm hieåu vaên baûn .. Caâu 1 : Thaùng naêm ( aâm lòch ) ñeâm ngaén, ngaøy daøi. Tháng mười ( âm lịch ) ñeâm daøi, ngaøy ngaén..  Con người có ý thức sử dụng thời gian, sắp xeáp coâng vieäc. - Keát caáu : ngaén goïn , coù hai veá . -Vaàn : vaàn löng .. GV: Voõ Thò Phi Luyeän Lop7.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS EaHiu. nhóm đó. 5. Với câu tục ngữ thứ nhaát , haõy cho bieát nghóa của câu tục ngữ . 6.Cơ sở thực tiễn của kinh nghieäm neâu trong câu tục ngữ ? 7. Một số trường hợp coù theå aùp duïng kinh nghieäm neâu trong caâu tục ngữ ?. - Ñeâm …… saùng ( V1 ) Ngaøy ……… toái ( V2 ) - Ñeâm thaùng naêm – ngaøy tháng mười . - Ñeâm – ngaøy ; saùng toái .. - Phép đối : + Đối vế . + Đối ngữ .. + Đối từ . + Nhòp : 3/2/2 -> Các vế đối xứng nhau về hình thức , nội Trình baøy . Nhieàu sao  ít maây  dung . nắng và ngược lại. Caâu 2 : Trình baøy . Đêm trước trời nhiều Từ sự quan sát. sao  hoâm sau naéng ; ít Trình baøy . sao  hoâm sau möa Dự đoán thời tiết trong ñieàu kieän thieáu maùy moùc, thieát bò. Trình baøy .. 8.Giaù trò cuûa kinh nghiệm mà câu tục ngữ theå hieän nhö theá naøo ? 9. Hãy phân tích những ñaëc ñieåm ngheä thuaät trong câu tục ngữ trên . - Nhaän xeùt , choát yù . 10. Neâu yù nghóa cuûa  Con người có ý thức câu tục ngữ thứ hai là gì quan sát bầu trời để dự Trình baøy . ? đoán thời tiết, sắp xếp 11.Cơ sở thực tiễn của coâng vieäc Trình baøy . kinh nghieäm neâu trong Caâu 3 : Từ sự quan sát, nắm qui câu tục ngữ ? Khi trên trời có ánh 12. Một số trường hợp luật thiên nhiên để đối mây vàng màu mỡ gà tức coù theå aùp duïng kinh phoù. saép coù baõo. Trình baøy . nghieäm neâu trong caâu tục ngữ ? 13.Giaù trò kinh nghieäm  Con người có ý thức mà câu tục ngữ thể hiện chủ động giữ gìn nhà cửa, Trình baøy . ? hoa maøu … ( Kinh nghieäm nhận biết về thời tiết – Trình baøy . 14.Neâu yù nghóa cuûa caâu dự đoán bão ). Từ sự quan sát, kiến là tục ngữ thứ ba ? Caâu 4 : 15.Cơ sở thực tiễn của loại côn trùng rất nhạy Thaùng 7, neáu kieán boø kinh nghiệm nêu trong cảm với những thay đổi nhiều (di chuyển lên cao) thời tiết. tục ngữ ? laø saép luït. 4. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ngữ văn 7. 16.Giaù trò kinh nghieäm mà câu tục ngữ thể hiện ? 17.Neâu yù nghóa caâu tuïc ngữ 4 ? 18.Cơ sở thực tiễn của kinh nghieäm neâu trong câu tục ngữ ? 19.Nêu một số trường hợp có thể áp dụng kinh nghieäm trong caâu tuïc ngữ ? 20.Giaù trò cuûa kinh nghiệm mà câu tục ngữ theå hieän ? * Hãy nêu những câu tục ngữ nói về hiện tượng tự nhiên , thời tiết , khí haäu . 21.Neâu yù nghóa caâu tuïc ngữ thứ 5 ? 22.Cơ sở thực tiễn của kinh nghieäm neâu trong câu tục ngữ ?. 23.Một số trường hợp aùp duïng kinh nghieäm nêu trong câu tục ngữ ? 24.Giaù trò cuûa kinh nghiệm mà câu tục ngữ theå hieän ? Tất đất chỉ là một mảnh đất rất nhỏ ( tấc : ñôn vò cuõ ño chieàu daøi , bằng 1/10 thước mộc ( 0,0425 m ) hoặc 1/10. Trình baøy . Dự đoán thời tiết trong ñieàu kieän thieáu maùy moùc Trình baøy . Nêu những câu tục ngữ đúc kết các hiện tượng tự  Nhân dân có ý thức nhieân . dự đoán lũ lụt để chủ - Đầu năm sương muối , động phòng , chống. cuoái naêm gioù baác . - Thaùng gieâng reùt daøi , thaùng hai reùt loäc , thaùng ba reùt naøng Baân . - OÂng tha nhöng baø chaúng tha , còn sợ cái bão mồng ba tháng mười . - Gioù nam ñöa xuaân sang heø . - Tua rua moïc : vaøng caây heùo laù ; tua rua laën : cheát caù cheát toâm . - EÙùn bay thaáp möa ngaäp caàu ao ; eùn bay cao möa Caâu 5 : raøo laïi taïnh . Đất được coi như vàng, …………………….. quyù nhö vaøng. Trình baøy . Trình baøy .  Con người có ý thức Đất quý giá vì đất nuôi sống con người, đất là nơi quý trọng và giữ gìn đất. người ở , người phải nhờ lao động và đổ bao xương máu mới có đất và bảo vệ được đất . Đất là vàng , một loại vàng sinh sôi . Vaøng aên maõi cuõng heát ( Miệng ăn núi lở ) còn chất vàng của đất khai thác mãi cuõng khoâng caïn. GV: Voõ Thò Phi Luyeän Lop7.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS EaHiu. thước đo vải ( 0,0645 m ) ; đơn vị đo diện tích đất bằng 1/10 thước , tức 2,4m2 (Baéc boä )hay 3,3 m2 ( taác Trung Boä ) . Vàng là kim loại quý thường được cân đo bằng caân tieåu li , hieám khi ño bằng tấc , thước . Tấc vàng chỉ lượng vàng lớn , quyù giaù voâ cuøng . Caâu tục ngữ lấy cái rất nhỏ ( tấc đất ) để so sánh với cái rất lớn ( tấc vàng ) 25.Neâu yù nghóa caâu tuïc ngữ thứ 6 ?. Trình baøy . Caâu 6 : Phê phán hiện tượng lãng Thứ tự các nghề đem phí đất , đề cao giá trị của lại lợi ích kinh tế cho con đất . người : nuôi trồng  làm Trình baøy . vườn  làm ruộng. Nghe . Trình baøy ..  Con người có ý thức khai thác hoàn cảnh thiên nhiên để sản xuất ra của caûi vaät chaát coù hieäu quaû. Caâu 7 : Thứ tự quan trọng của các yếu tố: nước  phân bón  công lao động  gioáng luùa.. Trình baøy . Căn cứ vào giá trị kinh tế cuûa caùc saûn phaåm thu được. Có thể hiểu : tôm cá coù giaù trò cao nhaát  tieáp theo là rau quả  sau mới đến lúa gạo.  Tuy nhieân kinh nghieäm 26.Cơ sở thực tiễn của này đúng với tuỳ nơi có kinh nghieäm neâu trong ñieàu kieän.  Con người có ý Trình baøy . câu tục ngữ ? thức về tầm quan trọng cuûa caùc yeáu toá treân. 27.Giaù trò cuûa kinh Caâu 8 : nghiệm mà câu tục ngữ Taàm quan troïng cuûa theå hieän? Trình baøy . thời vụ và đất đai đối với ngheà troàng troït. Trình baøy .  Con người có ý thức 28. Nêu ý nghĩa câu Áùp dụng rộng rãi và hoàn trồng đúng thời vụ và tục ngữ thứ 7 ? toàn đúng trong việc trồng làm đất kĩ. lúa. Hiện nay nhà nước III. Toång keát . ñang chuù troïng coâng taùc Mở rộng : + Nước : một lượt tát, thuỷ lợi, sản xuất phân moät baùt côm. bón, nghiên cứu tạo giống Ghi nhớ ( Sgk / Tr 5 ) + Phân : Người đẹp vì mới có năng suất cao. luïa, luùa toát vì phaân. Trình baøy . 29.Một số trường hợp coù theå aùp duïng kinh Trình baøy . nghiệm nêu trong câu Điều kiện thời vụ quyết tục ngữ ? định hơn yếu tố cày , bừa ,. 6. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ngữ văn 7. 30.Giá trị kinh nghiệm làm đất … mà câu tục ngữ thể hiện ? Khaùi quaùt . 31.Câu tục ngữ thứ 8 Nghe . coù yù nghóa nhö theá naøo ? Caù nhaân trong moãi nhoùm tập hợp các câu tục ngữ đã Hoạt động 4 : Hướng sưu tầm theo đúng chủ đề . daãn hoïc sinh khaùi quaùt lại những giá trị vừa tìm hieåu . 32.Haõy khaùi quaùt laïi những nét nổi bật của các câu tục ngữ vừa phaân tích . Hoạt động 5 : Hướng dẫn học sinh thực hành đạt các yêu cầu bài tập . 33. Chia lớp làm 4 nhóm thực hiện theo yêu caàu phaàn luyeän taäp ; nhoùm naøo nhieàu hôn laø nhoùm giaønh chieán thaéng .. IV. Luyeän taäp .. Hoạt động 6 : Hướng dẫn công việc ở nhà . - Tiếp tục sưu tâm tục ngữ theo chủ đề vừa học . - Chuaån bò phaàn hoïc : “ Chöông trình ñòa phöông” Sưu tầm ca dao , tục ngữ , bài thơ viết về Bến Tre . Đặc biệt những câu tục ngữ có liên quan đến môi trường .. GV: Voõ Thò Phi Luyeän Lop7.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS EaHiu. Ngày soạn:9/1/2011 Ngaøy daïy:11/1/2011 Tuaàn 20. Baøi 19 .Tieát 74 .. Chöông trình ñòa phöông (Phaàn vaên vaø Taäp laøm vaên ) I. Mục đích cần đạt . Giuùp hoïc sinh : - Biết cách sưu tầm ca dao, tục ngữ theo chủ đề . Sưu tầm những câu tục ngữ có liên quan đến môi trường . - Bước đầu tiên biết chọn lọc, sắp xếp, tìm hiểu ý nghĩa. - Mở rộng thêm sự hiểu biết và tình cảm gắn bó với địa phương quê höông mình.. II. Chuaån bò . 1. Giáo viên : Sgk , sgv , địa chí Bến Tre , ca dao , dân ca đồng bằng sông Cửu Long . 2. Học sinh : Đọc , chuẩn bị bài theo hướng dẫn sgk .. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học . 1. Ổn định tổ chức . 2. Kieåm tra baøi cuõ . Kiểm ta sự chuẩn bị của học sinh . 3. Giới thiệu bài Hoạt động của thầy Hoạt dộng của trò Hoạt động 1 : Khởi động . Hoạt động 2 : Hướng dẫn học sinh nội dung Thực hiện theo yêu cầu . söu taàm . - Noäi dung söu taàm (phaàn I SGK) Nghe . - Các dị bản đều được tính. - Noäi dung ca dao, daân ca Beán Tre : + Neùt noåi baät cuûa ca dao Beán Tre laø theå hieän tình yêu, niềm tự hào về thiên. 8. Lop7.net. Nội dung cần đạt. I. Noäi dung söu taàm . Caùc caâu ca dao, daân ca, tục ngữ lưu hành ở địa phöông Beán Tre ( mang teân rieâng ñòa phöông , noùi veà saûn vaät, di tích , thaéng cảnh , danh nhân , sự tích , từ ngữ địa phương …) – Chú ý những câu tục ngữ ảnh hưởng đến môi trường sống của con người ..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Ngữ văn 7. nhiên , sản vật , những noãi nieàm vaø khaùt voïng veà töông lai xaõ hoäi , con người bằng ngôn ngữ và lối diễn đạt mang sắc thái ñòa phöông . * Veà phong caûnh vaø saûn vaät : + Mượn sản vật để bày toû tình caûm hay giaûi baøy tâm sự buồn vui , yêu thương, hờn giận . + Từ nỗi nhớ vị ngon ngọt của món ăn , người ta nhớ đến tên đất , tên laøng , teân soâng , teân hoà + Từ sản vật ,biến thành biểu tượng của quê hương non nước . * Veà xaõ hoäi vaø con người . + Lời tâm sự , sẻ chia veà caùi ngheøo khoâng nhuoám maøu bi quan maø chứa đựng hi vọng ở sự đổi mới : “Đừng than cái áo rách tay Trời kia ngó lại vá may maáy hoài . + Tình yêu tình người gắn với với tôm , cá , đó , ñaêng … “Anh đừng ham đó , bỏ đăng - Ham lê quên lựu , ham trăng quên đèn” * Veà theå thô vaø ngoân ngữ : + Phaàn nhieàu laø hình. Nghe .. GV: Voõ Thò Phi Luyeän Lop7.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS EaHiu. thức lục bát biến thể . + Dùng từ ngữ thuộc vốn từ địa phương . - Tục ngữ Bến Tre : Tục ngữ Bến Tre được theå hieän baèng hình aûnh vaàn ñieäu vaø loái noùi rieâng mang saéc thaùi ñòa phöông . * Những kinh nghiệm nhận biết thời tiết như naéng , möa , gioù baõo , haïn haùn , luït loäi . * Kinh nghiệm thời vụ , muøa maøng saûn xuaát , thu hoạch . * Veà gia ñình vaø xaõ hoäi : + Veà truyeàn thoáng gia ñình doøng toäc . + Noùi veà neáp soáng tieát kieäm , daønh duïm , lo toan : Nợ quá gia tài đắp chieáu daøi maø nguû . + Nói về cách ứng xử vời con người và hoàn caûnh : -Giaøu cha giaøu meï thì ham – Giaøu coâ chuù baùc ai laøm naáy aên Hoạt động 3 : Hướng daãn hoïc sinh nguoàn söu taàm. Tìm hieåu treân caùc thoâng tin sách , báo , những người xung quanh . Hoạt động 4 : Hướng daãn hoïc sinh caùch söu 10. II. Nguoàn söu taàm . Tìm trong saùch , baùo in ấn ca dao, tục ngữ nói về ñòa phöông. Nghe . III.Caùch söu taàm . - Hỏi cha mẹ, người địa phương, người già, nghệ nhân, nhà văn ở Bến Tre . - Viết vào vở, phân loại ca dao, dân ca, tục ngữ. - Sắp xếp theo trật tự A,B,C….. Nghe .. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Ngữ văn 7. taàm. Hỏi cha , mẹ , người địa phương , người già , nghệ nhân hoặc nhà văn hoá ở ñòa phöông . -Tìm trong saùch baùo ñòa phöông - Tìm trong caùc boä söu tập lớn về ca dao , dân ca , tục ngữ ở thư viện trường . - Ghi chép vào vở bài taäp . - Phân loại ca dao , tục ngữ theo từng chủ đề . - Các câu cùng chủ để sắp xếp theo thứ tự A,B,C của chữ cái đầu câu . - Sau khi đã sưu tầm ghi chép đầy đủ yêu cầu về số lượng các thể loại trên , caùc em haõy saép xeáp , toå chức các tư liệu đã có để thaønh moät vaên baûn söu tầm hoàn chỉnh về văn hoïc daân gian ñòa phöông Beán Tre . - Moãi em ít nhaát 20 caâu. Hoạt động 5 : Hướng dẫn công việc ở nhà . - Lập kế hoạch sưu tầm cho những vấn đề trên . - Chuaån bò phaàn hoïc : “ Tìm hieåu chung veà vaên nghò luaän” + xác định luận điểm , lí lẽ , dẫn chứng ở các văn bản . + Phân biệt mục đích văn nghị luận với tự sự , mieu tả , biểu cảm .. GV: Voõ Thò Phi Luyeän Lop7.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS EaHiu. Ngày soạn:10/1/2011 Ngaøy daïy:13/14/1/2011 Tuaàn 20,21 Baøi 20 .Tieát 75,76 .. Tìm hieåu chung veà vaên nghò luaän I. Mục đích cần đạt . Giuùp hoïc sinh : - Hiểu được nhu cầu nghị luận trong đời sống và đặc điểm chung của văn baûn nghò luaän. - Nhận biết được văn nghị luận . - Có ý thức đúng đắn khi bàn luận vấn đề .. II. Chuaån bò . 1. Giaùo vieân : Sgk , sgv , reøn luyeän vieát kó naêng nghò luaän , baûng phuï . 2. Học sinh : Đọc , chuẩn bị bài theo gợi dẫn câu hỏi sgk .. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học . 1. Ổn định tổ chức . 2. Kieåm tra baøi cuõ . 3.Giới thiệu ba Hoạt động của thầy Hoạt động 1 : Khởi động . Hoạt động 2 :Hướng daãn hoïc sinh tìm hieåu nhu aàu nghò luaän vaø vaên baûn nghò luaän .. Hoạt động của trò. Nghe .. 1.Trong đời sống em có thường gặp các vấn đề và câu hỏi kiểu như dưới ñaây khoâng ? (caùc yù Trình baøy . SGK/7) 2. Hãy nêu thêm các Đó là những câu hỏi mà câu hỏi về vấn đề tương ta vẫn thường bắt gặp 12. Lop7.net. Nội dung cần đạt. I. Nhu caàu nghò luaän vaø vaên baûn nghò luaän. 1. Nhu caàu nghò luaän ..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Ngữ văn 7. tự ?. trong đời sống .. - Vấn đề cần giải quyết Neâu caâu hoûi . : bàn bạc để tìm ra hành - Muốn sống cho đẹp ta động đúng đắn tạo nên phải làm gì ? lối sống đẹp . - Dùng lí lẽ dẫn chứng để thuyết phục người đọc người nghe về tác hại của thuốc lá -> vấn đề cần giaûi quyeát : thuyeát phuïc mọi người hạn chế , xóa boû thoùi quen huùt thuoác laù . 3.Gặp lại các vấn đề và câu hỏi loại đó, em có thể trả lời bằng các kiểu văn bản đã học như kể chuyeän, mieâu taû, bieåu caûm hay khoâng ? 4. Vì sao tự sự , miêu tả , biểu cảm không đáp ứng yêu cầu trả lời vào câu hoûi ? 5.Haøng ngaøy, treân baùo chí, qua đài phát thanh, truyền hình, em thường giặp những kiểu văn nào ? 6.Haõy keå teân moät vaøi kieåu vaên baûn maø em bieát ?  Nhö vaäy vaên baûn nghò luaän toàn taïi khaép nôi trong cuoäc soáng. 7. Nhö vaäy duøng vaên. - Vì sao huùt thuoác laù laø coù haïi ?. - Vì sao em ñi hoïc ? - Vì sao con người cần phaûi coù baïn beø ? …vv Trình baøy . Trả lời những câu hỏi đó baèng theå vaên nghò luaän , dùng lí lẽ để phân tích bàn bạc , đánh giá và giải quyết vấn đề mà câu hỏi neâu ra . Trình baøy . Vì các kiểu văn bản đã hoïc chæ coù taùc duïng hoã trợ, làm cho lập luận thêm sắc bén, thêm sức thuyết phục, chứ không phải là lý lẽ để đáp ứng yêu cầu trả lời câu hỏi. VD : Con người không theå thieáu baïn. Vaäy “baïn” laø gì ?  khoâng phaûi chæ kể hoặc tả một người bạn là giải quyết được vấn đề, maø phaûi coù luaän ñieåm, lyù lẽ dẫn chứng mới có tác duïng thuyeát phuïc.. GV: Voõ Thò Phi Luyeän Lop7.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS EaHiu. nghị luận để làm gì ?. Trình baøy . Baøi xaõ luaän, phaùt bieåu caûm nghó, caùc yù kieán trong cuoäc Nghò luaän laø baøn vaø hoïp . đánh giá cho rõ về một Neâu teân vaên baûn . vấn đề nào đó . Văn nghị luận là một -Bản tuyên ngôn độc lập theå vaên duøng lí leõ phaân cuûa Baùc Hoà 02/9/1945 tích , , giải quyết vấn đề . -Lời kêu gọi toàn quốc 7. Vaäy khi naøo thì coù khaùng chieán cuûa Baùc 23/9. nhu caàu nghò luaän ? - Caùc baøi khaùc treân baùo, 8. Lệnh học sinh đọc truyền hình … vaên baûn “Choáng naïn thaát hoïc” Trình baøy . 9. Baùc Hoà vieát baøi naøy nhaèm muïc ñích gì ? 10. Để thực hiện mục ñích aáy, baøi vaên vieát neâu ra những ý kiến nào ?. Nghe . Trình baøy . Đọc văn bản .. 11. Những ý đó được diễn đạt thành những Xaùc ñònh . luaän ñieåm naøo? Tìm caùc caâu vaên mang luaän ñieåm Keâu goïi thuyeát phuïc nhaân daân choáng naïn thaát hoïc. đó ? Trình baøy . 12. Caâu luaän ñieåm coù Nhaân daân phaûi coù kieán thức mới để tham gia vào ñaëc ñieåm gì ? công cuộc xây dựng đất 13. Để ý kiến có sức nước  muốn vậy phải thuyết phục, bài viết đã biết đọc, biết viết chữ nêu lên những lí lẽ nào ? quốc ngữ giúp đồng bào thoát khỏi cảnh mù chữ. Haõy lieät keâ lyù leõ aáy ? Thaûo luaän xaùc ñònh luaän Gợi ý : ñieåm . - Vì sao nhaân daân ta Câu văn : “Mọi người phải biết đọc, biết viết ? 14. Lop7.net. - Nghò luaän laø kieåu vaên dùng để giải thích vấn đề moät caùch thuyeát phuïc , người nghe hiểu rõ vấn đề muốn nói .. - Khi muoán xaùc laäp cho người khác một tư tưởng quan ñieåm naøo doù thì coù nhu caàu nghò luaän . 2. Ñaëc ñieåm chung cuûa vaên nghò luaän . * Vaên baûn “Choáng naïn thaát hoïc” - Muïc ñích : Keâu goïi thuyeát phuïc nhaân daân choáng naïn thaát hoïc. - Đối tượng : Nhân dân. - Noäi duïng : Naâng cao dân trí …, có kiến thức mới  biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ.. - Luaän ñieåm : “ Moïi người VN … xây dựng nước nhà …” - Líù lẽ, dẫn chứng.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Ngữ văn 7. - Vieäc choáng naïn muø chữ có thể thực hiện được không ? Thực hiện được baèng caùch naøo ? 14. Tác giả có thể thực hieän muïc ñích cuûa mình baèng vaên keå chuyeän, miêu tả, biểu cảm được khoâng ? 15. Baøi phaùt bieåu cuûa Baùc nhaèm xaùc laäp cho người đọc , người nghe một tư tưởng , quan đểm naøo ? 16. Lí lẽ , dẫn chứng Bác đưa ra thuyết phục ở choã naøo ? 17. Vaäy ñaëc ñieåm chung cuûa vaên nghò luaän laø gì ? 18. Muïc ñích cuûa vaên nghò luaän laø gì ? 19. Có thể thực hiện muïc ñích treân baèng mieâu taû , keå chuyeän , bieåu caûm được không ? Vì sao ?. 20. Vậy , những tư tưởng , quan điểm trong baøi vaên nghò luaän phaûi hướng tới điều gì ? 21. Lệnh học sinh đọc lại ghi nhớ . Hoạt động 4 : Hướng. VN phải biết quyền lợi, thuyết phục. bổn phận … xây dựng nước nhà “  thể hiện ở nhan đề. Nhaän xeùt . Caâu luaän ñieåm khaúng ñònh moät yù kieán, moät tö tưởng, quan điểm. Trình baøy .. => Baèng moïi caùch phaûi - Pháp cai trị nước ta , thi chống lại nạn thất học để hành chính sách ngu dân xây dựng nước nhà giúp để dễ lừa dối và bốc lột cho đất nước tiến bộ , daân ta. phaùt trieån . - 95% người Việt Nam mù chữ thì tiến bộ làm sao được . - Nay ta đã giành được quyền độc lập thì phải caáp toác naâng cao daân trí - Luaän ñieåm roõ raøng , lí để mọi người có thể tham lẽ , dẫn chứng thuyết gia vaøo coâng cuoäc xaây phuïc . dựng đất nước nhà. - Nhaèm xaùc laäp cho - Người biết chữ dạy cho người đọc , người nghe moät tö tuop7ng3 quan người chưa biết chữ. - Những người chưa biết điểm nào đó . chữ gắng sức học cho bieát. - Tư tưởng , quan điểm - Các người giàu có thì phải hướng tới giải quyết mở lớp học ở tư gia. những vấn đề đặt ra trong - Phụ nữ càng cần phải đời sống thì mới có ý học để theo kịp nam giới. nghĩa . Trình baøy . II. Luyeän taäp . Khoâng . Vì , khoâng coù những lập luận sắc bén, thuyết phục để giải quyết 1. vấn đề trong thực tế đời a. Laø vaên nghò luaän vì. GV: Voõ Thò Phi Luyeän Lop7.net. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS EaHiu. dẫn học sinh thực hành sống. Nhaän xeùt . đạt các yêu cầu bài tập . 22. Lệnh học sinh đọc vaên baûn . 23. Ñaây coù phaûi laø baøi Lí giaûi . vaên nghò luaän khoâng ? Vì Thuyết phục ở chỗ : sao ? - Nhaân daân khoâng hieåu 24. Tác giả đề xuất ý biết , trình độ dân trí thấp kiến gì ? Câu văn nào thể kém thì sẽ dễ bị lừa dối , bị người khác bốc lột . hiện ý kiến đó ? 25. Những dòng, câu - Số người thất học 95% văn nào thể hiện ý kiến thì không thể giúp cho đất nước phát triển tiến bộ . đó. - Phải có kiến thức mới 26. Để thuyết phục có thể xây dựng đất nước người đọc, tác giả nêu ra , đó là nguồn lợi và bổn những lý lẽ và dẫn chứng phận của mỗi người Việt Nam . naøo ? - Phụ nữ càng cần phải học để bình đẳng với nam giới . Trình baøy . Trình baøy .. Giaûi thích . Khi trình baøy moät tö tưởng quan điểm nào đó , ta duøng vaên nghò luaän laø thích hợp nhất . Vì thể loại này đã vận dụng những lí lẽ để trình bày những tư tưởng , quan điểm của người viết , đã vận dụng những dẫn chứng để minh họa nhằm hướng tới giải quyết 16. Lop7.net. tác giả đã nêu ý kiến của mình nhaèm xaùc laäp cho người đọc, người nghe moät quan ñieåm laø caàn taïo ra moät thoùi quen toát trong đời và xã hội.  Vấn đề cân giải quyeát : xoùa boû thoùi quen xaáu, hình thaønh thoùi quen toát trong xaõ hoäi . b. - Caàn taïo ra thoùi quen tốt trong đời sống xaõ hoäi . - Cho nên mỗi người, mỗi gia đình hãy tự xem lại mình để tạo ra nếp sống đẹp , văn minh cho xaõ hoäi ..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Ngữ văn 7. 27. Baøi nghò luaän naøy coù nhằm giải quyết vấn đề có trong thực tế hay khoâng ? 28. Em coù taùn thaønh yù kieán cuûa baøi vieát khoâng? Vì sao?. 29. Haõy xaùc ñònh boá cuïc cuûa baøi vaên treân . - Nhận xét , sử dụng baûng phuï choát yù . 30. Lệnh học sinh đọc vaên baûn “ Hai bieån hoà” . 31. baøi vaên treân laø vaên bản tự sự hay nghị luận ? Dẫn chứng 1 : Chẳng hạn vì thoùi quen huùt thuoác laù , neân cuõng coù ,thoùi quen gạt tàn bừa bãi ra nhà , caû trong phoøng khaùch lòch sự , sạch bong . Người biết lịch sự thì còn sửa moät chuùt baèng caùch xin chủ nhà cho mượn cái gạt taøn . - Lí leõ 2 : Moät thoùi quen xấu ta thường gặp hành. những vấn đề có thật trong thực tế cuộc sống . Lí lẽ phải sắc bén , vững chắc , dẫn chứng phải tieâu bieåu thuyeát phuïc thì mới giải quyết được vấn đề Coøn vaên keå chuyeän thì coù phaàn lan man , dong dài , không tạo nện được những lập luận ngắn gọn để có thể tranh luận , phaûn baùc ,. Vaên mieâu taû , bieåu caûm chỉ có thể đóng vai trò mờ nhạt khi cần minh họa cho vấn đề , khi cần biểu hiện lập trường của mình đối với vấn đề ấy chứ không phải là thể loại phù hợp trong việc trình bày những tư tưởng , quan điểm của người nói , người viết . Trình baøy . Đọc ghi nhớ . Đọc văn bản . Xaùc ñònh . Trình baøy.. Xaùc ñònh . Xaùc ñònh . - Lí lẽ 1 : Có người biết phaân bieät toát vaø xaáu , nhưng vì đã thành thói quen neân raát khoù boû , khó sửa .. c. Đó là vấn đề ta thường thấy trong thực tế. 2. Xaùc ñònh boá cuïc baøi vaên : “ Caàn taïo ra thói quen tốt trong đời soáng xaõ hoäi” . a. Mở bài . Giới thiệu thói quen tốt , xấu của con người . b. Thaân baøi . Những thói quen xấu cần loại bỏ c. Keát baøi . Neâu yù nghóa cuûa vieäc reøn luyeän thoùi quen toát . 3. Xaùc ñònh kieåu vaên . Văn bản tự sự vì nó kể laïi ñaëc dieåm cuûa hai bieån hồ , tuy tác giả đã rút ra ý nghĩa chung từ hai đặc điểm đó nhưng không nêu lên tư tưởng , quan điểm của người viết để giải quết một vấn đề nào đó trong cuộc sống .. GV: Voõ Thò Phi Luyeän Lop7.net. 17.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS EaHiu. ngày , ở bất cứ đâu là thói quen vứt rác bừa bãi . Aên chuối xong cứ tiện tay là vứt toẹt ngay cái vỏ ra cửa , ra đường … . Thoùi quen naøy thaønh teä naïn . Dẫn chứng 2 : Một xóm nhoû , con möông sau nhaø thaønh con soâng raùc … Những nơi khuất , nơi coâng coäng , laâu ngaøy raùc cứ ùn lên , khiến nhiều khu daân cö phaûi chòu haäu quaû maát veä sinh naëng neà . Tệ hại hơn có người có cái cốc vỡ , cái chai vỡ cuõng tieän tay neùm ra đường . Vì thế trẻ em , cụ giaø giaãm phaûi , chaûy maùu chaân raát nguy hieåm .. Nhaän xeùt .. Trình baøy . Taùn thaønh vì moät xaõ hoäi muốn văn minh, một nước muoán phaùt trieån, khoâng theå tồn tại những thói quen xấu aáy. Xaùc ñònh boá cuïc .. Đọc văn bản . Thaûo luaän theo baøn . Nghe .. Hoạt động 4 : Hướng dẫn công việc ở nhà . - Thực hiện bài tập 3 / Tr 10 . - Chuẩn bị phần học : “ tục ngữ về con người và xã hội” theo định hướng câu hoûi sgk .. 18. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Ngữ văn 7. Ngày soạn:15/1/2011 Ngaøy daïy:18/1/2011 Tuaàn 21. Tieát 77 .. Tục ngữ về con người và xã hội I. Mục đích cần đạt . Giuùp hoïc sinh : - Hiểu nội dung , ý nghĩa và một số hình thức diễn đạt (so sánh, ẩn dụ, nghĩa đen, nghĩa bóng) của những câu tục ngữ trong bài. - Thuộc lòng những câu tục ngữ trong văn bản. - Thấu hiểu những bài học bổ ích vô giá về giá trị con người trong cách học , cách sống và ứng xử hàng ngày .. II. Chuaån bò . 1. Giáo viên : Sgk , sgv , tục ngữ Việt Nam . 2. Học sinh : Đọc , chuẩn bị bài theo câu hỏi định hướng sgk , sưu tầm tục ngữ có liên quan đến nội dung bài học .. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy – học . 1. Ổn định tổ chức . 2. Kieåm tra baøi cuõ . 2.1 Câu nào trái nghĩa với câu tục ngữ “ Rét tháng ba bà già chết cóng” ? a. Bao giờ cho đến tháng ba Hoa gaïo ruïng xuoáng baø giaø caát chaên b. Mưa tháng ba hoa đất Mưa tháng tư hư đất c. Bao giờ cho đến tháng ba Hoa gạo rụng xuống thí tra hạt vừng . d. Tháng ba mưa đám , tháng tám mưa cơn . 2.2 Theo em , các câu tục ngữ có cách nói “ thứ nhất , thứ nhì ……” được dùng nhấn mạnh thứ tự các yếu tố được coi là quan trọng đúng hay sai ? a. Đúng . b. Sai . GV: Voõ Thò Phi Luyeän Lop7.net. 19.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS EaHiu. 3.Giới thiệu bài . Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Hoạt động 1 : Khởi động . Hoạt động 2 : Hướng daãn hoïc sinh tìm hieåu nắm những giá trị nội Thực hiện theo yêu cầu . dung , ngheä thuaät cuûa những câu tục ngữ . (27’) 1. Lệnh học sinh đọc các câu tục ngữ . 2. Nếu từ mặt chỉ sự hieän dieän (coù maët) thì nghóa cuûa”moät maët người” là gì ? 3. Nghĩa của “mười mặt cuûa ” laø gì ?. - So sánh (mặt người mặt của), nhân hoá ( mặt cuûa). Nghe .. - Khaúng ñònh tö tưởng coi trọng con người , giá trị con người .. Caâu 2: Caùi raêng, caùi toùc, laø goẫc con ngöôøi. Đọc các câu tục ngữ .. Ngheä thuaät trình baøy 20. I. Đọc –hiểu văn bản .. 2. Tìm hieåu vaên baûn . Câu 1 : Một mặt người bằng mười mặt của.. 6. Hãy tìm những câu tục ngữ có ý nghĩa tương tự 7. Caùc bieåu hieän naøo của đời sống chứng tỏ tác dụng của câu tục ngữ ?. 2.1 a 2.2 a. 1. Đọc văn bản .. 4. Caû caâu coù nghóa laø gì ? 5. Pheùp so saùnh “ moät mặt người bằng mười mặt cuûa” coù yù nghóa gì ? 6. Theo em bài học từ kinh nghieäm soáng naøy laø gì ?. Nội dung cần đạt. - Raêng , toùc phaàn naøo. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>